beş hanedan ve on krallık dönemi (907-960), Song (960-1279), Liao (907-1125) ve Jin ( Ruzhen )('1115-1234)hanedanları dönemleri

**Şengül Şirin** · 09-05-2012

BEŞ HANEDAN VE ON KRALLIK DÖNEMİ (907-960), SONG (960-1279), LİAO (907-1125) VE JİN ( Ruzhen )('1115-1234)HANEDANLARI DÖNEMLERİ

Beş Hanedan Ve On Krallık Dönemi (907-960)

Siyasal ve toplumsal kargaşa içinde geçen bu dönemde güzel sanatların da özellikle kuzeyde pek az korunduğu ve geliştiği görülür

Bu dönemde Jing Hao manzara resminde kararlı ve ciddi kuzey okulunun,Dong Yuan da rahat,neredeyse izlenimci güney okulunun kurucusu oldu ve bu iki karşıt gelenek Çin manzara resminde çağdaş döneme değin sürdü

Güneyde çanak çömlek ve özellikle seladon üretimi de önemini korudu

SONG (960-1279), LİAO (907-1125) VE JİN ( Ruzhen) (1115-1234)HANEDANLARI DÖNEMLERİ

Song (960-1279), Liao (907-1125) ve Jin ( Ruzhen )('1115-1234)hanedanları dönemleri

Çeşitli istilaların yaşandığı,Kuzey illerinin zaman zaman elden çıktığı,başkentlerin yağmalandığı ve yenilerinin kurulduğu bu dönemde Çin"de elle tutulur kültür mirasına yeni bir ilgi uyandı

Arkeolojinin başlangıcı sayılabilecek bu ilginin sonucunda ilk büyük koleksiyonlar oluştu

ilk sanat uzmanları ortaya çıktı

Kuzey Zong imparatoru ressam ve kaligrafi Hui Zong"un (hd 1100-25) resim,tunç,ve yeşim koleksiyonları çok değerli bilgilerin günümüze ulaşmasına yardımcı olurken,saray atölyeleri de eski yapıtların tıpkılarını üretmeye başladı

Eskiyle bu ölçüde ve bu düzeyde ilgilenilmesi Çin sanatı açısından önemli bir öğe olacaktı

Yazılı belgelerden anlaşıldığına göre,bir kuleler kenti olan Song başkenti Bianjing ile Marco Polo"nun dünyanın en büyük kenti dediği Güney Song başkenti Hangzhou"dan günümüze hemen hiçbir yapı ulaşmadı

Bianjing pagodalarının en yükseği 110 m"di

kalabalık Hangzhou ise manzara ressamlarınca 4-5 katlı konut yapıları,olağanüstü güzellikte tapınak ve teraslarıyla betimlenmişti

Ama dönemin üslubu asıl Zhengding"de bulunan dört yapıdan ve sayıları 60"ı aşan pagodadan çıkartılmaktadır

Ayrıca bu dönemde mimarlık düşüncesinin geliştiği Yu Hao gibi ustalarla Li Chiai gibi devlet mimarlarının iyi eğitim görmüş oldukları ve Li Chiai"nin mimarlar için ansiklopedik bir elkitabı hazırladığı bilinmektedir

Buda heykellerinde Çin Üslubunun son aşamasına varıldığı Song döneminde ,manzara resmi alanında Kuzey Song döneminin başarıları sürdürüldü

Li Cheng ve önceleri onu izleyen Fan Kuan büyük manzara ressamlarıydı

Bu gerçekçi ,anıtsal ama profesyonel geleneğin karşısında ise ,doğayı değil yalnızca kendi doyumları için kendilerini anlatmayı amaçlayan Mi Fei ( Mi Fu),Wen Tong ve Li Gonglin( Li Longmian ) gibi amatör ressamlar yer aldı

Amatör aydın sanatçılar arasında şair ve kaligraflar da vardı

Wen Tong ve Su Dongpo"nun kaligrafiye çok yaklaşan bambu resimleri ve Su"nun Wen"in resimleri için şiir yazması ve wenren"in temel öğesi olan şiir-resim-kaligrafi birliğini sağlıyordu

İmparator Hui Zong"un sarayında akademik resmin önde gelen temsilcisi Li Tang"dı

jin istilasından sonra sanatçılarıyla birlikte sarayın güneye taşınması hem amatör,hem de gerçekçi ve profesyonel geleneğin Hangzhou"da sürdürülmesine yol açtı

Song hanedanının sonu yaklaştıkça da tapınaklarda yepyeni bir resim anlayışı doğdu

Chan ( Zen) Budacılığın etkisindeki bu ressamların en büyüğü Liutong Manastırını (si) yeniden kuran Muqi Fachang idi

Song hanedanı döneminde Çin seramik porselenleri sade ve saf bir güzelliğe ,Qing resmi saray eşyalarında ( bak

Ding seramiği)

Ru ( bak

Ru seramiği)

Jun ( bak

Jun seramiği)

beyaz porselenleri ,seladonlar,kahverengi ve siyah sırlı sert seramikler,Jun sert seramikleriyle biçim ve bezeme açısından saray eşyasıyla tam bir karşıtlık içindeki sert Çizhou seramikleri üretiliyordu

Çin"de sır üstü tekniğiyle boyamanın ilk bilinen örneği de 1201 yılının karşılığı olan bir tarih taşıyordu

Song başkentinin Hangzhou"ya taşınmasından sonra ise kentin güney kapısının hemen dışındaki Jiaotan"da üretilen grimsi mavi sırlı saray eşyasının tek süsü,sırda isteyerek oluşturulan çatlaklardı

Güneyde çok sayıda yeni atölyede üretilmeye başlayan seladonların en iyileri saray için yapılanlardı

Jingdezhen atölyesinde büyük miktarlarda üretilen mavimsi beyaz (bak

Yingqing porseleni)

porselen ise Yuan,Ming ve Qing hanedanları döneminde Çin porselen atasıydı

Song dönemindeki en önemli gelişmelerden biri de hemen hemen her ilde porselen atölyelerinin ortaya çıkması,hem iç tüketim

hem de ihracat için üretimin çok artmasıydı

Song dönemi tun kapları yitik mum yöntemiyle yapılmış ,eskiye duyulan ilgiyi yansıtan örneklerdi

Bu eskiye düşkünlük,örneğin,Song yeşimlerinin ayırt edilemeyecek kadar eskilere benzemesine yol açmıştı

İpek dokumada ise Uygurlar tarafından Orta Asya"dan taşınan bir teknik geliştirilmiş,küçük tezgahlarda çok ince goblenler dokunmuştu

Kaynak:AnaBritannica cilt 10 frmsinsi

net için derlenmiştir

09-05-2012	#6
Şengül Şirin	beş hanedan ve on krallık dönemi (907-960), Song (960-1279), Liao (907-1125) ve Jin ( Ruzhen )('1115-1234)hanedanları dönemleri BEŞ HANEDAN VE ON KRALLIK DÖNEMİ (907-960), SONG (960-1279), LİAO (907-1125) VE JİN ( Ruzhen )('1115-1234)HANEDANLARI DÖNEMLERİ Beş Hanedan Ve On Krallık Dönemi (907-960)Siyasal ve toplumsal kargaşa içinde geçen bu dönemde güzel sanatların da özellikle kuzeyde pek az korunduğu ve geliştiği görülürBu dönemde Jing Hao manzara resminde kararlı ve ciddi kuzey okulunun,Dong Yuan da rahat,neredeyse izlenimci güney okulunun kurucusu oldu ve bu iki karşıt gelenek Çin manzara resminde çağdaş döneme değin sürdüGüneyde çanak çömlek ve özellikle seladon üretimi de önemini korudu SONG (960-1279), LİAO (907-1125) VE JİN ( Ruzhen) (1115-1234)HANEDANLARI DÖNEMLERİ Song (960-1279), Liao (907-1125) ve Jin ( Ruzhen )('1115-1234)hanedanları dönemleriÇeşitli istilaların yaşandığı,Kuzey illerinin zaman zaman elden çıktığı,başkentlerin yağmalandığı ve yenilerinin kurulduğu bu dönemde Çin"de elle tutulur kültür mirasına yeni bir ilgi uyandıArkeolojinin başlangıcı sayılabilecek bu ilginin sonucunda ilk büyük koleksiyonlar oluştuilk sanat uzmanları ortaya çıktıKuzey Zong imparatoru ressam ve kaligrafi Hui Zong"un (hd 1100-25) resim,tunç,ve yeşim koleksiyonları çok değerli bilgilerin günümüze ulaşmasına yardımcı olurken,saray atölyeleri de eski yapıtların tıpkılarını üretmeye başladıEskiyle bu ölçüde ve bu düzeyde ilgilenilmesi Çin sanatı açısından önemli bir öğe olacaktı Yazılı belgelerden anlaşıldığına göre,bir kuleler kenti olan Song başkenti Bianjing ile Marco Polo"nun dünyanın en büyük kenti dediği Güney Song başkenti Hangzhou"dan günümüze hemen hiçbir yapı ulaşmadıBianjing pagodalarının en yükseği 110 m"dikalabalık Hangzhou ise manzara ressamlarınca 4-5 katlı konut yapıları,olağanüstü güzellikte tapınak ve teraslarıyla betimlenmiştiAma dönemin üslubu asıl Zhengding"de bulunan dört yapıdan ve sayıları 60"ı aşan pagodadan çıkartılmaktadırAyrıca bu dönemde mimarlık düşüncesinin geliştiği Yu Hao gibi ustalarla Li Chiai gibi devlet mimarlarının iyi eğitim görmüş oldukları ve Li Chiai"nin mimarlar için ansiklopedik bir elkitabı hazırladığı bilinmektedir Buda heykellerinde Çin Üslubunun son aşamasına varıldığı Song döneminde ,manzara resmi alanında Kuzey Song döneminin başarıları sürdürüldüLi Cheng ve önceleri onu izleyen Fan Kuan büyük manzara ressamlarıydıBu gerçekçi ,anıtsal ama profesyonel geleneğin karşısında ise ,doğayı değil yalnızca kendi doyumları için kendilerini anlatmayı amaçlayan Mi Fei ( Mi Fu),Wen Tong ve Li Gonglin( Li Longmian ) gibi amatör ressamlar yer aldıAmatör aydın sanatçılar arasında şair ve kaligraflar da vardıWen Tong ve Su Dongpo"nun kaligrafiye çok yaklaşan bambu resimleri ve Su"nun Wen"in resimleri için şiir yazması ve wenren"in temel öğesi olan şiir-resim-kaligrafi birliğini sağlıyorduİmparator Hui Zong"un sarayında akademik resmin önde gelen temsilcisi Li Tang"dıjin istilasından sonra sanatçılarıyla birlikte sarayın güneye taşınması hem amatör,hem de gerçekçi ve profesyonel geleneğin Hangzhou"da sürdürülmesine yol açtıSong hanedanının sonu yaklaştıkça da tapınaklarda yepyeni bir resim anlayışı doğduChan ( Zen) Budacılığın etkisindeki bu ressamların en büyüğü Liutong Manastırını (si) yeniden kuran Muqi Fachang idiSong hanedanı döneminde Çin seramik porselenleri sade ve saf bir güzelliğe ,Qing resmi saray eşyalarında ( bakDing seramiği)Ru ( bakRu seramiği) Jun ( bakJun seramiği)beyaz porselenleri ,seladonlar,kahverengi ve siyah sırlı sert seramikler,Jun sert seramikleriyle biçim ve bezeme açısından saray eşyasıyla tam bir karşıtlık içindeki sert Çizhou seramikleri üretiliyorduÇin"de sır üstü tekniğiyle boyamanın ilk bilinen örneği de 1201 yılının karşılığı olan bir tarih taşıyorduSong başkentinin Hangzhou"ya taşınmasından sonra ise kentin güney kapısının hemen dışındaki Jiaotan"da üretilen grimsi mavi sırlı saray eşyasının tek süsü,sırda isteyerek oluşturulan çatlaklardıGüneyde çok sayıda yeni atölyede üretilmeye başlayan seladonların en iyileri saray için yapılanlardıJingdezhen atölyesinde büyük miktarlarda üretilen mavimsi beyaz (bakYingqing porseleni)porselen ise Yuan,Ming ve Qing hanedanları döneminde Çin porselen atasıydıSong dönemindeki en önemli gelişmelerden biri de hemen hemen her ilde porselen atölyelerinin ortaya çıkması,hem iç tüketimhem de ihracat için üretimin çok artmasıydı Song dönemi tun kapları yitik mum yöntemiyle yapılmış ,eskiye duyulan ilgiyi yansıtan örneklerdiBu eskiye düşkünlük,örneğin,Song yeşimlerinin ayırt edilemeyecek kadar eskilere benzemesine yol açmıştıİpek dokumada ise Uygurlar tarafından Orta Asya"dan taşınan bir teknik geliştirilmiş,küçük tezgahlarda çok ince goblenler dokunmuştu Kaynak:AnaBritannica cilt 10 frmsinsinet için derlenmiştir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır