Yenilenme:Yeniden İman Etmenin Adı

Tarih: 16072009

Yeniden Var Olma Olarak Yenilenme

Yenilenme; kendini yenileme, yeni kılma ve yeniden var etme, yeniden “boyanıp donanarak” varlık sahnesine çıkma ve zamanın ruhuna vâkıf olup zamanda kendini yeni bir oluşla ortaya koymanın bir başka ifadesidir

Yenilenme; yeni ve engin ufuklara açılma, yeni düşüncelere, farklılıklara açık olma, zamana tutunma, zamanda boğulmamak için zamanın gereklerini bilme ile mümkün olabilir

Değişimi zamanında ve iyi okuyarak bilinçli bir yenilenme, hayatın anlamlı hâle gelmesi için şarttır Bilinçli bir yenilenme; kendine gelme, kendini sorgulama ve her şeye yeniden başlamak demektir

Yenilenme, yeniden var olmadır; kendini değişim sürecinde tutmak, kendinde inkılap yapmaktır

Yeniden var olarak insan, kendine gelir, kendini ayarlar, kendine çekidüzen verir

Yenilenmek, yeni olmak, yeniden inşa etmek, kendini yeniden oldurmak, yeni bir veçheyle var olmak ve yeniden insan olmak demektir

Yenilenmek, düşünmek, sorgulamak, yeniden insan olmak, yeni bir insan olmak, yeni bir toplum olmak demektir

Yeniden İman Etme Olarak Yenilenme

Yenilenme, esasen yeniden iman etmenin, imanı tecdide tabi kılmanın adıdır Nitekim Rabbimiz şu ayetle bizi yeniden iman etmeye çağırmaktadır:

“Ey iman edenler! Allah’a, peygamberine, peygamberine indirdiği kitaba ve daha önce indirdiği kitaba iman edin” (Nisa, 136)

İslam’la yenilenmek, var olan imanı gözden geçirmek ve yenileyerek devamlılığını sağlamak, Allah’a, peygamberlerine ve kitaplarına sağlam ve şüphe götürmez bir imanla iman etmek demektir

İslam ile yenilenmek, yeniden iman etmek, hayatı yeniden okumak, zihin dünyasını yeniden kurmak, gönül dünyasını yeniden açmak, açık görüşlü olmak, kendini sürekli yeniden kurmak, önyargılı olmamak vs demektir

Yeniden iman etmenin adı olarak İslam’la yenilenmek, silkelenmek, titremek, öğrenmek, bilip tanımak, düşünüp taşınmak, irade ve aklımızı kullanmasını bilmek, olaylar karşısında kendimizi yeniden konumlandırmak, tutum, tavır ve davranışlarımızı gözden geçirip yeniden oluşturmak, kendimizle, çevremizle, tarihimizle, inançlarımızla yüzleşmek, değerlerimizi yeniden “değer”lendirmek demektir

İslam’la yenilenmek, dindarlığımıza şöyle bir bakıp onu yeniden kurmak ve daha da anlamlı ve sağlam kılmaktır

İslam’la yenilenmek, kendime yabancılaşmış, çevreme körleşmiş, olup bitenlere duyarsızlaşmış ve imanımla arama mesafe koymuş olma ihtimaline karşı yeniden bakış sahibi olmak, İslamî ilke ve değerlere, İslamî imana yeniden gelmek, İslam’la aydınlanmak, İslam’ın aydınlığına gelmek demektir

İslam’la yenilenmek demek, zamanın bizi kuşatmasına izin vermemek için zamanı tanımak ve zamanın icaplarına göre kendimizi, imanımızı tazelemek, yeniliklere açık olmak, bağnaz olmamak, araştırıcı, irdeleyici ve üretken aklı harekete geçirici olmak demektir

İslam’la yenilenmek, hayatımıza yeni anlamlar katmak, imanımızı kuvvetlendirmek, kendimiz ve dışımızdakilerle daha sağlam ilişkiler kurmak demektir

İslam’la yenilenmek, imanımda, düşüncemde, bakışımda yenilik üretmek demektir

İslam’la yenilenmek, hayatımıza dinamizm kazandırmak, imanımızı eylemlerimizle buluşturarak sahicileştirmek demektir

İslam’la yenilenmek biz kalarak yenilenmek, yani yeniden iman etmek, Allah’ın varlığı ve birliğine, meleklere, kitaplara, peygamberlere, bütün hakikatlere imanımızı yenilemek ve sağlamlaştırmak demektir

İslam’la yenilenmek, yeniden iman etmek, yeniden İslam’la kimliklenmek, yeniden Müslüman olmak demektir

İslam’la yenilenmek, tarihle yeniden buluşmak, kendi zamanımızı tesis etmek, geleneği yeniden kurmak, inşa etmek ya da yeni bir gelenek oluşturmak, geleneği zamanla buluşturmak demektir

İslam’la yenilenmek, yeni bir boyayla boyanmak, derimizi değiştirmek, ipimizi sağlamlaştırmak demektir

Bir Değişim Olarak Yenilenme

Yenilenme, değişim, ama yeni olana doğru, yeni yönünde bir değişim demektir

Yenilenmenin olması, değişime açık olunması, planlı değişimin gerçekleştirilmesi için çalışılmasıdır

Yenilenme, Hz Muhammed (sas)’in yaptığı gibi, yeniliklere açık olma, değişime kapalı olmama, toplumun kötü yönde değişimine meydan vermemek için iradî ve planlı değişim projesi hazırlama ve bu proje doğrultusunda değişim sürecine girmedir

Müslümanın yenilenmesi, kendini ve içinde yaşanılan toplumu değiştirmeyi, mutluluk yönünde değişimini esas alır Hz Peygamber’in davetinin muhtevasının, o günkü Arap toplumunun ve dünyanın süper güçleri de dahil pek çok toplumun hayat tarzına göre, çok büyük yeniliklerle yüklü olduğu düşünüldüğünde Müslümanın yenilenmesinin, salt kendi yenilenmesinin ötesinde engin bir mana yüküyle yüklü olacağı anlaşılacaktır

İslam Peygamberi’nin yeni olana, yeniliklere önyargıyla karşı çıkmadan düşündükten ve doğru mu, yanlış mı olduğunu araştırıp sorguladıktan sonra, o yeni veya yenilik konusundaki kararını verdiğini düşünürsek, yenilenmenin ne kadar önemli olduğunu anlarız

Hz Peygamber’in sünnetinde “yenilikçiliğin” esas olduğu düşünülürse, yenilenmenin manası daha iyi kavranabilir

İslam Peygamberi, sosyolojik anlamda kendi toplumunda çok köklü değişimlerin gerçekleşmesinde esas rolü oynamış ve değişimci örnekliğiyle tüm Müslümanlara değişimciliği salık vermiştir Denilebilir ki, Hz Peygamber, bir bakıma sünneti ucu açık bir sistem olarak Müslümanlara bırakmış ve Müslümanların, İslam’ın temel esasları çerçevesinde, gelişmeleri, yenilenmeleri, değişimleri dikkate almalarını, hatta toplumun yenilenmesinde, olumlu anlamda değişiminde baş rolü oynamalarını istemiştir

Yenilenme, Müslümanın zihin dünyası ve toplumsal evreninde açıklığı, kapalı toplumun değil, açık toplumun üyesi olmayı ifade eder

Açık toplumu yeğleyen bir yenilenme olarak İslam’la yenilenme, insanı açık bir dünyaya yerleştirir; açık toplumda yaşayan ve açık toplumdan yana olan insan ise dünyayı sınırsız, geniş ve sürekli değişim hâlinde görür

İnsan, bir dünya dini olarak İslam’ı doğru bir biçimde anlarsa, kendini gerçekleştirmek için sürekli yeni ve taze biçimlerle varlık sahnesindeki yerini alır Modern dönemin sorunları, İslam’la değişim ve yenilenme temelinde aşılabilir İslam’la yenilenme ve yeniden iman etme, Müslümanları, günümüzün hızlı değişim özelliği açısından da donanımlı kılar, hatta değişime yön verebilecek kapasiteye dahi sahip kılar

İslam’la yenilenme, Müslümanları, bütün İslamî ilimler de dahil bütün bilimler alanında yeni atılımlar ve keşiflere götürür İslam dünyası, asırlardır İslam’ın evrenselliği temelinde sahip olduğu özgüven, cesaret, diyalog, dünyaya açılma gibi dinamiklerini yeniden canlı bir biçimde işleme koyarak küreselleşme sürecindeki yerini kendi lehine olacak şekilde alabilir, fikrî ve ilmî açılımlar getirebilir

Yeniden iman etme olarak yenilenme, Müslümanların modernleşme, dünyevileşme ve küreselleşmeyle ağırlaşan bir çağdaş duruma katılım sorununu aşmalarını sağlayacaktır Bilindiği gibi modernleşme ve dünyevileşmeyi de içinde barındıran bir süreç olarak küreselleşme, çağdaş durum açısından çok önemlidir ve dünyanın bir bütün olarak küçültülmesi ve yeni bir ilişki biçiminin ortaya çıkması süreci anlamında, bugün bütün dünya toplumlarının karşı karşıya bulunduğu ciddî bir durumdur Planlı değişim ve yenilenmeyle küresel durum içinde kendini gösteren problemlerle baş etmek kolaylaşabilir

Sonuç olarak yenilenme, bugün bizim için kaçınılmazdır Zamanla yaşamak, zamanda var olmak, asrın idrakine İslam’ı söyletmek için yenilenmek, yeniden iman etmek, Kur’an’ın istediği bir şeydir; zira zamanla birlikte kendini yenilemeyen insanların, olaylara yeniden anlam vermeyen, hayata yeniden başlamayan, eşyaya yeni gözlerle bakmayan toplumların, tarihinin devamına, şimdiye, yarına dair yapabilecekleri, verebilecekleri, söyleyebilecekleri bir şeyler olabilir mi? Müslümanın kendisiyle birlikte toplumsal evreninin varlığının anlamlı bir biçimde idame ettirmesinin yolu, iç dünyasını arındırıp bedeniyle birlikte yeniden inşa etmekten geçer

İslam’la yenilenmek, yeniden iman etmenin adıdır Yeniden iman etmek ise; kendini baştan inşa etmek, nefsinle, kendinle en baştan oturup hesaplaşmaya girişmek, bir anlamda her şeye yeniden başlamak, yeniden doğmak, yeni bir bilinçle donanmak, taze bir iradeyle kuşanmak, Allah kelamı Kur’an’ı yeniden okumak ve anlamaya çalışmak, Hz Muhammed (sas)’i yeniden anlama çabasına girmek, yeni bir kulluk idrakiyle yola devam etmek demektir

Bugün Müslüman birey ve toplumlar olarak yenilenmeye, yeniden iman etmeye, her zamankinden daha fazla ihtiyacımız bulunmaktadır; çünkü bugün bizim temel sorunumuz, şüphesiz ki, yenilenmeyle ilgilidir Yeniden iman etmek, kendimize taze bir güç ve anlam katarak hayatı sürdürmenin, hayatın gerçekliğiyle yüzleşebilme ve sonra onunla baş edebilmenin tek yoludur

Not: Bu yazı, Diyanet Aylık Dergi Temmuz 2009 sayısında yayınlanmıştır
Prof Dr Ejder Okumuş
Eskişehir Osmangazi Üniv İlahiyat Fak