Prof. Dr. Sinsi
|
Türkiyede İklim Çeşitleri
Türkiye'de İklim Çeşitleri
Yurdumuz orta kuşakta, orta kuşağın güneyi olan sıcak orta kuşakta, yani subtropikal kuşakta yer alır Türkiye ana çizgileriyle Akdeniz ikliminin yayılma alanına girer Fakat denize göre konum ve yerşekillerinin etkisiyle üç farklı iklim bölgesi ortaya çıkar
İklim Bölgeleri
1-Akdeniz İklimi: Bütün güney ve batı kıyılarımızda görülür Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır Sıcaklık ortalamaları Akdeniz kıyılarında sıfırın altına düşmez, don olayı ender görülür Marmara ve Batı Karadeniz kıyılarında aynı iklim görülmesine rağmen, kışın ısı sıfırın altına düşer, kar yağışı görülür Yaz kuraklığı da Akdeniz kıyılarındaki kadar belirgin değildir
2-Karadeniz İklimi: Bölgenin iklimi Karadeniz’in etkisindedir Kıyıda nem oranı fazla olduğundan yıllık sıcaklık farkları az, yağış fazladır Yaz sıcaklığı matematiksel konumun etkisiyle Akdeniz kadar yükselmez; kışlar ise güney kıyılarımız kadar olmamakla beraber, ılık geçer Maksimum yağış sonbahar mevsimine raslar Yağışlar hemen hemen her mevsimde görülür Bunu nedeni Karadeniz üzerinden gelen nemli hava kütlelerinin, dağların denize bakan yamaçlarında yükselerek soğumasıdır Bu bölge sık ormanlarla kaplıdır Bu özelliği ile diğer bölgelerden ayrılır Bölge içerisinde yağış miktarı dağların yükselti ve doğrultusuna göre değişir Doğu Karadeniz’e doğru yağış miktarı artar Yurdumuzun en fazla yağış alan yeri Rize’dir (2,5m3)
3-Kara İklimi: Yurdumuzun deniz etkisine kapalı iç kısımlarda görülür Doğu ve Güneydoğu Anadolu ile İç Anadolu karasal iklim etkisindedir Karasal iklimde yazlar kısa ve sıcak, kışlar uzun ve karlıdır Yıllık ve günlük sıcaklık farkları fazla, yağışlar genellikle azdır Doğu Anadolu’da yükselti fazla olduğundan, yurdumuzun en soğuk, kışı en uzun, yazı en kısa bölgesidir İç Anadolu Bölgesi’nden yüksekte olduğu için yağış miktarı bu bölgeden fazladır En çok yağış, İç Anadolu’da ilkbahar, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde kış mevsimine raslar İç Anadolu Bölgesi, dağlarla çevrili olduğundan diğer karasal iklim bölgelerinden daha az yağış alır Güneydoğu Anadolu Bölgesi İç Anadolu’dan daha fazla yağış aldığı halde, buharlaşma şiddetli olduğundan yurdumuzun en kurak bölgelerindendir Güneydoğu ve iç Anadolu bölgelerinde kuralık en önemli sorunlardandır Kuraklık nedeniyle bitki örtüsü bu bölgede steplerden oluşur
Türkiyede İklim Çeşitleri
Türkiye’de genel olarak üç ana iklim tipi görülür Bunlar; Karadeniz İklimi, Akdeniz İklimi ve Karasal iklimdir
1)KARADENİZ İKLİMİ
Bu iklim asıl olarak Kuzey Anadolu Dağlarının Karadeniz’e bakan yamaçlarında görülür
Genel özellikleri şunlardır:
Her mevsim yağışlıdır
Doğu Karadeniz Bölümünde maksimum yağış sonbaharda, minimum yağış ilkbaharda düşer Yıllık yağış miktarı 2000-2500 mm’dir
Batı Karadeniz Bölümünde maksimum yağış sonbaharda, minimum yağış ilkbaharda düşer Yıllık yağış miktarı 1000-1500 mm’dir
Orta Karadeniz Bölümünde ise maksimum yağış kışın, minimum yağış yazın düşer Yıllık yağış miktarı 700-1000 mm’dir
Karadeniz ikliminin görüldüğü alanlarda kar yağışlı günlerin ortalaması 18 gündür
Yıllık ortalama sıcaklık 13-15°C’dir
Ocak ayı ortalama sıcaklığı 6-7°C’dir
Temmuz ayı ortalama sıcaklığı 21-23°C’dir
Yıllık sıcaklık farkı 13-15°C’dir
Doğal bitki örtüsü ormandır Yüksek alanlarda Alpin çayırlar görülür
2)AKDENİZ İKLİMİ
Bu iklim tipi ülkemizde en belirgin olarak Akdeniz kıyılarında görülmekle birlikte, Ege ve Marmara Bölgelerinde de etkili olmaktadır
Genel özellikleri şunlardır:
Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır
Maksimum yağış kışın, minimum yağış yazın düşer
Yaz ve kış yağışları arasındaki fark oldukça fazladır
Yıllık yağış ortalaması, 600-1000 mm arasındadır
Yıllık sıcaklık ortalaması 18-20°C’dir
Ocak ayı ortalaması 8-10°C’dir
Temmuz ayı ortalaması 28-30°C’dir
Yıllık sıcaklık farkı 15-18°C’dir
Ege Bölgesinde dağların kıyıya dik uzanması, Akdeniz İkliminin iç kesimlere ulaşmasına olanak sağlamıştır
Marmara Bölgesinde görülen Akdeniz İkliminde, yazlar Akdeniz kıyılarına göre daha serin, kışlar ise daha soğuk ve karlıdır
Akdeniz İkliminin karekteristik bitki örtüsü zeytin, defne, mersin, kekik gibi bitkilerden oluşan makilerdir
3)KARASAL İKLİM
Ülkemizde Karasal İklim, İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri ile İç Batı Anadolu Bölümünde görülür
Genel özellikleri şunlardır:
Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır
İç Anadolu Bölgesinde maksimum yağış ilkbaharda, minimum yağış yazın düşer
İç Anadolu da ortalama yağış 300-400 mm’dir
İç Anadolu’nun kış sıcaklık ortalaması, 1-2°C, yaz sıcaklık ortalaması, 22-23°C, yıllık sıcaklık ortalaması ise, 10-12°C’dir
Ege Bölgesinin İç batı Anadolu Bölümünde de yağışlar kıyı kesimine göre azdır
Doğu Anadolu Bölgesinin kuzeydoğu kesiminde yıllık sıcaklık ortalaması, 4-6°C’dir
Kuzeydoğu Anadolu’da kış sıcaklık ortalaması, -7, -10°C, yaz sıcaklık ortalaması, 17-19°C’dir
Yıllık yağış miktarı, 500-600 mm’dir
Güneydoğu Anadolu’da ise ortalama yağış, 400-700 mm’dir
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kış mevsimi pek donlu geçmemekle beraber, yaz mevsiminde şiddetli kuru sıcaklar egemendir
Güneydoğu Anadolu’da yıllık ortalama sıcaklık, 15-16°C, kış sıcaklığı, 3-4°C, yaz sıcaklığı ise, 30-35°C’dir
|