Damdaki Bahçe

Yazı: Verlyn Klinkenborg
Fotoğraf: Diane Cook ve Len Jenshel
Dünyanın dört bir yanındaki kentlerde, başımızın üzerinde potansiyel yeşil alanları kapsayan harika bir fikir filizleniyor

Binalar da mantarlar gibi öyle birdenbire yerden bitiyor olsaydı, çatılarının üzeri de doğal olarak toprak ve bitkilerden oluşan bir katmanla kaplı olurdu Ama tabii insanlar binaları böyle inşa etmiyor Bunun yerine toprağı kazıp alıyor, binayı dikiyor ve üzerini yağmur geçirmeyen -büyük olasılıkla unutulup gidecek- bir çatıyla kaplıyoruz Gezegenimizdeki tüm kentlerin çatı manzarası, insan yapımı birer çöl olarak tanımlanabilir; ancak bir farkla: Çöller canlı yaşam alanlarıdır Çatılarda ise gerçek çok daha katıdır Kent çatıları cehennemi andırır -ziftle kaplı, ya çok sıcak ya çok soğuk, rüzgârın sert estiği, suyu sevmeyen, cansız yerler Library Meydanı'nda yer alan Vancouver Halk Kütüphanesi'nin (Kanada) kent merkezine dokuz kat yukarıdan bakan çatısına çıktığınızdaysa kendinizi ziftle kaplı çorak bir arazide değil, bir çayırlıkta bulursunuz Saksı ya da kaplarda değil de özel bir toprak karışımında yetiştirilmiş yumak otu sıraları çatı boyunca kıvrıla büküle uzanır Burası, gökyüzünde bir çayırlık 1995'te peyzaj mimarı Cornelia H Oberlander tarafından oluşturulan, bin 850 metrekarelik bu bahçe, yer seviyesinde olsaydı da yeterince etkileyici olurdu Vancouver'ın bu kadar yükseklerinde olduğunda yarattığı etkiyse insanın kafasını karıştıracak cinsten Kentlerde çatılara çıktığımızda amacımız genellikle manzaraya bakmaktır Oysa bu kütüphanenin çatısında kendimi manzaranın tam ortasında duruyormuş gibi hissetmekten alamıyorum Onca cam, çelik ve betonun arasında, yeşil, mavi ve kahverengiden oluşan, hiç beklenmedik bir çayırlıktayım Yaşayan çatılar yeni bir şey değil Bir zamanlar Amerika kırsalında yeşil çatılar yaygın oldukları gibi, günümüzde kuzey Avrupa'daki kütük evler ve kulübelerde de yaşayan çatılar hâlâ varlığını sürdürüyor Son yirmi-otuz yılda ise dünyanın dört bir yanındaki mimar, inşaatçı ve şehir planlamacıları, yeşil çatılara güzel oldukları için değil -bu neredeyse sonradan fark edilmiş bir şey- pratik oldukları ve alışık olduğumuz çatılara göre aşırı çevre koşullarının etkilerini hafiflettikleri için yöneliyorlar Kentin diğer ucundaki Vancouver Kongre Merkezi'ne de yeni bir yaşayan çatı yapılıyor Sokağın hemen karşısındaki Fairmont Waterfront otelinin çatısında bir aşçının bahçesi var Kentin bir diğer ucundaysa, 2010 Kış Olimpiyatları için inşa edilmekte olan Olimpiyat Köyü'nün yeşil çatıları yer alacak Vancouver'da -ya da Chicago, Stuttgart, Singapur veya Tokyo'da- bir yeşil çatıya çıkıp, kentlerdeki çatı manzarasının ne kadar farklı olabileceğini gördüğünüzde, kendinizi, "Neden hep böyle yapmamışız ki?" sorusunu sormaktan alamıyorsunuz Teknoloji, bu sorunun yanıtlarından yalnızca biri Su geçirmez örtüler, su depolayan ve fazla suyun drenajına izin veren, ve böylelikle su ihtiyacını karşılayan, bitkisel gelişimi destekleyen ve köklere karşı dirençli yeşil çatı sistemlerinin tasarlanmasını kolaylaştırıyor Portland (Oregon, ABD) gibi bazı yerlerde, yaşayan çatı kullanan müteahhitlere indirim vb teşvikler sağlanıyor Almanya, İsviçre ve Avusturya gibi bazı ülkelerde ise eğimin uygun olduğu çatılarda yeşil çatı yerel yasalarla şart koşuluyor Ayrıca İngiliz Kolumbiyası Teknoloji Enstitüsü'nde bir yeşil çatı laboratuvarının başında olan Maureen Connelly gibi araştırmacılar da yeşil çatıların sunduğu pratik yararları inceliyor, sayıya dökülmelerine yardımcı oluyor, fırtınalı yağışlarda su akış hızının azaltılması, enerji verimliliğinin artırılması ve kentlerde gürültü kirliliğinin hafifletilmesi konularındaki başarı oranlarını net bir biçimde ölçüyorlar Dünyanın dört bir yanındaki yeşil çatıların sayısı giderek artıyor ve bu örneklerin her biri kendi içinde ayrı bir deney anlamına geliyor Yeşil çatıların yayılmasını tetikleyen bir diğer unsur da, kentlere dair fikirlerimizin değişiyor olması Kentlerin doğanın antitezi olarak düşünülmesi gibi bir yaklaşım artık ne akıllıca, ne de pratik -ve hatta etik dışı Kentleri doğallaştırma yollarının bulunması, doğanın dahi giderek kente dönüştüğü gözönüne alındığında, onları daha yaşanır kılacak; üstelik sadece insanlar için de değil Yaşayan çatılar, doğal biyolojik sistemlerin nasıl da dengeleyici bir gücü olduğunu anımsatıyor insanlığa Yaz günlerinde alışıldık bitüm örtülü çatılarda sıcaklıklar neredeyse akıl almayacak oranlarda yükselebiliyor, 65°C'nin üzerine çıkarak, kentlerin genel ısı-adası etkisine -kentlerin, kendilerini çevreleyen kırsal bölgeden daha sıcak olma eğilimine- katkıda bulunuyor Yeşil çatılarda toprak karışımı ve bitki örtüsü yalıtım görevi üstlendiği için, sıcaklık iniş çıkışları hafif seyrediyor ve böylece de altlarındaki binaların ısıtma ve soğutma giderleri yüzde 20'ye ulaşan bir oranda azalıyor

</SPAN>

Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

Chicago Belediye Binası'nı taçlandıran doğa, çelik ve taş yapılarıyla ünlü kentin sert hatlarını yumuşatıyor -ve yazın çatıdaki sıcaklığı hafifletiyor Dünya çapındaki bir hareketten esinlenen Belediye Başkanı Richard Daley, Chicago'yu Kuzey Amerika'nın öncü "yeşil çatılı" kenti haline getirdi








Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

New York'taki Empire State Binası, Cook + Fox mimarlık bürosunun pencerelerinde parıldıyor (sağda) Yeşil bina uzmanı tasarımcılar, kendi ofislerinin, daha çok yerde daha çok bitki olunca kentlerin daha yaşanır hale geldiğini yansıtmasını istemişler








Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

Tasarımı İtalyan mimar Renzo Piano tarafından yapılan ve 2008'de açılan yeni California Bilimler Akademisi'nin çatısı yedi tümsekle kaplı Bu düzenlemenin amacı, akademinin bulunduğu San Francisco'nun çarpıcı topografyasını andıran bir görünüm yaratmak, ayrıca çatı pencereleri ve güneş panelleri gibi enerji verimliliğine dönük yapı özellikleri için alan sağlamak







Yeni düz çatılarda yeşilliğin şart koşulduğu Basel'deki (İsviçre) bu hastanenin çatısına, dayanıklı damkorukları, böcekler ve kuşlar hâkim Uluslararası Yeşil Çatı Derneği'nin müdürü Wolfgang Ansel, "Bir bina için toprak çalıyorsak, bunu çatısında yeniden doğaya iade edebiliriz" diyor








Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

Rothenfluh'ta (İsviçre) yaşayan Matthias Eglin adlı çiftçi, tavukları için yeni bir baraka yapmak isteyince, barakaya, yerini aldığı alandakine benzer bir çayırı da eklemek zorunda kalmış -tabii barakanın çatısına Komşu Almanya gibi, İsviçre'de de yeşil alanları korumaya yönelik yasal düzenlemeler var ve bitkilerle kaplı çatılar çevre standartlarına uymak için izlenen yaygın stratejilerden birini oluşturuyor








Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

Almanya'nın Stuttgart kentinde 1989'dan beri belediye imar yasasının düz damlı bütün yeni binalar için getirdiği zorunluluk nedeniyle yeşil çatılar ufka doğru mantar gibi bitiyor Merkezi Kanada'da olan Sağlıklı Kentler İçin Yeşil Çatılar adlı birliğin kurucusu Steven W Peck, "Yeşil çatıların her yanı nasıl sardığını görmek için, Almanya'da yüksek bir binanın tepesine çıkıp etrafa bakmanız yeterli" diyor









Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

Almanya'nın en işlek havaalanı, 1990'dan bu yana yaklaşık yarım milyon metrekareye varan bina üstü yeşilliğe kavuşmuş durumda Frankfurt Uluslararası Havaalanı'ndaki yirmiyi aşkın yeşil çatı sadece uçaklardan çıkan gürültüyü boğmaya katkıda bulunmakla kalmamış; bitki örtüsü altında gizlenen çatı yapılarının dayanıklılığını da iki katına çıkarmış








Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

Yürüyüş yolları ve konik çatı pencereleri, Bonn'daki (Almanya) Sanat ve Sergi Salonu'nun çimenlik çatısında bir arada Almanlar 1960'larda, devlet desteğiyle, modern yeşil çatıların geliştirilmesine öncülük etti Bugün pek çok kent, kullanılmaları için teşvikler sağlıyor








Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

Londra'daki bu geleneksel sıra evlerin pencereleri eskiden köhne bir sosis fabrikasına bakarmış Bu evlerde yaşayanlar artık mimar Justin Bere'nin yeni evinin üzerindeki, yabani çiçeklerin açtığı çayırı görüyor Yeşil çatının sağladığı yalıtım, Bere'nin güneş enerjisiyle işleyen evinin enerji verimliliğine katkıda bulunuyor









Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

Londra'nın yeni Laban Dans Merkezi binasının tepesindeki, çalılardan oluşan yeşil örtü, bir kentsel alanda bitkilere alan açma çabasının ötesinde bir anlam taşıyor Çatı, yuvasını taşlık, kuru zeminlerde yapan ve yörede sayıca azalan kara kızılkuyruğa çekici gelecek bir şekilde tasarlanmış Burayı bu kuşun tercih ettiği ortama benzetmek için, müteahhitler çatıyı eski inşaat alanlarından getirilen kırık molozlarla döşemiş









Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

Manhattan'daki apartman, bir kır kulübesini andırıyor -eski müteahhit David Puchkoff'un ailesi için inşa ettiği huzurlu bir köşe burası Yağmuru emen, şişen suyun akmasını önleyen yeşil çatı, aynı zamanda da -sağanak yağışlarda kanalizasyonun taşıp Hudson Nehri'ni kirlettiği- New York kentine çevreci bir hediye









Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

Bazı yeşil çatıları yaratmak geleneksel çatı bahçelerine oranla çok daha basit olabilir New York mimarlık firmasının bulunduğu binanın çatısını, Cook + Fox'un gönüllü çalışanları kurmuş St Louis merkezli Green Roof Blocks firmasının pazarladığı bu polietilen torbalar çok az bakım gerektiren bitkiler içeriyor; su akışını kontrol eden ve köklerin çatı yapılarının içine sızmasını önleyen, su geçirmez bir malzeme tabakasını alta serme dışında bir hazırlığa gerek olmaksızın döşenebilir








Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

ABD'nin sanayi merkezinde -Henry Ford'un üretimde devrim gerçekleştirdiği Dearborn'da (Michigan)- doğa, dünyanın en büyük yeşil fabrika çatılarından birinde yeniden kök salıyor Ford Motor, sahasındaki fazla yağmur suyunu azaltmak için 4,2 hektarlık alana damkoruğu dikmiş









Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

San Francisco kent merkezinde bir otobüs durağının ufacık bir yaşayan çatısı var Amaç, Amerikan halkının zihninde bir fikrin tohumlarını yeşertmek Otobüs durağının çatısını planlayan Diane Loviglio, gelip geçen insanların "evlerini geliştirmek için uygulanabilir bir fikir" göreceği umudunda Sürdürülebilir tasarımlar eylemcisi, Avrupa'nın büyük bölümüne oranla ABD'de daha az bilinen yeşil çatı fikrini "sokak düzeyinde" sergilemek istemiş; "insanlar bunu anlamak için devasa bir endüstri binasını turlamak zorunda olmasın diye"









Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

Silverton'daki (Oregon, ABD) Oregon Bahçesi'nde yer alan bir kulübenin üstünü yeşil bir çatı süslüyor








Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

Carmel (Kaliforniya, ABD) yakınlarında yer alan bu evin yaşayan çatısı, bir meşe korusu ile uyum içinde varlığını sürdürüyor Mimar Jonathan Feldman tarafından tasarlanan bu çatı, aynı zamanda yangına karşı koruma sağlıyor









Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

Tokyo'nun tarihsel öneme sahip yapılarından Imperial Hotel'de çatı üstü bitkilerin güneş enerjisi panolarıyla bir araya gelmesi biçim olarak bahçe havuzunu andıran bir görüntü oluşturmuş Birçok yeşil çatı gibi insanlarca doğrudan kullanılması gibi bir amaç güdülmemesine rağmen, bu alan çevredeki binaların manzarasına zarif bir unsur katıyor









Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

Modern metropollerde boşa harcanan alanlar, yeşil çatıların su geçirmezliği konusundaki ilerlemeler sayesinde üretken "tarlalara" dönüşebilir Japonya'daki popüler Hakutsuru marka sakenin yapımında kullanılan pirincin bir bölümü, şirketin Tokyo ofisinin çatısında yetişiyor









Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

Vancouver'daki Fairmont Waterfront otelinde bir aşçıbaşı, gökdelenler arasında yetişen elmaları topluyor Otelin muhasebecileri, çatı bahçesinden yılda 16 bin dolar değerinde meyve, sebze, yeşillik ve bal elde edildiğini söylüyor









Fotoğraf : Diane Cook ve Len Jenshel

Bu tablo, üzerini eğreltiotları kaplamış tarihöncesi kalıntıları andırsa da, yeşil mimarinin bir sonraki adımı olabilir Vancouver Akvaryumu'ndaki Yaşayan Duvar, pek çok ortama uyarlanabilir bir tasarım olan taşınabilir dikey saksılar ve sulama sisteminin entegre edilmesiyle, sarmaşık kaplı parmaklıklara bir yenilik getiriyor

Çocuklar oynamak için bahçeye inmeyecek-bahçeye çıkacak:))

bonsoir tafarından gönderildi

Çocuklar oynamak için bahçeye inmeyecek-bahçeye çıkacak:))

Allah'a şükür ben Karadeniz'de yaşıyorum Her taraf yeşillik:))