Özne Nedir?-Özne Hakkında

Özne Nedir?-Özne Hakkında




Cümlede yüklemin bildirdiği işi hareketi yapan ya da oluş içinde bulunan öğedir Cümlenin temel öğesidir Ancak her cümlede bulunmak zorunda değildir

Cümlede özneyi bulmak için yükleme “kim” ve “ne” sorularını sorarız Ancak özellikle “ne” sorusu nesneyi bulmak için de sorulduğundan biz özne sorusunu yükleme değişik biçimde sorarız

Örneğin;

“Öğretmen soruyu bana sordu”

cümlesinde “sordu” yüklemdir Özneyi bulmak için yükleme “Soran kim?” diye soruyoruz Cevap olarak “Öğretmen” geliyor Öyleyse cümlenin öznesi bu sözcüktür



Cümlede özne yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi açık olarak verilebileceği gibi yüklemin çekiminden de çıkarılabilir Cümlede olmayan yüklemdeki şahıs eklerinden anlaşılan bu tür öznelere “gizli özne” adı verilir



“Sana bu kitabı iki günlüğüne verebilirim”

cümlesinin yüklemi “verebilirim” sözüdür Özneyi bulmak için “Veren kim?” diye soruyoruz “Ben” cevabı geliyor; ancak bu söz cümlede yok biz bunu yüklemin bildirdiği şahıstan çıkarıyoruz Öyleyse bu cümlenin öznesi gizli öznedir Bu özne cümlede var olan öğelerden biri sayılmaz Yani “Geldim” cümlesinde öznenin “ben” olduğu görülse bile bu cümle sadece yüklemden oluşmuş sayılır

Her cümlede özne bulunmaz Yani eylemi yapan bazen belli değildir

“Kasabaya bu yoldan gidilmez”

cümlesinde “Gidilmeyen ne gidilmeyen kim?” gibi sorulara cevap alınmaz Öyleyse cümlenin öznesi yoktur