Çocuk Ve Bebeklerde Korku Duygusu

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-06-2012

Bebekler yenidoğan döneminde ani sesle veya dokunmayla sıçrarlar; kolları iki yana hızlıca açılır ve gözlerini kırparlar

Bu aslında bir korku reaksiyonu değil normal yenidoğan reflekslerinden biridir ve moro refleksi olarak isimlendirilir

Bu refleksler 4-6 ayda kendiliğinden kaybolur

Bu tepkiler görülünce anneler genel olarak bebeklerini sessiz ve loş bir odada yatırmayı tercih ederler

Aslında tam tersine bebeğin odasında dışardan gelecek sesleri algıla¤¤¤¤¤ uyuması daha doğaldır

Yeni görüşlere göre bebek doğmadan önce annesinin karnındayken dış sesleri algıladığı için her zamanki ortamın seslerini algılaması onun dış dünyaya uyumunu kolaylaştırır

Çocuklar 2-6 yaşlar arasında diğer yaşlara göre daha çok korkar

Bu yaşlarda yabancılardan korkma önde gelir

İkibuçuk yaş civarında ani gürültülerden garip hayvanlardan ve doktorlardan korku öne çıkar

Yine iki yaş civarında karanlık tuvaletten korku hatta palyaçolardan korkma görülebilir

Hayali yaratıklar yine korku nedenleri arasındadır

Bazı çocuklar bu yaşlarda tuvalette sifon çekildiğinde düşüp gitmekten korkar

Bazıları önceden tepki vermediği halde bir anda 3 yaş civarında köpeklerden korkmaya başlar

Korku kötü bir tepki olmamasına rağmen aşırı korkular çocuğun ve ailenin huzurunu kaçırabilir

Bu nedenle korkuyla başa çıkmayı bilmek gerekir

Korku nedenleri

1- Çocuğun çok akıllı olması birçok düşünce bilgi kaynağı ve görüntünün kafasında değişik kombinasyonlarda birleştirilmesine dünyayı ona daha tehlikeli gibi algılattırmasına neden olabilir

2- Deneyim azlığı da korku nedeni olabilir

Banyo küvetinin akarından suyun akıp gittiğini gören çocuk kendisinin de oraya girerse akıp gideceğinden korkabilir

Başka bir çocuğun köpek tarafından ısırıldığını gören çocuk bütün köpeklerin kendini ısıracağını sanabilir

3- Etraftaki her şeyin kendine göre çok büyük olduğunu gören çocuk boyut farkından korku duyabilir

4- Çocuğun hayal gücünün geniş olması da korku kaynağı olabilir

5- Hatırlama kapasitesi bir yaşından sonra artar

Küçük bebekler genellikle üzücü korkutucu deneyimleri çabuk unutur ama bir yaşından sonra masal kahramanlarının başına gelenler bile korku nedeni olabilir

Salıncakla uçmak merdivenden düşmek kedi – köpek tırmalaması kalıcı korkulara neden olabilir

6- Yürümeye başladıktan sonra çocuğun hareketliliği giderek artar

Merak edip her şeyi keşfetme ve görme ile deneme tutkusu çocuğun karşılaşabileceği korkuları arttırır

7- Ebeveynlerin çok korkulu endişeli ruh halinde olması çocuğu tedirgin edip kendini güvende hissetme duygusunu yok eder

Çocuk gerek ebeveynlerin gerekse kendi arkadaşlarının başına gelenleri kendisine de olacakmış gibi hissedebilir

Korkuyla başedebilme

Çocuktaki korkuların yenilmesi gerekir

Çünkü korkular aşırı hale gelirse çocuğun büyüme ve gelişmesini etkileyebilir

Bu nedenle çocuğa korkularını yenmede yardımcı olmak gerekir

Öncelikle mantıksız olsa da korkuların gerçek olduğunu kabul etmek gerekir

Korkacak bir şeyin olmadığını göstermek korkuyu şiddetlendirebilir

1- Eğer banyo sırasında istenmeyen bir durum oluşmuşsa ağzına su ya da gözüne sabun kaçmışsa çocuk korkar

Bu çocuğun su sesi duyar duymaz ağlamaya başlaması doğaldır

Böyle bir durumda ona cesur olmayı öğretmeye çalışmak yerine güven duygusu oluşturmaya çalışmak en doğru yoldur

Onu zorla suya sokup korkulacak bir şey olmadığını göstermeye çalışmak çocukta kendisinin korunmadığı düşüncesini uyandırabilir

Üstüne çok varmadan sıcak ve alçak bir ses tonuyla konuşarak gülümseyerek onu sakinleştirmek en güzel yöntemdir

2- Eğer çocuk korkuyorsa kendini yalnız hissetmesine izin vermemek gerekir

Bir olay veya durumdan korktuysa ona bir şey olmayacağını hissettirmek kucağa alıp okşamak hala sakinleşmediyse onunla oyun oyna¤¤¤¤¤ dikkatini başka yöne çekmek en doğru yöntemdir

3- Eğer çocuk bir şahıstan çok korkuyorsa o ziyaretçinin davranış biçimini değerlendirmek gerekir

Korkulan şahıs bebeği havaya atıp tutarak çok yüksek sesle seviyorsa bebeğin bu tarz sevgi şeklini algılamadığı için korktuğunu söyleyerek konuğu kibarca uyarmak en sağlıklı yöntem olabilir

Güven duygusu aşılayın

Çocuğun kendisine güven duygusunu arttırmak korkuları yenmede en önemli noktadır

Bu nedenle çocuğun yaptığı her ilerlemeyi başarıyı taktir etmek ödüllendirmek; hata yaptığında şiddetli cezalardan kaçınmak gereklidir

Korkuya kapılmış çocuğa kızmak etrafındakilerin onunla alay etmesine izin vermek son derece yanlış bir tutumdur

Korkmamasını söylemek de yanlıştır

Çocuk ancak siz sakin olursanız ona kızıp suçluluk duymasına neden olmazsanız rahatlayabilir

Annelerin korkan çocuklarının yanında olduklarını hissettirmeleri gerekir

Ona bir şey olmayacağını algılayan çocuk daha kolay sakinleştirilebilecektir

Korkan bebeğin üstüne varmamak ona korkusunu hatırlatmamak gerekir

Hatırlatmak korkusunu güçlendirebilir

Korku kaynaklarını yok edin

Çocukların hayatlarındaki korku kaynaklarını temizlemek en doğru yöntemdir

Korku filmlerini ürkütücü haber programlarını çocuklara izletmemek gerekir

Çocuk herhangi bir dekorasyondan veya oyuncaktan korkuyorsa onları ortadan kaldırmak önemlidir

Çocuğa verilecek cezaların da “kapalı karanlık odaya kilitlemek” gibi korkuyu aşırı tetikler biçimde olmaması gereklidir

Anne çocuğun korkmadığını bile bile “köpek geliyor” şeklinde çocuğu şartlarsa çocuğa yeni korkuyu kendi tanımlamış olur

0-16 ay arası dönemin güven duygusunun yerleşmeye başladığı önemli bir dönem olduğunu unutma¤¤¤¤¤; çocukla sakin sevecen ve gülümseyerek konuşmanın her konuda en iyi yöntem olduğunu da unutmamak gerekir

09-06-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Çocuk Ve Bebeklerde Korku Duygusu Bebekler yenidoğan döneminde ani sesle veya dokunmayla sıçrarlar; kolları iki yana hızlıca açılır ve gözlerini kırparlar Bu aslında bir korku reaksiyonu değil normal yenidoğan reflekslerinden biridir ve moro refleksi olarak isimlendirilir Bu refleksler 4-6 ayda kendiliğinden kaybolur Bu tepkiler görülünce anneler genel olarak bebeklerini sessiz ve loş bir odada yatırmayı tercih ederler Aslında tam tersine bebeğin odasında dışardan gelecek sesleri algıla¤¤¤¤¤ uyuması daha doğaldır Yeni görüşlere göre bebek doğmadan önce annesinin karnındayken dış sesleri algıladığı için her zamanki ortamın seslerini algılaması onun dış dünyaya uyumunu kolaylaştırır Çocuklar 2-6 yaşlar arasında diğer yaşlara göre daha çok korkar Bu yaşlarda yabancılardan korkma önde gelir İkibuçuk yaş civarında ani gürültülerden garip hayvanlardan ve doktorlardan korku öne çıkar Yine iki yaş civarında karanlık tuvaletten korku hatta palyaçolardan korkma görülebilir Hayali yaratıklar yine korku nedenleri arasındadır Bazı çocuklar bu yaşlarda tuvalette sifon çekildiğinde düşüp gitmekten korkar Bazıları önceden tepki vermediği halde bir anda 3 yaş civarında köpeklerden korkmaya başlar Korku kötü bir tepki olmamasına rağmen aşırı korkular çocuğun ve ailenin huzurunu kaçırabilir Bu nedenle korkuyla başa çıkmayı bilmek gerekir Korku nedenleri 1- Çocuğun çok akıllı olması birçok düşünce bilgi kaynağı ve görüntünün kafasında değişik kombinasyonlarda birleştirilmesine dünyayı ona daha tehlikeli gibi algılattırmasına neden olabilir 2- Deneyim azlığı da korku nedeni olabilir Banyo küvetinin akarından suyun akıp gittiğini gören çocuk kendisinin de oraya girerse akıp gideceğinden korkabilir Başka bir çocuğun köpek tarafından ısırıldığını gören çocuk bütün köpeklerin kendini ısıracağını sanabilir 3- Etraftaki her şeyin kendine göre çok büyük olduğunu gören çocuk boyut farkından korku duyabilir 4- Çocuğun hayal gücünün geniş olması da korku kaynağı olabilir 5- Hatırlama kapasitesi bir yaşından sonra artar Küçük bebekler genellikle üzücü korkutucu deneyimleri çabuk unutur ama bir yaşından sonra masal kahramanlarının başına gelenler bile korku nedeni olabilir Salıncakla uçmak merdivenden düşmek kedi – köpek tırmalaması kalıcı korkulara neden olabilir 6- Yürümeye başladıktan sonra çocuğun hareketliliği giderek artar Merak edip her şeyi keşfetme ve görme ile deneme tutkusu çocuğun karşılaşabileceği korkuları arttırır 7- Ebeveynlerin çok korkulu endişeli ruh halinde olması çocuğu tedirgin edip kendini güvende hissetme duygusunu yok eder Çocuk gerek ebeveynlerin gerekse kendi arkadaşlarının başına gelenleri kendisine de olacakmış gibi hissedebilir Korkuyla başedebilme Çocuktaki korkuların yenilmesi gerekir Çünkü korkular aşırı hale gelirse çocuğun büyüme ve gelişmesini etkileyebilir Bu nedenle çocuğa korkularını yenmede yardımcı olmak gerekir Öncelikle mantıksız olsa da korkuların gerçek olduğunu kabul etmek gerekir Korkacak bir şeyin olmadığını göstermek korkuyu şiddetlendirebilir 1- Eğer banyo sırasında istenmeyen bir durum oluşmuşsa ağzına su ya da gözüne sabun kaçmışsa çocuk korkar Bu çocuğun su sesi duyar duymaz ağlamaya başlaması doğaldır Böyle bir durumda ona cesur olmayı öğretmeye çalışmak yerine güven duygusu oluşturmaya çalışmak en doğru yoldur Onu zorla suya sokup korkulacak bir şey olmadığını göstermeye çalışmak çocukta kendisinin korunmadığı düşüncesini uyandırabilir Üstüne çok varmadan sıcak ve alçak bir ses tonuyla konuşarak gülümseyerek onu sakinleştirmek en güzel yöntemdir 2- Eğer çocuk korkuyorsa kendini yalnız hissetmesine izin vermemek gerekir Bir olay veya durumdan korktuysa ona bir şey olmayacağını hissettirmek kucağa alıp okşamak hala sakinleşmediyse onunla oyun oyna¤¤¤¤¤ dikkatini başka yöne çekmek en doğru yöntemdir 3- Eğer çocuk bir şahıstan çok korkuyorsa o ziyaretçinin davranış biçimini değerlendirmek gerekir Korkulan şahıs bebeği havaya atıp tutarak çok yüksek sesle seviyorsa bebeğin bu tarz sevgi şeklini algılamadığı için korktuğunu söyleyerek konuğu kibarca uyarmak en sağlıklı yöntem olabilir Güven duygusu aşılayın Çocuğun kendisine güven duygusunu arttırmak korkuları yenmede en önemli noktadır Bu nedenle çocuğun yaptığı her ilerlemeyi başarıyı taktir etmek ödüllendirmek; hata yaptığında şiddetli cezalardan kaçınmak gereklidir Korkuya kapılmış çocuğa kızmak etrafındakilerin onunla alay etmesine izin vermek son derece yanlış bir tutumdur Korkmamasını söylemek de yanlıştır Çocuk ancak siz sakin olursanız ona kızıp suçluluk duymasına neden olmazsanız rahatlayabilir Annelerin korkan çocuklarının yanında olduklarını hissettirmeleri gerekir Ona bir şey olmayacağını algılayan çocuk daha kolay sakinleştirilebilecektir Korkan bebeğin üstüne varmamak ona korkusunu hatırlatmamak gerekir Hatırlatmak korkusunu güçlendirebilir Korku kaynaklarını yok edin Çocukların hayatlarındaki korku kaynaklarını temizlemek en doğru yöntemdir Korku filmlerini ürkütücü haber programlarını çocuklara izletmemek gerekir Çocuk herhangi bir dekorasyondan veya oyuncaktan korkuyorsa onları ortadan kaldırmak önemlidir Çocuğa verilecek cezaların da “kapalı karanlık odaya kilitlemek” gibi korkuyu aşırı tetikler biçimde olmaması gereklidir Anne çocuğun korkmadığını bile bile “köpek geliyor” şeklinde çocuğu şartlarsa çocuğa yeni korkuyu kendi tanımlamış olur 0-16 ay arası dönemin güven duygusunun yerleşmeye başladığı önemli bir dönem olduğunu unutma¤¤¤¤¤; çocukla sakin sevecen ve gülümseyerek konuşmanın her konuda en iyi yöntem olduğunu da unutmamak gerekir