Sitoplazma Yapısı

SİTOPLAZMA

Hücre zarı ile çekirdek zarı arasında,hücrenin yaşamsal olaylarının gerçekleştiği organelleri, organik ve in organik maddeleri bulunduran hücre kısmıdır

Organeller

1-Ribozom

Yapısı: protein ve RNA’dan oluşur Tüm canlılarda bulunur zararsızdır
Görevi:protein sentezlemek

n(Aminoasit)®Protein + (n-1)H2O

2-Endoplazmik Retikulum

Yapısı: hücre zarı ile çekirdek arasındaki kanalcıklar sistemidir Granüllü ve Granülsüz olmak üzere ikiye ayrılır: Granüllü ER protein, Granülsüz ER yağ sentezinde görevlidir
Görevi: Hücre içi madde taşımak

3-Golgi Aygıtı

Yapısı: Çekirdeğe yakın yerlerde bulunan kanalcık ve kesecikler sistemidir Salgı yapan hücrelerde (ter tükürük bezleri gibi) fazalrdır
Görevleri:
· Lizozom ve koful oluşturmak
· Bitki hücrelerinde selüloz çeper oluşumunu sağlamak
· Glikoprotein, mukus gibi çeşitli salgıları sentezlemek, depolamak, gerektğinde salgılamak

4-Lizozom

Yapısı: Endoplazmik retikulum veya golgi aygıtından oluşan sindirim enzimleri içeren organeldir

Görevi: hücre içi sindirimi sağlamak

Otoliz: Lizozom zarının parçalanması ile enzimler stoplazmaya dağılır ve hücrenin kendi kendini sindirmesine neden olur Buna otoliz denir

5-Koful

Yapısı: Hücre zarı, endoplazmik retikulum, golgi aygıtı ve çekirdek zarından oluşan içi sıvı ile dolu organeldir

Özelliği: hayvan hücrelerinde az sayıda, genç bitki hücrelerinde fazla, yaşlı bitki hücrelerinde azdır

Görevi: Madde alışverişi, beslenme, sindirim ve boşaltım yapmak

·Kontraktil Koful: Tatlı sularda yaşayan canlılarda fazla suyu aktif taşımayla dışarı atan organeldir

6-Mitekondri

Yapısı: Çift kat zarlıdır Kendine ait DNA, RNA ve ribozom taşır

Görevi: Oksijenli solunum ile ATP üretmek

C2H12O6+6O2 +2ATP®6CO2 +6H2O+40ATP

7-Plastidler

• Sadece bitki hücrelerinde bulunurlar Taşıdıkları pigmentlere göre üçe ayrılırlar

a) Kloroplast

Yapısı: Çift kay zarlıdır DNA, RNA ve Ribozom taşır Bitkiye yeşil rengi veren klorofil granada yer alır

Özelliği: Tüm yeşil bitkilerde bulunur

Görevi:

• Işık enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürmek
• İnorganik maddelerden organik madde üretmek
• Havanın serbest oksijenini üretmek

[IMG]file:///C:/Users/SmL/AppData/Local/Temp/msohtml1/01/clip_image002jpg[/IMG]

MİTOKONDRİ

KLOROPLAST

Organik besin harcanır

Organik besin üretilir

O2 harcanır

O2 üretilir

CO2 üretilir

CO2 harcanır

H2O üretilir

H2O harcanır

ATP sentezlenir

ATP sentezlenir

O2’li solunum yapan bütün

ökaryot canlılarda bulunur

Sadece foto sentez yapan

canlılarda bulunur

Hücrenin ağırlığını azaltır

Hücrenin ağılığını arttırır

Gece ve gündüz sürekli çalışır

Sadece gündüz çalışır

Asitliği arttırır

Asitliği azaltır

b-kromoplast

Yapısı: Yeşil dışındaki diğer piğmentleri taşır
(sarı ® ksantofil, kırmızı ® likopin, turuncu ® Karoten)

Görevi : Çiçek ve meyvelere renk vermek

c-Lökoplast

Yapısı: Renk verici pigment taşımaz Bitkinin kök, toprak altı gövdesi ve tohum gibi ışık almayan depo organlarında bulunur

Görevi: Protein, yağ ve nişasta depolamak

Not: Plastitler birbirine dönüşebilir

8-Sentrozom

Yapısı: Birbirine dik iki sentriolden oluşur
Sadece hayvansal hücrelerde bulunur

Görevi:

- Kamçı ve sil oluşturmak
- Hücre bölünmesi sırasında iğ ipliklerini oluşturmak

· İğ İplikleri: Bölünme sırasında kromozomların ayrılması ve kutuplara çekilmesinde görevlidir

NOT: Hücre duvarı (Hücre çeperi): Sadece bitkisel hücrelerde, bazı bakterilerde ve mantarlarda bulunur
Bitkilerde hücre çeperi selüloz yapılır

Özellikleri:

· Ölüdür
· Tam geçirgendir
· Üzerinde madde geçişini sağlayan geçitler bulunur

Görevi: Hücreye desteklik sağlamak

ÇEKİRDEK

a) Çekirdek Zarı: Çift katlıdır Porları vardır
b) Çekirdek Özsuyu: Homojen görünümlü sıvıdır İnorganik ve organik maddeler bulunur
c) Çekirdekçik: Yapısında RNA ve protein bulunur Protein sentezinin fazla olduğu hücrelerde fazladır
d) Kromatin İplik: Yapısında DNA ve protein vardır

Görevi: Kalıtım birimi olan genleri (DNA) taşımak

· Kromozomların şekli, büyüklüğü ve sayısı her tür için sabittir
· Kromozom sayısı ile canlının gelişmişliği arasında bir ilişki yoktur
· Kromozom sayısının aynı olması canlıların aynı türden olduğunu kanıtlamaz Çünkü kromozomların taşıdıkları genler farklı canlılarda farklıdır