Koli Basili - Koli Basili Zehirlenmesi

Koli Basili - Koli Basili Zehirlenmesi

Escherichia coli O157:H7 "koli basili" tabir edilen E coli bakterisinin en zararly tipi sayylyr; bir gyda zehirlenmesi etmeni olup hemorajik kolit denen hastaly?a neden olur Enfeksiyon ba?yrsak kramplary ile ba?lar, bunu önce sulu ishal, sonra da ço?u zaman kanly ishal izler Bazen küçük çocuklarda hemolitik üremik sendrom olarak adlandyrylan böbrek yetmezli?i meydan gelir Genelde bu bakteriyi içeren kyyma etin az pi?irilerek yenmesi sonucu hasta olunur Bakteri ayryca ki?iden ki?iye dokunma yoluyla, pastörize edilmemi? süt içmekle, bakterini kary?ty?y suyla sulanmy? sebze veya meyvelerin yenmesiyle, böyle suda yüzmek veya onu içmek yoluyla da bula?yr

Yayylmasy

Enfeksiyonun ba?lyca kayna?y az pi?mi? kyymadyr, di?er kaynaklar pastörize edilmemi? süt ve meyve suyu, çi? sebze ve ?arküteri ve enfekte olmu? hayvanlardyr Kontamine olmu? göl veya havuzlarda yüzmek ve yeterince klorlanmamy? su içmek yoluyla da iletim olabilir Bu organizma kolaylykla ki?iden ki?iye geçer ve çocuk bakym merkezlerinde kontrol altyna alynmasy zor olan mikroplardandyr



E coli O157:H7 bazy mandyralarda bulunmu?tur ve sa?lykly sy?yrlaryn ba?yrsaklarynda ya?ayabilir Hayvanlaryn kesimi syrasynda et kirlenebilir, etten kyyma yapylyrkan organizma iyice içine kary?abilir Yne?in memelerinde veya sa?ma makinasynda bulunan bakteri süte kary?abilir Hastaly?a neden olan organizma sayysy belirlenmemi? olmakla beraber çok küçük oldu?u tahmin edilmektedir
Bu bakterinin bula?my? oldu?u etin görünü?ü ve kokusu normaldir E?er yeterince pi?irilmezse enfeksiyona yol açabilir

Belirtiler

E coli O157:H7 enfeksiyonu genelde a?yr ve kanly bir ishale (ancak ishal kansyz da olabilir) ve abdominal kramplara yol açar Ço?u zaman ate? yoktur veya çok az olur ve hastalyk 5 ilâ 10 günde iyile?ir Bazy ki?ilerde hastalyk belirtisiz olarak da iyile?ebilir
Bazy ki?ilerde, özellikle 5 ya?tan küçük çocuklar ve ya?lylarda, enfeksiyon hemolitik üremik sendroma neden olabilir, bu durumda alyuvarlar imha olur ve böbrekler iflas eder Enfeksiyonlaryn %2-7'sinde bu komplikasyon olur Hemolitik üremik sendrom vakalarynyn ço?u Ecoli O157:H7'den kaynaklanyr

Tany

Dy?ky kültürü ile bakteri tanynabilir ama bu rutin bir test de?ildir, özel olarak istenmesi gerekir Nümune, sorbitol-MacConkey agar'da, veya onun bir çe?idi olan sefiksim potasyum tellurit sorbitol-MacConkey agar'da kültürlenir E coliPCRflüoresanantikorlar i?aretli O157:H7 su?lary hemen hepsi D-sorbitolu ya fermente edemezler veya çok yava? ederler, buna kar?yn di?er su?laryn %80 bu ?ekeri fermente edebilirler Bu yüzden sorbitol-MacConkey agarda büyüyen kolonilerin rengi O157:H7'yi tanymaya yarar Ancak, di?er kültür yöntemleri gibi bu da yava?tyr ve teknikleri ile daha hyzly tany mümkündür

kullanylyr

Tedavi

Ço?u ki?i antibiyotiksiz veya ba?ka özel bir tedavi görmeden 5-10 günde iyile?ir Antibiyotiklerin hastaly?yn gidi?atyny iyile?tirdi?ine dair bir kanyt yoktur ve hatta bazy antibiyotiklerle tedavinin böbrek komplikasyonlaryna yol açabilece?i dü?ünülmektedir Bazy antibiyotikler bakterinin büyümesini durdurmalaryna ra?men ?iga toksin üretimini arttyryrlar Loperamide (imodium) gibi ishal ilaçlaryndan da kaçynmak gerekir
Hemolitik üremik sendrom acil serviste bakym gerektiren, hayatî tehlike ta?yyan bir durumdur Kan nakli ve böbrek dializi sykça gereklidir

Uzun vadeli etkileri

Enfeksiyonlaryn ço?u tamamen iyile?ir Hemolitik üremik sendrom geli?tirenlerde uzun vadeli etkiler görülür Acil bakymla hemolitik üremik sendromda ölüm orany %3-5 dolayyndadyr Bu gruptakilerin 1/3'ü yyllar sonra anormal böbrek fonksiyonu gösterir ve bunlaryn birkaçy uzun dönemli diyalize gerek gösterebilir Bu gruptakilerin di?er bir %8'i yüksek tansiyon, havale, felç, körlük gibi hayat boyu sürecek komplikasyonlar ya?arlar E?er ba?yrsaklarynyn bir kysmynyn ameliyatla çykartylmasy gerekmi?se bunun da sonuçlaryny çekeceklerdir

Korunma

Hayvancylyk

Hayvan kesimi kontaminasyonun en ba?lyca kayna?ydyr, ine?in ba?yrsaklarynyn içeri?i etle kary?ynca nemli ve sycak ortamda bakteriler ço?alyrlar Enfekte olmu? kysymlar e?er kyyylyrsa bakteri etin yüzeyinden içine geçer Dolayysyyla kyymanyn bir enfeksiyon kayna?y olma olasyly?y biftekten daha yüksektir Biftekte sadece etin yüzeyi kirlenir ve etin dy? kysmynyn pi?mesi bakteriyi öldürmeye yeter Buna kar?yn kyymadaki bakterinin imhasy için tamamen pi?mesi gerekmektedir Üstelik birden fazla hayvanyn etlerinin birle?tirilip kyyylmasy halinde enfekte olmu? bir hayvan büyük bir kyyma i?inin kontaminasyonuna neden olur

Dolayysyyla Ecoli O157:H7 ta?yyan inek sayysynyn azaltylmasyna yönelik önlemler ve etin kesimi ve kyymanyn hazyrlanmasy syrasynda etin kirlenmesini azaltacak önlemler gereklidir

Yemek pi?irme

Kyyma ve köftenin tamamen pi?irilmesi halinde organizma bertaraf edilebilir Etin en kalyn kysmyna saplanan bir termometre en az 72°C göstermelidir
Et hazyrlanyrken di?er yiyeceklerden ayry tutulmaly, çi? etle temas eden tüm yüzeyler ve aletler tekrar kullanylmadan evvel iyice yykanmalydyr Üzerinde çi? etin bulunmu? oldu?u ve yykanmamy? bir taba?a sonradan pi?mi? köfteleri koymak enfeksiyonu aktaryr Ellerin yykanmasy da benzer ?ekilde önemlidir
Pastörize edilmemi? sütten ve meyve suyundan kaçynylmalydyr Ticari meyve sulary hemen her zaman pastörize edilmi?tir
Meyve ve sebzeler, özellikle e?er pi?irilmeyeceklerse, iyice yykanmalydyrlar

Di?er

Kirli olma olasyly?y olan sularda (Örne?in kanalizasyon suyu kary?my? olmasy) yüzerken su yutmamaya özen göstemek hastalyk riskini azaltyr
Tuvaleti kullandyktan sonra veya bir bebe?in (özellikle ishalliyse) alt bezini de?i?tirdikten sonra el yykamak iletim riskini dü?ürür Yshali olan ki?iler ba?kalaryyla yüzmemeli, ba?kasyyla beraber banyo yapmamaly ve ba?kalary için yemek hazyrlamaktan kaçynmalydyr

Kaynak:

• Yngilizce Vikipedi'deki 25092006 tarihli Escherichia coli O157:H7 maddesi
• ABD Gyda ve Ylaç Ydaresi (FDA) sitesinden Escherichia coli O157:H7 sayfasy (Yngilizce)