Sivilceler Hakkında Herşey

Genel olarak 'sivilce' adıyla bildiğimiz akne en sık rastlanan cilt problemidir Her 100 yetişkinin 85'inin hayatının bir döneminde geçip gider, 15'inde ise tedavisi güç bir hal alır
Akne derimizde bulunan yağ bezlerinin bir hastalığıdır, normalde bu bezlerin salgıladığı yağın deri yüzeyine çıkarak atılması gerekir Ancak ergenlik döneminde yağ bezi daha fazla yağ salgılar, bu yağın deri yüzeyine geçişini sağlayan kanal yoğunlaşmış bir yağ kütlesi nedeniyle tıkanır Aknenin temel nedeni bu tıkanmadır

Aknenin Gelişimi
Bu tıkaç doğal bir boya nedeniyle (kirden değil!) siyahlaşır ve cildimizde zaman zaman gördüğümüz ve sıkmaya çalıştığımız siyah noktalar oluşur Ancak tek neden bu değildir
derimizde ne kadar temizlesek de birçok bakteri bulunur Bu bakteriler yağ bezlerinin tıkalı olan kanallarından içeri girerek hem varlıklarıyla hem de ortaya çıkardıkları birtakım kimyasal maddeler nedeniyle tıkanmış olan yağ bezinde iltihaba (enflamasyon) yol açarlar

Akne Kimde ve Neden Oluşur?
12-17 yaş grubundaki hemen hemen herkes, ırktan ve etnik özelliklerden bağımsız olarak akne problemi yaşayabilir Bu kişilerin çoğu basit tedavilerle akne probleminden kurtulabilirken, daha ciddi durumdakiler uzun süreli tedavi görmelidirler Ergenlik dönemindeki gençlerin neredeyse %40?ı akne sorunları için bir dermatolog yardımına ihtiyaç duyacak kadar ciddi sorunlar yaşamaktadır
Pek çok kişide akne sorunu 10-13 yaşları arasında ortaya çıkar Genelde 5-10 yıl sürer ve 20?li yaşların başlarında geçer Buna rağmen aknenin 20?li ve 30?lu yaşlarda da devam ettiği, hatta ergenlik döneminde akne sorunu yaşamayan kişilerde yetişkinlikte akne problemi yaşandığı da görülmektedir
Akne lezyonları en çok yüzde oluşur ama aynı zamanda boyun, çene, sırt, omuz, kafa derisi, kollar ve bacakların üst kısmında da görülebilir
Ergenlik döneminde görülen aknelerin sebebi, kişilerin çocukluktan gençliğe geçiş döneminde yaşadıkları değişikliklerdir Fiziksel olgunluğu sağlayan hormonlar, yağ bezlerinin daha çok sebum üretmesine neden olurlar
yağ bezleri üzerinde en çok etkili olan hormon androjen hormonudur Erkeklik hormonu olan androjen, kadınlarda da bir miktar bulunur
yağ bezleri, içinden bir kılın büyüdüğü kıl foliküllerinde bulunurlar Ergenlik döneminde folikülün etrafında bulunan hücreler daha sık dökülürler Akneli kişilerde, akneli olmayan kişilere göre hücreler daha çok dökülür ve birbirine yapışır Dökülen hücreler sebumla karışıp birbirine yapıştığında, folikülün ağzını tıkamaktadır Bu esnada yağ bezleri sebum üretmeye devam etmekte ve foliküller sebumla dolmaktadır
Buna ek olarak, ciltte yaşayan bir bakteri olan Pacnes, kapalı kıl foliküllerinde, daha kolay ve hızlı bir şekilde çoğalmaya başlar Bu bakteri ciltte inflamasyona neden olan tahrişler yaratır; bazen folikülün duvarı patlayarak enfeksiyon cilde yayılır Akne lezyonlarının siyah nokta lardan, sivilcelere, onların da nodüllere dönüşmesi işte bu şeklide olmaktadır

Aknenin Dört Temel Nedeni
Akne, kıl-yağ bezleri biriminin hastalığıdır
yağ bezleri isimlerini ürettikleri yağlı bir madde olan sebum?dan alırlar Normal şartlar altında sebum, kıl folikülü boyunca ilerler ve cilt yüzeyine çıkar Akne oluştuğu zaman sebum folikülün içinde kalır ve dışarı çıkamaz Akneler yağ bezlerinin daha yoğun olarak bulunduğu yüz, boyun, sırt, kolların üstü ve omuzlar gibi bölgelerde daha çok oluşur Siyah nokta şeklindeki akne lezyonlarına komedon adı verilirken, kırmızı, şişmiş ve irinli lezyonlara papül, nodül ve püstül denilmektedir
Komedonların oluşmasını sağlayan dört temel etken vardır:

Hormonlar (androjenler)
Artan sebum üretimi
Folikülün içindeki değişiklikler
bakteriler
Hormonlar (androjenler):
Akneler genelde, vücut androjen hormonunu daha fazla üretmeye başladığı zaman oluşur Androjen üretimi 11-14 yaşları arasında en üst seviyeye ulaştığında akneler de artmaktadır Genç kadınlarda menstrüel döngü nedeniyle değişen hormon seviyeleri aknelerde alevlenmelere neden olmaktadır Bu değişiklikler yağ bezlerinin androjenlere olan hassasiyetini de etkilemektedir
Artan sebum üretimi:
yağ bezleri androjenler tarafından uyarıldıktan sonra daha fazla sebum üretmeye başlarlar yağlı sebum, folikülün içinde birikir ve yukarıya doğru hareket eder Yukarı doğru hareket ederken, normal cilt bakterileri ve ölü cilt hücreleriyle birleşir Sebum üretimi arttıkça, kıl folikülünün tıkanma ve komedonlara neden olma ihtimali de artmaktadır
Folikülün içindeki değişiklikler:
Androjen üretimi arttıkça ve yağ bezleri genişledikçe, kıl folikülünün cildin altına doğru uzanan yapısı da değişime uğramaktadır Normalde ölü hücreler kademeli olarak dökülürler ve cilt yüzeyinden uzaklaşırlar Ergenlik döneminde hücreler daha sık dökülürler ve birleşip yapışmaya daha müsaittirler, sebumla temas ettiklerinde folikülü tıkayabilirler Bu durumda sebum ve ölü hücreler folikülde bir tıkaç oluştururlar
bakteri
Kapalı folikül, bakterilerin üremesi için uygun bir ortamdır Özellikle bu ortamda yaşayan bakteri P acnes bakterisidir Bu bakteri, sebumla beslenir ve aknesi olsun olmasın herkesin cildinde bulunur yağ bezi tıkandığında ve içi sebumla dolduğunda Pacnes bakterisi çok daha çabuk çoğalır bakterinin ürettiği kimyasallar folikül içinde ve cilt yüzeyinde inflamasyona neden olur
Tüm bilgileri birleştirirsek
Tıkalı foliküller iki çeşit akne oluşumuna neden olabilirler:
(1) komedon, ya da enfeksiyonsuz siyah noktalar, ya da
(2) papül, püstül ve nodül adı verilen enfeksiyonlu lezyonlar

cilt Yapısı
cilt, vücudu dışarıya karşı koruyan bir bariyerdir Aynı zamanda vücut ısısını ve su dengesini korur, çeşitli zararlı maddelerin ter yoluyla vücuttan atılımını gerçekleştirir Kabaca üç tabakadan oluşur En altta destek dokusu olan kollajenden, kan damarları ve salgı bezlerinden zengin dermis tabakası yer alır
Ortada stratum bazale adı verilen sürekli yeni hücrelerin yapıldığı tabaka vardır ki bu hücreler yavaş yavaş cildin üst tabakalarına doğru yolculuk ederler ve yaklaşık 14 günde artık canlılıklarını kaybetmeye başlayarak en üstte birikerek stratum korneumu (boynuzsu tabaka) oluştururlar Normal bir cildin sağlığını ve güzelliğini sürdürebilmesi için en üstteki ölü hücrelerin sürekli dökülüp yenilenmeleri gerekir Ancak günümüzde beslenme alışkanlıkları, yeterince su ve taze sebze tüketilmemesi, sigara dumanı, yetersiz egzersiz ve stres gibi etkenlerin de katkısıyla bu ölü hücreler beklenen hızda dökülemez ve tabakalar halinde birikerek cildin üzerini örter, cansız, sağlıksız, mat bir görüntü oluştururlar Sonrasında siyah noktalar ve komedonlar gelişir Akneye eğilimli ciltlerde ise bunları sivilceler izler Güneş ve yaşlanma da orta tabakada hücre yenilenmesini yavaşlatarak ve destek dokusu olan kollajende azalmaya neden olarak cilt sağlığını olumsuz etkilerler

Genetik Faktörler
Akne genetik özellikler de içeren bir olgudur Aslında herkes belli bir dereceye kadar akne sorunu yaşayabilir, ama bazı kişilerin kimi akne türlerine genetik bir yatkınlıkları vardır Eğer anne veya baba ergenlikte ya da hayatının herhangi bir döneminde akne problemi yaşamışsa çocuklarında akne görülme ihtimali daha yüksektir
Akne tedavisi konusunda özellikle son 15-20 yıl içinde yaşanan gelişmeler sayesinde artık tedavi edilemeyen akne türü kalmamıştır Eğer böyle bir risk altındaysanız yapmanız gereken onu bir dermatoloğa götürmek ve tedavisini takip etmek olmalıdır

Kısa Kısa
Akne lezyonları daha çok yüzde görülür, ama aynı zamanda boyun, omuz, göğüs, kafa derisi, kalça, kol ve bacaklarda da görülebilir
Akne oluştuktan sonra yüzeyde kalan kırmızı leke, bazen ciltte 4-6 ay boyunca görülebilir Sıcakta ya da egzersiz sonrasında bu iz daha da belirgin bir hale gelebilir
Akne tedavisi haftalar ya da aylar sürebilir
Sadece bölgesel tedavi işe yaramaz Yüzün ve aknelerin yayıldığı bölgenin tümü düzenli olarak tedavi edilmelidir Böylece yeni aknelerin oluşması önlenebilir
Akne geçici bir problem değildir Ancak tedavi edilebilir bir durumdur Ne kadar kısa süre içinde tedaviye başlarsanız, o kadar kısa zamanda iyileşme başlar
Akneler bir gecede iyileşmez, cildin tamamen düzelmesi için zaman gerekmektedir
Akne hemen her zaman kozmetik bir hastalıktır Genel fiziksel sağlığa zarar veren bir durum değildir
Akneler ciltte kalıcı izler bırakabilir ve bu da kişinin ruhsal durumunu olumsuz etkileyebilir Akne hastalarının mutlaka bir dermatolog gözetiminde tedavi olmaları gerekmektedir
Bugün geliştirilen pek çok ürün ve ilaç sayesinde çocuğunuzun uzun süreli akne problemi yaşamasına ve kalıcı izlere sahip olmasına gerek yoktur
Akneleri sıkmak kalıcı izlere ve lekelere neden olur
Erkekler uzun süreli ve daha çok sayıda akne oluşmasına eğilimlidirler
Yapısal özellikler ve hormonal değişiklikler aknenin en önemli nedenleridir


Akne Tedavisi Niçin Gereklidir?
Akne tedavisinin en önemli amaçlarından birisi, iyileşmekte olan kist ve nodüllerin cildinizde iz bırakmasını önlemektir Çünkü izler ortaya çıktıktan sonra cildi pürüzsüz bir hale getirmek oldukça zordur
İkinci önemli amaç akneli olarak geçirdiğiniz süreyi (bu süre bazı olgularda 10 yıldan çok daha uzun olabilir) kısaltmaktır
Üçüncü önemli amaç ise aknenin neden olduğu hoş olmayan görüntüden dolayı oluşabilecek sıkıntıyı ve olası psikolojik sorunları ortadan kaldırmaktır

Akne nasıl tedavi edilir?
Akne, ister hafif ister ciddi olsun dermatoloğunuzun yardımıyla kontrollü ve güvenli biçimde tedavi edilebilir Ancak farklı türde ve farklı ciddiyet derecesindeki akneler için değişik tedavi seçenekleri vardır
Dermatoloğunuzun önerilerine uymanız ve tedaviyi bilinçli bir şekilde ve aksatmadan sürdürmeniz gerekmektedir

İlaç Tedavisi
Reçeteli ilaçlar mutlaka bir dermatolog tarafından yazılmalıdır Unutmayın ki; en etkili tedavi bile aylar boyunca sürebilir Akneden şikayetçi olanların %92?si tedavi başladıktan sonra altı ay içinde %80 iyileşme kaydederler Tedavi, tekrarlanan kürler nedeniyle uzayabilir Bu konuda sabırlı olmanız gerekmektedir
1) deriye yüzeysel olarak uygulanan (topikal) tedavi alternatifleri:
Ergenlik döneminde görülen akneler (fizyolojik akne) genellikle topikal tedaviye iyi yanıt verirler Ancak topikal tedavinin yanıt vermediği durumlarda ağızdan ilaç tedavisi gerekli olacaktır

Benzol Peroksit (Benzoyl Peroxide): Benzol peroksit akneye neden olan PAcnes bakterisini yok etmek için kullanılır Sonuç vermesi iki hafta kadar zaman alır ve uzun süre düzenli olarak kullanılması gerekmektedir yağ üretimini durdurmadığı için kullanıma ara verildiği takdirde akneler tekrarlar Pek çok losyonda, kremde ve jelde bulunmaktadır Daha hafif akne vakalarında kullanılması tavsiye edilir
Salicylic Acid (Salisilik asit): Salisilik asit ciltteki hücrelerin anormal olarak kuruyup dökülmesine iyi gelmektedir yağ üretimine ya da PAcnes'ye doğrudan bir etkisi yoktur Tıpkı benzol peroksit gibi uzun süreli ve düzenli olarak kullanımı gerekmektedir Kullanımı bıraktıktan sonra akneler yine belirgin hale gelecektir Piyasadaki pek çok losyon ve kremin içeriğinde bulunmaktadır
Topikal antibiyotikler: P acnes'in üremesini durdurarak veya yavaşlatarak enfeksiyonu engellemeye çalışır Doktorunuz size krem, jel ve losyon şeklindeki topikal antibiyotiklerden birini önerebilir Topikal antibiyotiklerin, ağız yoluyla alınan antibiyotiklere göre etkisi daha sınırlıdır
Topikal retinoid ilaçlar: Soyucu etkileri vardır gözeneklerin dolmasını engelleyerek akneleri kontrol altına alırlar Benzol peroksit ve ağızdan alınan antibiyotiklerle birlikte kullanılabilirler Bu konuda dermatoloğunuzun önerilerini dikkatle uygulamaya özen gösterin


2) ağızdan kullanılan ilaçlar:
ağızdan ilaç kullanımı orta derecede ve şiddetli aknesi olan hastalar için önerilmektedir Bu tür ilaçlar sıklıkla topikal tedavi ile birlikte kullanıldığında daha iyi sonuç verir

Oral antibiyotikler: Topikal tedavinin yeterli olamadığı durumlarda topikal tedavi ile birlikte veya yalnız başına oral antibiyotik tedavisi uygulanabilir antibiyotik tedavisi akne oluşumunda rolü olan bakterilerin (P Acnes) sayısını azaltır ve bu bakteriler nedeniyle oluşan iltihaplanmayı ortadan kaldırır
Oral kontraseptifler (ağızdan kullanılan doğum kontrol ilaçları): yağ bezleri kısmen **** hormonlarının kontrolündedir; bu nedenle akne genellikle ergenlik döneminde ortaya çıkar Hormonlar ergenlik döneminde hem genç kızlarda hem de genç erkeklerde daha fazla miktarda üretilir Hormonal tedavide amaç vücudun bu hormonları salgılamasını kontrol altına almaktır Bu ilaçların kullanımı ile ilgili kararı mutlaka hekiminiz vermelidir Yalnızca bayanlar için geçerli olan bir tedavi seçeneğidir
Oral retinoidler: Bu gruptaki ilaçlardan izotretinoin akne tedavisinde çok etkilidir ve yalnızca dermatologlar tarafından reçete edilerek kullanılabilirler Diğer tedavi yöntemlerine cevap vermeyen ve şiddetli aknesi olan kişilerde başarı ile uygulanmaktadır yağ bezlerinin yağ üretimini önemli ölçüde azaltır Siyah ve beyaz noktaların oluşumunu engeller antibiyotik olmamasına rağmen bakteri sayısını ve enflamasyonu giderir Kullanım sırasında dermatoloğunuzun öneri ve uyarılarına dikkatle uymaya özen gösterin


Temizleyiciler: Piyasada akneye iyi geldiği söylenen pek çok sabun ve temizleyici ürün bulabilirsiniz Bu ürünlerden çoğu aslında gereksizdir ve cilde ciddi zararlar verebilir

Akne İzleri

Aknede iz oluşumu, sanıldığının aksine asıl olarak derin kistlerin ve şiddetli enfeksiyonların olduğu vakalarda saptanmaktadır
Aknelerin kızlarda ve erkeklerde iz bırakma riski eşittir
Aknede oluşabilecek izin derecesini önceden saptamak mümkün olmamasına rağmen, erken ve etkili tedavinin iz oluşumunu önlediği bilinmektedir
Akne izleri, şiddetli aknede vücudun tüm bölümlerinde olabilirse de, göğüs ve sırtta daha belirgindir
Akneler sıkılmadığı takdirde iz oluşturma ihtimali, büyük ölçüde düşer


Akne ile İlgili Yanlış Bilinenler
Akneler cildin yeterince temizlenmemesi yüzünden oluşur (YANLIŞ)
Akne esas olarak kir ya da yüzey yağları nedeniyle oluşmaz Her ne kadar fazla yağlar, ölü hücreler ve gün içinde biriken kirler cildi bakımsız gösterse de bunları elle ovalayarak temizlememelidir Cildi temiz tutmanın kesinlikle birtakım yararları vardır ama aşırı yıkama vücudun daha fazla yağ üretmesine ve aknenin daha kötü olmasına neden olur Bir miktar sebum, derinin çok fazla kurumasını önlemek için gereklidir; dolayısıyla aşırı yıkama yarardan çok zarar getirebilir
Çocuğumun cildini nasıl temizlemeliyiz?

Eğer çocuğunuzun aknesi varsa yüzünü cilde zarar vermeyen temizleyicilerle düzenli olarak temizlemeniz gerekmektedir Yüzüne dokunmadan önce mutlaka ellerini yıkamasını sağlayın
Yüzünü dairesel hareketlerle yavaşça yıkasın Sakın sert hareketlerle fırçalamasın, bu sadece cildin tahriş olmasına ve aknelerin alevlenmesine sebep olacaktır
Yüzünü günde iki defa ılık su ve beyaz, kokusuz, pH: 55 olan bir sabunla yıkasın Yumuşak, temiz ve kuru bir havluyla kurulasın
yağlı temizleyicileri, fondötenleri, içerdiği maddeleri tam olarak bilmediğiniz güneş koruma kremlerini ve ilaç içeren ürünleri kullanmasını engelleyin
Akneler kirden oluşmaz Aslında yağlı ciltli insanlar diğer insanlara göre daha temiz bir cilde sahiptirler; çünkü ciltlerini daha sık temizlerler Ama aşırı yıkama akneleri daha kötüleştirir, cildi kurutur, kızartır ve yara oluşumuna yol açabilir

Yüzüne çok sık dokunmasını önlemeye çalışın Yüzüne her dokunduğunda akneye neden olan yağları ve bakterileri yaydığını ona anlatın
yağlı gıdalar akneye neden olur (YANLIŞ)
Artık günümüzde akneli kişilerde balıkyağı, çikolata, patlamış mısır, süt ve yağlı yiyecekleri kısıtlama eğilimi ortadan kalkmıştır Çünkü bilimsel araştırmalar aknenin beslenme ile bir ilişkisi olmadığını göstermektedir
Stres akneyi etkilemez (YANLIŞ)
Stres doğrudan doğruya akneye neden olmaz ama durumunu ağırlaştırabilir Akneye yatkın insanlarda, stresli durumlarda artan hormon üretimi sonucunda aknelerde alevlenmeler meydana gelebilir
Güneşlenmek akneleri iyileştirir (YANLIŞ)
Bronzlaşmış ciltte leke ve izler daha az görülür Çok düşük dozda güneşin aknelere iyi geldiği iddia edilmektedir Ancak doz ve süre uzadıkça ne yazık ki sivilceler daha da artabilir Çünkü güneşe bağlı terlemenin artması yine gözenekleri tıkayan bir başka faktör yaratacaktır Ayrıca uzun süre güneşe maruz kalmak, cildin kalınlaşmasına, kurumasına ve gözeneklerin sert bir tıkaçla tıkanmasına yol açmaktadır Öte yandan ultraviyolenin genel olarak cilt sağlığına yönelik zararları giderek daha da çok fark edilmektedir
Dermatologların pek çoğu akne lezyonlarının yaz tatilleri sonrasında arttığını gözlemlemiştir Güneşten korunmanın en kolay ve etkili yolu ise ince bir ?t-shirt? giymek ve şapka takmaktır Eğer siz ve çocuğunuz güneşe maruz kalacaksanız 15 ya da daha yüksek koruma faktörlü bir koruyucu krem kullanmayı unutmayın yağsız ve komedon oluşturmayan bir koruyucu kullanmanız çok daha iyi olacaktır cilt tipinize göre güneşten korunmak için kullanmanız gereken koruyucu faktörlerle ilgili bilgileri aşağıdaki tablodan bulabilirsiniz
Tip cilt Türü Saç Rengi Özellikleri Önerilen güneşten koruma faktörü
Gündelik kullanım Açık havada
I Çok beyaz kızıl Kolay yanar, hiç bronzlaşmaz 15 25-30
II Beyaz Sarı, kestane Kolay yanar, hafif bronzlaşır 12-15 25-30

III Buğday Kestane, siyah Bazen yanar, orta düzeyde bronzlaşır 8-10 15

IV Esmer (Akdeniz) Siyah Az yanar, iyi bronzlaşır 6-8 15
V Koyu esmer (Ortadoğu) Siyah Nadiren yanar, yoğun bronzlaşır 6-8 15
VI Siyahi (Zenci) Siyah Hemen hiç yanmaz, koyu renkli 6-8 15



Akneyi kendi haline bırakın (YANLIŞ)
Akne tedavi edilebilir bir hastalıktır Günümüzde geliştirilen yeni tedavi yöntemleri ve ilaçlar sayesinde hiç kimsenin aknelerle yaşamasına gerek yoktur

Yetişkinlerde Akne
Akne genelde vücudun erkeklik hormonu olan androjenin yüksek miktarda salgılandığı ergenlik döneminde görülür ve 20'li yaşlarda azalarak kendiliğinden geçer Ama bazı yetişkinlerde akne problemi 30'lu hatta 40'lı yaşlarda bile devam eder
Bunun en büyük nedeni hamilelik, menapoz sonucu oluşan hormonal dengesizlikler ve genetik özelliklerdir Yetişkinlerde görülen akneler dermatoloğa başvurulduğu takdirde tıpkı ergenlik akneleri gibi tedavi edilebilir

Öneriler

Yorgunluk ve stresin; stres hormonlarını ve dolaylı olarak yağ yapımını artırdığı bilinmektedir Yorgunluk ve stresten olabildiğince uzak kalmaya çalışın
Uyku esnasında cilt beslenmekte ve kendini yenilemektedir Bu yüzden uykunuzu iyi almaya özen gösterin
Egzersiz herşeyden önce genel sağlık için çok yararlıdır kan dolaşımını hızlandırır ve cildin de aralarında bulunduğu hayati organlara daha fazla oksijen gitmesini sağlar Egzersizden sonra yüzünüzde biriken ve bakteriler için ortam yaratan yağ ve teri mutlaka dikkatlice yıkayın Aksi takdirde aknelerin artması mümkündür
Su, vücut ve ciltteki hücrelerin içeriğinin önemli bir bölümünü oluşturur, toksinlerin vücuttan atılmasını kolaylaştırır ve besinlerin vücutta taşınmasını sağlar Su içmek akneleri yok etmez ama cildin sağlığını korumaya yardımcı olur
Saunalardan ve havalandırması olmayan mutfaklardan uzak durun
Akneleri sıkmayın, üzerindeki deriyi ve iltihaplı kısımları koparmayın
Ellerinizi sık sık yıkayın Zaman zaman çok güçlü bir istek duysanız bile akneleri sıkmayın Okurken, televizyon izlerken ya da ders çalışırken ellerinizin yüzünüzden uzak tutmasına özen gösterin
Yüzünüzü günde iki defa dermatoloğunuzun önerdiği bir sabunla yıkayın Havlunuzu her gün değiştirin (Nemli havlu bakterilerin üremesi için çok uygun bir ortamdır)
Haftada en az iki kez saçınızı yıkayın Uyurken saçlarınızı yüzünüzden uzak tutmaya çalışın Gün içinde saçlarını yüzüne değmeyecek şekilde toplayın
Aşırı güneşlenmeyin
Dermatologla olan randevularınızı düzenli olarak takip edin Nelerin denendiğini ve nasıl sonuç verdiğini kaydedin Tedaviyi yarım bırakmayın

medfatihedutr
Kaynak : Baypostacom