05-02-2009
|
#1
|
Şengül Şirin
|
Polonya-Sovyet Savaşı
1920'de Polonya ile Sovyet Rusya arasında çıkan ve Riga antlaşmasında Polonya-Sovyetler birliği sınırının tespitine yol açan savaş Versailles antlaşması Polonya'nın bağımsızlığını tanımış, fakat sınırlarından bir kesimi tam olarak tespit etmemişti Galiçya ve Silezya'da savaştıktan sonra Pilsudski, Rus ve Polonya devletlerinin yalnız Curzon hattıyla ayrıldıkları doğuya yöneldi Ağustos 1919'da Minsk'i işgal etti, nisan 1920'de de Ukrayna'ya girdi; Petlyura ile yaptığı bir anlaşma sonunda da
1 920'de Polonya ile Sovyet Rusya arasında çıkan ve Riga antlaşmasında Polonya-Sovyetler birliği sınırının tespitine yol açan savaş
Versailles antlaşması Polonya'nın bağımsızlığını tanımış, fakat sınırlarından bir kesimi tam olarak tespit etmemişti Galiçya ve Silezya'da savaştıktan sonra Pilsudski, Rus ve Polonya devletlerinin yalnız Curzon hattıyla ayrıldıkları doğuya yöneldi Ağustos 1919'da Minsk'i işgal etti, nisan 1920'de de Ukrayna'ya girdi; Petlyura ile yaptığı bir anlaşma sonunda da 7 mayısta Kiev'i ele geçirdi
Haziranda Kamenev, Tuhaçevskiy ve Yegorov kumandasındaki Sovyet kuvvetleri Borisov ve Jitomir yönünde saldırıya geçti Sürekli bir cephenin yokluğu ve Polonyalıların bir karşı saldırısına rağmen Budyonyi kumandasındaki kızıl süvari birlikleri Polonyalıları Kiev'i boşaltmak (10 haziran) ve güneyde Sikorski kumandasındaki V Polonya ordusunu güç şartlar altında geri çekilmek zorunda bıraktı Bu sırada Kızılordu kuzeyde geniş bir çevirme hareketine girişmişti
2 Temmuzda Tuhaçevskiy ünlü günlük emrini verdi; «Dünya yangınının yolu Polonya'nın cesedi üstünden geçiyor» Temmuzda Polonyalılar Wilno, Grodno, Brest-Litovsk ve Bialystok şehirlerini kaybetti 4 Ağustosta Budyonyi, Kowel'i ele geçirdi, sonra, Galiçya'ya girdi Bu sırada Soldau'ya ulaşan Tuhaçevskiy de Varşova'yı tehdit etmeye başlamıştı Bu durum, Londra ve Paris'te büyük bir heyecanın doğmasına yol açtı Bu devletler Polonya'ya Weygand'ın başkanlığında bir Fransız-İngiliz heyeti gönderdiler (24 temmuz) Weygand'ın kumandan ve teşkilâtçı olarak edindiği tecrübelerden yararlanan Polonya daha sonra onu askeri danışman olarak görevlendirdi
Weygand, Fransız heyetinde general Henıys tarafından yönetilen iki yüz Fransız subayını savaş meydanında hemen harekete geçmeyi ve haber toplamayı gerektiren bütün noktalarda görevlendirdi Weygand ile anlaşma halinde olan Pilsudski, kuvvetlerini Varşova üstüne geri çekti, bir yedek orduyla karşı saldın hazırlığına girişti Bu saldırı 12 ağustosta başkent dolaylarında başladı; şehrin banliyösündeki Praga mevkii Rusların ateşi altındaydı
Haller ve Sikorski düşman kuvvetlerini olduğu yerde tespit ederken, Pilsudski kumandasındaki IV Polonya ordusu tarafından girişilen büyük bir harekat Sovyetler'in geri hatlarını kesti, Bug ve Neman nehirlerine kadar ulaştı Zaferi kazanan Polonyalılar 18 ağustosta Bialystok'a, 19 ağustosta da Rovno'ya girdiler 12 Ekimde imzalanan bir ateşkes antlaşmasından sonra 18 mart 1921'deki Riga antlaşması Polonya ile Sovyetler birliği arasındaki ilişkilerin normale dönmesini sağladı
|
|
|