Ağız Ve Diş Sağlığının Önem

AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI

Ağız ve Diş Sağlığının Önemi

Ağız ,sindirim sisteminin başlangıcıdırBütün besinler ağız yoluyla alınırAlınan besinler ağızda bulunan dişler yardımıyla sindirime hazırlanırBu nedenle dış ortamla ilişkili olan ağız ve dişlerimizin sağlıklı olması oldukça önemlidirAğız ve dişlerin sağlığı için öncelikle bu bölgelerin temizliğine önem vermeliyizAğzımızın sağlığı için aşırı sıcak gıdalara dikkat ederek ağız içi dokuların yanmasını önlemeliyizYine yemeklerden sonra ağız içi suyla yıkanarak buralardaki kokuşmaya neden olan besin artıkları temizlenmelidirAğız içinde yaralar oluştuğu zaman hekime gösterilerek,tedavi ettirilmelidirAynı şekilde dişlerin sağlığı için düzenli olarak dişler,fırçalanarak temizlenmelidirBesin artıklarını diş aralarında kalarak çürümeye neden olması önemlidirAğız kokularının ve bir çok rahatsızlığın diş çürüklerinden kaynaklandığı unutulmayarak,temizliğe önem verilmelidirAğız ve dişlerin sağlıklı olması hoş bir görünüm vererek kişinin konuşma,gülme gibi durumlarda rahat hareket etmesine yardımcı olurDiş çürüğünden dolayı ağzı kokan kişinin çevresini rahatsız etmesi sıkıntılı durum oluştururKısaca ağız sağlığı,diş sağlığı ile yakından ilgilidir

Diş Çürümesi

Yapılan araştırmalar sonucunda çocukların çoğunda diş çürüğüne rastlanmıştırDiş çürümesine ağızdaki bakteriler neden olurBakterilerin yanında diş çürümesine neden olan diğer öğeler,diş aralarında kalan besin artıkları ile duyarlı bir diş yüzeyidirDişlerin çürümesine neden olan besinler özellikle karbonhidratlı diğer bir ifadeyle şekerli yiyeceklerdir
Diş çürümesinin önemli nedenlerinden birisi de sudaki flüor eksikliğidirFlüor diş minesinin direncini arttırarak,çürümeyi önlerBu nedenle sularda flüor eksikliği varsa sağlık kuruluşlarından gerekli yardım alınmalıdırFlüor fazlalığı ise dişlerde sararmaya neden olur
Dişlerimizin düzenli olarak fırçalanıp temizlenmemesi durumunda diş aralarında kalan besin artıkları bakteriler tarafından parçalanırParçalanan besinler,bakteriler ve salgılardan 'diş plağı' denilen birikintiler oluşurBesin maddelerini bakteriler tarafından parçalanmasıyla oluşan asitler dişin minesini ve kemiğini oyarDişte oluşan bu oyuğa KAVİTE denirDişte oluşan bu oyuklar zamanla giderek büyür ve derinleşirBöylece zamanla dişin sert kısmı olan mine tabakası delindikten sonra daha kolay oyulan yumuşak dokuya ulaşılırDişteki oyulma devam ederek,diş özüne ulaşırDişteki çürümenin diş özüne ulaşmasıyla diş ağrıları oluşmaya başlarDiş ağrısının olmadığı durumlar diş sağlığının yerinde olduğunu göstermezBakterilerin diş özüne ulaşmasından sonra burada iltihaplanma meydana gelirBuna APSE denirÇürük diş özüne ulaştıktan ve özellikle de apse oluştuktan sonra dişin tedavi edilme şansı artık kalamamıştır
Dişlerin çürümesi hem süt dişlerinde hem de kalıcı dişlerde meydana gelebilirDişlerin çürüme nedenlerini kısaca aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;
· Büyüme ve gelişme dönemlerinde kalsiyum,fosfor ve flüor bakımından yetersiz besinlerin alınması,
· Şekerli besinlerin aşırı tüketilmesi,
· Dişlerin fırçalanmaması
· Yumuşak besinlerle beslenilmesi
· Sık sık gebe kalınması
· Erken bebeklik dönemlerine yüksek ateş oluşması
· Yanlış ve hatalı ilaç kullanılması diş çürümesine neden olan etmenlerdirAğız açık durumda uyumak da dişler içi zararlı olabilir

Diş çürüklerinde erken tanı ve tedavi hem sağlık hem de sosyal ve ekonomik yönden büyük önem taşırDiş çürükleri daha ilk aşamada tespit edilip,tedavisi yapılırsa diş kurtarılırİlk aşamada tedavi için yapılan harcamalar daha azdırAyrıca sağlık personelinin zaman kaybı da en azdır Çürüğün ilerleyen aşamasında yapılan harcama ve emek artarDiş tedavisinde kullanılan araç ve malzemelerin döviz ödenerek ithal edildiği düşünülürse ülkemiz ekonomisi açısından ne derece önemli olduğu daha iyi anlaşılırKısaca belirtecek olursak çürüğün erken teşhis edilmesi dişin kurtarılmasının yanında ekonomik yönden de büyük yararlar sağlar

DİŞ ETİ HASTALIKLARI

Dişeti: Dişi saran pembe,sert kıvamlı dokudurDişetlerinin sağlığına yeterince özen gösterilmezse dişeti hastalanır,ağrır ve hatta diş kayıplarına neden olabilir Dişetlerinin sağlığına yeterince özen gösterilmezse,ilk olarak dişeti iltihabı yani gingivit oluşur Gingivitli dişeti,yumuşak bakteri plağından dolayı iltihaplanır Bu dönemde kanamaya başlarlarEğer plak temizlenmezse,sertleşir ve tartara (diş taşı) dönüşür Gingivit,uygun ev bakımı ve diş hekimi tarafından yapılan düzenli tedavi ile iyileşir ve kemik kaybı önlenir Gingivitin ileri haline periodonti denir Periodontide, yumuşak dokular şişer,lifler kopar,doku dişten ayrılır ve kemik erimeye başlar Periodontide,kemik ve çevre dokularda ciddi harabiyet oluşurTedavi edilmezse dişler sallanır ve sonuç olarak düşerler
Dişeti iltihaplarının genel olarak nedenleri:

· Sürekli ve uygun olmayan kürdan kullanılması
· C vitamini yetersizliği
· Sivri ve sert cisimlerle diş aralarının karıştırılması
· Vücuttaki kan,şeker,böbrek hastalıkları gibi sistemik hastalıkların olması ve zamanında tedavi edilmemesidir

Diş Çürüğü ve Dişeti Hastalıklarının Genel Vücut Yapısıyla İlişkisi

Diş çürüğü ve dişeti hastalıklarının sadece ağzı değil,bütün vücudu etkilerAğızdaki rahatsızlıklardan biri de ağız kokusudurSebepleri,dişeti hastalıkları,diş çürüğü,solunum
ve sindirim sistemi hastalıklar,sinüzit vbhastalıklardırAğız kokusu,insanın sosyal olmasını engeller,insan ilişkilerini yürütememesine ve insan çevresinden uzak durmaya iter Diş çürüğü ve dişeti hastalıkları,bölgesel ve bedensel hastalıklara neden olur Ağızdaki çürük,kan yoluyla bütün vücuda (kalp,böbrekler,eklemler, sindirim sistemi) yayılabilir ve hastalıklara yol açabilirBunların tedavisi de hem maddi hem de manevi yönden kayıplara yol açar Bu yüzden,hiç bir zaman ağız ve diş sağlığının aksatılmaması, her zaman iyi bakım yapılması gereklidir

Diş hekimi Doç Dr Meryem Ulusoy ile Diş ve Dişeti Hastalıkları Üzerine Röportaj:

Soruiş çürüğü nasıl oluşur?

-Diş üzerinde oluşan,bakteri taşıyan,yumuşak ve yapışkan tabakaya plak adı verilirPlağın yiyeceklerle birleşmesi sonucu oluşan asit,dişlerin çürümesine neden olurYukarıda saydığım plak,yiyecek ve asit etkenlerine karşın,bu güne kadar çürüğün tam tarifi yapılamamıştır

Soru:Çürük nasıl tedavi edilir?Tedavi edilmezse ne olur?

-Çürük,erken dönemlerde beyaz leke halindedirBu dönemde,florlamayla tedavi edilebilirBunun için de florlu diş macunlarıyla düzenli fırçalama ve florlu diş ipleri ile ara yüz (iki diş arasının temizliği) de girerFlorlamayı diş hekimi direkt olarak ağızda da yapabilirEğer belli miktarda diş minesi kaybedilmişse,dişte oyuk oluşurBuna kavite denirBu hallerde ancak bir diş hekiminin yardımıyla çürük bölge kaldırılarak yerine dolgu konulmak suretiyle diş tedavi edilirBazı vakalarda dişin orta iç bölgesinde bulunan pulpa adını verdiğimiz damar ve sinirlerin oluşturduğu yere kadar çürük ilerlerBu durumda ilerlemiş diş çürüğünden söz edilebilir Çürük dişin pulpası yoluyla iltihaba,ağrıya ve sonuçta apseye neden olurBu tür vakalarda dişe kanal tedavisi uygulanır Damar ve sinirler,pulpa odası ve kanaldan çıkarılarak yerine dolgu konulurDişin iyileşmesi imkansız durumlarda ise dişin çekimine karar verilirTedavi edilmeyen çürüklerde öncelikle yakın dokular zarar görürBademcikler iltihaplanır,sinüzit oluşurBaş ağrısı ve ağız kokusu en sık rastlanan olaylardandır Ayrıca kalp kapakçığının iltihaplanması, böbreklerin hastalanması, eklem yerlerinin hastalanması ve mide-bağırsak sisteminin hastalanmasını da sayabiliriz

Soru: Dişeti hastalıkları nelerdir?

-Öncelikle dişetinin tarifini yapalımDişeti,dişi saran ve besleyen pembe,sert dokudurDişeti hastalıklarını genel olarak ?gingivit ve periodonti?olarak ikiye ayırabilirizGingivite dişeti iltihabı da diyebilirizÇürük oluşumunda bahsettiğimiz dişin üzerine yapışan plak temizlenmezse,zamanla dişetlerinin iltihaplanmasına neden olurGingivitli dişler,pembe rengini kaybeder ve kırmızıya dönüşürSağlıklı dişetinde görülen pütürlü mat pembelik yerini şişkin parlak kırmızılığa bırakırBakteri plağı yerinden kaldırılmazsa, diş taşı tabirini kullandığımız tartar oluşurBunun için de her 6 ayda bir düzenli olarak diş hekimine başvurarak dişlerimizdeki plağı temizletmemiz gerekirPeriodonti de,dişetinin ilerlemiş hastalığıdır Yumuşak dokular şişer, dişi çene kemiğine bağlayan lifler kopar,alveol adını verdiğimiz ve dişin içinde bulunduğu kemik bölge erirBöyle vakalarda diş sallanmaya başlar ve tedavi edilmezse dişin veya dişlerin çekimi zorunlu hale gelir

Soruişetleri nasıl tedavi edilir?

-Gingivit az önce söylediğim gibi 6 ayda bir diş temizliği yapılarak ve düzenli olarak diş fırçası ve diş ipi kullanarak tedavi edilebilirİlerlemiş vaka olan periodontide ise tedavi iki şekilde olur:Cerrahi ve cerrahi olmayanCerrahi olmayan dişeti tedavisi ise ya ultrasonik aletlerle yada el aletleriyle yapılırHer ikisinde de öncelikle diş taşları temizlenir, bakteri plağı kaldırılır Daha sonraki seanslarda da dişetinin iç yüzeyi kazınırBuna kürtaj adını veriyoruz Diş köküyle dişeti arasınsa oluşan ve dişeti cebi adını verdiğimiz bölgeden diş taşı ve hastalıklı dişeti kazınır Son seansta da dişin kökü düzleştirilir,kök yüzeyinde oluşan pütürler yok edilirBunlara ek olarak hastaya gargara ve antibiyotikler tavsiye edilebilirPeriodontili dişlerin çoğunlukla ağızda görünen bölümü sağlıklı dişlere göre uzundurBunun nedeni ise kemik kaybıdırKaybedilen kemik, tekrar kendiliğinden büyüyemezAncak dişetlerindeki şişik indiği için cep derinliği azalırDiş hekimi muayenehanelerinde dişeti hastalıklarının tedavisi çoğunlukla az önce bahsettiğim yöntemlerle yapılırCerrahi tedavi ile gerektiğinde ise Periodontist adını verdiğimiz ve bu dalda uzmanlaşmış diş hekimlerine hastamızı yönlendiririz

Soru:Ağız ve diş hastalıklarının genel vücut yapısıyla

ilişkisi nedir?

-Unutulmamalıdır ki,sağlık ağızdan başlarDiş çürüğünde bahsettiğim gibi küçük bir çürük,vücuttaki bir çok organın hastalanmasına neden olabilirAyrıca bazı hastalıkların ilk belirtileri de ağızda görülür Mesela şeker hastalarında,ağızda kuruluk ve tükürükte azlığa rastlanırKaraciğer hastalarında,ağızda aseton kokusu hissedilirBehçet hastalığında, ağızda aft olarak adlandırdığımız beyaz,ağrılı yaralar ortaya çıkar Mide hastalıklarında, akciğer hastalıklarında ve boğaz hastalıklarında (larenjit, farenjit,tansillit gibi) ağız kokusu oluşur Eklem hastalıklarının (romatizma) ana sebeplerinden birisi,diş ve dişeti hastalıklarıdır Gördüğünüz gibi, küçük bir çürük vücudumuzda bir çok hastalığa yol açabilirBu yüzden,her zaman ağız ve diş sağlığımızda gereken özeni göstermeliyiz

DİŞLERİN GELİŞİM BOZUKLUKLARI

Dişlerin gelişimi sırasında yapı ve diziliş bozuklukları meydana gelirNormal olarak ağız kapatıldığı zaman çenelerin durumu üst dişler önde alt dişler arkada olacak biçimdedirBunun tersi durumlarda dişlerde kapanma hatası oluşurYine dişlerin düzensiz sıralanması sonucunda da kapanma hatası meydana gelirKapanma hatası sonucunda besinleri çiğneme güçlüğü oluştuğu gibi bu durum diş eti sağlığının da bozulmasına neden olurDüzensiz dişlerin en önemli nedeni süt dişlerini zamanından önce kaybedilmesidirBunun sonucunda kalıcı dişler birbirinin üzerine gelecek şekilde dizilir
Çeşitli nedenlerden dolayı dişlerde renk bozuklukları meydana gelirÖrneğin;sigara dişlerde renk değişikliklerine neden olurSigara içenlerin dişleri kahverengimsi bir renk alırYine canlılığını kaybetmiş olan dişler gri renkte görülürÇocukluk döneminde alınan antibiyotikler de dişlerde renk bozukluklarına neden olabilirGebelikte ya da küçük yaşlarda geçirilen hastalıklardan kaynaklanan yüksek ateş,dişlerde renk ve yapı bozukluklarına neden olabilirİçme sularındaki flüorun azlığından dişler çürürken,sulardaki flüorun fazlalığı ise dişlerin sararmasına neden olur

AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI NASIL KORUNUR?

1) Ağız ve diş sağlığının korunmasında beslenmenin önemli bir yeri vardırAlınan besinler kalsiyum,fosfor ve flüor minerallerini yeterince içermelidirDişlerin gelişimi sırasında bu mineraller alınmalıdırYine alınan besinler diş eti ve diş sağlığı için A,D,C vitaminlerini içermelidirBelirtilen mineraller ve vitaminleri karşılamak için yeterince et,süt,süt ürünleri,yumurta ile sebze ve meyve tüketilmelidir

2) Diş çürümelerinin önlenmesi için dişler düzenli olarak yemeklerden sonra tekniğine uygun fırçalanmalıdır

3) Öğün aralarında özellikle şekerli yiyecek ve içecekler tüketilmemelidirŞekerli besinlerin tüketilmesi durumunda fırçalama imkanı yoksa en azından ağız suyla çalkalanmalıdırAynı durum kola gibi asitli içecekler için de geçerlidir

4) Sert cisimleri ısırma,parmak emme,tırnak yeme ve kürdan kullanma gibi alışkanlıklar dişlerde gelişme bozukluklarına,düzensiz dişlere ve diş eti hastalıklarına neden olduğundan bu durumlardan kaçınılmalıdır

5) Dişlerde çürük oluşumu başladıktan sonra aylarca sürerBu nedenle yılda en az iki defa diş hekimine giderek sorunlar büyümeden erken tanı konularak,tedavisi yapılmalıdırBöylece sorunlar büyümeden durum düzeltilir

6) Ağız kokusu olduğunda nedeni araştırılarak diş çürüklerinden mi yoksa sinüzit,bademcik iltihapları,şeker hastalıkları gibi rahatsızlıklardan dolayı mı oluştuğu belirlenerek gerekli tedavi yapılmalıdır

7) Diş araları sert cisimlerle karıştırılmamalı ve diş iplikleri kullanılmalıdırDiş eti hastalıklarının oluşmasının başlıca nedeni dişlerin kürdanlarla temizlenmesidir

8)Dişlerle ceviz,fındık gibi sert kabuklu yiyeceklerin kabukları kırılmamalıdır

9) Çok soğuk ve çok sıcak yiyecekler artarda yenildiğinde diş minesini çatlatabileceğinden bu gibi durumlardan kaçınılmalıdır

10) Sürekli yumuşak besinlerle beslenilmemelidirHavuç,elma,armut,ayva gibi meyveler ısırılarak yenmelidir

11) Çocuklardaki süt dişleri de dahil olmak üzere hekim önerisi olmadan dişler çekilmemelidir

AĞIZ VE DİŞLERİN TEMİZLİĞİ

Çürüklerin , diş eti hastalıklarının ve diş taşlarının nedeni ; yemeklerden sonra dişlerimizin üzerinde biriken yemek artıkları ve bakteri tabakasının ( bakteri plağının ) iyi bir şekilde temizlenmemesidir
Yeterli sıklıkta , sürede ve şekilde dişlerin temizliği yapılmazsa bir takım sorunlarla karşılaşılması kaçınılmazdır
Yemeklerden sonra yeterince temizlenmeyen bakteri plağı ; zaman içerisinde ağız ortamının " asit " hale gelmesine neden olarak bakteri üremesine dolayısıyla da Linklerimizi üyelerimiz görebilir Uslanmam üyeliği için tıklayın ve Linklerimizi üyelerimiz görebilir Uslanmam üyeliği için tıklayın neden olur Diş taşları ; zaman içerisinde tükürüğün içerisindeki minerallerle birleşen bakteri plağının sertleşmesiyle oluşur Linklerimizi üyelerimiz görebilir Uslanmam üyeliği için tıklayın ile temizlenir
Ağız ve dişlerin iyi bir şekilde temizlenebilmesi için

• Her yemekten sonra dişler fırçalanmalıdır ( günde en az 3 kere )
• Dişlerin fırçalanması doğru bir şekilde ve en az 3 dakikada yapılmalıdır
• Gece yatmadan önce mutlaka dişler fırçalanmalıdır
• Günde bir kere " diş ipi " kullanarak , dişlerin araları temizlenmelidir
• Günde en az bir kere ağız çalkalama solüsyonları ile gargara yapılmalıdır
• Diş eti çekilmesi olanlar veya proaaa kullananlar " ara yüz fırçası " ile temizlik yapmalıdır

Ağız ve dişlerin temizliğinde uygulanan yöntemler:

Diş Fırçalama

• Dişler dış yüzeyleri , 45 derecelik bir açıyla dişe yaklaştırılmalı ve diş etinden bakteriler uzaklaştırılarak fırçalanmalıdır
• Dişlerin İç yüzeyleri , özellikle ön bölgeler dar olduğundan fırça dik olarak sokularak fırçalanmalıdır
• Dişlerin tüm yüzeyleri , iç ve arka taraflarda tam olarak fırçalanmalıdır Genellikle sadece ön dişlerin ön yüzeyleri fırçalandığından çürükler daha çok arka bölgelerde oluşmakta , diş taşları ise çok az fırçalanan alt ön bölgede olmaktadır

Diş ipi kullanımı

• Belirli düzeyde diş fırçalayanlarda çürükler genellikle ara yüzlerde ( dişlerin birleşim yerlerinde ) oluşmaktadır
• Ara yüz çürükleri sadece diş ipi kullanılmasıyla önlenebilir
• Kolay kullanım amacıyla mumlu diş ipleri tercih edilirAyrıca florlu diş ipleri de tercih edilebilir

Diş ipi her iki elimizin işaret parmağına dolanarak ve baş parmağımızın yardımıyla kullanılır

Ara yüz fırçası kullanımı

• Diş eti çekilmesi olanlar mutlaka ara yüz fırçası kullanmalıdır Dişetinin çekilmesiyle oluşan boşluklar bakteriler için uygun birikme ve çoğalma alanlarıdırBu nedenle mutlaka her yemekten sonra diş araları temizlenmelidir
• Porselen köprü kullananlar her yemekten sonra köprünün altını temizlemelidir Çünkü porselen köprü altındaki boşluklar yemek artıklarının birikmesi ve bakteri üremesi için uygun alanlardır

Ortodontik tedavi görenlerde genellikle diş fırçası yetersiz kalmakta ve ara yüz fırçası ile tellerin arasının temizlenmesi gerekmektedir