Çoğrafi Keşifler Sonuçları

SORU: OSMANLI DEVLETİNDE DURAKLAMA DÖNEMİNİN SEBEPLERİ NELERDİR?

OSMANLI DEVLETİNDE DURAKLAMANIN SEBEPLERİ

Osmanlı Devleti, kurulundan XVIyüzyılın sonlarına kadar sürekli bir ilerleme ve gelişme içinde olmuştur Üç kıtaya yayılan ülke, en geniş sınırlarına ulaşmıştır ancak, ülke XVIyy sonlarından itibaren duraklama sürecine girdi Duraklama, XVIIyy boyunca devam etti Bu dönemde de bazı başarılar kazanılmışsa da kalıcı olmamıştır

Osmanlı devletinin duraklama dönemine girmesinin bir takım sebepleri vardır

İç Sebepler

Yönetimdeki Bozukluklar

XVIIyüzyıldan itibaren başa geçen padişahların bir kısmı çocuk denecek yaştaydı Devlet işlerini sadrazama ve valide sultanlara bıraktılar Bu yüzden sık sık padişah değişti IAhmet zamanında veraset sisteminde değişiklik oldu Padişahın oğlunun başa geçmesi yerine, Osmanoğulları ailesinin en yaşlı ve en akıllısının padişah olması kabul edildi

Şehzadeler, sancaklara gönderilmeyip, sarayda tutuldular Bunun sonucu olarak, şehzadeler yönetim konusunda yeterli bilgi ve tecrübeye sahip olmadılar Zaman zaman saray kadınlarının ve entrikacı devlet adamlarının etkisinde kalmışlardır

Duraklama döneminde iş başına getirilen sadrazam, vezirler ve diğer yöneticilerin de büyük bir kısmı yetenekli şahsiyetler değildi Padişaha ve saray kadınlarına yarananlar ön plana çıktılar Azınlıklardan olup da devlet içine sızan kimseler de bazı zararlı işlerde bulunmuşlardır Rüşvet ve iltimas başladı Halkın devlete olan güveni azaldı Devlet otoritesi sarsıldı ve çeşitli iç isyanlar çıktı

Ordu ve Donanmanın Bozulması

Ordu bir taraftan savaşırken diğer taraftan iç isyanları bastırmak için uğraşıyordu IIIMurat’tan itibaren Yeniçeri Ocağı’nın devşirme kanunu bozuldu Askerlikle ilgisi olmayanlar, iltimasla ocağa alındılar Yenilgiyle sonuçlanan bir çok savaşta, yeniçeriler eskisi kadar başarılı olamadılar Tımar sistemi bozulunca, tımarlı sipahiler de bozuldu Ordu ayaklanmalara karıştı Bazen padişahı bile tahttan indirdikleri görülmüştür Bazı devlet adamlarının kışkırtmaları da bu durumlara sebep olmuştur Donanma eski önemini ve gücünü kaybetmiştir

Ekonomik ve Sosyal Durumun Bozulması

Duraklama devrinde girişilen savaşların uzun sürmesi ve iyi neticeler alınması, ganimetlerin azalmasına neden oldu Bazı yöneticilerin ve saray kadınlarının israfı da maliyenin durumunu etkilemişti Sık sık padişah değiştiğinde cülûs bahşişi dağıtmak için hazinede para bulunamadı XVI yydan itibaren nüfus artmış, iş alanları eskiye oranla azalmıştır İç isyanlar çıkınca Anadolu’dan büyük şehirlere göç olduParanın değeri düşmüş, fiyatlar artmış bu durum ülkede kargaşalık yaratmıştır

Ayrıca, bozulan kurumlar arsında medreselerin de olmasının etkisi büyüktür İlmiye teşkilatının bozulması yüzünden, nitelikli din ve devlet adamı yetişmemiştir Özellikle İstanbul’da çıkan gereksiz dinî tartışmalar, toplum hayatını olumsuz yönden etkilemiştir

Dış sebepler

Osmanlı Devleti’nin doğal sınırlara kavuşması

XVI yüzyılda Osmanlı Devleti en geniş sınırlarına ulaşmıştı Doğuda Azerbaycan, İran dağları, Hazar Denizi’ne kadar genişlemiş, güneyde Umman Denizi’ne kadar uzanmıştı Kuzey Afrika tamamen alınmıştı Kuzeyde Karadeniz kıyıları ve Kırım Osmanlı Devleti’ne bağlanmıştı Batıda Adriyatik ve Yunan Denizi’ne kadar genişlemiş, viyana önlerine kadar gidilmişti Bu geniş sınırların daha da genişlemesine imkân yoktu Kaldı ki bu sınırları korunması da zorlaşmıştı Dış saldırılar nedeniyle birçok cephe de savaşmak zorunda kalan Osmanlı ordusunun gücü bölünmek durumda kalmıştır Duraklama ile birlikte bazı yenilgiler başladı