Çocuklara Neden Şiddet?

Pedagog Adem Güneş




Anne babalar çocuklara niçin şiddet uygular?



Her çocuk aileye ilk geldiğinde neşe ve mutluluk kaynağıdır Ancak zaman geçtikçe ve çocuk büyüdükçe yavaş yavaş sorunlar ortaya çıkmaya başlar Bu sorunlar zamanla o kadar büyür ki, anne-babalar sorunun çözümünü şiddet uygulamakta görebilir Acaba bu şiddetin kaynağı çocuklar mı yoksa anne babalar mıdır?



Her evin içinin neşe kaynağı olan çocuklar, neden bir dönem sonra artık taşınamayacak bir yük haline gelmektedir acaba? Hatta niçin bir dönem sonra problemler artık çözülemeyecek hâle gelip hem annenin hem de babanın yaşama sevincini köreltir? Nasıl oluyor da, doğdukları günlerde “canım, cicim bir tanem” diyerek sevilen çocuklar, bir dönem sonra anne babaların yaka silktiği, öfkeli kişiler olabilmektedir?

Acaba sorun çocuklarda mı, yoksa çocukları taşımakta zorluk çeken anne babaların kendisinde midir? Perdeyi şöyle hafifçe aralasak, acaba problemlerin ana kaynağı çocuklar mıdır, yoksa “çoğu defa” anne babalar bu işin asıl sorumlusudur diyebilir miyiz?

Biliyoruz ki, böylesi bir soruyu hiçbir anne baba üzerine alınmadan “ama bizim oğlan başka” diyerek omuz silkecektir Evet, her çocuk başkadır Ama unutulmamalıdır ki, hiçbir çocuk dünyaya geldiğinde “davranış bozukluğu” ile dünyaya gelmez Evet, belki çocuk fiziksel engelli doğabilir, belki bazı çocuklar zihinsel engelli de dünyaya gelebilir Etrafınızda “Down Sendromu” bulunan çocukları ya da spastik engellileri görüyorsunuzdur Her anne baba bilmeli ve kabul etmelidir ki, çocuklar belki fiziksel ve zihinsel engelli olarak dünyaya gelebilir ama hiçbir çocuk davranış bozukluğu ile dünyaya gelmez Çünkü davranışlar doğuştan değil, sonradan kazanılan bir özelliktir Bir başka ifade ile davranışlar “öğrenilerek” kazanılan özelliklerdir Davranışlarından dolayı yaka silkilen ve “ömrümü yedi bitirdi” denilen çocukların, bu davranışları birilerinden öğrenerek bu hâle geldikleri unutulmamalıdır



Böyle terbiye etmemiştim ki!

Evet, çocuk terbiyesinde geriye dönüp bakıldığında, anne babalar kendi vicdan muhasebesini yaparken “Evet, ufak tefek hatalar yapmış olabilirim, ama ben çocuğumu böyle yetiştirmemiştim ki!” diye kendilerini temize çıkartmaya çalışsalar da, bu bahane birçok uzman için çok da geçerli bir bahane olarak kabul edilmez

Neden kabul edilsin ki; zira zaten hiçbir anne baba kendi çocuğunu yetiştirirken, “vatan haini olsun baş belası olsun evlendiğinde eşine kan kustursun” diye yetiştirmez ki

Mademki hiçbir anne baba çocuğunu bir “bela” olarak görmek istemez, o halde nerede hangi yanlışlar yapılıyor da, koklamaya doyulmayan çocuklar bir süre sonra hiç beklemediğimiz davranışla ya da kılık-kıyafetle karşımızda boy gösteriyorlar?



Ben nerede yanlış yapıyorum

Çocuğunun hem dünya hem de ahiret hayatını kaybetmemesi için çırpınan bir anne baba bu soruyu kendisine mutlaka sormalıdır “Ben nerede yanlış yapıyorum?” Ve bu sorunun cevabını kendisine korkmadan ve samimice vermelidir

Hatayı hep karşıda aramak en ucuz yöntem olduğu için, “ben nerede yanlış yapıyorum” sorusuna da cevap vermek o kadar kolay olmayacaktır İsterseniz bu sorunun cevabını daha kolay bulabilmek için birbirimize yol gösterelim



“İhmal edilen çocuk sendromu”

“Günümüz çocuklarının en büyük sorunu nedir?” diye sorulsa ve bu soruya da çocuklar cevap verecek olsa, öyle zannediyorum ki, çocukların büyük çoğunluğu ağızbirliği etmişçesine “anne babalarının ihmaline uğradıklarını” söyleyeceklerdir

Bütün anne babaları bir meydanda toplasak ve “Çocuklarınız sizin hakkınızda şikâyette bulunuyor, onları ihmal ettiğiniz için çocuklarınız bugün bu haldeler Ne dersiniz?” diye sorsak inanıyorum ki, meydana toplanmış olan birçok anne baba bu suçlamayı kabul etmeyip “Ben hayatımı çocuklarım için feda etmişken bir de bunu mu duyacaktım!” diye sitem edeceklerdir

Bir yandan “hayatlarını çocukları için feda eden” anne babalar, diğer yandan anne babalarından yeterince ilgi ve sevgi göremediğini söyleyen çocuklar

Mademki herkesin kendine göre söyleyecek bir sözü vardır, o halde işin aslı nerede yatmaktadır?



Çocuklar ilgi gösteren anne baba ister

Belki her anne baba için en kolay yapılacak şey, çocukları için kendilerini feda etmektir Çocuklar için çalışmak, çocuklar için ev almak, çocuklar için düşünmek, onlar için oturmak, onlar için kalkmak, çocuklar için gülmek, çocuklar için ağlamak

Ama bir çocuğun ihtiyacı bunların ötesinde bir şeydir Çocuklar anne babasından ilgi ister, yanlarında olmasını bekler

Belki denilebilir ki her bir anne baba, çocuğunun yanındadır Evet, doğru Ama bizim burada kastettiğimiz şey, fiziki olarak çocuğun yanında olmak değil, ruhen ve duygularla çocuğun yanında bulunmaktır

İşte sorunun düğümlendiği nokta burasıdır

Anne baba, çocuğunun yanında bulunduğu her ânı, çocuğun yanında bulunuyor olarak düşünse de, çocuklar için böylesi bir birliktelik doyurucu bir birliktelik değildir Çocuk kendisi ile ilgilenilmesini, kendisine cevap verilmesini, kendisinden bıkılmadan, usanmadan konuşulmasını ister Ama çoğu defa annenin (veya babanın) çocuğun bu ilgi ihtiyacına karşılık verecek enerjisi ve vakti yok gibidir

Örneğin; akşama kadar okulda arkadaşları ile birlikte olan çocuk eve geldiğinde annesinden biraz olsun ilgi bekler; ancak anne, ev işleri ile ya da televizyon dizileri ile meşguldür Çocuğun ilgi beklentisi ile anneye her bir yanaşmasında alacağı cevap “şu an işim var, geç odana oyna, beni rahatsız etme”dir

İşte çocuğun bir yandan ilgi beklentisi, diğer yandan da anne babanın bu beklentilere karşılık veremiyor oluşu, anne baba ile çocuk arasında “beklenti çatışmasını” doğdurur

Her bir beklenti çatışması da şiddete kapı aralar



Anne baba çocuğun beklentilerine cevap vermekte neden zorlanır?

Bu sorunun cevabını vermeye Kasım ayındaki Moral Dünyası Dergisi’nde başlamıştık Kasım sayımızda bir annenin annelik yapmasının önünde engel olabilecek, çocuğuna ilgi göstermesine bariyer olabilecek noktaları gözlem altına almaya başlamıştık Eğer bu siyah noktalar bilinirse, (özellikle) annelerin çocuklarına neden ilgi gösteremediklerinin altında yatan psikolojik sebepler de ortaya çıkmış olur

Eğer bir kere daha ve topluca yazmak gerekirse, bir annenin çocuğuna ilgi gösterememesinin ve çocuğuna karşı şiddet uygulamasının nedenlerini aşağıdaki sorularda aramak gerektiğini söyleyebiliriz



1- Anne babanın yaşama sevinci var mı?

2- Anneye annelik statüsü verilmiş mi?

3- Anne, çocuğunu dilediği gibi terbiye etme özgürlüğüne sahip mi?

4- Anne ilk dört yaşına kadar annesinden uzun süreli ayrı kalmış mı?

5- Anne inançlı mı?

6- Anne, şiddetin hâkim olduğu bir ailede mi yetişti?

7- Anne geçmişte herhangi bir tacize uğramış veya tecavüz yaşamış mı?

8- Anne, ailesinden yeterince destek alıyor mu?

9- Anne isteyerek mi çocuk sahibi oldu?

10- Anne çocuğu benimsemiş mi?

11- Anne, eşini seviyor mu, benimsemiş mi?

12- Anne, eşi tarafından seviliyor mu, benimsenmiş mi?

13- Annenin sanal bağımlılığı var mı?

14- Anne sigara, alkol ve uyuşturucu kullanıyor mu?

15- Annenin yeterince sosyal yaşantısı var mı?

16- Anne kişisel karakter olarak hırslı ve öfkeli mi?

17- Anne çocuk terbiyesinde bilinçli mi?

18- Anne kendi merkezciliğinden çıkabilmiş mi?

19- Annenin empati yeteneği var mı?

20- Anne yeterince uykusunu alabiliyor mu?

21- Annenin yemek düzeni var mı?

22- Annenin gün planlaması var mı?

23- Annenin hâlâ enerjisi var mı?

24- Anne yeterince hareket ediyor mu?

25- Annenin fiziksel bir rahatsızlığı var mı?

26- Anne ekonomik olarak rahat mı?



Yukarıdaki sorulara verilecek her bir olumsuz cevap annenin çocuğuna ilgi göstermesinin önüne geçecek bir bariyerdir Ve bu sorulara verilecek her bir olumsuz cevap, o evin içindeki çocukların şiddet görme ihtimalinin de yükselmesi anlamına gelmektedir