Konya Mutfak Kültürü Hakkında Bilgi

Konya Mutfak Kültürü Hakkında Bilgi

Anadolujet Magazin

Anadolu Selçuklularına başkentlik yapan, Rûmiyi, Şemsi, Sultan Veledi sinesinde barındıran Konyayı seçkin kılan bu hasletler yörenin mutfak kültüründe de derin izler bırakmış

Konya, Anadolu tarihinin en önemli merkezlerinden biri Yunan, Roma ve Bizans dönemlerinin ardından Selçuklular, Karamanoğulları ve Osmanlılar Konya Ovasının sahipleri olagelmiş Ticaret yollarının kesiştiği, yoğun bir kervan trafiğinin yaşandığı Konyada kültürlerarası etkileşim Konya Mutfağına da çeşitli kazanımlar sağlamış Selçuklu etkisinin zarif ve seçkin etkisini günümüzde halen yaşayan bir şehir Konya saraylarında gelişen devlet geleneğinin yemek kuralları ilginç bir şekilde halen yer yer görülüyor Buna çarpıcı bir örnek olarak birçok Konyalının genelde yemek sonrası yenen tatlıyı, yemekten önce yemeyi tercih ediyor oluşunu verebiliriz Bunun gibi ilginç bir örnek de Konya mutfağının en belirgin yemeklerinden biri olan Bamya Çorbasının yemeğin sonlarına doğru verilişi Bamyanın sindirimi kolaylaştırıcı olması nedeniyle bu yemek yörede yemeğin sonlarına doğru servis edilir Bu geleneksel tercihlerin kökleri muhtemelen ortaçağ Selçuklu Saray geleneklerine dayanıyor Diğer taraftan Konyanın gurur kaynağı olan Mevlana Celaleddin-i Rûminin rehberliğinde gelişen bir terbiye bütünü yöre mutfağına da hatıralar bırakmıştır Konya mutfağını, Osmanlı ve diğer mutfaklardan ayıran en husus baharat kullanımının azlığı, yemeklerin kendi öz tatlarının öne çıkarılmasıdır Bağrında yetiştirdiği büyüklerin gösterişten uzak, sade yaşayışları zaman içerisinde Konya mutfağını bu yönde etkilemiştir Kuzu fırın yemeği bu duruma verilebilecek en güzel örnektir Sade kuzu eti hiçbir baharatla terbiye edilmeksizin, sadece kendi yağıyla tandırda pişirilir Konyaya da Selçuklu mutfak geleneğinin halen korunup yaşıyor olması Anadolu yemek kültürü adına sevinç verici bir kazanım

Konya Mutfak Kültürü Hakkında Bilgi

Konya Turizm Derneği'nin 1986'daki Birinci Milletlerarası Yemek Kongresi'nin
ardından, yabancıların da ilgi odağı olmaya başlayan Konya Mutfağı, uzmanlar tarafından da övgü dolu makalelere konu olmuştur Konya ve Selçuklu mutfağını tanıyan uzmanlardan Holly Chase ve bazıları, Konya'ya yemek için geziler düzenlemişler ve bir yemek merkezi olabileceğini vurgulamışlardır Mevlâna Müzesi'nin yanı sıra yemekleriyle de adından söz ettiren Konya, zengin mutfağıyla, hem göze hem de mideye hitap etmektedir Selçuklu saraylarında gelişerek, Mevlevî âdabıyla birleşen enfes Konya mutfağı, klasik Türk mutfağının içinde yeralır
Konya mutfağı; mutfak mimarisi, araç gereçleri, yemek çeşitleri, sofra düzeni ve pişirme teknikleriyle kendine has bir zenginliğe sahiptir 13 yüzyıldan beri süregelen bir takım özellikleri, onu klasik Türk mutfağı içine dâhil etmektedir Örneğin; Selçuklu saraylannda yemeklerin altın tepsi ve sahanlarda sunulduğu, mutfakla ilgili ilk ekipleşmenin de Mevlevi mutfağında başladığı bilinmektedir Konya mutfağı; mutfak mimarisi, araç gereçleri, yemek çeşitleri, sofra düzeni ve pişirme teknikleriyle kendine has bir zenginliğe sahiptir Regaib Kandili'nde "şivlilik" adıyla çerez ve bişi dağıtılması gibi âdetler bunu doğrulamaktadır Etli ekmek, fırın kebabı, peynirli pide, çebiç, sac arası gibi lezzetler, yerli ve yabancı turistlerin de yoğun ilgi gösterdiği yemekler arasındadır

KONYA MUTFAĞININ ÖZELLİKLERİ
Konya yemek kültürünün en ilgi çekici özelliklerinden biri de, yemek davetleridir Özel günlerde, binden fazla kişiye verilen yemeklere "düğün pilavı", daha az sayıdaki konuklar için verilen davetlere ise "kara yemek takımı" denilmektedir Davete bu adın verilme nedeni ise, hazırlanan yemeklerin renginin koyu olmasından kaynaklanmaktadır "Kara yemek takımı"nın, mevsimlere göre farklılık gösteren yemekleri olsa da, bazı değişmezleri vardır Ekşili bamya çorbası, tutmaç çorbası, su böreği, karışık dolma, bütümetli patlıcan, pilav, sütlaç, baklava, üzüm ve kayısı hoşafı bunlar arasındadır
Konya "düğün pilavında" ise bamya çorbası, yoğurt çorbası, bütümetli pilav, irmik helvası, zerde ve karışık hoşaf bulunmaktadır Aynca yatmadan önce atıştırılan, kahvaltılık gibi hafif yiyecekler de "yat geberlik" olarak adlandınimaktadır Soğukluk sofralan, komşu kaldırmaları, çetnevir, çebiç ve gece misafir sofraları da diğer davetler arasındadır
Daha çok et ve hamur üzerine kurulan Konya mutfağı, şehre farklı illerden gelen insanlarla beraber, sebze yemeğini de listesine eklemiştir Tüketimi olduğu kadar üretimi de yapılan etin Konya mutfağındaki kullanımı, diğer şehirlerdeki gibi kebap olarak değil, tencerede ve tavada pişirilmesiydi Yemeklerde de daha çok hayvansal yağlar kullanılır, içecek olarak da sirke ve baldan yapılan "sirkencübin" ve gül şerbeti içilirdi,

MEŞHUR KONYA YEMEKLERİNDEN BAZILARI
Etli ekmek: Konya yemeği denilince akla ilk gelen; etli ekmektir Şehirle özdeşleşen bu yemeği, ziyaretçiler de mutlaka tadarlar Konya'da, bir kişinin Konyalı olup olmadığının da "etliekmek" deyişinden anlaşılabileceği söylenmektedir Konyalıların genellikle hızlıca, "i"siz "etlekmek" demesi, işin biraz da espririli yönüdür Konya'da sadece etliekmek üzerine ünlenen lokanta ve restoran bulmak mümkündür Özellikle hafta sonlan, Konyalı aileler bu börekleri yaptırarak, aile bireyleri ile tüketmektedirler Etinin güzel olması ve hamurunun ince olması, etliekmeğin lezzetinde belirleyici olmaktadır "Bıçakarası" ve "peynirli kıymalı" çeşitleri bulunan etliekmek, arzuya göre ıspanaklı da yapılabilmektedir
Fırm Kebabı: Konya'nın en önemli lezzetlerinden biri olan fırın kebabı, etliekmekte olduğu gibi özel bir ustalık gerektirmektedir Mevsimine göre koyun ya da kuzudan yapılan fırın kebabının Selçuklular dönemine kadar uzandığı söylenmektedir Hatta Mevlâna'nın eserlerinde de isminin geçtiği belirtilmektedir
Bamya Çorbası: Bamya çorbası, daha çok iştah açıcı özelliğiyle bilinmektedir Orta Anadolu'nun bazı yerlerinde de yapılan bamya çorbası, "düğün pilavı" ve "kara yemek takımı" davetlerinde, tatlıdan sonra verilerek, ikinci tertip yemeklerin yenmesi için içilmektedir Çorbanın ekr olması, iştah açıcı bir etki oluşturmasr sağlamaktadır
Çebiç: Konya ziyafet sofralarının en öze olanlarından biri de "çebiç"tir Çebiç ziyafetine sabahleyin gitmek âdettir Kahvaltıda; kuzunun ciğeri ızgara olarak sunulurken, öğlen yemeğinde de; tandırda pişirilen kuzu, bulgur pilavı ile beraber servis edilmektedir
Sacarası: Konya'nın yöresel tatlılanndan olan sacarası, adını; yapılış şeklinden almaktadır Eski zamanlarda tatlı tepsisi sacın üzerine konarak, ocağa oturtulur, üzerine de ikinci bir saç kapatılırmış İki saç arasında piştiği için de sacarası olarak adlandınlır
Ayrıca; su böreği, batırık, arabaşı çorbası, Mevlâna böreği, karışık dolma, tirit, gaile gabak, lor tatlısı, höşmerim tatlısı, dilber dudağı baklavası da önde gelen lezzetler arasında yer almaktadır