Tiyatronun Başlıca Özellikleri Nelerdir

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-01-2012

Tiyatronun Başlıca Özellikleri

Tiyatro Türlerinin Özellikleri

Tiyatro, bir sahnede, seyirciler önünde oyuncuların sergilenmesi amacıyla hazırlanmış gösteridir

Genel olarak temsil edilen eser anlamında da kullanılır

Tiyatro, bir sahne sanatıdır

Tiyatro eseri, olayları oluş halinde gösterir

Bu yönüyle konuşma ve eyleme dayanan bir gösteri sanatı olarak da tanımlanabilir

Yaygın hümanist bir deyişle tiyatro; insanı, insana, insanla, insanca anlatma sanatı olarak ifade edilir

Bir öyküyü, sahne olarak ayrılmış bir yerde oyuncuların söz ve hareketleriyle canlandırma sanatıdır

Çoğu zaman yazılı bir metne dayanır

Be metnin adı senaryodur

Ancak tiyatronun tek öğesi edebiyat değildir

Oyunculuk, sahne düzeni, dekor, köstüm, aydınlatma, müzik ve dans gibi öğeleri de vardır

Burada tiyatro terimi, eser olarak edebi yönüyle ele alınmaktadır

Tiyatro eserinin belirleyici özellikleri nelerdir

Olay planlı yazılardır

Olay, konuşmaya dayalı olarak aktarılır

Yazar anlattığı olayları dekoru, kostümü, aksesuarı bir mantık çerçevesinde birleştirebilmelidir

Tiyatro eserleri konuşma diline en yakın eserlerdir

Bu nedenle uzun cümle kullanılmamalıdır

Trajedi

Seyircide korku ve acıma hislerini uyandırarak onu kötü duygularından arındırmayı amaçlayan tiyatro türüdür

Başlıca Özellikleri:

Konusunu seçkin kimselerin hayatından ya da mitolojiden yani tanrılar arasındaki ilişkilerden seçer

Kahramanları tanrılar ya da soylu kimselerdir

İnsan müsveddesi sayılan sıradan insanlara yer verilmez

İşlenmiş, kusursuz bir üslubu vardır;

kaba sayılan sözlere yer verilmez

Çirkin olaylar (cinayet, kavga vs

) seyircinin gözü önünde gerçekleştirilmez

Üç birlik kuralına uyar

Bu, yer, zaman ve olay birliğidir

Yani oyun hep aynı yerde aynı dekorla oynanmalı, olay bir günlük zaman dilimi içinde geçecek izlenimi vermeli, (Bu yüzden oyun, olayın sonundan seçilir; önceki olaylar koro tarafından anlatılırdı

) aynı ana olay etrafında geçmelidir

En ünlü trajedi yazarları; Eski Yunan'da Aiskhylos, Euripides

Sophokles; Klasik Fransız edebiyatında Corneille ve Racine'dir

Komedi

İnsanları güldürerek eğitmeyi amaçlayan tiyatro türüdür

Her gülünç şeyin altında ders alınacak acı bir gerçeğin olduğuna inanılır

Başlıca Özellikleri

Konusunu günlük hayattan, sosyal olaylardan seçer

Kahramanları sıradan insanlar, eğitim görmemiş ya da sonradan görme kişilerdir

Üslupta kusursuzluk aranmaz, kaba sayılan hatta küfürlü sözlere yer verilir

Çirkin, kaba olaylar seyircinin gözü önünde işlenir

Üç birlik kuralına uyar

İnsan karakterinin gülünç ve eksik yanlarını anlatanlara karakter komedyası, toplumun gülünçlüklerini anlatanlara töre komedyası, olayların merak uyandıracak şekilde işlendiği eserlere entrika komedyası adı verilir

Komedi türü 17

yüzyıldan sonra düzyazıyla yazılmaya başlanmıştır

En ünlü komedi yazarları; Eski Yunan'da Aristophanes, Klasik Fransız edebiyatında Moliere'dir

Dram

19

yüzyılda trajedinin sıkı kurallarını yıkmak amacıyla meydana getirilen tiyatro türüdür

Başlıca Özellikleri

Konusunu günlük hayattan ya da tarihin herhangi bir devrinden seçebilir

Hem acıklı hem komik olaylar aynı oyunda iç içe bulunur

Kahramanlar hem soylulardan hem sıradan insanlar arasından seçilir

Üç birlik kuralına uymak zorunda değildir

Her tür olay seyircinin karşısında gerçekleştirilebilir

Şiir, düzyazı karışık halde bulunur

En ünlü dram yazarları; İngiliz yazar Shakespeare dramın ilk ürünlerini vermiştir

Ancak bu türün özelliklerini Victor Hugo belirlemiştir

Şehitler, Geothe diğer ünlü dram yazarlarıdır

Müzikli Tiyatro

a) Opera: Sözlerinin tümü ya da çoğu "koro, solo, düet" biçiminde şarkılı olarak söylenen müzikli tiyatro eseridir

Oyunculara, orkestra eşlik eder

b) Operet: Eğlenceli, hafif konulu, içinde bestesiz konuşmalar da bulunan müzikli tiyatrodur

Daha çok halk için yazılmış eserlerdir

c) Opera Komik: Operetin, yüksek sınıf için yazılmış, besteli biçimidir

ç) Vodvil: Hareketli, eğlenceli bir konuya dayanan, içinde şarkılara da yer verilen hafif komedidir

Bu nedenle vodvil, bir "komedi türü" olarak da gösterilir

d) Bale: Konusu; türlü dans ve davranışlarla anlatılan müzikli, sözsüz tiyatro türüdür

09-01-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Tiyatronun Başlıca Özellikleri Nelerdir Tiyatronun Başlıca Özellikleri Tiyatro Türlerinin Özellikleri Tiyatro, bir sahnede, seyirciler önünde oyuncuların sergilenmesi amacıyla hazırlanmış gösteridir Genel olarak temsil edilen eser anlamında da kullanılır Tiyatro, bir sahne sanatıdır Tiyatro eseri, olayları oluş halinde gösterir Bu yönüyle konuşma ve eyleme dayanan bir gösteri sanatı olarak da tanımlanabilir Yaygın hümanist bir deyişle tiyatro; insanı, insana, insanla, insanca anlatma sanatı olarak ifade edilir Bir öyküyü, sahne olarak ayrılmış bir yerde oyuncuların söz ve hareketleriyle canlandırma sanatıdır Çoğu zaman yazılı bir metne dayanır Be metnin adı senaryodur Ancak tiyatronun tek öğesi edebiyat değildir Oyunculuk, sahne düzeni, dekor, köstüm, aydınlatma, müzik ve dans gibi öğeleri de vardır Burada tiyatro terimi, eser olarak edebi yönüyle ele alınmaktadır Tiyatro eserinin belirleyici özellikleri nelerdir Olay planlı yazılardır Olay, konuşmaya dayalı olarak aktarılır Yazar anlattığı olayları dekoru, kostümü, aksesuarı bir mantık çerçevesinde birleştirebilmelidir Tiyatro eserleri konuşma diline en yakın eserlerdir Bu nedenle uzun cümle kullanılmamalıdır Trajedi Seyircide korku ve acıma hislerini uyandırarak onu kötü duygularından arındırmayı amaçlayan tiyatro türüdür Başlıca Özellikleri: Konusunu seçkin kimselerin hayatından ya da mitolojiden yani tanrılar arasındaki ilişkilerden seçer Kahramanları tanrılar ya da soylu kimselerdir İnsan müsveddesi sayılan sıradan insanlara yer verilmez İşlenmiş, kusursuz bir üslubu vardır; kaba sayılan sözlere yer verilmez Çirkin olaylar (cinayet, kavga vs) seyircinin gözü önünde gerçekleştirilmez Üç birlik kuralına uyar Bu, yer, zaman ve olay birliğidir Yani oyun hep aynı yerde aynı dekorla oynanmalı, olay bir günlük zaman dilimi içinde geçecek izlenimi vermeli, (Bu yüzden oyun, olayın sonundan seçilir; önceki olaylar koro tarafından anlatılırdı) aynı ana olay etrafında geçmelidir En ünlü trajedi yazarları; Eski Yunan'da Aiskhylos, Euripides Sophokles; Klasik Fransız edebiyatında Corneille ve Racine'dir Komedi İnsanları güldürerek eğitmeyi amaçlayan tiyatro türüdür Her gülünç şeyin altında ders alınacak acı bir gerçeğin olduğuna inanılır Başlıca Özellikleri Konusunu günlük hayattan, sosyal olaylardan seçer Kahramanları sıradan insanlar, eğitim görmemiş ya da sonradan görme kişilerdir Üslupta kusursuzluk aranmaz, kaba sayılan hatta küfürlü sözlere yer verilir Çirkin, kaba olaylar seyircinin gözü önünde işlenir Üç birlik kuralına uyar İnsan karakterinin gülünç ve eksik yanlarını anlatanlara karakter komedyası, toplumun gülünçlüklerini anlatanlara töre komedyası, olayların merak uyandıracak şekilde işlendiği eserlere entrika komedyası adı verilir Komedi türü 17 yüzyıldan sonra düzyazıyla yazılmaya başlanmıştır En ünlü komedi yazarları; Eski Yunan'da Aristophanes, Klasik Fransız edebiyatında Moliere'dir Dram 19 yüzyılda trajedinin sıkı kurallarını yıkmak amacıyla meydana getirilen tiyatro türüdür Başlıca Özellikleri Konusunu günlük hayattan ya da tarihin herhangi bir devrinden seçebilir Hem acıklı hem komik olaylar aynı oyunda iç içe bulunur Kahramanlar hem soylulardan hem sıradan insanlar arasından seçilir Üç birlik kuralına uymak zorunda değildir Her tür olay seyircinin karşısında gerçekleştirilebilir Şiir, düzyazı karışık halde bulunur En ünlü dram yazarları; İngiliz yazar Shakespeare dramın ilk ürünlerini vermiştir Ancak bu türün özelliklerini Victor Hugo belirlemiştir Şehitler, Geothe diğer ünlü dram yazarlarıdır Müzikli Tiyatro a) Opera: Sözlerinin tümü ya da çoğu "koro, solo, düet" biçiminde şarkılı olarak söylenen müzikli tiyatro eseridir Oyunculara, orkestra eşlik eder b) Operet: Eğlenceli, hafif konulu, içinde bestesiz konuşmalar da bulunan müzikli tiyatrodur Daha çok halk için yazılmış eserlerdir c) Opera Komik: Operetin, yüksek sınıf için yazılmış, besteli biçimidir ç) Vodvil: Hareketli, eğlenceli bir konuya dayanan, içinde şarkılara da yer verilen hafif komedidir Bu nedenle vodvil, bir "komedi türü" olarak da gösterilir d) Bale: Konusu; türlü dans ve davranışlarla anlatılan müzikli, sözsüz tiyatro türüdür