Nazar/Göz Değmesi İnsanı Öldürür Mü? Göz Değmesine Karşı Ne Gibi Tedbirler Alınabilir? Göz Değmesini

Nazar/göz değmesi insanı öldürür mü? Göz değmesine karşı ne gibi tedbirler alınabilir? Göz değmesini
Hakkında Nazar/göz değmesi insanı öldürür mü? Göz değmesine karşı ne gibi tedbirler alınabilir? Göz değmesini




Nazar/göz değmesi insanı öldürür mü? Göz değmesine karşı ne gibi tedbirler alınabilir? Göz değmesinin sebepleri nelerdir?

Cevap 1:

İnsanı tesir altına alan, hasta eden bazı vak’alar vardır ki, tıp ilmi bunlar için kesin teşhise varamamıştır Gerçek sebebi hakkında da açık bir bilgi verememektedir İşte bunlardan birisi de “nazar etme,” “göz değme”dir Nazarın gerçek olduğu, nazar edilen kimsenin hastalanmasına, hattâ ölümüne sebep olduğu da bilinen ve kabul edilen bir hakikattir

Nazarın gerçek olduğunu ve insanın kaderiyle yakından alâkasının bulunduğunu ifade eden Peygamber Efendimiz şöyle buyurmaktadır:

“Nazar haktır, kader ile yarışan birşey olsaydı, nazar değme işi yarışıp onu geçerdi (kaderi değiştirirdi)” (Müslim, Selâm: 42; İbni Mâce, Tıb: 3)

Nazarın kaderle her ne kadar alâkası varsa da onun tesirini yaratan yine Cenab-ı Haktır Yoksa bizzat nazar eden kişi o hadiseyi meydana getirmiş değildir Nazarı keskin olan kimse birşeye baktığı anda Cenab-ı Hak o şeyde zararı yaratmaktadır Çünkü iyiliği de kötülüğü de yaratan Allah’tır Allah’ın iradesi dışında hiçbir şey meydana gelmez

Nazar etmenin, ölümü, kişinin helâk olmasını netice veren cihetini Peygamberimizden öğreniyoruz Câbir bin Abdullah’ın rivayet ettiği hadiste şöyle buyurulmaktadır:

“Göz değmesi haktır Deveyi kazana, insanı da kabre girdirir” (Keşfü’l-Hafâ, 2: 76, Ebû Naim’den naklen)

Böylece, nazara uğrayan deve nasıl ki ölüp, eti tencereye konuyorsa, aynı şekilde nazar edilen kişi dehayatından olup mezara girebilmektedir Hadis-i şeriften nazarın tesirinin yalnız insana bağlı kalmadığı, bütün canlılara, hattâ insanı dikkatini çeken hertürlü şeye de zarar verebildiği anlaşılmaktadır

Asr-ı Saadette geçen, nazarla ilgili bir hadiseden, mü’minin beğendiği birşey karşısında nasıl davranması, neler söylemesi gerektiği, nazar etmenin din kardeşini öldürme sayılacağı, nazara uğrayan ve nazar eden kimsenin neler yapması gerektiği hususunda geniş bilgiler çıkarmak mümkündür

Sahabîlerden Amr bin Rebia, Sehl bin Huneyf’i yıkanırken görür,nazar eder Sehl çarpılmış gibi yere yıkılır Alıp Peygamberimizin bulunduğu yere götürürler Durumu öğrenen Peygamberimiz “Kimden şüphe ediyorsunuz?” diye sorar Sahabîler, Amr bin Rebia’nın ismini verirler Bunun üzerine Peygamberimiz Amr’ı azarlayarak, “Sizden biriniz neden din kardeşini öldürüyor? Biriniz kardeşinde beğendiği, hoşuna gittiği birşey gördüğü zaman ona mübarek olması için dua etsin (Mâşallah, Bârekallah gibi sözler söylesin)” buyurur

Daha sonra Peygamberimiz bir miktar su ister ve nazar eden Amr’ın abdest almasını emreder (İbni Mâce, Tıb: 32, Müsned, 3: 447)

Bir nevi abdest olan bu tatbikatı fıkıh âlimlerimiz şöyle tarif ederler Bir kabın içine su konur Nazar eden kimse bir avuç alır, ağzını çalkar, suyu kabın içine püskürtür Sonra aynı sudan alarak yüzünü yıkar, sonra sol eliyle su alarak sağ elini yıkar, sağ eliyle de alarak sol elini bileklere kadar yıkar Daha sonra sağ ve sol dirseklerini yıkar Sonra dirseğini ve omuzu arasını yıkar Sonra ayaklarını, sağ ve sol dizini yıkar Elini ve ayaklarını yıkarken, kolunu ve dizinden aşağısını yıkamaz Daha sonra sağ böğrünü aşağı doğru yıkar Bütün bu organlarını yıkadıktan sonra su aynı kapta biriktirilir Nazar eden kişi bu işi tamamladıktan sonra su kabını alarak nazar ettiği şahsın arkasında durup başına döker (Neyevi, Şerh-u Sahih-i Müslim, 14 % 172-173) Kullanılan bu su pis sayılmamaktadır Bunu Peygamberimizin bizzat kendi tatbikatından anlamaktayız

Peygamberimizin kısaca tarif ettiği ve âlimler tarafından da genişçe izah edilen bu yıkamanın bilinmeyen pek çok hikmeti, şüphesiz, vardır En azından nazar şüphesini gidermek için bu sünneti yapmak gerekir Bu yıkama ve dökme işi Sahabîler tarafından da zaman zaman tatbik edilmiştir

Bu iş yapıldıktan sonra nazar eden kimse bereket duasında bulunarak, “Mâşallah, Lâ kuvvete illâ billah” derse, meydana gelebilecek zararı Allah’ın gidereceği bildirilmektedir Zaten bu yıkama işinin yapılması bir nevi fiilî duadır Tesir ve şifa ise Allah’tan beklenmelidir

Nazardan ve ondan gelebilecek şerden Allah’a sığınmalıdır Hz Âişe’den öğrendiğimize göre, Peygamberimiz ona göz değmesine karşı rukye yapmasını (dua okumasını) emretmiştir (İbni Mâce, Tıb: 34)

Başka bir hadiste “Nazardan Allah’a sığınınız” (Age, Tıb: 32) buyurularak, şifayı Allah’tan istememiz tavsiye edilmektedir

Peygamberimizin göz değmesi karşısında ondan korunmak için hangi duaları okuduğunu ve neler yaptığını Ebû Said el-Hudrî (ra) şöyle anlatmaktadır:

“Resulullah (asm) (Cinlerin ve insanların nazarından Allah’a sığınırım, gibi dualarla) cinlerin nazarından, sonra da insanların nazarından Allah’a iltica ederdi Sonra Muavvizetân (Felâk ve Nâs Sûreleri) inince bu sûrelere devam etti Diğer duaları terk etti” (Age, Tıb: 34)

Şu halde, nazar eden ve zarar verenleryalnız insanlar değildir Aynı zamanda cinler de nazar edip, insana zarar vermektedir “Cinlerin nazarı oktan daha sür’atli geçer” diyen bazı âlimler göz değmesini, cinlerin çarpması ve nazar etmesi mânâsında da anlamaktadırlar

Peygamberimizin tatbik ve tavsiye ettiği mânevî ilaçlardan başka yollara başvurup şifa aramak mü’mine yakışmaz Cahiliye devrinde Araplar bazı hastalıklardan dolayı boyunlarına ve kollarına çeşitli âlet ve boncuklar takarlardı Deva ve şifayı da o taktıkları şeylerden beklerlerdi Şirk kokan, inancına uymayan bu nevi işleri şiddetle yasaklayan Peygamberimiz, “Kim birşey takarsa bütün işleri o taktığı şeye teslim edilir” (Tirmizi, Tıb: 24)

buyurmuştur

Böylece takılan o şeyin bir fayda vermeyeceği, ayrıca kişinin bütün ümidini bizzat ona bağlamasıyla da inancına zarar geleceği anlaşılmış oluyor

Nazardan korunmak için mânâsı bilinmeyen bazı muskalar yazıp kullanmak veya “nazar boncukları” takmak İslâm inancına uymayan bâtıl âdetlerdir Bu gibi şeyleri insanın takınması caiz olmadığı gibi, bir hayvana veya bir eşya üzerine takmak da aynı şekilde meşru değildir Peygamberimizin haram saydığı bazı şeyler arasında nazarlık takınmak da sayılmaktadır (Neseî, Zînet: 17)

Bu işlere benzeyen ve halk arasında mum eritmek, kurşun dökmek veya ot yakıp hastanın başının üzerinde gezdirmek gibi hiçbir mânâsı olmayan tatbikatlara tevessül etmemek lâzımdır Çünkü Cenab-ı Hak her türlü derdi verirken meşru olarak dermanını da yaratmıştır Mü’min ölçü olarak sünneti almalı, o çizgiden çıkmamaya çalışmalıdır İstikamet ancak bu yolla mümkündür

Cevap 2: Nazardan Korunma Tedbirleri

Gözdeğmesi (nazar) illetine yakalanmadan önce korunmak için şu tedbirler alınmalıdır:

1) BİRİNCİ TEDBİR: Sabah ve akşam koruyucu dua, evrad ve zikirlere devam edilmelidir

Onları okuyan kimseyi Allah (cc) nazardan muhafaza buyurur Okunacak sure ve dualar çoktur

Bazıları şunlardır: Fatiha Suresi, Ayetü'l-Kürsî, Felâk Suresi, Nâs Suresi,

Peygamber (sav) Efendimiz'in okuduğu muhtelif dualar Nazara karşı şu duayı okumalıdır:

"Yarattığı şeylerin şerrinden Allah (c c)' in tam olan kelimelerine sığınırım" (Ebu Davûd, Tıp, 19; Dârimî, İsti'zan, 48; Muvatta, İsti'zan, 34; Ahmed b Hanbel, 4/430)

Yine şu duayı okumalıdır:

"Bütün şeytanlardan, zararlı hayvanlardan, Kem gözlerden Allah (cc)'ın tam olan kelimelerine sığınırım

Hiçbir iyinin ve kötünün yapamadığı ve Allah (c c) 'in yaratıp vücuda getirdiği bütün şerlerin şerrinden,

Gökten inenlerin ve göğe çıkanların şerrinden,

Yerde bitenlerin ve yerden çıkanların şerrinden,

Gecenin ve gündüzün fitnelerinin şerrinden,

İyilik için kapı çalan hariç, gece ve gündüz her kapı çalanın şerrinden Allah (c c) 'ın tam olan kelimelerine sığınırım

Ey Rahman (olan Allah'ım)" (Buharî, Kitabü'l-Enbiya, 10; Müslim, Kitabu'z-Zikr, 54, 55)

Yine şu ayeti okumalıdır:

"Doğrusu inkâr edenler, Kur'an'ı duydukları vakit (sana olan düşmanlıklarından dolayı) neredeyse gözleri ile seni yere sereceklerdi!

Hâlâ da (senin için) mutlaka o, delidir! Diyorlar

Halbuki Kur'an, bütün âlemler için bir öğütten başka bir şey değildir" (Kalem, 68/51,52)

İnsanların ahvâline bakan kimse, nazar konusunda onlarda bir umursamazlık olduğunu görür Oysa ki, bilhassa bebeklerin ve küçük çocukların şeriata uygun dualarla nazardan korunmaları gerekir

Resûlüllah (sav) Efendimiz, Hz Hasan (ra) ve Hz Hüseyin (ra)'ı şu dua ile koruyordu:

"Sizi, bütün şeytanlardan, Zararlı hayvanlardan, Kem gözlerden, Allah (cc)'ın tam olan kelimelerine sığındırırım" (Buharî, Abdullah b Abbas (ra)'dan rivayet etmiştir)

Resûlüllah (sav) Efendimiz, torunları olan Hz Hasan (ra) ve Hz Hüseyin (ra)'a hitaben yine şöyle derdi:

"Şüphesiz ki, sizin atanız (İbrahim Aleyhisselâm) İsmail'i ve İshak'ı onlarla koruyordu" (Buharî, İbn-i Abbas (ra)'dan rivayet etmiştir)

2) İKİNCİ TEDBİR: Nazar değmesinden korunma yollarından biri de, korktuğu ve şüphelendiği kişilerin yanında güzelliklerini teşhir etmemelidir

Hafız el-Bağavî "Şerhü's-Sünne" eserinde anlattığına göre, Hz Osman b Affan (ra) çok güzel bir çocuk görmüştü

Bunun üzerine, onu nazardan korumak için çocuğun velisine şöyle dedi: "Bu çocuğun çenesine siyah boya sürerek onun güzelliğini kamufle ediniz"

3) ÜÇÜNCÜ TEDBİR: Gözdeğmesinden korunma yollarından biri de, görüp beğendiği bir şey hakkında, gören kişinin bereketle dua etmesidir

Bir kimse, kendi gözünün başkasına zarar vermesinden korkarsa, ona baktığı zaman şöyle demelidir:

"Allah (cc) onu sana mübarek etsin" (Benzer ifade ile Bkz Ebu Davud Nikâh, 36; Tirmizî, Nikâh, 7; İbn-i Mâce, Ezan, 2; Ahmed b Hanbel, Müsned, 3/281)

Veya şöyle demelidir:

"Ya Rabbi! Ona mübarek eyle" (Benzer ifade ile Bkz Müslim, Zühd, 74; Ebu Davud, Vitir, 31; Nesaî, Zekât, 12; İbn-i Mâce, Zühd, 8; Ahmed b Hanbel, müsned, 3/108, 188, 5/77)

Yahut şöyle demelidir: "Mâşâallah (Allah ne güzel yapmış) Allah'tan başka kuvvet (sahibi) yoktur" (Ebu Davud, Edeb, 101)

Ya da buna benzer dualar etmelidir O zaman Allah (cc)'ın izni ile zarar defolur gider

Kendi nefsinden, başkasına nazar değmiş olmasından şüphelenen ve endişe duyan kimsenin yapması gereken şey, Allah (cc)'dan korkması ve gözdeğmesine sebep olabilecek şeylerden sakınmasıdır Bunun için Allah (cc)'ı çokça zikretmeye devam etmelidir İnsanlardan hoşa giden bir şey gördüğü zaman Allah (cc)'dan, onu mübarek kılmasını dilemelidir

Yüce Allah (cc)'ın, insanlara vermiş olduğu nimetlere kesin olarak hased etmemelidir Çünkü, eğer onlara hased ederse, sanki Rabbine karşı itirazda bulunmuş gibi olur

Cevap 3: Nazar Değmesinden Sonra

Yukarıda, nazar değmemesi için alınacak tedbirler ve korunma çareleri açıklanmıştı Nazar değdikten sonra da şeriata uygun çareler vardır Kur'an-ı Kerim'de ve hadis-i şeriflerde bu hususa işaret eden deliller bulunmaktadır

Yine şu sure ve ayetler dua maksadıyla okunmalıdır

a) Fatiha Suresi,

b) Ayetü'l-Kürsî,

c) Felâk Suresi,

d) Nâs Suresi,

e) Ayrıca Cebrail Aleyhisselâm'ın, Resûlüllah (sav) Efendimiz'e okuduğu ve öğrettiği şu dua okunmalıdır:

"Allah (c c) 'in ismi ile sana rukye ederim (okuyup üflerim) Sana eziyet veren her şeyin şerrinden, Her nefsin yahut hased edenin kem gözünün şerrinden Allah (cc) sana şifa versin Allah (cc)'in ismi ile sana rukye ederim" (Buharî, Kitabu't-Tıb, 38; Müslim, Kitabu's-Selam, 40; Ebu Davud, Kitabu't-Tıb 19; Tirmizî, Kitabu'l-Cenâiz, 4; İbn-i Mâce Kitabu't-Tıb, 36 37; Ahmed b Hanbel, Müsned 6/332)

Yine Resûlüllah (s av) Efendimiz' in bir hastalığı olduğu zaman Cebrail Aleyhisselâm gelir ve şu duayı okurdu: "Allah (cc) 'in ismi ile sana rukye ederim (okuyup üflerim) Allah (cc) bütün hastalıklardan sana şifa versin Hased ettiği zaman hased edenin şerrinden ve bütün kem gözlülerin şerrinden (seni korusun)" (Müslim, Hz Âişe (ra)'dan rivayet etmiştir)

Bazı İslâm büyüklerinden nakledilmiştir ki; gözden sakınmanın şartı, iyilikleri, güzellikleri, zînetleri gizlemektir Bir kimsenin kendisini, ailesini veya çocuğunu süsleyip el âleme teşhir etmesi uygun değildir Allâme İbnu'l-Kayyım diyor ki: "Kim bu duaları okuyup tecrübe ederse, faydasının derecesini ve ona ne kadar çok ihtiyaç bulunduğunu anlar Bu dualar, nazar edenin tesirine mâni olur Onu okuyan kimsenin imanının kuvvet derecesine göre nazarın etkisini giderir Çünkü bu dualar silahdır Silah ise, kullanana göre etkili olur"

Abdullah es-Sâcî (ra)'ın anlattığına göre, kendisinin çok güzel bir devesi vardı

Birgün devesine binerek yol arkadaşları ile beraber sefere çıktı Yolculardan biri vardı ki, gözü değerdi Bu durumu bilenler Abdullah'ı uyardılar Devesini o adamın gözünden sakınmasını söylediler Abdullah o adamın, devesine bir zarar veremeyeceğini söyleyip pek aldırmadı Abdullah'ın sözlerini ve davranışını da o adama anlattılar Adam, kendisini ispat etmek için Abdullah'ı kollamaya başladı Bir mola sırasında Abdullah oradan ayrılınca, adam hemen gelerek deveye nazar etti Biraz sonra deve hastalanıp yere düştü O sırada Abdullah da çıkageldi Deveyi o vaziyette görünce neler olduğunu sordu

Dediler ki: "Sen gidince hemen o adam gelip deveye nazar etti

Hayvana bakınca o da bu hâle geldi"

Bunun üzerine Abdullah: "O adamı bana gösterin" dedi

Onlar da gösterdiler Abdullah, adamın yanına varıp karşısında durdu

Sonra şu duayı okudu:

"Allah (cc)'ın ismiyle hapsedenin hapsinden, Kuru taşın (şerrinden), Yakıcı kıvılcımın (şerrinden Allah 'cc)'a sığınırım)

Nazar edenin gözdeğmesi, kendi aleyhine dönsün ve en sevdiği kişinin üzerine dönsün

Gözünü çevirip de (sema' ya) bak! Bir bozukluk görüyor musun? Sonra gözünü iki kez çevir de yine bak Göz hor, Hakir, Bitkin ve ümidini kesmiş olarak tekrar sana döner" (Bu duanın son kısmı, Mülk Suresi'nin 3 ce 4 ayetleridir Bkz Mülk, 67/3-4)

Abdullah es-Sâcî bu duayı okuyunca gözdeğmesi kalktı Allah (cc)'ın izni ile devesi iyileşti

Cevap 4: Uyarılar

1) BİRİNCİ UYARI: Gözdeğmesi (nazar) bazan insanlardan olur Bazan da cinlerden olur

Mü'minlerin annesi Ümmü Seleme (ra)' dan rivayete göre, Resûlüllah (sav) Efendimiz, evinde bir kız görmüştü Kızın yüzünde bir değişme farketti ve şöyle buyurdu: "Ona rukye yapınız (okuyup üfleyiniz) Çünkü onda gözdeğmesi (nazar) vardır" (Buharî ve Müslim, Ümmü Seleme (ra)'dan rivayet etmişlerdir)

Hafız el-Bağavî diyor ki: "Resûlüllah (sav) Efendimiz nazar değmesine işaret ederken cinlerden nazar değmiş olacağını kasdetmiştir"

Deniliyor ki: "Cinlerin nazar etmesi, mızrak ucundan daha tesirlidir" Şüphe yok ki, insan kirli elbiselerini değişmek için çıkardığı vakit, Yahut tuvalet ihtiyacını gidermek için, Ya da bir başka sebeple avret yerini açtığı vakit cinlerin nazarından korunmak için dua etmelidir Bu da Cenab-ı Hakk'ın ismini zikretmekle olur

Resûlüllah (sav) Efendimiz şöyle buyurmuştur: "Onlardan (insanlardan) biri helaya girdiği zaman, başka bir rivayette, elbisesini çıkarıp bir yere koyduğu zaman bismillah demesi, cinlerin gözleri ile Ademoğlunun avret mahallinin arasında bir perdedir" (Tirmizî Sünen'inde ve Ahmed b Hanbel de Müsned'inde rivayet etmişlerdir)

2) İKİNCİ UYARI: Cenab-ı Hakk'ın ihsan ettiği sağlığı, Güzelliği, Nâli olduğu nimetler ve sair sebeplerle gözdeğmesine hazır olan kimse, daima tedbirli olmalı ve kendisini teşhir etmemelidir

Özellikle kadınlar kendi güzelliklerini ve bilhassa kız çocuklarının güzelliklerini aşırı derecede teşhir etmemelidirler Çünkü bunun sonucunda birçok üzücü olaylara şahit olunmaktadır

Resûlüllah (sav) Efendimiz Esma binti Umeys (ra)'a hitaben şöyle buyurmuştur:

"Bana ne oluyor ki, kardeşoğullarının cisimlerini zayıf görüyorum! Yardıma muhtaç duruma gelmişler" (Müslim, Câbir b Abdullah (ra)'dan rivayet etmiştir) Bunlar Hz Cafer b Ebu Tâlib'in çocukları idiler Esma dedi ki: "Onların bir hastalıkları yok Fakat onlara nazar değdi"

Bunun üzerine Resûlüllah (sav) Efendimiz şöyle buyurdu: "(O halde) sen onlara rukye yap (okuyup üfle)" (Ahmed b Hanbel Müsned, 3/333)

3) ÜÇÜNCÜ UYARI: İnsanlardan bazıları rukye tedavisi (okuyup üfleme) talep ettikleri zaman okuyan kişinin inancının sağlam olup olmadığını, Maksadını, İlmini araştırmıyorlar Bu sebeple de sahtekârlara, Büyücülere ve kötü maksadlı olanlara yöneliyorlar O bozguncular, yapıcı olmaktan çok yıkıcıdırlar Hatta onların içinde niceleri vardır ki, haram olan şeyleri, Yahut bid'atları, Ya da şirk olan şeyleri insanlara emrederler Böyle kimselerin şerlerinden muhafaza etmesini Yüce Allah (cc)'dan dileriz

Rukye (okuyup üfleme) talep eden kimseye gereken şey, dikkatli olması ve işini sağlam apmasıdır Yani, ya kendisi okumalı, Yahut da buna ehil olan imanlı ve ihlâslı kimseleri bulmalıdırlar Şunu da iyi bilmelidir ki; Eğer şeriatın uygun gördüğü şartlar uygun olmazsa, rukye yapmak caiz olmaz

Hz Yusuf Aleyhisselâm'ın kıssasını anlatan şu ayetin mânâsını derin derin düşünmeliyiz:

"Ayrı ayrı kapılardan (şehre) girin (ki size nazar değmesin) Yine de Allah'ın takdir ettiği bir şeyi ben sizden gideremem Hüküm ancak Allah'ındır Ben ona güvenip dayandım Tevekkül edenler de yalnız ona güvenip dayanmalıdırlar" (Bkz Yusuf, 12/67)

Bilmelidir ki, gözdeğmesinden (nazardan) korunmak ve onu tedavi etmek, ancak Allah (cc)'dan ve onun Resûlü'nden gelen şeylerin doğruluğuna inanmakla mümkün olur Eğer bu konuda şüphe ve tereddütleri olursa, ilacın tesiri de azalır

SİE