Osmanlı Devleti'nin Kapitülasyonları

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-02-2012

Osmanlı Devletinin Verdiği Kapitülasyonlar

Kapitülasyonlar ve Osmanlı Devleti

Venediklilere ve Cenevizlilere Verilen Kapitülasyonlar

Fatih Sultan Mehmet zamanında Osmanlı Devletinin en parlak dönemlerinde biri yaşanıyordu

Savaşlarda gösterilen büyük başarılar ile Osmanlı Devleti gittikçe güçleniyordu

Fakat savaşlardan dolayı ekonomi yavaş yavaş bozuluyordu

İşte bu dönemde Fatih Sultan Mehmet Venediklilere ve Cenevizlilere kapitülasyonlar vermiştir

Bu kapitülasyonlar ile Venedikli ve Cenevizli tüccarlar artık Osmanlı Devleti sınırları içersinde ticaret yapabilecek ve pazarlarda kendi ürünleri satabileceklerdir

Aynı zamanda aynı haklara Osmanlı Devleti de sahip olacaktır

Bu kapitülasyonların Osmanlı Devletine yararları;

Osmanlı pazarlarında ürün çeşidi artmış ve Venedikli tüccarların devlete vergi vermesi ile birlikte devlet hazinesine ek bir gelir sağlanmıştır

Venedikliler ile dostane ilişkiler sağlanmış ve önemli ticaret yollarına sahip olan Venediklilerden bazı durumlarda bu yolları kullanım talep edilmiştir

Venediklilerinde Osmanlılara verdiği kapitülasyonlar sayesinde Osmanlı gemileri daha rahat bir şekilde Venedik sularında hareket etmiştir

Bu dönemde bu denli bir politika devlet için önem arz etmekteydi

Fakat verilen bu kapitülasyonlarda eğer ki Fatih Sultan Mehmet gerekli tedbirleri almasaydı Osmanlı ve Venedikliler arasında ciddi problemler yaşanabilirdi

Ama Fatih Sultan Mehmet Venedikliler ile kapitülasyon anlaşması yaparken bazı kısıtlamalar getirmiş ve kapitülasyonları belirli bir seviyede tutmaya dikkat etmiştir

Bu sayede dönem içersinde Venedikliler ile çok daha iyi işlere imza atılmıştır

Venedikliler ve Osmanlı Devleti arasındaki ilişkiler aynı şekilde Yavuz Sulta Selim ve Kanuni Sultan Süleyman zamanında da geliştirilerek devam etmiştir

Fakat bir süre sonra Osmanlı – Venedik ilişkilerinde bazı sorunlar oluştuğundan kapitülasyonlar kaldırılmıştır

Bu olaylar zinciri sonrasında Osmanlı - Venedik Savaşları başlamıştır

Fransızlara Verilen Kapitülasyonlar

Osmanlı Devleti, Kanuni Sultan Süleyman döneminde birçok savaşta üstünlük gösteriyor ve git gide sınırlarını büyütmeye devam ediyordu

O dönemde Fransada savaş hüküm sürüyordu

Bu dönem içerisinde Kanuni Sultan Süleyman ve Osmanlı İmparatorluğu ismini tüm dünyaya duyurmuş, güçlü bir devlet olarak görülüyordu

Fransızların kralı I

François, Osmanlı Devletinin gücünü biliyor ve her zaman Osmanlı Devleti ile iyi ilişkiler kurmaya çalışıyordu

I

François Cermen İmparatorluğu ile yapılan savaşta esir alınmış

Bunun üzerine esir alınmadan önce Kanuni Sultan Süleyman’a mektuplar göndermiştir

İlk zamanlarda Kanuni bu duruma karışmayı pek istememiştir

Fakat I

Françoisin annesi de sürekli olarak mektup göndermesi üzerine bu durumu incelemeye almıştır

Kanuni Sultan Süleyman Habsburglar ile yakınlık kurmak amacı ile Fransa’ya yardım etmiş ve I

François’in tekrardan tahta geçmesini sağlamıştır

Bunun üzerine Fransa ile ilişkiler başlamış ve gün geçtikçe gelişmiştir

Bundan dolayı da Fransa ve Osmanlı Devleti arasında bir kapitülasyon anlaşması yapılmıştır

Kapitülasyon anlaşmasının içerisinde yer alan maddeler ve içeriklerinden bahsetmek gerekirse;

Fransız gemileri Osmanlı suları içerisinde dolaşabilecektir

Fransız tüccarlar diğer ülkelerin tüccarlarına göre 10 kat daha az vergi vererek ürünlerini pazarlarda satabilecektir

Osmanlı sınırı içerisinde yer alan Fransız tüccarlar ve Fransız gemicilerinin tamamının can ve mal güvenliğini bizzat Osmanlı İmparatorluğu sağlayacaktır

Tüm şartlar her iki devlet içinde geçerli olacak ve bu anlaşma her iki imparatordan birinin ölmesiyle birlikte son bulacaktır

Fransız kralı, Osmanlı Devletinin sadrazamı ile eş tutulacaktır

Bu maddeler üzerinde imzalanan kapitülasyon anlaşması ile artık iki devlet arasında yoğun ilişkiler başlayacaktır

Bu anlaşmaya göre ülkede çok ciddi sorunlar çıkabilir ve Osmanlı tüccarları isyanlar çıkartabilirdi

Bu anlaşmadaki en ufak bir hata iki devleti savaşa sürükleyebilir ve Osmanlı Devletini de çok yıpratabilirdi

Fakat dönemin padişahı Kanuni Sultan Süleyman’ın keskin zekası sayesinde hiçbir sorun çıkmamış ve kapitülasyon anlaşması sürmüştür

Bu anlaşmadan en çok Fransızlar yarar sağlamış ve ekonomik gelir elde etmiştir

Fakat Osmanlı Devleti de bu anlaşma sayesinde daha rahat seferlere çıkmış ve Fransa’ya göre çok daha üstün bir devlet olduğunu kabul ettirmiştir

09-02-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Osmanlı Devleti'nin Kapitülasyonları Osmanlı Devletinin Verdiği Kapitülasyonlar Kapitülasyonlar ve Osmanlı Devleti Venediklilere ve Cenevizlilere Verilen Kapitülasyonlar Fatih Sultan Mehmet zamanında Osmanlı Devletinin en parlak dönemlerinde biri yaşanıyordu Savaşlarda gösterilen büyük başarılar ile Osmanlı Devleti gittikçe güçleniyordu Fakat savaşlardan dolayı ekonomi yavaş yavaş bozuluyordu İşte bu dönemde Fatih Sultan Mehmet Venediklilere ve Cenevizlilere kapitülasyonlar vermiştir Bu kapitülasyonlar ile Venedikli ve Cenevizli tüccarlar artık Osmanlı Devleti sınırları içersinde ticaret yapabilecek ve pazarlarda kendi ürünleri satabileceklerdir Aynı zamanda aynı haklara Osmanlı Devleti de sahip olacaktır Bu kapitülasyonların Osmanlı Devletine yararları; Osmanlı pazarlarında ürün çeşidi artmış ve Venedikli tüccarların devlete vergi vermesi ile birlikte devlet hazinesine ek bir gelir sağlanmıştır Venedikliler ile dostane ilişkiler sağlanmış ve önemli ticaret yollarına sahip olan Venediklilerden bazı durumlarda bu yolları kullanım talep edilmiştir Venediklilerinde Osmanlılara verdiği kapitülasyonlar sayesinde Osmanlı gemileri daha rahat bir şekilde Venedik sularında hareket etmiştir Bu dönemde bu denli bir politika devlet için önem arz etmekteydi Fakat verilen bu kapitülasyonlarda eğer ki Fatih Sultan Mehmet gerekli tedbirleri almasaydı Osmanlı ve Venedikliler arasında ciddi problemler yaşanabilirdi Ama Fatih Sultan Mehmet Venedikliler ile kapitülasyon anlaşması yaparken bazı kısıtlamalar getirmiş ve kapitülasyonları belirli bir seviyede tutmaya dikkat etmiştir Bu sayede dönem içersinde Venedikliler ile çok daha iyi işlere imza atılmıştır Venedikliler ve Osmanlı Devleti arasındaki ilişkiler aynı şekilde Yavuz Sulta Selim ve Kanuni Sultan Süleyman zamanında da geliştirilerek devam etmiştir Fakat bir süre sonra Osmanlı – Venedik ilişkilerinde bazı sorunlar oluştuğundan kapitülasyonlar kaldırılmıştır Bu olaylar zinciri sonrasında Osmanlı - Venedik Savaşları başlamıştır Fransızlara Verilen Kapitülasyonlar Osmanlı Devleti, Kanuni Sultan Süleyman döneminde birçok savaşta üstünlük gösteriyor ve git gide sınırlarını büyütmeye devam ediyordu O dönemde Fransada savaş hüküm sürüyordu Bu dönem içerisinde Kanuni Sultan Süleyman ve Osmanlı İmparatorluğu ismini tüm dünyaya duyurmuş, güçlü bir devlet olarak görülüyordu Fransızların kralı I François, Osmanlı Devletinin gücünü biliyor ve her zaman Osmanlı Devleti ile iyi ilişkiler kurmaya çalışıyordu I François Cermen İmparatorluğu ile yapılan savaşta esir alınmış Bunun üzerine esir alınmadan önce Kanuni Sultan Süleyman’a mektuplar göndermiştir İlk zamanlarda Kanuni bu duruma karışmayı pek istememiştir Fakat I Françoisin annesi de sürekli olarak mektup göndermesi üzerine bu durumu incelemeye almıştır Kanuni Sultan Süleyman Habsburglar ile yakınlık kurmak amacı ile Fransa’ya yardım etmiş ve I François’in tekrardan tahta geçmesini sağlamıştır Bunun üzerine Fransa ile ilişkiler başlamış ve gün geçtikçe gelişmiştir Bundan dolayı da Fransa ve Osmanlı Devleti arasında bir kapitülasyon anlaşması yapılmıştır Kapitülasyon anlaşmasının içerisinde yer alan maddeler ve içeriklerinden bahsetmek gerekirse; Fransız gemileri Osmanlı suları içerisinde dolaşabilecektir Fransız tüccarlar diğer ülkelerin tüccarlarına göre 10 kat daha az vergi vererek ürünlerini pazarlarda satabilecektir Osmanlı sınırı içerisinde yer alan Fransız tüccarlar ve Fransız gemicilerinin tamamının can ve mal güvenliğini bizzat Osmanlı İmparatorluğu sağlayacaktır Tüm şartlar her iki devlet içinde geçerli olacak ve bu anlaşma her iki imparatordan birinin ölmesiyle birlikte son bulacaktır Fransız kralı, Osmanlı Devletinin sadrazamı ile eş tutulacaktır Bu maddeler üzerinde imzalanan kapitülasyon anlaşması ile artık iki devlet arasında yoğun ilişkiler başlayacaktır Bu anlaşmaya göre ülkede çok ciddi sorunlar çıkabilir ve Osmanlı tüccarları isyanlar çıkartabilirdi Bu anlaşmadaki en ufak bir hata iki devleti savaşa sürükleyebilir ve Osmanlı Devletini de çok yıpratabilirdi Fakat dönemin padişahı Kanuni Sultan Süleyman’ın keskin zekası sayesinde hiçbir sorun çıkmamış ve kapitülasyon anlaşması sürmüştür Bu anlaşmadan en çok Fransızlar yarar sağlamış ve ekonomik gelir elde etmiştir Fakat Osmanlı Devleti de bu anlaşma sayesinde daha rahat seferlere çıkmış ve Fransa’ya göre çok daha üstün bir devlet olduğunu kabul ettirmiştir