Çocuklarda Ağız Kokusu Nasıl Tedavi Edilir

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-06-2012

Çocuklarda ağız kokusu neden olur? Nasıl tedavi edilir?

Çocuklarda özellikle de büyük çocuklarda ve ergenlerde ağız kokusu (halitozis) sık görülen bir durumdur

Çocuklarda ağız kokusu çoğunlukla ağzın gerisinde burun veya dişlerdeki bakteriyel aktiviteden kaynaklanır

Çocuklarda ağız kokusuna neden olan durumlardan bazıları şunlardır:

Geniz akıntısı

Çocuklarda ağız kokusunun en yaygın nedenidir ve alerjiler tekrarlayan soğuk algınlıkları ve kronik sinüs enfeksiyonlarından kaynaklanabilir

Ağız ve diş bakımının yetersiz olması

Kötü ağız kokusu olan çocuklarda akla gelen nedenlerin başında gelir

Diş çürükleri diş etlerinin iltihaplanması (gingivitis) veya dişler arasında ya da bademciklerde kalan yiyecek parçaları ağız kokusuna neden olur

Ağızdan nefes alma

Alerjiler ya da geniz etinin büyümesi de ağızdan nefes almaya ve ağız kokusuna neden olabilir

Ağızdan nefes alma ağzın kurumasına yol açar ve tükürük salgısı ağız içindeki bakterileri yıkama işlevini yerine getiremez

Örneğin kullanılan bazı ilaçlar gibi çeşitli başka etmenler de ağız kuruluğuna yol açarak kötü kokuya neden olabilir

Burunda yabancı cisim

Çocuğun burnunda küçük bir yabancı madde kalması durumunda bu madde çoğunlukla iltihaplanmaya ve kokuya neden olur

Burun deliklerinden sadece birinden yeşil bir akıntı olması bu duruma işaret edebilir

Diğer enfeksiyonların çoğunda ise burun akıntısı her iki burun deliğinde olur

Yiyecekler ve sigara

Ağız kokusu çeşitli yiyecekler ve sigaraya da bağlı olabilir (çocuklarınıza sigaradan niçin uzak durmaları gerektiğini anlatırken belirtmeniz gereken nedenlerden biri)

Tedavi

Ağız kokusu çoğunlukla fırçalama ve diş ipi kullanımı dilin gerisinin temizlenmesi ağzın nemli tutulması gibi konulara dikkat ederek ağız ve diş bakımının düzenli yapılması ve altta yatan alerjiler sinüs enfeksiyonları veya ağız kokusuna neden olabilen diğer tıbbi sorunların tedavi edilmesi ile düzelen bir sorundur

Ağız kokusu olduğunda kime başvurmalısınız?

Öncelikle diş hekiminiz tarafından ağız kaynaklı bir nedenin olup olmadığının tespit edilmesi gerekir

Diş hekimi ağız kokusunun ağız sağlığı ile ilgili bir sorundan kaynaklanmadığını belirlemesi durumunda ilgili diğer uzmanlara yönlendirecektir

KÖTÜ AĞIZ KOKUSU (HALITOSIS)

Kötü ağız kokusu çoğu zaman mahcubiyete sosyo-psikolojik problemlere sebep olur; hatta evlilikleri bile etkileyebilir

SEBEPLERİ:

Ağız boşluğunda yaşayan bakterilerin artıkları olan sülfürlü bileşikler kötü kokuya yol açar

Ölü ve ölmek üzere olan bakteriler sülfür bileşikleri açığa çıkarır

Bakteri tabakaları ve yiyecek artıkları dilin arka tarafında birikir

Dilin yüzeyi oldukça pürüzlü bir yapıdadır ve bakterilerin yaşamasına elverişli bir özelliğe sahiptir

Büyük miktarda sülfür bileşikleri de bu alanlarda birikir

Eğer diş yüzeyi temizlenmezse kısa sürede bakterilerin yaşamasına elverişli bir hal alır

İleri derecede dişeti rahatsızlığına sahip olanlarda kişinin kendi başına temizleyebilmesi pek mümkün olmayan ulaşılamayan alanlar vardır

derin dişeti cepleri gibi böyle alanlar da kötü kokuya sebep olur

Şanslıyız ki ağız boşluğundan kaynaklanan kötü kokuların tedavisi kısa sürede sonuç vermektedir ve problem halledilebilmektedir

TEDAVİ YÖNTEMLERİ (Ağız boşluğu kaynaklılarda)

Diş problemleriyle diğer patolojik nedenlerin tedavisini yapın

Tam bir ağız muayenesi yaptırın

Koku testleri uygulanabilir ki bu testlerle uçucu sülfür gazları ve halitosis hastalığının boyutları tespit edilir

İleri dişeti hastalıkları ve/veya diş çürükleri tedavi edilmelidir

Ağız enfeksiyonları yok edilmeli gömük sorunlu dişler çekilmelidir

İyi bir ağız hijyenine özen gösterilmeli

Dişlerin tüm yüzleri ve dil sırtı temiz tutulmalıdır

ağız enfeksiyonları tedavi edildikten sonra gargaralar ve diş macunları da yardımcı olabilir

Ağız kuruluğuna mani olmak için gün boyu su için

Tükürük salgısını hareketlendirin: bakteri oluşumunu önlemek için ağzın oksijenlenmesine yardımcı olur

Şekersiz sakız çiğnemek bunun en kolay yoludur

Bu arada mentollü pastillere dikkat! Kokuyu giderir gibi görünse dekuruluğa neden olur

Su içeriği bol olan sebze (domates kereviz pırasa) ve meyveler (elma muhteşem bir ilaçtır) tüketin

Yiyeceklerinizin üzerine maydanoz doğrayın

Eczanelerde satılan maydanoz yağı bazlı kapsüller alın

Sarımsak soğan ve baharattan kaçının (ya da sarımsak ve soğanı pişirerek yemeyi tercih edin)

Çoğunlukla kötü sindirildiklerinden süt ürünleri de bu probleme neden olabilir

Dilinizin üzerinde biriken bakterileri temizlemek için bir dil raspası kullanın veyafırçalama sırasında dilinizi temizleyin

Kahve taneleri çiğneyin portakal veya limon kabuğu emin

Alkol ve sigarayı bırakın

Kötü ağız kokusundan şikayet edenler bu konunun üzerine gitmelidir

çünkü basit bir müdahale ile bu probleminizden tamamen kurtulmanız mümkün olabilir

Eğer ağız ve dişlerinize yapılan müdahaleden sonra hala ağız kokusundan şikayetçi iseniz diğer sebepleri de araştırmak gerekecektir:

AĞIZ KOKUSUNUN DİĞER SEBEPLERİ:

Özellikle sinüs ve akciğer kaynaklı enfeksiyonlar

Şeker hastalığı (Diyabet) (aseton kokusu)

Böbrek yetmezliği (balık kokusu gibi)

Karaciğer yetmezliği

:-):-):-):-)bolizma bozuklukları (teşhisi zor olabilir zaman zaman ortaya çıkan kötü bir balık kokusu)

Açlık diyet ağız kuruması oruçlu olmak (Sıvı gıda eksikliklerinde vücuttaki yağ ve protein çözünmeye başlar bu :-):-):-):-)bolizmanın yan ürünleri kötü ağız kokusu olarak yansır)

Ağız kokusu insanı olumsuz etkileyen bir durum olarak bilinir

Erişkinler veya küçüklerin yaşamlarında mutlaka ağız kokusundan şikayetçi oldukları zamanlar olmuştur

Bazılarının ise bu durumdan şikâyeti kroniktir

Ağız kokusu; etkilediği bireyler için sosyal ve psikolojik yönden olumsuz bir durum haline gelmiştir

Kötü ağız hijyeni dişler üzerindeki gıda birikimi ağızdaki çürük kaviteleri çekim yaraları ülserler dental ve tonsiller apseler (diş ve bademcikle ilgili apseler) ; gingivitis periodontitis ve stomatitis gibi diş eti hastalıkları ağız kuruluğu kıllı dil gibi ağız içindeki problemlerden oluştuğu gibi üremi diabetik ketoasidoz karaciğer rahatsızlıkları kronik pulmoner hastalıklar mide rahatsızlıkları gibi sistemik nedenlerle de görülebilir

Diş hekimleri ağız kokusunun lokal mi yoksa sistemik faktörlere mi bağlı olduğunu tespit etmeli ve doğru teşhisi koyup ona göre tedavi yöntemini belirlemelidir

Solunum sisteminden gelen hava ağızdan dışarı yayılırken oral kavitedeki (ağız boşluğu) kötü kokulu uçucu karışımla birleşerek dışarı çıkar ve kişilerin kendisini de çevresini de rahatsız eden hoş olmayan kokular oluşur

Bu konuda yapılan araştırmalar sonucunda ağız kokusu vakalarının çoğunluğunun oral kaviteden kaynaklandığı tespit edilmiştir

Kötü ağız kokusunun oluşmasına etki eden faktörler arasında tükürüğün önemli rol oynadığı kabul edilmektedir

Sağlıklı ağızdan alınan tükürüğe göre periodontitisli ağızlardan alınan tükürüğün daha hızlı kokuştuğu belirtilmiştir

Aktif periodontitisli hastalardan alınan tükürükte çok parçalanmış epitel hücresi vardır

Ve bu hücreler önemli ölçüde bakterilerle kaplıdır

Ayrıca tükürükte zarar görmüş lökositler de mevcuttur

Lökositler çok miktarda kükürt taşıyan aminoasitlere sahiptir ve bunlar uçucu sülfür bileşiği üretiminde kullanılırlar

Lökositler periodontal hastalıklar sırasında göç ederek periodontal hastalıklı bireylerin tükürüklerinda artarlar

Hem oral mukazadan serbest epitelyal hücreler hem mikroorganizmalar hem de lökositler bakteri plağına dahil olup dilin arka yüzüyle dişlerin fizyolojik ve mekanik temizlemeye uygun olmayan bölgelerinde toplanır

Periodontitisli hastalarda bu duruma bir de dişetlerinden oluşan kanamanın eklenmesi ile tablo daha da ağırlaşır

Ağız kokusu oluşumu tükürük akımının azalması uzun süre besin ve sıvıların alınmamasına da bağlıdır

Uyku hali buna iyi bir örnektir

Sabah kalkınca hissedilen ağız kokusu bu durumla ilgilidir

Aşırı tütün içimi özellikle sigara tüketimi yalnızca kötü kokulu nefes oluşturmakla kalmayıp bir de kıllı dil durumuna yol açar ki bu da besin artıklarının ve tütün kokusunun tutulmasına neden olur

Ayrıca tükürük salgısında azalma ve hastalık durumunun şiddetle artışına neden olur

Dilin arka bölümü mekanik olarak temizlenemediği için birikimler orada oluşur

Çoğu ağız kokusu durumlarının tedavisine dilin fırçalanması ile başlanır

Pro¤¤¤ dişler uygun yapılmamış kuron ve köprüler ağız dokusuna uygun olamayan materyaller de ağız kokusunu oluşturan faktörlerdendir

Halitozis oluşturabilecek diğer durumlarsa postnatal sızmayla karakterize kronik sinüzitis faranjitis tonsillitis sifilitik ülserler burun tümörleri ağız tümörleri kronik bronşitis ve orofarengial kavitelerin habis neoplazmalarıdır

Nefesteki kokunun yoğunluğu yaşla birlikte artar

Ayrıca farklı yaş grupların spesifik ağız kokuları tespit edilmiştir

Buna göre yaşları 2-5 yıl arasında değişen küçük çocuklar tonsillerinde barınan besin ve bakterilerden ötürü oluşan bir ağız kokusuna sahiptir

Orta yaş grubundaki kişilerde çok şiddetli biçimde sabah nefes kokusu oluşur

İleri yaş grubundakilerde ise ağız kokusu temiz olmayan pro¤¤¤ ve akışkanlığını yitiren tükürüğün kokuşmasından kaynaklanır

Sistemik hastalıklar sonucunda da ağız kokusu oluşur

Bu durumun en iyi bilinen örneği diabettir

Bu hastalarda ağızdan aseton tatlı meyva kokusu duyulur

Nefesteki amonyak ve idrar kokusu üremi ve böbrek yetmezliğini akla getirmektedir

Ciddi karaciğer yetmezliğinde nefes tatlımsı bir amin kokusu taze kadavra kokusuna benzemektedir

Tatlı bir asit kokusu akut romatizmal ateşi çağrıştırır

Kötü kokuşmuş nefes çürümüş et kokusuna benzer bu da akciğerin apseleşmesine ya da bronş iltihabının yayılmasıyla oluşan bronşiyektaziye işaret eder

Gastrointestinal bozukluklarda da nefes kokusu kötüdür

Duygusal yıkımlar da sindirimi etkiler ve vücut kimyası bazen nefesi etkileyebilir

C vitamini yetersizliği ile oluşan Kronik skorbüt hastalığı olan kişilerde de kötü kokulu nefese rastlanır

Yenilen yiyecekler de ağız kokusunda önemli rol oynar

Bir vejeteryan çok fazla et yiyen bir kişiden daha az halitozise sahiptir

Çünkü sebzelerde protein maddelerin yıkım ürünleri çok azdır

Et genellikle yağ içerir ve gastrointestinal sistemde oluşan uçucu yağ asitleri kana absorbe edilip nefesle salgılanır

Sarımsak soğan pırasa alkol vb

maddelerin dolaşım sisteminde önce absorbe edilip sonra da akciğerlerce hava olarak dışarıya verilmesiyle kötü koku oluşur

Aşırı alkol içimi mikrobiyal floranın değişiminde başlıca rol oynar ve halitozis oluşturan koku fermente edici organizmaların poliferasyonuna neden olur

Açlıkta oluşan ağız kokusu; pankreatik sıvının midede açlık periyodunda bozuşmasından kaynaklanır

Bu kokunun giderilmesi kolaydır

Hatta diş fırçalamasıyla bile ortadan kaldırılabilir

İlaçların sistemik etkisine bağlı olarak da halitozis oluşabilir

Bazı antineoplastik ajanlar antihistaminler amphetaminler trankilizanlar diüretikler fenotiaminler atropin benzeri ilaçlar tükürük üretimini azaltırlar ve böylece oral kavitenin kendi kendini temizleme yeteneği azalmış olur ve buna bağlı halitozis oluşur

Yaşlanma çok sigara içimi tükürük bezi aplazisi 800 raddan fazla radyasyon tedavisi kadında menopoz yüksek ateş dehidratasyonlu sistemik ve :-):-):-):-)bolik rahatsızlıklar aşırı baharat kullanımı ağız kuruluğuna neden olur ve bu yüzden de halitozis oluşur

Diş hekimi ağız kokusunun tanımını yapmak için önce iyi bir muayene yapmalı aldığı anamnezleri dikkâtlice incelemeli basit yöntemlerle koku ayrımını yapmalıdır

Sistemik hastalıklarda oluşan kokular için medikal konsültasyona gidilmelidir

Kokuların lokal ya da sistemik faktörlerden oluştuğunun belirlenmesi oral kaviteden veya akciğerlerden kaynaklandığının belirlenmesi için hastaya basit bir yöntem uygulanır

Diş hekimi hastadan dudaklarını sıkıca kapatmasını ve nefesini burun deliklerinden bırakmasını ister

Bu durumda koku on cm

uzakta duran başka bir kişi tarafından değerlendirildiğinde koku varsa sistemik faktörlerden kaynaklanıyor demektir

Hasta parmakları ile burnunu tıkayıp dudaklarını da kapatıp soluk vermeyi bir an için durdurduktan sonra açıp soluk verdiğinde koku ağız yoluyla ortaya çıkıyorsa kokunun oral kavitedeki lokal faktörlerden kaynaklandığı söylenebilir

Koku bu şekilde basit bir yöntemle değerlendirilebileceği gibi denemesi ve tekrarı kolay olan gaz ölçen monitörlerle de ölçülebilir

Yapılan klinik çalışmalarla lokal faktörlerin neden olduğu ağız kokusu olgularının %90’nın başarı ile tedavi edileceği tespit edilmiştir

Patolojik ve nonpatolojik orijinli halitozis genellikle patolojik durumun tedavi edilmesi ve oral hijyenin iyi derece de yerine getirilmesi ile düzelir

Periodontal ceplerin yok edilmesi oral hijyenin geliştirilmesi gıda birikimine sebep olan yerlerin düzeltilmesi çürük dişlerin tedavisi restorasyonun mümkün olmadığı durumlarda diş çekimi diş eti hastalıklarının tedavisi ile ağız kokusu ortadan kaldırılır

Yemek sonrası dil ve dişlerin fırçalanmasıyla da ağız kokusu etkili oranda azaltılabilir

Ağız kokusunu oluşturan bileşenlerin birincil alanı dildir

Sabah şiddetli ağız kokusundan şikayet eden kişilerde dişlerin ve dilin yemek sonrası fırçalaması ve ağzın bir gargara ile çalkalanması ile sorun kontrol altına alınabilir

Pro¤¤¤ kullananlar pro¤¤¤lerini fırçala¤¤¤¤¤ ve dezenfektan solüsyonlarda tutarak temizlemelidirler

Ağız kokusunu önlemek için doğal kaynaklardan da yararlanılabilir

Nane bunlardan biridir

Naneli sakızlar şekerler kullanılabilir

Nanenin tükürük üzerinde de etkisi vardır

Naneli ürünlerin emilmesi tükürük oranını artıracak tükürüğün alışkanlığını düzenleyecek yiyecek artıklarının böylelikle uzaklaşması bir ölçüde sağlanacaktır

Sakız çiğnemek çiğneme kasları yanak ve dilin çiğneme hareketleri ile yakından ilgilidir

Sakız besin artıklarının taşınması ve uzaklaştırılması ile oral kavitenin temizlenmesini sağlar

Ağız suları kokulu ürünler naneli ağız spreyleri nefesteki kokuyu geçici olarak önlemeye yarayacaktır

09-06-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Çocuklarda Ağız Kokusu Nasıl Tedavi Edilir Çocuklarda ağız kokusu neden olur? Nasıl tedavi edilir? Çocuklarda özellikle de büyük çocuklarda ve ergenlerde ağız kokusu (halitozis) sık görülen bir durumdur Çocuklarda ağız kokusu çoğunlukla ağzın gerisinde burun veya dişlerdeki bakteriyel aktiviteden kaynaklanır Çocuklarda ağız kokusuna neden olan durumlardan bazıları şunlardır: Geniz akıntısı Çocuklarda ağız kokusunun en yaygın nedenidir ve alerjiler tekrarlayan soğuk algınlıkları ve kronik sinüs enfeksiyonlarından kaynaklanabilir Ağız ve diş bakımının yetersiz olması Kötü ağız kokusu olan çocuklarda akla gelen nedenlerin başında gelir Diş çürükleri diş etlerinin iltihaplanması (gingivitis) veya dişler arasında ya da bademciklerde kalan yiyecek parçaları ağız kokusuna neden olur Ağızdan nefes alma Alerjiler ya da geniz etinin büyümesi de ağızdan nefes almaya ve ağız kokusuna neden olabilir Ağızdan nefes alma ağzın kurumasına yol açar ve tükürük salgısı ağız içindeki bakterileri yıkama işlevini yerine getiremez Örneğin kullanılan bazı ilaçlar gibi çeşitli başka etmenler de ağız kuruluğuna yol açarak kötü kokuya neden olabilir Burunda yabancı cisim Çocuğun burnunda küçük bir yabancı madde kalması durumunda bu madde çoğunlukla iltihaplanmaya ve kokuya neden olur Burun deliklerinden sadece birinden yeşil bir akıntı olması bu duruma işaret edebilir Diğer enfeksiyonların çoğunda ise burun akıntısı her iki burun deliğinde olur Yiyecekler ve sigara Ağız kokusu çeşitli yiyecekler ve sigaraya da bağlı olabilir (çocuklarınıza sigaradan niçin uzak durmaları gerektiğini anlatırken belirtmeniz gereken nedenlerden biri) Tedavi Ağız kokusu çoğunlukla fırçalama ve diş ipi kullanımı dilin gerisinin temizlenmesi ağzın nemli tutulması gibi konulara dikkat ederek ağız ve diş bakımının düzenli yapılması ve altta yatan alerjiler sinüs enfeksiyonları veya ağız kokusuna neden olabilen diğer tıbbi sorunların tedavi edilmesi ile düzelen bir sorundur Ağız kokusu olduğunda kime başvurmalısınız? Öncelikle diş hekiminiz tarafından ağız kaynaklı bir nedenin olup olmadığının tespit edilmesi gerekir Diş hekimi ağız kokusunun ağız sağlığı ile ilgili bir sorundan kaynaklanmadığını belirlemesi durumunda ilgili diğer uzmanlara yönlendirecektir KÖTÜ AĞIZ KOKUSU (HALITOSIS) Kötü ağız kokusu çoğu zaman mahcubiyete sosyo-psikolojik problemlere sebep olur; hatta evlilikleri bile etkileyebilir SEBEPLERİ: Ağız boşluğunda yaşayan bakterilerin artıkları olan sülfürlü bileşikler kötü kokuya yol açar Ölü ve ölmek üzere olan bakteriler sülfür bileşikleri açığa çıkarır Bakteri tabakaları ve yiyecek artıkları dilin arka tarafında birikir Dilin yüzeyi oldukça pürüzlü bir yapıdadır ve bakterilerin yaşamasına elverişli bir özelliğe sahiptir Büyük miktarda sülfür bileşikleri de bu alanlarda birikir Eğer diş yüzeyi temizlenmezse kısa sürede bakterilerin yaşamasına elverişli bir hal alır İleri derecede dişeti rahatsızlığına sahip olanlarda kişinin kendi başına temizleyebilmesi pek mümkün olmayan ulaşılamayan alanlar vardır derin dişeti cepleri gibi böyle alanlar da kötü kokuya sebep olur Şanslıyız ki ağız boşluğundan kaynaklanan kötü kokuların tedavisi kısa sürede sonuç vermektedir ve problem halledilebilmektedir TEDAVİ YÖNTEMLERİ (Ağız boşluğu kaynaklılarda) Diş problemleriyle diğer patolojik nedenlerin tedavisini yapınTam bir ağız muayenesi yaptırın Koku testleri uygulanabilir ki bu testlerle uçucu sülfür gazları ve halitosis hastalığının boyutları tespit edilir İleri dişeti hastalıkları ve/veya diş çürükleri tedavi edilmelidir Ağız enfeksiyonları yok edilmeli gömük sorunlu dişler çekilmelidir İyi bir ağız hijyenine özen gösterilmeli Dişlerin tüm yüzleri ve dil sırtı temiz tutulmalıdır ağız enfeksiyonları tedavi edildikten sonra gargaralar ve diş macunları da yardımcı olabilir Ağız kuruluğuna mani olmak için gün boyu su için Tükürük salgısını hareketlendirin: bakteri oluşumunu önlemek için ağzın oksijenlenmesine yardımcı olur Şekersiz sakız çiğnemek bunun en kolay yoludur Bu arada mentollü pastillere dikkat! Kokuyu giderir gibi görünse dekuruluğa neden olur Su içeriği bol olan sebze (domates kereviz pırasa) ve meyveler (elma muhteşem bir ilaçtır) tüketin Yiyeceklerinizin üzerine maydanoz doğrayın Eczanelerde satılan maydanoz yağı bazlı kapsüller alın Sarımsak soğan ve baharattan kaçının (ya da sarımsak ve soğanı pişirerek yemeyi tercih edin) Çoğunlukla kötü sindirildiklerinden süt ürünleri de bu probleme neden olabilir Dilinizin üzerinde biriken bakterileri temizlemek için bir dil raspası kullanın veyafırçalama sırasında dilinizi temizleyin Kahve taneleri çiğneyin portakal veya limon kabuğu emin Alkol ve sigarayı bırakın Kötü ağız kokusundan şikayet edenler bu konunun üzerine gitmelidir çünkü basit bir müdahale ile bu probleminizden tamamen kurtulmanız mümkün olabilir Eğer ağız ve dişlerinize yapılan müdahaleden sonra hala ağız kokusundan şikayetçi iseniz diğer sebepleri de araştırmak gerekecektir: AĞIZ KOKUSUNUN DİĞER SEBEPLERİ: Özellikle sinüs ve akciğer kaynaklı enfeksiyonlar Şeker hastalığı (Diyabet) (aseton kokusu) Böbrek yetmezliği (balık kokusu gibi) Karaciğer yetmezliği :-):-):-):-)bolizma bozuklukları (teşhisi zor olabilir zaman zaman ortaya çıkan kötü bir balık kokusu) Açlık diyet ağız kuruması oruçlu olmak (Sıvı gıda eksikliklerinde vücuttaki yağ ve protein çözünmeye başlar bu :-):-):-):-)bolizmanın yan ürünleri kötü ağız kokusu olarak yansır) Ağız kokusu insanı olumsuz etkileyen bir durum olarak bilinir Erişkinler veya küçüklerin yaşamlarında mutlaka ağız kokusundan şikayetçi oldukları zamanlar olmuştur Bazılarının ise bu durumdan şikâyeti kroniktir Ağız kokusu; etkilediği bireyler için sosyal ve psikolojik yönden olumsuz bir durum haline gelmiştir Kötü ağız hijyeni dişler üzerindeki gıda birikimi ağızdaki çürük kaviteleri çekim yaraları ülserler dental ve tonsiller apseler (diş ve bademcikle ilgili apseler) ; gingivitis periodontitis ve stomatitis gibi diş eti hastalıkları ağız kuruluğu kıllı dil gibi ağız içindeki problemlerden oluştuğu gibi üremi diabetik ketoasidoz karaciğer rahatsızlıkları kronik pulmoner hastalıklar mide rahatsızlıkları gibi sistemik nedenlerle de görülebilir Diş hekimleri ağız kokusunun lokal mi yoksa sistemik faktörlere mi bağlı olduğunu tespit etmeli ve doğru teşhisi koyup ona göre tedavi yöntemini belirlemelidir Solunum sisteminden gelen hava ağızdan dışarı yayılırken oral kavitedeki (ağız boşluğu) kötü kokulu uçucu karışımla birleşerek dışarı çıkar ve kişilerin kendisini de çevresini de rahatsız eden hoş olmayan kokular oluşur Bu konuda yapılan araştırmalar sonucunda ağız kokusu vakalarının çoğunluğunun oral kaviteden kaynaklandığı tespit edilmiştir Kötü ağız kokusunun oluşmasına etki eden faktörler arasında tükürüğün önemli rol oynadığı kabul edilmektedir Sağlıklı ağızdan alınan tükürüğe göre periodontitisli ağızlardan alınan tükürüğün daha hızlı kokuştuğu belirtilmiştir Aktif periodontitisli hastalardan alınan tükürükte çok parçalanmış epitel hücresi vardır Ve bu hücreler önemli ölçüde bakterilerle kaplıdır Ayrıca tükürükte zarar görmüş lökositler de mevcuttur Lökositler çok miktarda kükürt taşıyan aminoasitlere sahiptir ve bunlar uçucu sülfür bileşiği üretiminde kullanılırlar Lökositler periodontal hastalıklar sırasında göç ederek periodontal hastalıklı bireylerin tükürüklerinda artarlar Hem oral mukazadan serbest epitelyal hücreler hem mikroorganizmalar hem de lökositler bakteri plağına dahil olup dilin arka yüzüyle dişlerin fizyolojik ve mekanik temizlemeye uygun olmayan bölgelerinde toplanır Periodontitisli hastalarda bu duruma bir de dişetlerinden oluşan kanamanın eklenmesi ile tablo daha da ağırlaşır Ağız kokusu oluşumu tükürük akımının azalması uzun süre besin ve sıvıların alınmamasına da bağlıdır Uyku hali buna iyi bir örnektir Sabah kalkınca hissedilen ağız kokusu bu durumla ilgilidir Aşırı tütün içimi özellikle sigara tüketimi yalnızca kötü kokulu nefes oluşturmakla kalmayıp bir de kıllı dil durumuna yol açar ki bu da besin artıklarının ve tütün kokusunun tutulmasına neden olur Ayrıca tükürük salgısında azalma ve hastalık durumunun şiddetle artışına neden olur Dilin arka bölümü mekanik olarak temizlenemediği için birikimler orada oluşur Çoğu ağız kokusu durumlarının tedavisine dilin fırçalanması ile başlanır Pro¤¤¤ dişler uygun yapılmamış kuron ve köprüler ağız dokusuna uygun olamayan materyaller de ağız kokusunu oluşturan faktörlerdendir Halitozis oluşturabilecek diğer durumlarsa postnatal sızmayla karakterize kronik sinüzitis faranjitis tonsillitis sifilitik ülserler burun tümörleri ağız tümörleri kronik bronşitis ve orofarengial kavitelerin habis neoplazmalarıdır Nefesteki kokunun yoğunluğu yaşla birlikte artar Ayrıca farklı yaş grupların spesifik ağız kokuları tespit edilmiştir Buna göre yaşları 2-5 yıl arasında değişen küçük çocuklar tonsillerinde barınan besin ve bakterilerden ötürü oluşan bir ağız kokusuna sahiptir Orta yaş grubundaki kişilerde çok şiddetli biçimde sabah nefes kokusu oluşur İleri yaş grubundakilerde ise ağız kokusu temiz olmayan pro¤¤¤ ve akışkanlığını yitiren tükürüğün kokuşmasından kaynaklanır Sistemik hastalıklar sonucunda da ağız kokusu oluşur Bu durumun en iyi bilinen örneği diabettir Bu hastalarda ağızdan aseton tatlı meyva kokusu duyulur Nefesteki amonyak ve idrar kokusu üremi ve böbrek yetmezliğini akla getirmektedir Ciddi karaciğer yetmezliğinde nefes tatlımsı bir amin kokusu taze kadavra kokusuna benzemektedir Tatlı bir asit kokusu akut romatizmal ateşi çağrıştırır Kötü kokuşmuş nefes çürümüş et kokusuna benzer bu da akciğerin apseleşmesine ya da bronş iltihabının yayılmasıyla oluşan bronşiyektaziye işaret eder Gastrointestinal bozukluklarda da nefes kokusu kötüdür Duygusal yıkımlar da sindirimi etkiler ve vücut kimyası bazen nefesi etkileyebilir C vitamini yetersizliği ile oluşan Kronik skorbüt hastalığı olan kişilerde de kötü kokulu nefese rastlanır Yenilen yiyecekler de ağız kokusunda önemli rol oynar Bir vejeteryan çok fazla et yiyen bir kişiden daha az halitozise sahiptir Çünkü sebzelerde protein maddelerin yıkım ürünleri çok azdır Et genellikle yağ içerir ve gastrointestinal sistemde oluşan uçucu yağ asitleri kana absorbe edilip nefesle salgılanır Sarımsak soğan pırasa alkol vb maddelerin dolaşım sisteminde önce absorbe edilip sonra da akciğerlerce hava olarak dışarıya verilmesiyle kötü koku oluşur Aşırı alkol içimi mikrobiyal floranın değişiminde başlıca rol oynar ve halitozis oluşturan koku fermente edici organizmaların poliferasyonuna neden olur Açlıkta oluşan ağız kokusu; pankreatik sıvının midede açlık periyodunda bozuşmasından kaynaklanır Bu kokunun giderilmesi kolaydır Hatta diş fırçalamasıyla bile ortadan kaldırılabilir İlaçların sistemik etkisine bağlı olarak da halitozis oluşabilir Bazı antineoplastik ajanlar antihistaminler amphetaminler trankilizanlar diüretikler fenotiaminler atropin benzeri ilaçlar tükürük üretimini azaltırlar ve böylece oral kavitenin kendi kendini temizleme yeteneği azalmış olur ve buna bağlı halitozis oluşur Yaşlanma çok sigara içimi tükürük bezi aplazisi 800 raddan fazla radyasyon tedavisi kadında menopoz yüksek ateş dehidratasyonlu sistemik ve :-):-):-):-)bolik rahatsızlıklar aşırı baharat kullanımı ağız kuruluğuna neden olur ve bu yüzden de halitozis oluşur Diş hekimi ağız kokusunun tanımını yapmak için önce iyi bir muayene yapmalı aldığı anamnezleri dikkâtlice incelemeli basit yöntemlerle koku ayrımını yapmalıdır Sistemik hastalıklarda oluşan kokular için medikal konsültasyona gidilmelidir Kokuların lokal ya da sistemik faktörlerden oluştuğunun belirlenmesi oral kaviteden veya akciğerlerden kaynaklandığının belirlenmesi için hastaya basit bir yöntem uygulanır Diş hekimi hastadan dudaklarını sıkıca kapatmasını ve nefesini burun deliklerinden bırakmasını ister Bu durumda koku on cm uzakta duran başka bir kişi tarafından değerlendirildiğinde koku varsa sistemik faktörlerden kaynaklanıyor demektir Hasta parmakları ile burnunu tıkayıp dudaklarını da kapatıp soluk vermeyi bir an için durdurduktan sonra açıp soluk verdiğinde koku ağız yoluyla ortaya çıkıyorsa kokunun oral kavitedeki lokal faktörlerden kaynaklandığı söylenebilir Koku bu şekilde basit bir yöntemle değerlendirilebileceği gibi denemesi ve tekrarı kolay olan gaz ölçen monitörlerle de ölçülebilir Yapılan klinik çalışmalarla lokal faktörlerin neden olduğu ağız kokusu olgularının %90’nın başarı ile tedavi edileceği tespit edilmiştir Patolojik ve nonpatolojik orijinli halitozis genellikle patolojik durumun tedavi edilmesi ve oral hijyenin iyi derece de yerine getirilmesi ile düzelir Periodontal ceplerin yok edilmesi oral hijyenin geliştirilmesi gıda birikimine sebep olan yerlerin düzeltilmesi çürük dişlerin tedavisi restorasyonun mümkün olmadığı durumlarda diş çekimi diş eti hastalıklarının tedavisi ile ağız kokusu ortadan kaldırılır Yemek sonrası dil ve dişlerin fırçalanmasıyla da ağız kokusu etkili oranda azaltılabilir Ağız kokusunu oluşturan bileşenlerin birincil alanı dildir Sabah şiddetli ağız kokusundan şikayet eden kişilerde dişlerin ve dilin yemek sonrası fırçalaması ve ağzın bir gargara ile çalkalanması ile sorun kontrol altına alınabilir Pro¤¤¤ kullananlar pro¤¤¤lerini fırçala¤¤¤¤¤ ve dezenfektan solüsyonlarda tutarak temizlemelidirler Ağız kokusunu önlemek için doğal kaynaklardan da yararlanılabilir Nane bunlardan biridir Naneli sakızlar şekerler kullanılabilir Nanenin tükürük üzerinde de etkisi vardır Naneli ürünlerin emilmesi tükürük oranını artıracak tükürüğün alışkanlığını düzenleyecek yiyecek artıklarının böylelikle uzaklaşması bir ölçüde sağlanacaktır Sakız çiğnemek çiğneme kasları yanak ve dilin çiğneme hareketleri ile yakından ilgilidir Sakız besin artıklarının taşınması ve uzaklaştırılması ile oral kavitenin temizlenmesini sağlar Ağız suları kokulu ürünler naneli ağız spreyleri nefesteki kokuyu geçici olarak önlemeye yarayacaktır