Türkiyede Buzulların Oluşturduğu Yer Şekilleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-06-2012

Türkiye'de Buzulların Oluşturduğu Yer Şekilleri
Dördüncü zamanın ilk dönemine buzul çağı denir

Dünya'daki buzulların tamamı bu dönemde oluşmuştur

Soğuk ve az yağışlı bir dönem olan bu devirde oluşan buzullar, Kutuplardan Ekvatora doğru, yükseklerden de dağ eteklerine doğru inmiştir

Bu buzullar günümüzde havaların ısınması ile eriyerek kutuplara ve dağ doruklarına doğru çekilerek küçülmüşlerdir

Türkiye'de buzullaşmaya uğramış yerler Batı Anadolu'da 2200 - 2400 m

yüksekliğe kadar olar yerlerde, Karadeniz'de denize dönük yamaçlarda 2500 m'ye, İç ve Doğu Anadolu'da ise karasallığa bağlı olarak 3000 - 3200 m ye kadar olan yükseltideki yerlerdir

Buzul şekillerinin görüldüğü dağlarımız şunlardır:

Toroslarda Bey Dağlan, Bolkar, Aladağ ve Sultan Dağları

Doğu Karadeniz'de Kaçkar, Giresun, Kop, Mescit ve Yalnızçam Dağları

İç Anadolu'da Erciyes

Batı Anadolu'da Uludağ

Buzulların Oluşturdukları Yer Şekilleri Şunlardır:

1 Aşındırma Şekilleri:
a) Sirk (Buz yalağı): Buzulların doğuş yerlerinde oluşan aşınma çukurlarıdır

Bu çukurlarda eriyen kar ve buzul suları birikerek "sirk gölleri"ni oluşturur

b) Buzul Vadileri: Enine profilleri "U" şeklindedir

Bunlara tekne vadi de denir

İnişli çıkışlı vadilerdir

c) Hörgüç Kayalar: Buzulların hareketi sırasında rendelenme, torpillenmeyle kubbemsi şekil almış kayalardır

d) Asılı Vadi: Ana buzul vadisine göre daha yukarda kalan, küçük buzulların oluşturduğu vadilerdir

2 Biriktirme Şekilleri:
Buzullar aşındırdıkları maddeleri, hareketlerine bağlı olarak sürükleyerek taşır ve biriktirirler

Bu biriktirme ile oluşan yığınlara moren (buzultaş) denir

Not: Günümüzde üzerinde buzul olan dağlarımız; Kaçkar, Ağrı, Buzul (Cilo), Erciyes ve Bolkar dağlarıdır

09-06-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Türkiyede Buzulların Oluşturduğu Yer Şekilleri Türkiye'de Buzulların Oluşturduğu Yer Şekilleri Dördüncü zamanın ilk dönemine buzul çağı denir Dünya'daki buzulların tamamı bu dönemde oluşmuştur Soğuk ve az yağışlı bir dönem olan bu devirde oluşan buzullar, Kutuplardan Ekvatora doğru, yükseklerden de dağ eteklerine doğru inmiştir Bu buzullar günümüzde havaların ısınması ile eriyerek kutuplara ve dağ doruklarına doğru çekilerek küçülmüşlerdir Türkiye'de buzullaşmaya uğramış yerler Batı Anadolu'da 2200 - 2400 m yüksekliğe kadar olar yerlerde, Karadeniz'de denize dönük yamaçlarda 2500 m'ye, İç ve Doğu Anadolu'da ise karasallığa bağlı olarak 3000 - 3200 m ye kadar olan yükseltideki yerlerdir Buzul şekillerinin görüldüğü dağlarımız şunlardır: Toroslarda Bey Dağlan, Bolkar, Aladağ ve Sultan Dağları Doğu Karadeniz'de Kaçkar, Giresun, Kop, Mescit ve Yalnızçam Dağları İç Anadolu'da Erciyes Batı Anadolu'da Uludağ Buzulların Oluşturdukları Yer Şekilleri Şunlardır: 1 Aşındırma Şekilleri: a) Sirk (Buz yalağı): Buzulların doğuş yerlerinde oluşan aşınma çukurlarıdır Bu çukurlarda eriyen kar ve buzul suları birikerek "sirk gölleri"ni oluşturur b) Buzul Vadileri: Enine profilleri "U" şeklindedir Bunlara tekne vadi de denir İnişli çıkışlı vadilerdir c) Hörgüç Kayalar: Buzulların hareketi sırasında rendelenme, torpillenmeyle kubbemsi şekil almış kayalardır d) Asılı Vadi: Ana buzul vadisine göre daha yukarda kalan, küçük buzulların oluşturduğu vadilerdir 2 Biriktirme Şekilleri: Buzullar aşındırdıkları maddeleri, hareketlerine bağlı olarak sürükleyerek taşır ve biriktirirler Bu biriktirme ile oluşan yığınlara moren (buzultaş) denir Not: Günümüzde üzerinde buzul olan dağlarımız; Kaçkar, Ağrı, Buzul (Cilo), Erciyes ve Bolkar dağlarıdır