Doğu Asya Sanatı, Görsel Sanatlar, Gösteri Sanatları

**Şengül Şirin** · 09-03-2012

DOĞU ASYA SANATI

Doğu Asya Sanatı,Çin,Kore ve Japonya"da görsel sanatlarla gösteri sanatlarında ortaya konan çeşitli üslup ve yapıtlar

Doğu Asya kültürü tarih öncesi çağlardan başlayarak Kuzey Çin"den Kore ve Japonya"ya yayılmış,bu iki ülke İS 2

yüzyılda Çin yazı karakterlerini ,6

yüzyılda da gene Çin yoluyla Budacılığı benimsemiştir

Temel öğelerin çoğu Çin kökenli olan bu kültürün ortak bir inanç çevresinde,ama ayrı ülkelerde gelişmesiyle,üç ülkenin sanatında hem güçlü benzerlikler ,hem de önemli ayrılıklar ortaya çıkmıştır

Ama bütün ulusal farklılıklara karşın Kore ve Japon sanatının Çin sanatından ayrı anlaşıbilmesi olanaksızdır

GÖRSEL SANATLAR

Çin,Kore ve Japonya"nın görsel sanatları konusunda kapsamlı bir karşılaştırma çalışması henüz yapılmamıştır

her biri üzerine ayrıntılı incelemeler de yetersizdir

Gene de bu üç ülkenin saray ve Budacılık çevresinde gelişen görsel sanatların ya da Zen resminde konulara yaklaşım açısından ortak eğilimlerden söz edilebilir

ÇİN;

Kuzey Çin"deki Huang Irmağı ( Sarı Irmak) vadisi,tıpkı Mezopotamya,Mısır,İndus Vadisi ve And yöresi gibi,uygarlığın beşiği olarak kabul idilir

Burada gelişen uygarlık Mezopotamya ya da Mısır"daki kadar eski değildir,ama Çinliler " Batılılar"dan farklı olarak tarihöncesi yerleşimlerden günümüze kesintisiz bur uygarlık yaratmış ve kültürel geleneklerindeki bu sürekliliğin bilincinde olmuşlardır

Çinlilerin zaman zaman anlayışı da Batılılarınkınden farklıdır

tarihi,belirli bir olaydan yola çıkarak bu olayın öncesi ve sonrası biçiminde kavramak yerine,birbirini izleyen hanedan dönemleri olarak görürler

Bazısı uzun,bazısı çok kısa ömürlü olan bu hanedanların bellibaşlılarının kuruluşuyla sanatta da yeni üsluplar ortaya çıkmıştır

Bu yüzden Çin sanat tarihini hanedan adlarıyla anılan bir dizi üslup biçiminde ele almak uygundur

Çin sanatı temel çizgileriyle simgeseldir

Kaligrafi en önemli sanat sayılmış,kaligrafi dışında da yanlızca ( onun malzeme,yaklaşım ve estetik anlayışını paylaşan)resim güzel sanatlardan kabul edilmiştir

Resim ve kaligrafinin bütün öbür görsel sanatlar üstünde belirgin bir etkisi vardır

Çin sanatındaki olağanüstü uyum ve üslup birliğini de tunç kaplarda ,Buda heykellerinde ,lake işinde ve porselenlerde hep sanatçının ya da zanaatçının doğal el hareketiyle yaratılan ritmik çizgi sağlar

TARİH ÖNCESİ;

Çin sanatının en eski örnekleri,yaklaşık 7-8 bin yıllık olduğu sanılan Kuzey Çin Mezolitik Çağ yerleşimlerinde bulunan kaba çanak çömleklerle geometrik bezemeli eşyalardır

Neolitik Çağda Yangshao boyalı çanak çömleğinde bezemenin çeşitlendiği,siyah ve kırmızı renklerin kullanılmaya başladığı görülür

Küplerin genellikle yalnız üst yarısı akıcı fırça çizgileriyle bezenmiştir

Shaanxi yakınlarında Banpo yerleşmesinde ise şematik kuş ve balık desenli çanak çömleğe rastlanmıştır

İÖ y

5000-3000 arasına tarihlenen Yangshao kültüründen sonraki Longshan kültürü Neolitik Çağın son önemli aşamasını temsil eder

Metal görünümlü siyah Longshan çanak çömleği çark yapımı olduğundan incedir

cilalanmış ,bazen üstüne desen kazınmış,ama boyanmamıştır

Gene bu dönemden kalma tören kapları ve yeşimler Tunç Çağının eşiğinde ileri bir kültüre işaret eder

Kaynak:AnaBritannica cilt 10 frmsinsi

net için derlenmiştir

09-03-2012	#1
Şengül Şirin	Doğu Asya Sanatı, Görsel Sanatlar, Gösteri Sanatları DOĞU ASYA SANATI Doğu Asya Sanatı,Çin,Kore ve Japonya"da görsel sanatlarla gösteri sanatlarında ortaya konan çeşitli üslup ve yapıtlarDoğu Asya kültürü tarih öncesi çağlardan başlayarak Kuzey Çin"den Kore ve Japonya"ya yayılmış,bu iki ülke İS 2yüzyılda Çin yazı karakterlerini ,6yüzyılda da gene Çin yoluyla Budacılığı benimsemiştirTemel öğelerin çoğu Çin kökenli olan bu kültürün ortak bir inanç çevresinde,ama ayrı ülkelerde gelişmesiyle,üç ülkenin sanatında hem güçlü benzerlikler ,hem de önemli ayrılıklar ortaya çıkmıştırAma bütün ulusal farklılıklara karşın Kore ve Japon sanatının Çin sanatından ayrı anlaşıbilmesi olanaksızdır GÖRSEL SANATLAR Çin,Kore ve Japonya"nın görsel sanatları konusunda kapsamlı bir karşılaştırma çalışması henüz yapılmamıştırher biri üzerine ayrıntılı incelemeler de yetersizdirGene de bu üç ülkenin saray ve Budacılık çevresinde gelişen görsel sanatların ya da Zen resminde konulara yaklaşım açısından ortak eğilimlerden söz edilebilir ÇİN; Kuzey Çin"deki Huang Irmağı ( Sarı Irmak) vadisi,tıpkı Mezopotamya,Mısır,İndus Vadisi ve And yöresi gibi,uygarlığın beşiği olarak kabul idilirBurada gelişen uygarlık Mezopotamya ya da Mısır"daki kadar eski değildir,ama Çinliler " Batılılar"dan farklı olarak tarihöncesi yerleşimlerden günümüze kesintisiz bur uygarlık yaratmış ve kültürel geleneklerindeki bu sürekliliğin bilincinde olmuşlardırÇinlilerin zaman zaman anlayışı da Batılılarınkınden farklıdırtarihi,belirli bir olaydan yola çıkarak bu olayın öncesi ve sonrası biçiminde kavramak yerine,birbirini izleyen hanedan dönemleri olarak görürlerBazısı uzun,bazısı çok kısa ömürlü olan bu hanedanların bellibaşlılarının kuruluşuyla sanatta da yeni üsluplar ortaya çıkmıştırBu yüzden Çin sanat tarihini hanedan adlarıyla anılan bir dizi üslup biçiminde ele almak uygundur Çin sanatı temel çizgileriyle simgeseldirKaligrafi en önemli sanat sayılmış,kaligrafi dışında da yanlızca ( onun malzeme,yaklaşım ve estetik anlayışını paylaşan)resim güzel sanatlardan kabul edilmiştirResim ve kaligrafinin bütün öbür görsel sanatlar üstünde belirgin bir etkisi vardırÇin sanatındaki olağanüstü uyum ve üslup birliğini de tunç kaplarda ,Buda heykellerinde ,lake işinde ve porselenlerde hep sanatçının ya da zanaatçının doğal el hareketiyle yaratılan ritmik çizgi sağlar TARİH ÖNCESİ; Çin sanatının en eski örnekleri,yaklaşık 7-8 bin yıllık olduğu sanılan Kuzey Çin Mezolitik Çağ yerleşimlerinde bulunan kaba çanak çömleklerle geometrik bezemeli eşyalardırNeolitik Çağda Yangshao boyalı çanak çömleğinde bezemenin çeşitlendiği,siyah ve kırmızı renklerin kullanılmaya başladığı görülürKüplerin genellikle yalnız üst yarısı akıcı fırça çizgileriyle bezenmiştirShaanxi yakınlarında Banpo yerleşmesinde ise şematik kuş ve balık desenli çanak çömleğe rastlanmıştırİÖ y5000-3000 arasına tarihlenen Yangshao kültüründen sonraki Longshan kültürü Neolitik Çağın son önemli aşamasını temsil ederMetal görünümlü siyah Longshan çanak çömleği çark yapımı olduğundan incedircilalanmış ,bazen üstüne desen kazınmış,ama boyanmamıştırGene bu dönemden kalma tören kapları ve yeşimler Tunç Çağının eşiğinde ileri bir kültüre işaret eder Kaynak:AnaBritannica cilt 10 frmsinsinet için derlenmiştir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır