|
Prof. Dr. Sinsi
|
Ebû Bekr Bin Sa'dan Kimdir? Hayatı
Ebû Bekr Bin Sa'dan Kimdir Kısaca
Ebû Bekr Bin Sa'dan
Evliyânın büyüklerindendir Din bilgilerinde büyük âlimdir Hikmet ve beyan sâhibidir İsmi, Ahmed bin Muhammed bin Ahmed bin Ebî Sa'dan olup, künyesi Ebû Bekr'dir Ebû Bekr Sa'dan diye Meşhûr olmuştur Doğum târihi belli değildir Aslen Bağdâd'lıdır Gençliğini ilim tahsilinde geçirmiş, Key şehrinde ikamet etmiş ve büyük âlim olmuştur Şâfiî mezhebinde idi Amel ve ibadetle ilgili çok güzel sözleri vardır Uzun müddet Tarsus'ta oturmuş, konuşma ve halindeki kemal sebebiyle Bizans İmparatoruna elçi olarak gönderilmiştir
Ebû Sa'dan, büyük âlimlerden olan kadı Ebû Abbas el-Bertî, Muhammed bin Galip et-Temmamî, Muhammed bin Yunus el-Kedimî, Hüseyn bin Hakem el-Hiberî et Kûfî ve daha başkalarından ilim öğrendi Cüneyd-i Bağdâdî ve Ahmed Nurî'nin (raleyhim) sohbetlerinde yetişti İmâm-ı Şa'ranî "Allahü teâlâ, Cüneyd-i Bağdâdî ve Ahmed Nûrî'den (raleyhim) râzı olasn ki, böyle büyük bir velînin yetişmesine sebeb olmuxlardır" buyurmuştur
Abdüssamed bin Muhammed es-Savî, Ali bin Muhammed el-Merverî, Sâlih bin Muhammed el-Hemedanî ve pek çok âlim, Ebû Bekr bin Ebî Sa'dân'dan ilim öğrenmiştir Üstad Ebul-Kâsım er-Râzî (ra) onun sohbetlerinde yetişmiştir
Evliyâullahın hâllerine ait ilmî mes'elelerde, kendi vaktinde yaşayan meşâyıhın en âlimlerinden idi Şâfiî mezhebine göre amel edip, va'z etmekte eşsiz idi Çok kuvvetli bir hitâbeti olup, gayet fasîh ve be-lîğ konuşurdu Bir çok mes'elelerde yapmış olduğu beyânları, fevkalade güzel ve anlaşılır idi Zamanında Bizans'a bir elçi gönderilmek istendiği zaman, halîfenin emri ile ilim adamlarını bir bir incelediler Ebû Bekr bin Ebî Sa'dân'dan daha liyâkatlisini bulamadılar Hayatta olduğu günlerin birinde, pekçok velînin hazır bulunduğu bir toplantıda yapılan konuşmada, "Bu zamanda evliyâ içerisinde, Mısır'da Ebû Ali Rodbârî, Irak'ta ise Ebû Bekr bin Ebî Sa'dan gibisi kalmadı Onlar Ebû Bekr bin Hisa'dan daha ince görüşlü ve anlayşlıdır" diye konuşulduğunu Ebû Abbâs el-Ferganî ve Ebü'l-Hasen bin Hudîk (raleyhim) haber vermişlerdir
Beyan ettiği sözleri; ince ma'nalı, cümleleri anlayana hikmet dolu idi Buyurdu ki: "Kim evliyâ ile sohbet ederse, nefsini, kalbini ve malını hiç düşünmeden evliyâ ile sohbet etsin Ne zaman bu sebeplerden; nefs, kalb ve maldan birisine meylederse, maksadına kavuşamaz (Allahü teâlâya vasıl olamaz)"
"Kim, rivâyet yoluyla gelen ilim (din bilgileri) ile amel ederse, dirâyet ilmine vâris kılınır Kim, dirâyet ilmi ile amel ederse, riâyet ilmine vâris kılınır Kim, riâyet ilmi ile amel ederse, Allahü teâlâya giden yola kavuşturulur" buyururdu
O, her hâlinde Allahü teâlâya şükreder, Allahü teâlâdan gelen derd ve belalar, ni'metleri gibi tatlı gelirdi O bu hâliyle de Resûlullaha (sav) tâbi olur, herkese de bunu tavsiye ederdi Buyurdu ki: "Şükür, Allahü teâlâdan ni'metler ve ihsanlar geldiği zaman şükrettiğin gibi, dert ve belâ halinde de öylece şükretmektir"
O, her halinde Allahü teâlâya ümid bağlamış ve O'na tevekkül etmiş kimselerdendi Va'z-u nasîhatlarında daima sabır ve umidi, ya'nî Allahü teâlâdan beklemeyi tavsiye ederdi Buyurdu ki: "Allahü teâlâdan ümit ettiği şeyler üzerine sabreden, O'nun fadl ve ihsânından ümid kesmez Kim bir şeyi kulağı ile dinlerse, o dinlediğini başkalarına anlatır Kim kalbi ile dinlerse, onu anlar ve kabûl eder Kim işitip, öğrendiği ile amel ederse, hidâyet bulur ve başkalarının hidâyete kavuşmasına sebep olur"
Dünyada, Allahü teâlâdan başka herşeyi maksad ve arzu etmekten uzaklaşmış olan Ebû Bekr bin Ebî Sa'dan, herkese de Allahü teâlâdan başka herşeyden uzaklaşmayı tavsiye ederdi Buyurdu ki: "Nefsden gelen arzu ve maksadları bırakmak, Allahü teâlâya kavuşmağa sebeptir" Fakat Ebû Bekr bin Ebî Sa'dan'ın (ra) bu sözleri, dünyâ için hiç çalışmamak ma'nâsına söylenilmiş değildir O bu sözleriyle Allahü teâlâyı sevip, O'nu maksâd edinmek lâzım olduğunu beyân etmiştir
Ebû Abdullah-ı Hafîf şöyle anlatır: "Rüveym; Bağdâd'da bayram namâzından sonra bana dedi ki: "Ebû Bekr bin Ebî Sa'dan'ı tanır mısın?" "Tanırım" dedim "Yürü ona git, bizim bugün onun meclis ve ünsiyeti (muhabbeti) ile şereflenmek istediğimizi söyle" dedi Gittim, onu evinde buldum Avluya bakan sofada, köhne bir hasıdan başka bir şey yoktu O da, hasırın üzerinde oturuyordu Rüveym'in dediklerini ona söyledim Buyurdu ki: "Bu sofrayı tut Dışarda birisi var Ona ver de yemek getirsin" Ben: "Ya'ni, Ebû Muhammed Rüveym'in da'vetini kabûl etmiyor musunuz?" dedim O, "Ediyorum fakat, hazret-i A-li'den rivâyet edilmiştir Resûlullah (sav) bir düğün yemeğine da'vet edildiğinde buyurdu ki: "Kalk yâ Ali! Eve gidelim Orada birkaç parça birşeyler yiyelim ki, düğün evine vardığımızda, insanlarla yediğimiz yemek güzel olsun" Ya'ni çok iştahlı bir şekilde yemiyelim Bundan sonra Abdullah Hafîf söyle dedi: "Ben de sofrayı, alarak o sahşa verdim Üç yufka (ekmek) ve yanına katak getirdi onları yedik ve ayrıldık"
Ebû Bekr bin Ebû Sa'dan (ra), Allahü teâlânın rızasma ve sevgisine kavuşmak ve bid'atlardan mutlaka sakınma lâzım olduğunu beyan etmiştir Çünkü amelde ve i'tikaddaki bid'atin zulmeti, kalbe envâr-ı ilahinin, (Allahü teâlâdan gelen nurların) girmesine mani olur Buyurmuştur ki: "Kim Allahü teâlâya kavuşmak isterse, bid'atten, dalaletten, isyandan ve gafletten uzak dursun"
Ebû Bekr bin Ebî Sa'dan, kimseyle münakasa etmeye izin vermezdi Herkesi münakaşadan men eder Ancak nasîhat için bir başkasma söz söylemeğe izin verirdi Buyurdu ki: "Bir kimse, Allahü teâlâdan gâfil olduğu halde, münâzara etmek için oturursa, onun için üç ayıp vuku' bulur Birincisi; münazara ettiği kimseye ctidâl ve bağırıp çağırmaktır ki, o kişi bundan men edilmiştir İkincisi; halka karşı kendini üstün görmek sevgisi ki, o kişi bundan men edilmiştir Üçüncüsü; münazara ettiği kimseye gadap, öfke ve kindir ki, o kimse bundan men edilmiştir (Allahü teâlâ bunları harâm kılmıştır)"
Bir kimse bir meclise nasîhat etmek için oturursa, bunun için de üç hâl vardır Onun sözlerinin başIangıcı va'z ve nasîhat, ortası hak ve hakîkate delâlet, sonu ise berekettir"
Buyurdu ki: "Hakîkatler zuhur etmeğe başladığı zaman, fehmin (anlayışın) ve ilimlerin eserleri silinir"
"Ruhlar, nurdan yaratıldı ve karanlık heykellere, ya'ni bedenlerde yerleştirildi Ruh kuvvetli olursa, akıl ile hemcins olur ve ona Allahü teâlânın nurları yağmaya başlar Nefsin zulmeti gider Böylece nefs, akıl ve rûhun nurlarıyla rûhanî bir varlık olur ve nefs, ruh ile berâber aklın emrine, yoluna girer Ruhlar ise gelmiş oldukları gayb hazînelerine dönerler ve kaderin akışını öğrenirler Ruh, kaderden cereyan eden şeylere muttali olunca, (öğrenince) kaza ve kaderden gelen her şeye tam rıza hali hasıl olur İşte bu, ruhun hallerinin latîfelerinden birisidir"
"Sûfî olan kimse, gösteri ve şöhretten uzaktır Fakîr (her şeyiyle Hakka yönelen kimse), esbâbı, sebepleri unutan, her şeyi Allahü teâlâdan bilendir Sebebi unutmak, fakîrlik ismini icab ettirir Bu sebeple, fakîr olan kimsenin Allahü teâlânın râzı olduğu yolda ilerlemesi kolay olur Sûfî'nin safası; gönlünün hoşluğu, şöhret ve gösterişi unutmasıdır Bu hale tasavvuf denir"
|