Eğitilebilir Zihinsel Engelli Çocuklara Nasıl Yardımcı Olunmalıdır?

EĞİTİLEBİLİR ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLARA NASIL YARDIMCI OLUNMALIDIR?
Zeka bölümleri 45-75 arasında olan çocuklar bu gruba girerler Bu grup tüm zihinsel engelliler grubunun %75-80'nini oluştururlar Gelişimleri normal zekâ bölümüne sahip çocuklardan önemli bir farklılık göstermez ve tanılanmaları okula başladıkları dönemde akademik çalışmalardaki güçlükleri sonucunda yapılabilmektedir Yaşıtlarına göre daha ileri yaşlarda olmakla birlikte 3 ve 4 Sınıf düzeyindeki bilgi ve becerileri kazanabilirler Zaten eğitilebilir terimi, bu gruba giren çocukların okuma-yazma, matematik gibi temel akademik becerileri öğrenebileceklerini açıklamaktadır Eğitilebilir zekâdaki bu çocuklar temel akademik beceriler yanında, özbakım becerilerini öğrenebilirler, ileride yetişkinlik çağındaki geçimlerini sağlayabilecek iş becerisi edinebilirler Genellikle beyin patolojisi ya da diğer fiziksel bozukluklar göstermezler Erken tanı anne-baba yardımı, özel eğitim programları ile çoğunluğu sosyal yönden uyum sağlayabilirler Fakat alışılmadık ya da ekonomik stres altındayken rehberlik ve yardıma ihtiyaç duyabilirler Zihinsel engelli çocukların zihinsel engelli olmayanlardan aşırı derecede bir ayrılıkları yoktur Onlar da normal çocuklar gibidirler, bazı işleri diğer işlerden daha iyi yapabilirler Diğerleri gibi onlarında sevinçli ve üzüntülü halleri görülür Ancak, öğrenme ve gelişmeleri için daha fazla himaye ve desteğinize ihtiyaçları vardır(Whityeside Lynch,1988)

Nedenler:
Doğum öncesi:
-Hamilelik döneminde annenin geçirdiği bulaşıcı hastalıklar, kullandığı ilaçlar, kazalar ve zehirlenmeler, röntgen çektirme, yetersiz beslenme,
- Akraba evliliği, kromozom bozuklukları, kan uyuşmazlığı,
- Doğuştan aaaabolik bozukluklar

Doğum sırasında:
- Doğum sırasında bebeğin oksijensiz kalması,
- Doğum sırasında bebeğe bulaşan enfeksiyonlar,
- Zor doğum nedeniyle kullanılan bazı araçların (vakum, forseps vb) bebeğe zarar vermesi,
- Erken ya da geç doğum

Doğumdan sonra:
- Çocuğun geçirdiği ateşli hastalıklar (kızamık, menenjit vb)
- Beyin hasarına yol açan kazalar, zehirlenmeler,
- Çocuğun beyin gelişimini etkileyecek yapısal bozukluklar ve hormonal düzensizlikler,

- Ayrıca çocuğun yetersiz beslenmesi, uyarıcı eksikliği, ev ortamının çocuğun oynaması ve çevreyi keşfetmesi için uygun olmaması da hafif derecede zihinsel engele neden olabilmektedir(Kuzucu, 2003) Eğitilebilir Zihinsel Engelli Çocukların Genel
Özellikleri:

Eğitilebilir Zihinsel Engelli Çocukların Genel Özellikleri:

Motor Gelişimleri:
1 Beden gelişimleri çok geri kalmış ya da duraklamış olabilir
2 2Kol bacak kasları gelişmiştir, bazı çocuklar vücut hareketlerini (yürüme, koşma, merdiven çıkma vb) normal yaşıtları ile aynı zamanda, bazıları ise yaşıtlarından biraz daha gecikmeli olarak yapabilirler
3 Yürüyüş, sıçrama, atlama hareketlerini yapmada kolaylık görülür Belirli uzaklığa topu fırlatma ve yakalama gibi el ve kol kaslarının kontrolüne yarayan düzenli denemeleri çoğu kez başarabilirler
4 Devamlı ve daha fazla dikkat harcayarak kalem fırça ve tebeşir kullanma becerisi kazanırlar El becerilerine karşı ilgi artar Makasla kağıt kesmekten, çekiç ve testere gibi aletlerle iş yapmaktan hoşlanırlar, ama yaptıkları genellikle kabaca işlerdir
5 Bir kısmı bakmadan yazabilecek hale gelebilir Okumayı tam olarak öğrenebilenlerin sayısı ise daha da azdır
6 Fiziksel gelişimleri (boy-kilo) ise yaşıtlarının gelişimi ile bir tutarlılık gösterir
7 Normal yaşıtlarına göre daha sık hasta olurlar Kendilerini korumayı normal çocuklar gibi bilemezler
8 Zihinsel engele ek olarak görme ve işitme gibi bedensel özürler olabilir
9 Basit hareketlerde yaşıtlarından gerilik, karmaşık hareketlerde belirli gerilik yanında yürüme, oturma, durma ve benzeri hareketlerde zayıflık görülür

Zihinsel Gelişimleri:
1 Akademik kavramları geç ve güç öğrenirler Fazla sabır ve tekrar gerektirir En çok sıkıntı çektikleri konular matematiksel işlemlerdir Bu çalışmalara karşı ilgileri çok geç ve sınırlı olarak gelişir
2 Dikkat süreleri kısa ve dağınıktır Devamlı izleme, teşvik ve değişiklik isterler Bir ders konusu ne kadar ilgi çekici olsa da etkinliklere kısa süre katılırlar
3 İlgileri kısa sürelidir: yakın şeylere ilgi duyarlar ve uzak gelecek ile ilgilenmezler
4 Ders, birbirini izleyen ilginç etkinlikler dizisi olmadıkça ilgilerini çekmez Çok ilginç buldukları çalışmalardan dahi kısa bir süre sonra bıkarlar
5 Somut şeyleri daha kolay ve iyi kavrarlar Kavramların somutlaştırılması anlamayı kolaylaştırır
6 Zaman kavramı çok geç ve güç gelişir
7 Kendilerinden küçükler ile ilişki kurmayı ve oynamayı severler
8 Konuşmaya geç başlarlar Konuşma gelişimleri zihinsel engelin derecesi ile orantılıdır
9 Genelleme yapamazlar
10 Kazandıkları bilgileri transfer etmekte çok güçlük çekerler
11 Bir etkinliği bir işi tümüyle öğrenmek için basit bölümlere ayrılmasını isterler
12 Parçadan bütüne doğru öğrenirler Öğrenme hızları yavaştır
13 Bu çocuklara her detay ayrı ayrı açıklanır ve istenilen şey somut olarak gösterilirse, zihin karışıklığına meydan vermeden öğretmek kolay olur
14 Gördükleri ve duydukları şeyleri çabuk unuturlar; bellekleri zayıftır Bu çocuklar, verilen bilgi ve uyarıları kısa zamanda unuturlar Uyaranların kalıcı olması fazla tekrarı gerektirir
15 Yakın gelecekteki konulara ilgi duyarlar Uzak gelecekle ilgilenmezler
16 Algıları, kavramları ve tepkileri basittir

Dil Gelişimleri:
1Konuşmaya geç başlarlar
2 Konuşmalarında ses bozuklukları vardır (artikülasyon)
3 Kelime hazineleri zayıftır
4 Alıcı ve ifade edici dil gelişimleri zayıftır
5 Konuşmaları akıcı değildir
6 Okuduklarını anlatmakta güçlük çekerler

Kişilik Özellikleri:
1 Duygu ve düşüncelerini açık ve bağımsız olarak ifade edemezler
2 Kendilerine güvenleri azdır
3 Bağımsız hareket etmekten çekinirler
4 Yeni durumlara uymakta çok zorluk çekerler
5 Bir işi sonuna kadar sürdüremezler Kolayca yorulurlar
6 Geç ve güç dostluk kurarlar
7 Sorumluluk almaktan kaçınırlar
8 Birlikte bulundukları kişilerin duygu ve düşüncelerine ilgi ve saygı duymazlar
9 Kendi kendilerin bir işe başlama ve devam etme arzusu duymazlar
10Kendilerinden küçükler ile ilişki kurmayı ve oynamayı tercih ederler Bu çocukların konuşma, ilgi, zekâ, sosyal ve bilgi seviyeleri akranlarından geri olduğu için kendi seviyelerinde anlaşabileceği takvim yaşları küçük normal zekâ seviyesindeki çocuklarla oynarlar
11Sebatsızdırlar kolayca cesaretleri kırılır Ufak tefek engeller karşısında yılgınlık gösterirler
12Her etkinlikte yapabileceği yerden başlamak ve ilerlemek son derece önemlidir Böylece çocuğu, düşebileceği yılgınlık ve panikten kurtarmak mümkün olur
13Bir amaca ulaşmak için kuvvetli duygular hissetmezler Ufak tefek engeller karşısında çözüm yolları aramazlar Hemen yılgınlık gösterirler

Sosyal İlişkileri:
1Sosyal bakımdan pek çok uyumsuz halleri vardır Sosyal durumlara kendi kendilerine uymada zorluk çekerler Anlayış ve bol sosyal yaşantılar sağlamak uyumu artırıcı etmenlerdir
2 Sosyal faaliyetlere karşı ilgisi azdır
3 Sosyal ilişkilerde bencildirler Davranışlarında her şeyin kendilerine ait olmasını isterler, paylaşımcı değildirler
4 Sosyal ilişkilerinde Kendilerini grupta kabul ettirecek becerileri azdır Sosyal yaşamdan uzaklaştırılması bu durumu arttırıcı bir etkendir
5 Sosyal ilişkilerinde Grupta daima başkalarına tabi olmak eğilimindedirler
6 Sorumluluk almaktan çekinirler Bunda kendilerinde grubu yönetecek yeterliliği ve güveni görmemeleri ve sınırlı sosyal yaşantılara sahip olmaları önemli rol oynayabilir
7 Oyun ve toplum kurallarına uymakta güçlük çekerler
8 Kuralları zor olan oyunlara ve faaliyetlere katılmazlar
9 Giydiklerini, uygun şekilde giyemez ve kendilerine yakıştıramazlar Bu özellikler daha çok, sosyal yaşantılardan yoksun bırakılmış, giyinme ve tuvalet yapma konusunda yeterli beceri kazandırılmamış çocuklarda görülür
10Nezaket ve görgü kurallarına uymakta zorluk gösterirler Hangi davranışların uyumlu olduğunu öğrenmesi için uygun yaşantılardan geçmesi gereklidir

Özbakım Beceri Gelişimleri:
1 Tuvalet eğitimlerini geç kazanırlar
2 Bazılarında gece işemeleri devam edebilir
3 Temizlik, giyinme, soyunma, vb özbakım becerilerini geç kazanırlar

Aile Özellikleri:
1 Ailenin genellikle sosyo-ekonomik düzeyleri alt düzeydedir
2 Ailenin çocuk sayısı fazladır
3 Anne-babanın eğitim düzeyleri genellikle düşüktür
4 Çocuğu evde öğrenmeye teşvik edecek bir ortam yoktur
5 Ailenin sosyo-ekonomik durumu çocukların düzgün beslenmesine olanak sağlayamamaktadır
6 Ailede çocuğun normal beden, sosyal, zihinsel, duygusal ve kişilik gelişimini bozacak birçok neden vardır

İş Ve Çalışma Özellikleri:
1 Bu çocuklar yaşıtları gibi bir iş sahibi olmak isterler
2 Bu çocuklar, pek çok iş yapabilir ve meslek sahibi olabilirler
3 Monoton işlerde normal çocuklardan üstün başarı gösterirler
4 İşlerine daha bağlıdır Tam zamanında gelir ve tam zamanında işlerinden ayrılırlar
5 Emniyet kurallarına son derce saygılıdırlar
6 Kendilerine uygun mesleki alanda kolay eğitilirler
7 Bu çocuklar genellikle sakindir ve işverenin isteklerine uygun davranış gösterirler
8 Başarı gösterdikleri işlerden gurur duyarlar
9 Ani çıkan sorunların çözümünde birinin yanında olma ihtiyacını hissederler
10Bedenen bir şeyler yapmaktan, ortaya bir ürün çıkarmaktan çok hoşlanırlar
11İşe başlatılmaları çok zaman alır ve sabır ister

Öneriler:
Özbakım Becerilerini Kazanma:
Tuvalet eğitimi, temizlik ve yemek alışkanlığı gibi özbakım becerileri doğuştan geliştirilmeyen öğrenilerek kazanılan davranışlardır Bu çocuklar tuvalet eğitimlerini genellikle yaşıtlarından geç kazanırken, temizlik ve yemek alışkanlıklarını yaşıtları ile birlikte kazanırlar Özbakım becerilerinin gelişmesi çocukların evde ne öğrendiklerine ve onlardan ne istendiğine bağlıdır Anne baba, çocuğun okul çağına kadar özbakım becerilerini kazanması konunda çaba göstermelidir
Tuvalet eğitimini kazanmada yaşıtlarına nazaran gecikme görülebilmektedir Fakat bu konuda ailenin nasıl bir eğitim yöntemi uyguladığı çok önemlidir Eğer çocuklar altlarının kuru kalmasının daha iyi olacağını öğrenmişlerse sözler ya da işaretlerle tuvalete gitmeyi isterler
Giyinme, temizlik alışkanlığı gibi konularda yardıma ihtiyaç duyarlar Elbiselerini giymekten çok çıkarma işlemini yapmakta başarılıdırlar Eğer çocuğun küçük kas motor gelişimleri tam olarak gelişmemişse çocuk düğmelerini iliklemede, fermuarını ve kemerini sıkıca kapatmada zorlu çekebilir Bu nedenle sınıf içinde ve bireysel olarak çocuğa nasıl yapacağını öğretmek, her öğrenme becerisini en ince ayrıntısına kadar alt basamaklara ayırmak ve basamakları sırasına göre takip etme, çocuk bir beceriyi tamamen kazanmadan diğerine geçmemek, öğrenilen beceri basamaklarını geriye dönerek pekiştirmek gerekmektedir
Bu çocukların çoğu, birçok önleri ile yaşıtlarına benzerler Sofra kurallarını yaşıtları gibi öğrenebilirler Bu becerilerin gecikmiş olması aile ortamından kaynaklı olabilir Bu nedenle okuldaki beslenme saatlerinin özbakım becerilerini destekleyici ve öğretici bir biçimde programlanması, özellikle 1 2 ve 3 Sınıflarda yoğun olarak yer verilmesi yararlı olacaktır

Sosyal Beceriler Geliştirme:
Sosyal yaşantıları sınırlı olan çocukların sosyal bir varlık olarak gelişmesi için sık ve çeşitli sosyal yaşantılar geçirmeleri, sosyal gelişimlerini artırıcı eğitim programlarından yararlanmaları gerekir Bu amaçla çeşitli konular ile ilgili geziler düzenlenmesi, sinem ve tiyatroya gidilmesi, takım sporları yapmalarının ve yaşıtları ile kaynaştırma almalarının sağlanması yararlı olur
Bu çocuklarla sıcak ve kabul edici bir iletişim kurarak onlara toplum içinde nasıl davranmaları gerektiği öğretilmelidir Nezaket ve görgü kurallarına uymakta zorluk çektikleri için kuralları basitleştirerek öğretmek etkili olur
Akademik becerilerinin yanı sıra, telefon kullanma, bir formu doldurma, para hesabı yapmayı öğrenme gibi yaşama ait becerilerin geliştirilmesine önem verilmelidir

Kendini Gerçekleştirme:
Akademik etkinliklerde yavaş olsalar da,kendi yeteneklerini ve yetersizliklerini anlayacak düzeye gelebilirler
İlköğretim okullarında yaşıtlarıyla aynı sınıflarda kaynaştırma programına ya da ilköğretim sınıflarını bünyesinde açılan benzer özellikteki çocuklardan oluşan özel eğitim sınıflarına yerleştirilebilirler
Engel durumu bebeklik döneminde fark edildiği taktirde zihin, dil ve sosyal gelişimde kritik bir döneme sahip olan 0-3 arsında bol uyarıcı, ilgi ve sosyal etkileşimle ilerleme kaydedilmesi mümkündür
Bu çocuklara, akranlarına uygulanan eğitim programının hafifletilmiş ve işleniş süresi kısaltılmış şekliyle özel eğitim programları uygulanmalıdır Sınıf ve bireysel özel eğitim programları çocukların bilişsel gelişim alanları dikkate alınarak özel eğitim uzmanı, çocuk gelişim uzmanı ve sınıf öğretmeni tarafından hazırlanmalı, program uygulanırken işbirliği içinde olunmalıdır
Konulara ve ünitelere uygun eğitim, drama, atölye malzemeleri hazırlanmalı, bu hazırlıklar sırasında somut kavramlardan yararlanmalıdır
Eğer çocukta tanısı konmuş bir dil ve konuşma bozukluğu varsa uzmanlar tarafından bu çocuklara bire bir özel eğitim verilmeli ve sınıf içinde sınıf öğretmeni çocuğu takip etmelidir İlköğretim ders programlarıyla bu çocukların dil gelişimlerin yaşıtları düzeyine ulaştırmak önemlidir
Yaşıtlarından çok büyük farkları olmasa da büyük ve küçük kas gelişimlerindeki geriliği tolere edici egzersizlerin okul ve okul dışında, fizik tedavi uzmanı, çocuk gelişimi uzmanı ve özel eğitim uzmanı yardımı ile gerçekleştirilmesi yararlı olur

Ekonomik Bağımsızlık:
Bu çocuklar bir işin gerektirdiği becerileri öğrenebilirler ve iyi çalışma alışkanlıkları kazanabilirler Bir işte çalışmaları kişisel yeterliliklerini sağlamak için gereklidir
Meslek eğitimi birçok boyut üzerinde yoğunlaşmakta; para harcamayı, boş zaman kullanımını, araba bakımını öğrenerek iş yaşamına ve günlük yaşama uyum sağlamayı içermektedir Ergenlik öncesi çocuk için meslek öncesi eğitimde, mesleki yeterliğin gerektirdiği bilgi ve beceriler üzerinde durulmaktadır Ergenliğe gelindiğinde birçok programın hedefi iş becerilerinin kazanılmasına yönelmektedir (Kuzucu,2003)

Eğitimleri ve Öğretmenlere Tavsiyeler:
Çocuğun bireysel olarak bütün yönleriyle tanınması eğitimin ilk dayanağıdır Çocuğun zayıf ve gelişmiş yönleri tespit edilmelidir
Uygun eğitim-öğretim ortamı olmalı ve çocuğa içten davranılmalıdır
Eğitimdeki tekrar dönemleri uzatılmalıdır
Herhangi bir konuda yapılan açıklamaların bireysel olarak yapılması gerekir
Bütün ilişkilerde son derece dikkatli ve nazik olmayı gerektirir Ses tonunun dahi kurulan ilişkinin gelişmesinde önemi büyüktür
Maddi ceza kesinlikle uygulanmamalıdır
Yaparak ve görerek öğrenirler Bu çocuklara mümkün olduğu kadar somut ve uygulamalı eğitim ve öğretim yöntemi uygulamak gerekir
Kendi kendilerine karar verme, kendilerine yön verme zorlukları fazla olduğundan öğretmen ve eğiticilerin kendilerine yön vermesine, uygun kararlar almalarında kendilerine yardımcı olmalarına ihtiyaç duyarlar
Bu çocukların eğitimleri, eğitiminden alınabilecek her sonucu etkiler

Zihinsel Engelliliğin Nedenleri:
1Kalıtımla İlgili Faktörler:Araştırmalar kalıtımın zihinsel engellilik üzerinde %37 ile %90 arasında etkili olduğunu göstermiştirAnna ya da baba genlerinin ressesif ya da dominant olması,kromozom sayısının az ya da fazla olması anne ya da babanın zihinsel engelli olması kalıtsal olarak zihinsel engelliliğe sebep olmaktadır
2,Organik Nedenler:Kalıtsal olmayan,merkezi sinir sistemini ilgilendiren tahribat meydana getirerek zihin gelişimini etkileyen,durduran nedenlerdirBunlar::
a)Vucut biyokimyasında ya da metebolizmasındaki değişiklikler
b)Bulaşıcı hastalıklar; menejit, nezle, kızamık gibi,
c)Annenin hamilelik hayatından kaynaklanan nedenler;rotgen ışınlarına maruz kalma ,yetersiz beslenme,kansızlık ,aşırı çalışma ve yorgunluk,duygusal bunalımlar, anne karnındaki çocuğun oksijensiz kalması gibi
d)Erken doğumlar;
e)Güç ve geç doğumlar;
Zihinsel Engelliler Eğitim İhtiyaçlarından Hareket Edilerek Şu Şekilde Sıralanır:
a)Eğitilebilir Zihin Engelli Çocuklar:Gelişimleri normalden önemli bir farklılık göstermez Kimi durumlarda okula başlayana kadar farkına varılmazEğitilebilir Çocuklar temel akademik becerileri öğrenebilirler ve ileride geçimlerini sağlayacak bir iş becerisi edinebilirler
b)Öğretilebilir Zihinsel Engelli Çocuklar :Engelleri okul öncesi dönemde farkedilirler Bu çocuklar temel akademik becerilerde eğitilmez ancak günlük yaşamın gerektirdiği sosyal uyum, pratik iletişim ve özbakım becerilerini öğrenebilirler
c)Ağır ve Çok Ağır Derecede Zihinsel Engelli Çocuklar:Engelleri doğum anında ya da doğumu izleyen ilk günlerde fark edilebilirBazı basit becerileri öğrenebilirler,ancak hayatları boyunca süretli bakım ve yardıma ihtiyaç duyarlar

ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ
1Zihinsel Gelişim Özellikleri Yüzünden:
a)Akademik kavramları geç ve güç öğrenirler
b)Dikkat süreleri kısa ve dağınıktır
c)İlgileri kısa sürelidir
d)Soyut terim,tanım,kavramları geç ve güç öğrenirler
f)Zaman kavramı geç ve güç gelişir
g)Konuşmaya geç başlarlar
h)Genelleme yapamazlar
I)Kazandıkları bilgileri transfer etmekte güçlük çekerler
i)Yeni durumlara uymada güçlük çekerler
k)Kolayca yorulurlar
l)Yakın şeylere ilgi duyarlar, uzak gelecekle ilgilenmezler
m)Algıları ,kavramaları ve tepkileri basittir
2Sosyal Özellikleri Yönünden:
a)Kendilerinden yaşça küçük olanlarla ilişki kurarlar
b)Kolay dosluk kuramazlar
c)Bir amaca ulaşmak için kuvvetli his duymazlar
d)Sosyal ilişkilerinde daima başkalarına tabii olmak eğilimindedirler
e)Oyun ve toplum kurallarına uymada güçlük çekerler
f)Genellikle fiziki görünüşlerinde,giyim ve kuşamlarında bir acayiplik gösterirler
g)Nezaket ve görgü kurallarına uymada güçlük çekerler
h)Sosyal faliyetlere ilgileri azdır
I)Sosyal ilişkilerinde kendilerini guruba kabul ettirecek ilgileri azdır
3 Kişilik Özellikleri Yönünden:
a)Kendilerine güvenmezler
b)Bir amaca ulaşmak için kuvvetli his duymazlar
c)Geç ve güç dostluk kurarlar
d)Sebatsızdırlar;cesaretleri kolayca kırılır
e)Sorumluluk almaktan kaçınırlar
f)Birlikte bulundukları kimsenin duygu ve düşüncelerine ilgi ve saygı duymazlar
g)Kendi kendilerine bir işe başlama arzusu göstermezler
4İş ve Çalışma Özelikleri Yönünden:
a)Bir işe başlamak için can atarlar
b)Monoton işleri yapmaktan hoşlanırlar
c)İşlerine bağlıdır; işe zamanında gelir zamanında giderler
d)Meslekleri alanında daha iyi eğitilebilirler iyi iş ve çalışma alışkanlıkları kazanabilirler
e)İşverenin isteklerine uygun davranışlar gösterirler;onları memnun etmek için çaba gösterirler
f)Başarılarından dolayı gurur duyarlar,daha başarılı olmak için çaba sarfederler
g)Çok yavaş düşünür ve kavrarlar
h)İşe alışmaları zaman alır ve sabır ister
I)Başarısızlıkları karşısında kendilerine güvenleri kolayca kırılabilir
5 Ailelerin Özelikleri Yönünden:
a)Ailelerin sosyo ekonomik durumları düşüktür
b)Ailede çocuk sayısı fazladır
c)Anne baba çalıştığı için evde çocukla meşkul olacak kimse yoktur
d)Genellikle ailede boşanma ve ölüm gibi olaylar çoktur
e)Ailelerin eğitim düzeyi düşüktür
f)Evde çocuğun gelişimine yardım edebilecek bir araç yoktur
g)Anne ile baba geçimsizdir
h)Ailenin yaşadığı çevre fakir olup, çocuğun sağlıklı gelişimine imkan vermeyecek durumdadır

TESBİT TEŞHİŞ VE YERLEŞTİRME:
Zihinsel engelli çocukların tespitleri, teşhisleri ve mesleki rehabilitasyonları bakım ve öğrenimleri ile ilgili kurumların başında Rehberlik ve Araştırma Merkezi gelmektedir Okul öncesinden üniversiteye kadar her kademedeki başarısız öğrencilerin durumları bu kurumda incelenmekte , başarısızlık nedenleri tespit edilmekte ve bu nedenlere yönelik düzeltici tedbirler alınmaktadır
Zihinsel engelli öğrencilerin tespitleri genellikle aile ve öğretmen kaynaklarına göre yapılmaktadır Sınıflarında üst üste kalmış,okuma yazma ve dört işlemi başaramamış, öğrenme güçlüğü çeken bütün gelişimlerinde akranlarına göre gerilik gösteren,dikkat ve algılama güçlüğü içerisinde bulunan öğrencilerle ilgili gözlem formu doldurularak inceleme talebiyle birlikte Rehberlik ve Araştırma Merkezine gönderilir Bu öğrenciler Merkezde ya da öğrenci taramalarında seviye tespitleri yapılarak gerekli görülenler grup testine ya da incelemeye alınmaktadırlar İnceleme neticesinde orta düzeyde zihinsel kapasiteye sahip olduğu tespit edilen özel eğitim sınıfı açılması için yeterli sayı teşekkül etmişse kaynaştırma eğitimine alınırlar Bu öğrenciler için inceleme raporu düzenlenerek okullara gönderilir Okul müdürlüğü broşürün son sayfasında bulunan Kaynaştırma Eğitimi Bilgi Formu’nu doldurup onayladıktan sonra bir nüshasını Rehberlik Araştırma Merkezine gönderir ve böylece yerleştirme işlemi tamamlanmış olur

EĞİTİM ORTAMLARI VE PROĞRAMLARIN DÜZENLENMESİ:
Kaynaştırma ile ilgili eğitim öğretim çalışmalarında öğretmen,okul, program, kitap , ders araçları ve bütün eğitim teşkilatları ; kaynaştırma eğitimine alınan çocukların daha iyi yetişmelerinde başlıca unsurlardır Bu unsurlar ancak çocukların bedeni , zihni ve sosyal alanlardaki ilgi ve kabiliyetlerine göre ele alındığında yararlı olabilir
Eğitim ortamları düzenlenirken kaynaştırma eğitimi öğrencisini mevcudu en az olan sınıflara yerleştirmek esastır Bir sınıfa en fazla iki kaynaştırma eğitimi öğrencisi verilmesine ve bu öğrencilerin bulunduğu sınıfların mevcutlarının diğer sınıflara göre öğrenci başına en az beş öğrenci eksik olacak biçimde düzenlenmesine dikkat edilmelidir Okul idarecileri, bu çocukların bulundukları sınıfta, kaynaştırma yoluyla eğitim ve öğretimleri için, özürlerinin gerektirdiği eğitim ortamını sağlayacak tedbirleri almakla yükümlüdürler
Kaynaştırma eğitimine alınacak çocuklarla yapılacak çalışmalarda, eğitim amaçlarına ulaşabilmek için uygulanacak metod ve teknikler büyük önem taşır Eğitim ve öğretim çalışmalarında bu çocukların bedeni, ferdi grup etkinliklerinde öğretmen en uygun metod ve teknikleri uygulamaya çalışmalı, kaynaştırma programına alınan bu çocuklar sınıf seviyesinin altında oldukları için ferdi özellikleri ve ihtiyaçları dikkate alınmalıdır Sınıf içi uygulamalarda ihtiyaca göre; takrir, soru-cevap, gözlem, inceleme, gösteri, iş-proje, deney vb metod ve teknikler kullanılabilir Tek bir metod kullanma zorunluluğu yoktur,gerekirse birden fazla metoddan faydalanılabilir
Üniteler işlenirken metod ve teknikler dikkatli bir planlamayı gerektirdiği gibi, öğrencilerin ihtiyaçlarına göre özel teknikler geliştirmek ve uygulamak yerinde olur
Kaynaştırma programına alınan “eğitilebilir” zihinsel yetersizliğe sahip çocukların eğitimlerinde “Zihinsel Engelli Çocuklar İlkokul Programı”dikkate alınmalıdır Ünitelerin işlenişinde programdaki ünitelere, konulara ve ünitelerin sırasına aynen uymak zorunluluğu yoktur Çevrede rastlanılmayan veya okulda incelenmesi mümkün olmayan konular programda gösterilmiş olan fakat çevre özelliği nedeniyle ele alınması gereken konular ünitelere eklenebilir veya yeni üniteler düzenlenebilir Program öğrencinin seviyesine göre uygulanmalıdır
Kaynaştırma eğitiminde öğrencinin kendi yaş grubu içerisinde yetiştirilmesi esastır Öğrencinin yıllık başarısı bütün derslerde ve ders duşu eğitici çalışmalarda uygulanan programlar doğrultusunda; öğrencinin ilgi, kabiliyet ve özel yetenekleri dikkate alınarak engel ve özelliklerine uygun ölçme ve değerlendirme araçlarıyla değerlendirilir Sınıftaki akranları ile kıyaslama yapılıp başarısı buna göre değerlendirilemez
Sonuç olarak özel eğitime muhtaç öğrencilerin pratik yaşam için gerekli bilgi ve becerilerle donatılması, günlük hayatta karşılaştığı problemleri görebilecek yeterliliğe ulaş mayı verilecek eğitimin odak noktası olmalıdır

EĞİTEBİLİR ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLARIN EĞİTİM VE ÖĞRETİMLERİNDEGÖZÖNÜNE ALINACAK ESASLAR
İLKOKUMA- YAZMA:
1)Hazırlık Çalışmaları:Eğitilebilir zihinsel engelli çocukların çoğu okuma ve yazmaya başlamak için gerekli fiziksel, duygusal toplumsal olgunluğa erişmemiş ve bazı ön becerilerden yoksundurlar Bu çocuklar için ön hazırlıkları şöyle sıralayabiliriz:
a)Okuma Yazma İçin Gerekli Araç ve Gereçleri Kullanabilme Hazırlığı:Bu öğrenciler okula ısındırıldıktan sonra ellerine okuma-yazma araç ve gereçleri verilmeli ve bunların nasıl kullanılacağı alt davranış basamaklarına ayrılıp (beceri analizi) bir basamak başarıldıktan sonra diğerlerine geçilmelidir Örneğin kalemin, defterin ve kitabın nasıl tutulacağı , sayfaların nasıl çevrileceği, kalemle defter sayfası üzerinde, tebeşirle yazı tahtası üzerinde yazma ve silgi kullanma usulleri öğretilmelidir Araç gereçleri kullanırken vücudun duruş biçimi ,gözle okunan şey arasındaki uzaklık vb öğretilmeye başlanmalıdır Bu aşamada yalnız ön bilgiler ve alışkanlıklar kazandırılmalı bu konudaki iyi alışkanlıkların öğrencilerin fiziksel ve zeka gelişimlerine bağlı olarak kazandırıldığı unutulmamalıdır
b)Yazmaya Hazırlık: Kalem ve defter tutulmasının öğretilmesinden sonra önce sayfa üzerinde serbest çizgiler çizilmeli; karalama yapmaları sağlanılmalıdır Daha sonra okuma hazırlıkta olduğu gibi yazmaya hazır içinde tekniğine uygun olarak hazırlanmış alıştırmalar üzerindeki soldan sağa yazılacağı fikri kazandırılmalıdır
c)Okuma Hazırlığı:Bu dönemde tekniğine uygun olarak hazırlanmış araç ve gereçlerle okumanın da soldan sağa doğru olacağı kavratılmalıdır Bir satır bitince alt satıra geçme alışkanlığı kazandırılmalıdır
2) İlkokuma ve yazmaya öğrencilerin anlayabileceği kısa cümlelerle başlanılmalıdır Zamanla bu cümlede kelimelere, kelimeler hecelere bölünmelidir Daha sonra hecelerin içersindeki harflerin sesleri sezdirilmeye çalışılmalıdır Bu çözülmeler sonucunda elde edilen kelime, hece ve sezdirilen harflerle yeni yeni kelime ve cümleler kurulmalıdır Cümle tam kavratılmadan ve yeterli pekiştirme yapılmadan bir başka cümleye geçilmemelidir
3)İlkokuma ve yazma çalışmalarında alfabedeki bütün harflerin cümlelerde yeterli tekrarlarına önem verilmelidir
4)Okuma ve yazma etkinliği her zaman birlikte yürütülmeli, okuma öğretilen cümle ve kelimeler aynı zamanda yazdırılmalıdır

OKUMANIN GELİŞTİRİLMESİ:
Okumanın geliştirilmesinde öğretmenin bilmesi ve uygulaması gereken hususlar şunlardır:
1-Kelime tanıma:Kelimeleri farlılıklarına göre ayırmak, ilişki kurmak ve anlam çıkarma yeteneğini geliştirir Zihinsel yetersizliği olan çocuklar bu fonksiyonda gerilik gösterirler Kelimeleri tesadüfen seçip öğrenemezler Kelimelerin çeşitli ve cümle yapısı ve durumlarda tekrar edilmesi gerekir Bazı çocuklar yeni kelimeleri sisleri çıkararak yahut ses analizi yaparak tanırlar Ses analizleri bir okuma metodu değildir, yalnız yabancı kelimeleri tanımak için bir araç olarak kullanırlar
2-Sesli okuma :Okumayı öğrenmede sesli okumanın büyük yardımı olur Okuma görme ve işitme sembollerinin ve tabii olarak çocuk okumaya sesli okumayla başlar Çocuk okuma yazmayı öğreninceye kadar sözlü dil onun tek ilişki aracıdır Bol bol sesli okuma çocuğun doğru ve güzel konuşmasına yardım eder
3-İlgi:Okuma konularının çocuklar için manalı ve ilginç olması okuma öğrenmeyi hem çabuklaştırır hem de daha yeterli okumayı sağlar Zihinsel engelli çocuklar okuma materyallerini seçiminde öğretmenin ilgi çekecek ve ilgiyi devam ettirecek cinsten olmasına önem verilmelidir Bunların sürprizle hayvanlarla ilgili maceralı, karşılıklı konuşmalı ve nükteli olması faydalı olur
4-Kavrama:Okumanın amaçlarından biriside okumanın değerlendirilmesi ve yorumlanmasıdır Bunu yapmak için okuyucunun okuduğu kelimeleri anlaya bilmesi gerekir Öğretmenin kavramaya ve değerlendirmeye yardım eden yolları bulması gerekir Çeşitli konularda ve güçlük seviyesinde hazırlanmış hikayelerin okunması teşvik edilmelidir
Zihni bir merkeze odaklamayı sağlar ve bazen düşünmeyi harekete geçirir Açıklamaları anlamak okunan parça hakkında sorulara cevap vermek çalışma ünitesinin bir parçası olabilmeli,anlayış ve değerlendirmeye teşvik etmelidir Başka bir tabirle çocuğa okuduğu konularda sorular sormalı bu suretle çocuğun okuduğunu kavraması için gayret sarfetmesi sağlanmalıdır
Çocukların istenilen davranışı göstermeleri veya göstermemeleri türlü sebeplere dayanır Uygun davranışların geliştirilmesi,davranışların düzenlenmesi ve yönetilmesi için aşağıdaki esasların göz önünde tutulması gereklidir
A)Kavramları basitleştirerek öğrenim alanına koymak:
Zihinsel engelli çocuklar için soyut kavramlar güç öğrenilir Somut ve fonksiyonel kavramlar ele alınmalıdır Zihinsel engelli çocuk bir defa da pek çok kavram öğrenemez Öğretilebilir kavramların sayısı sınırlanmalı, kavramlar çocuğa tek tek öğretilmelidir Bir kavram öğretilmeden diğerine geçilmemelidir Aynı kavramlar çeşitli durum ve ilişkiler içersinde çocuğa öğretilmelidir
B)Kısa süreli konular ele almak:
Eğitilebilir zihinsel engelli çocukların, uzun konuları takip etme yönünden dikkat ve yetenekleri yeterli değildir Bu sebeple ünite bütünlüğü içinde ele alınacak konular, kısa süreli zaman dilimleri içersinde, küçük bölümler halinde işlenmelidir
C)Öğrenme,rastlantıdan ziyade programlara bağlı öğretmen gözetiminde yapılmalıdır: Eğitilebilir zihinsel engelli çocuğun kavrayış seviyeleri dikkate alınarak etkinlik anlamlı parçalara bölünmeli, bölümler sırasıyla iyice öğretildikten sonra tümü kavratılmalıdır
D)Öğretim çocuğun gelişim düzeyine uygun olmalı;
Eğitilebilir zihin engelli çocuğun öğrenme düzeyi tespit edilmeli ve öğrenime o seviyeden başlayarak iyice kavratıldıktan sonra geçilmelidir M
E)Öğretimde çocuğun gelişim düzeyine uygun araç ve gereçler kullanılmalıdır:
Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklar kullanılacak araçlar çevrede bulunan gerçek araçlar olmalıdır Karmaşık parçalı araçlar yerine az parçalı basit araçlar seçilmeli, araçların parçaları yerine bütünü ve işlevi ele alınmalıdır
F)Sınıftaki günlük çalışmalar düzeye uygun ve basit olmalıdır
1Ferdi öğretim etkinliklerin çıkış noktası olmalıdır
2Öğrencilerin başarılı çalışmaları mutlaka görülmeli, değer verilmeli, gerekirse ödüllendirilmelidir
a Çocuğa başarabileceği düzeyde görevler verilmeli
b Doğru yanıtlayabileceği sorular sorulmalı
c Gerektiğinde görevi yerine getirmesinde yardım edilmeli, yardımlar başarıya ulaşana kadar sürdürülmeli
d Çocuk başarısız olduğu noktada bırakılmamalı
e Mevcut yetenekleri harekete geçirmek için zorunlu hallerde yardım edilmelidir
3Olumsuzdan daha çok olumlu ifade kullanılmalıdır
4Güven sarsıcı sözlerden ve isteklerden kaçınılmalıdır, maddi ceza verilmemelidir
5Acele ve telaşlı emirler yerine sakin ifadeler kullanılmalıdır
6Olduğunca sınıfta çocukların konuşmasına fazla yer verilmeli, öğretmen az konuşmalıdır
G)Eğitilebilir zihinsel engelli çocuğun eğitiminde ailenin önemi gözönünde bulundurularak öğretmen veli işbirliği sağlanmalı, çocuk eğitiminde tüm ailelere, aile eğitimi çalışmaları yapılmalıdır
ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLAR İÇİN ÖZEL EĞİTİMİN AMAÇLARI:
Eğitilebilir zihinsel engelli çocukların eğitimlerinde ilköğretimin amaçlarına paralel olarak dört amaç tespit edilmiştir Bunlar :
1Kendini anlamak ve gerçekleştirmek
2 İnsan ilişkileri kurmak ve gerçekleştirmek
3Ekonomik beceriler geliştirmek
4Uygar sorumluluk geliştirmek ve kazandırmak
Bu temel amaçların özel hedefleri aşağıdaki şekilde belirlenmiştir
1Kendini anlama ve gerçekleştirme:
a)Sağlığını koruyucu temel bilgileri benimser, gerekli sağlık ve temizlik alışkanlıklarını kazanır
b)Kazalara karşı uyanık ve tedbirli olmayı öğrenir
c)Çevredeki bütün canlı ve cansız varlıklara değer verir, onları sever ve korumayı öğrenir
d)Okuma yazma ve hesaplama gibi temel bilgileri ve becerileri kavrar
e)Öğrenme merak ve hevesini geliştirir
f)İyi düşünme ve doğru hüküm verme alışkanlıklarını kavrar
g)Görev ve sorumluluk duygusunu kazanır
h)Boş zamanlarını hoş ve yararlı kullanma alışkanlıklarını kazanır
i)Doğal güzelliklere ve güzel sanatlara karşı ilgi ve hayranlık duymayı öğrenir
J)Ana dilini düzgün ve doğru kullanmayı öğrenir
k)Güvenilir bir karakter geliştirir, başarılı olduğu zaman aşırı öğünmelerden sakınmayı , başarısızlık karşısında ümitsizliğe düşmeyi öğrenir
2İnsan ilişkileri kurmak ve geliştirmek:
a)İyi bir aile hayatının dayandığı temel ilkeleri kavrar, bayına düşen sorumlukları öğrenir ve benimser
b)Başkaları ile birlikte yaşamayı ve birlikte çalışmayı öğrenir
c)İnsan ve insanlığa saygı duymayı öğrenir
d)Nezaket kurallarını öğrenir
3Ekonomik becerileri geliştirmek:
a)Toplumun bağımsız ve etkili bir üyesi olabilmek için çalışmanın iyi bir üretici olmanın gerekliliğine inanır
b)İyi bir tüketici olması aile ve memleket ekonomisindeki yerini ve önemini kavrar
c)İnsan gücünün ve mesleğe yönelmenin, meslekte uyum kurma ve verimli olmanın kişisel ve toplumsal açıdan önemini kavrar
4Uygar sorumluluk kazandırmak ve geliştirmek:
a)Sosyal etkinliklere katılır ve sosyal anlayış geliştirir
b)Çeşitli durumlarda hoş görüye sahip olur
c)Din, milliyet, renk vb ayrılıkları dikkate almadan ilişki kurar
d)Kanunlara uyar
e)Demokratik yaşamın en iyi toplum düzeni olduğuna inanır ve ona bağlılık duyar

EĞİTİLEBİLİR ÇOCUKLAR İÇİN SÜRETLİ YAŞAM İLKELERİ:
Eğilebilir zihinsel engelli çocukların eğitimlerinde amaçlanan hedefler doğrultusunda, bu çocuklarda sürekli yaşam için gerekli olan ve aşağıda açıklanan hususların öğrenim süresince işlevsel hale getirilmesine özel bir önem gösterilmelidir
1Fikirlerle iletişim kurma:
Genellikle konuşma, dinleme , okuma yazma ve aritmetik temel alışkanlıkları, beceri ve davranışların öğrenilmesi
2Kendini anlama ve başkalarıyla iyi geçinme:
Bireyin kuvvetli ve zayıf yönlerini ona uyum sağlaması için gerekli olan alışkanlıkları, beceri ve tavırları,toplumda demokratik yaşam için gerekli olan davranışları ve becerileri kazanmak
3Yakın ve uzak yerlere seyahat etmek:
Şehir içinde yakın çevresinden başka şehirlere, uzak mesafelere seyahat etmek için gerekli temel alışkanlıkları,tavırları ve becerileri kazanmak
4Sosyal, teknolojik ve fiziksel çevreye uyum sağlamak:
Sosyal imkanları ve töreleri , teknik araç ve aletleri kullanmak ve uyum sağlamada gerekli olan temel alışkanlıkları ve davranışları , becerileri kazanmak
5Sağlığını korumak:
Ferdi beslenme, beden hareketleri,beden bakımı, dinlenme, hastalıklardan korunma önlemleri ve bakımı,sağlığını korumak için gerekli temel alışkanlıkları davranış ve becerileri kazanmak
6Yaşamını kazanmayı öğrenmek:
Kendisine en uygun işi seçmesi o işe göre hazırlanması ve bir iş bulmasıyla iyi bir işçi olması için gerekli temel alışkanlıkları davranış ve becerileri kazanma
7Emniyetli yaşamayı öğrenme:
Oyunda, işte ve hareket halinde tehlikeli durumlarda emniyetini sağlamak için gerekli olan temel bilgi alışkanlık, davranış ve becerileri kazanmak
8Ev işleri yapmayı öğrenmek:
Bireyin kendi kendine beslenme, giyinme ve ailesine yardım için gerekli temel alışkanlık, davranış ve becerileri kazanmak
9Parası iyi ve uygun biçimde kullanma:
Kazandığı parayı bütçesine uygun biçimde kullanılabilmek için gerekli olan temel alışkanlık , bilgi ve beceri kazandırmak
10Zamanı hoş ve yararlı kullanma öğrenme:
Zamanı öldürmeden hoş ve sağlıklı etkinliklere katıla bilmek için temel alışkanlık,davranış ve becerileri kazanmak,
11Güzellikten hoşlanma ve güzel şeyler yapma:
İyi bir görünüm içinde bulunmak, bunu devam ettirmek,el işleri, müzik, resim,dans ve halk oyunları ile kendini ifade etmeyi öğrenmek

DERSLERDE GERÇEKLEŞTİREN İSTENEN AMAÇLAR:
HAYAT BİLGİSİ
Amaçlar:
1Türk milletinin özelliklerini ve değerlerini tanıyabilir
2 Atatürk’ün inkılaplarını ve ülkülerini anlatabilir
3Çevresindeki varlıkların ve olayların hayattaki önemini kavrayabilir
4Ekonomik hayatta kendine göre bir yer alabilir
5Yurttaşlık görevlerinin getirdiği sorumlulukları taşır
6Çevresindeki bireylerle sosyal ilişkiler kurabilir
7Sağlıklı yaşamanın kurallarına uyabilir
8Tabiatın canlılar üzerindeki etkilerini açıklayabilir
9Trafik kurallarını öğrenir ve uygulayabilir
10Günlük yaşamda kullanılan haberleşme araç ve tekniklerinden yararlanabilir
SOSYAL BİLGİLER
Amaçlar:
1Sosyal bilgiler ile ilgili terimleri öğrenebilir
2Çevrenin ve yurdun yönetim örgütlerini öğrenebilir
3Çevresini , yurdunu ve dünyayı tanıyabilir
4Milli varlığımızın yapısını ve sembollerini tanıyabilir
5Turizmin anlamını ve önemini kavrayabilir
6Atatürk’ü ve Türk inkılaplarını tanıyarak Atatürk ilkelerini benimser
7Başarıya ulaşmanın gerektirdiği yolları öğrenebilir
FEN BİLGİSİ:
Amaçlar:
1Fen Bilgisi ile ilgili terimleri öğrenebilir
2Bilgi toplama teknikleri ile ilgili becerileri kazanabilir
3Dünyamız ve uzay hakkında bilgi edinebilir
4Dünyamızı saran hava hakkında bilgi edinebilir
5Vücudun tanınmasıyla ilgili bilgilerin edinebilir
6Sağlıklı yaşamanın yollarını öğrenebilir
7İhtiyaç duyduğu basit araç ve makineleri kullanabilir
8Değişik enerji kaynakları hakkında bilgi edinebilir
9Çevresindeki doğal zenginlik kaynaklarından yaralanabilir
10Çevresindeki canlı ve cansız varlıkları ayırt eder
11Canlılar arasındaki dayanışmanın önemini anlaya bilir
DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ
Amaçlar:
1 Din kültürü ve ahlak bilgisi ile ilgili terimleri öğrenebilir
2Din kültürü ve ahlak bilgisiyle ilgili özel bilgileri kullanabilir
3Din kültürü ve ahlak bilgisi ile ilgili etkinlikleri sıralayabilir
4İslam dini ve ahlakın temiz , sağlıklı ,dürüst,düzenli ve yardım sever bir toplum oluşturmayı amaçladığını kavrar ve günlük hayatında uygulayabilir
5İslam dini ile ilgili edindiği bilgileri günlük yaşamda uygulayabilir
6Kendi iç dünyasında , içinde yaşadığı aile ve toplumda din kültürü ve ahlak bilgisi ile ilgili dengeli ve uyumlu bir kişilik kazanabilir
7Ahlak kurallarına uygun davranışlar geliştirebilir

1 ZİHİNSEL ENGELLİLER
Bu tür engele sahip çocuklar 3 grupta ele alınmaktadır;
A-İleri Derecede zihinsel Engelliler:
Bu çocuklar; klinik bakıma muhtaç, zeka bölümü sürekli olarak 0-25 arasında olup da hayata kesinlikle uyum sağlayamayan ve sağlık kurumlarında devamlı klinik bakıma ihtiyacı olan engellilerdir
Aileye öneriler

1) İleri derecede zihinsel engelli çocuklarda yaralayıcı davranışlar; saçını çekme
Kafasını vurma vb davranışlar ortaya çıkmaktadır Bazı uzmanlara göre bunun nedeni çocuğun çevresel ve sosyal uyaranlardan aşırı derecede soyutlanmasıdır Bu durumda çocuk gereksinim duyduğu ancak çevresinden alamadığı uyaranları kendisi yaratmaktadır Çocuğun kendine zarar verici bu davranışlarını azaltmak için çocuğa uyarıcı zenginliği sağlayınız
2) İleri derecede zihinsel engelli çocukların düşük düzeydeki işlevleri nedeniyle
eğitim programlarında öz bakım (tuvalet alışkanlığı, yemek yeme vb) dil ve hareket becerilerine daha fazla önem verilmelidir
3) İleri derecede zihinsel engelli çocuğun basma kalıp ve kendini yaralayıcı
davranışlarını iyileştirmede yaygın olarak davranış değiştirme yöntemi uygulanmaktadır Davranış değiştirme yönteminde istenilen davranışı arttırmak istenilmeyen davranışları azaltmak yada ortadan kaldırmak için tutarlı olarak pekiştireç yada cezalandırma yöntemleri uygulanmaktadır Pekiştirme zaman geçirilmeden ve açık bir biçimde yapılmalıdır Örnek (çocuğa ilgi gösterilmesi gibi sosyal nitelikte bir pekiştireç olabilir)
4) İleri derecede geri zekalı çocuklar bir defa da pek çok kavramı öğrenemezler
Bu nedenle kavramlar çocuğa tek tek öğretilmelidir Bir’ kavram iyice öğrenilmeden diğerine geçilmemelidir
5) Kısa, basit ve somut komutlara çocuk alıştırılmalıdır Olumsuzdan daha çok
olumlu ifadeler kullanılmalıdır
6) Acele ve telaşlı emirler yerine sakin ifadeler kullanılmalıdır
7) Güven sarsıcı durumlardan (sözlerle, isteklerden) kaçınılmalıdır Çocuğu
başkalarıyla kıyaslamayın, davranışlarından ötürü eleştirmeyin, şiddete (dayak ) baş vurmayın
1) İleri derecede zihinsel engelli çocuklarda konuşma bozukluğu, topluma
uyumsuzluk, dikkat vb problemleri fazladır Bu çocuklar aileleri tarafından korunmaya muhtaçtırlar
2) ileri derecede zihinsel engelli çocuğunuzu dışarıya çıkarmanız, normal
yaşıtlarının ev dışı ortamlarda görerek, yaşayarak öğrendiklerini onun da öğrenmesi için gereklidir Kendinizi ve çocuğunuzu toplumdan ‘uzak tutmayın
3) Çocuğunuzda hiçbir değişme gözlemiyorsanız yada hiçbir gelişme
olmadığını düşünüyorsanız, hiçbir yeni beceri öğrenmiyorsa öğretmeniyle, doktoruyla, diğer anne-babalarla görüşün Böylece aksayan noktayı, problemi bularak onun eğitiminden en fazla yararlanmasını sağlamış olursunuz

B-Öğretilebilir Düzeyde Zihinsel Engelliler

Zeka bölümü çeşitli ölçeklerde 25-44arasında olup da sağlık kurumlarıyla işbirliği içerisinde gerçekleştirilebilecek özel eğitim ve rehabilitasyona muhtaç olan engelli çocuklardır

Aileye Öneriler

1) Var olan yeteneklerini en iyi kullanılabilir duruma getiriniz
2) Öğretilebilir düzeydeki çocuklar görmek ve işitmekten çok yaparak öğrenirler
Öğrenmede işitme ve görmede önemli olmakla birlikte yaparak öğrenmede daha yararlı sürekli sonuçlar sağlar Çocuğun evdeki faaliyetlere katkıda bulunmasını sağlayın( Örneğin, yattığı yatağı düzeltmesi, masaya bardak ve tabak yerleştirmesi vb)
3) Öğretilebilir düzeydeki çocuklar başkalarının istediklerini değil, ilgi duydukları
şeyleri öğrenirler
4) Pratik hayatta kendine yetecek kadar temel beceri ve alışkanlıkları
kazandırmak gerekir (örneğin, yemek yeme, tuvalet alışkanlığı vb kazandırma)
5) Aşırı koruyucu ve kollayıcı tavırlarla bağımsızlıklarının engellenmesini, kötüye
kullanılmasını, İstismar edilmesini önleyici tedbirler almak gerekir
6) Boş zamanlarını yaralı bir şekilde değerlendirmesini sağlayıcı faaliyetlerde
bulunmasını sağlayın ( Örneğin, televizyon seyretmek, arkadaşlarıyla oyun oynaması vb)
7) Her yaşantı her çocuk için ayrı bir anlam taşır Çocukların toplumla
etkileşmesine ve değişik yaşantılarda bulunmasını sağlayın
8) Güven sarsıcı durumlardan (sözlerle, isteklerden ) kaçınılmalıdır Çocuğu
başkalarıyla kıyaslamayın, davranışlarından ötürü eleştirmeyin
9) Öğrencinin başarılı çalışmaları mutlaka görülmeli, değer verilmeli ve gerekirse
ödüllendirilmeli

Öğretmenlere Öneriler

1) Kısa ve basit konulara çocuk alıştırılmalıdır Olumsuzdan daha çok olumlu
ifadeler kullanılmalıdır
2) Acele ve telaşlı emirler yerine sakin ifadeler kullanılmalıdır
3) Etkinlikler seviyeye uygun, somut ağırlıklı ve basit olmalıdır
4) Öğrencinin başarılı çalışmaları mutlaka görülmeli, değer verilmeli ve gerekirse
ödüllendirilmelidir Bu becerilerini daha da geliştirmeleri için desteklenmeli ve aileye gerekli rehberlik yapılmalıdır
5) Öğretilebilir çocuklar görmek ve işitmekten çok yaparak öğrenirler
Öğrenmede işitme ve görmede önemli olmakla birlikte yaparak öğrenmede daha yararlı sürekli sonuçlar sağlar Çocuğun derse katılmasını sağlayıcı etkinliklerde bulunmasını sağlayın (Örn sınıfta çocuğa söz hakkı vermek vb)
6) Etkinliklere çocuğun gelişim seviyesine uygun araç-gereç ve çalışmalarla baş
lanılmalıdır
7) Becerilerin kazandırılmasında doğru davranışların verilmesi gerekir
Çocukların düzgün konuşmasını isteyen öğretmen her şey den evvel kendisi düzgün konuşmalıdır
8) Öğrencilere gerekli ve yeterli ferdi çalışma alışkanlıklarını kazandırabilmek
için öğretmen başlama, devam, değerlendirmede daima öğrencileri ile birlikte olmalıdır