Çeviri Nasıl Yapılır

Çeviri nasıl yapılır

nasıl çeviri yapılır,çeviri nasıl olmalı,çeviri ingilizce,çeviri nasıl yapılır?

çeviri yapmak isteyenler için bilgiler

BASİT CÜMLE

1 CÜMLE

Normal koşullarda (yani, devrik yapı vs bulunmayan durumlarda) en basit şekli ile cümle iki unsurdan oluşur:

Özne + Yüklem

(Subject) + (Verb)

Türkçe'de özne çoğu zaman yüklemin sonuna bir "kişi eki" olarak eklenebildiği için açıkça kullanılmasına gerek kalmayabilir

- (Ben) geldim

- (Sen) nasılsın ?

İngilizce'de böyle birşey - çok sınırlı da olsa bazı konuşma durumları dışında - söz konusu olamaz

* (I) came

* How are (you) ?

Çoğu zaman basit cümlede bir de nesne bulunur

11 Subject + Verb

Türkçe bir basit cümlede şu yapı her zaman için geçerlidir

1 2

ÖZNE + YÜKLEM

Mehmet öğretti

İngilizce bir basit cümlede de, nesne bulunmadığı durumlarda, bir farklılık görülmez

1 2

SUBJECT + VERB

Mehmet taught

12 Subject + verb + object

Türkçe bir cümleye nesne eklendiği zaman, sıralama şöyle olur:

1 2 3

ÖZNE + NESNE + YÜKLEM

Mehmet oğluna öğretti

İngilizce bir cümleye nesne eklendiği zaman, Türkçe cümle yapı ile arasındaki ilk temel fark ortaya çıkar

1 3 2

SUBJECT + VERB + OBJECT

Mehmet taught his son

2 BASİT CÜMLELERİN ÇEVİRİSİ

21 Subject + verb

Türkçe ve İngilizce basit cümle yapıları sadece özne ve yüklem söz konusu olduğunda bir farklılık göstermediği için, çeviri konusunda yapı açısından bir sorun çıkmamaktadır

1 2

ÖZNE + YÜKLEM

Mehmet geldi

Mehmet came/has come

SUBJECT + VERB

1 2

22 Subject + verb + object

Nesne söz konusu olduğunda Türkçe ve İngilizce basit cümle yapıları birbirinden farklı olduğu için, çeviri işlemi sırasında da cümleyi oluşturan unsurların dizilişinde değişiklik yapmak gerekecektir

1 2 3

ÖZNE + NESNE + YÜKLEM

Mehmet eve geldi

Mehmet came home

SUBJECT + VERB + OBJECT

1 3 2

Bu cümlelere yer, zaman ve durum belirten kelime ve yapıların da eklenmesi durumunda her iki dil arasındaki yapısal farklılıklar iyice belirginleşecektir

Basit cümlelerin yapısı konusu çeviri açısından - kolay göründüğü için - önemsenmeyebilir Ancak,

SVO (İngilizce

SOV (Türkçe)

yapısının, karmaşık cümlelerin çevirisini yaparken sürekli gözönünde tutulması gerekecektir

ZAMAN KAVRAMI

1 GiRiŞ

Bu ve bunu izleyen ana başlık altında İngilizce'de yer alan bütün zamanlar (= tense) ve yardımcı yüklemler (= modal verbs) iki ayrı başlık altında ele alınmaktadır Zamanlar "Present", "Past", ve "Future" sırası ile, yardımcı yüklemler ise alfabe sıralamasında ele alınmaktadır Önemli çeviri özellikleri, her zaman olduğu gibi, kutu içinde verilmektedir

2 "Present" : Geniş zaman / Şimdiki zaman

21 Simple Present Tense

a) Her zaman olan/olabilecek olaylar için kullanılır

- The earth rotates around the sun

Dünya güneşin çevresinde döner

b) Bir olayı naklederken, özellikle hikaye dilinde kullanılır

- Rosencrantz flips a coin

Rosencrantz yazı tura için para atar

c) Her zaman olan, olabilecek ve bir sıkl??a sahip olayların anlatımında kullanılır

- I always/sometimes/rarely brush my teeth

Dişlerimi her zaman/bazan/nadiren fırçalarım

Simple Present'ın bu kullanımları (A-C) Türkçe'ye aktarılırken "yüklem + -Er/-Ir" yapısı kullanılır

d) Geleceğe ait kesin bir olaydan söz ederken kullanılır

- We set off after lunch

Öğle yemeğinin ardından yola çıkıyoruz

e) Normalde "yüklem + -ing" yapısı ile kullanılmayan bazı yüklemlerle birlikte kullanılır Bu yüklemlerin başlıcaları:

astonish, belong to, believe, concern, consist of, contain, depend on, deserve, detest, dislike, doubt, feel, fit, forget, guess, have, hear, hate, imagine, include, impress, know, like, love, need, owe, realize, recognize, regret, resemble, remember, satisfy, see, seem, smell, sound, suppose, taste, think, understand, want, wish

• feel yüklemi "fikir sahibi olmak" (- I feel he is right) anlamında "-ing" almaz; "hissetmek" anlamı (- How are you feeling today?) taşıdığında "-ing" alır

• have yüklemi "sahip olmak" (- She has three children) anlamında "-ing" almaz"; "almak / yemek" anlamı (- They are having lunch) taşıdığında "-ing" alır

• hear yüklemi alışılmadık durum belirttiğinde (- I'm hearing things / Gaipten sesler duyuyorum) "-ing" ile kullanılabilir

• see yüklemi alışılmadık durum belirttiğinde (- I'm seeing double) "-ing" ile kullanılabilir

• smell yüklemi "koku salmak" (- It smells nice) anlamında "-ing" almaz; "koklamak" anlamı (-She is smelling the flowers) taşıdığında "-ing" ile alır

• taste yüklemi "tadı olmak" (- It tastes nice) anlamında "-ing" almaz; "tatmak" anlamı (- Why are you tasting the soup?) taşıdığında "-ing" alır

• think yüklemi "fikir sahibi olmak" (- I think he is right) anlamında "-ing" almaz; "düşünmek" anlamı (- What are you thinking ?) taşıdığında "-ing" alır

Simple Present'ın bu kullanımları (D-E) Türkçe'ye aktarılırken "yüklem + - Er/-Ir" ya da çoğu kez "yüklem + - Iyor" yapısı kullanılır

f) Emir vermek için kullanılır

- Stop !

Dur !

22 Present Continuous Tense

a) Şu anda gerçekleşmekte olan olaylar için kullanılır

- You are reading a sentence

Bir cümle okuyorsun/okumaktasın

b) Şu aralar olmakta olan olaylar için kullanılır

- I am reading a wonderful novel

Şahane bir kitap okuyorum/okumaktayım

c) Geleceğe yönelik kesin planlarda kullanılır

- What are you doing tomorrow ?

Yarın ne yapıyorsun ?

d) Konuşmacıyı tedirgin eden ve sık tekrarlanan bir olay için "always" ile birlikte kullanılır

- She is always complaining about my dog

Sürekli / Hep / Durmadan köpeğimden şikayet ediyor

Present Continuous'un bu kullanımları (A-D) Türkçe'ye "yüklem + -Iyor/-mEktE" kullanılarak aktarılır

23 Present Perfect Tense

a) Az önce tamamlanan bir olay için, genelde "just" ile kullanılır

- I have just drunk a cup of tea

Az önce/Daha şimdi bir fincan çay içtim

b) Yapılmış ama zamanı belli olmayan eylemler için, ya da zaman belli olsa da eylemin kendisi kadar önemli olmadığı durumlarda kullanılır

- Peter has been to the States twice

Peter Amerika'da iki kez bulundu/Birleşik Devletler'e iki kez gitti

c) Geçmişte yapılmış, şu anda ya da gelecekte yapılabilme olasılığı var olan olaylar için kullanılır

- He has won 3 Oscars

3 Oscar kazandı

d) Sınırları kesin belirtilmeyen bir zamanı belirtmekte olan bir terim ile birlikte [1], ya da, olayın geçtiği zaman diliminin henüz sona ermediği durumlarda [2] kullanılır

- The population has risen dramatically lately [1]

Nüfus son zamanlarda önemli ölçüde arttı/artmıştır

Present Perfect'in bu kullanımları (A-D) Türkçe'ye "yüklem + -DI", çeviri metni resmi bir dil taşıdığında da "yüklem + - mIştIr" yapısı ile aktarılır

- They haven't had a holiday this year [2]

Bu sene tatil yapmadılar

e) "be" yüklemi ile birlikte, nitelik, yer, vs belirten yapıların oluşturulmasında kullanılır

- I have been a teacher for 7 years

Yedi senedir öğretmenim/öğretmenlik yapmaktayım/yapıyorum

Bu kullanım (E) Türkçe'ye "yüklem + -DIr" yapısı ile aktarılırsa da -DIr takısı genelde düşer

24 Present Perfect Continuous Tense

a) Present Perfect'ten farklı olarak, daha süreli bir eylemi kapsar

- I have been writing since ten this morning

Bu sabah ondan beri yazıyorum/yazmaktayım

b) Kimi zaman, olayın kendisi bitmiş olsa bile etkisi sürmektedir

- You look terrible Have you been fighting ?

Berbat görünüyorsun Kavga mı ettin ?

Present Perfect Continuous Türkçe'ye, eylem sonuçlanmamış ise (A) "yüklem + -Iyor/-mEktE", eylem sonuçlanmış ise (B) "yüklem + -DI" ile aktarılır

3 Past : Geçmiş zaman

31 Simple Past Tense

a) Geçmişte belirli bir zamanda bitmiş bir olay için kullanılır Bu kullanımın Present Perfect'ten farkı olayın geçtiği zamanın ve ayrıntıların önem kazanmasıdır

- He left a minute ago

Bir dakika önce çıktı

- Where did the accident happen ?

Kaza nerede oldu ?

Simple Past'ın bu kullanımı (A) Türkçe'ye "yüklem + -DI", daha resmi yapılarda ise "yüklem + mIştIr" kullanılarak aktarılır

b) Geçmişe ait bir alışkanlık için "always", "never", vs ile kullanılır

- He always wore a hat

Sürekli/Hep şapka giyerdi

Simple Past'ın bu kulanımı (B) Türkçe'ye "yüklem + -I/ErdI" kullanılarak aktarılır

32 Past Perfect Tense

a) Geçmişe ait iki olayın bulunduğu bir durumda ve bu iki olaydan birinin diğerinden önce olması halinde, önce olan olay için "Past Perfect", sonra olan olay için de "Simple Past" kullanılır

- When the police arrived, the burglad had escaped

Polis geldiğinde hırsız kaçmıştı

b) "Past Perfect" temelde "Present Perfect'in past halidir

- He had won 3 Oscars

3 Oscar kazanmıştı

Past Perfect Türkçe'ye "yüklem + -mIştI" ile, ya da, pek sık olmasa da, "yüklem + - DıydI" ile aktarılır

33 Past Perfect Continuous Tense

"Present Perfect Continuous" yapının past halidir

- I had been writing since 10 this morning

O sabah 10'dan beri yazmaktaydım

- You looked terrible Had you been fighting ?

Berbat görünüyordun Kavga mı etmiştin ?

Past Perfect Continuous Türkçe'ye " yüklem + - Iyordu / -mEktEydI / -mIştI kullanılarak aktarılabilir

34 Past Continuous Tense

a) Geçmişte bir süre devam etmiş olan olayların aktarımında kullanılır

- She was earning quite a lot of money

Oldukça çok para kazanıyordu / kazanmaktaydı

b) Devam etmekte iken ani ve daha kısa bir eylemle karşılaşan ya da o eylem tarafından kesintiye uğratılan bir eylem için kullanılır

- When she heard the explosion she was having bath

Patlamayı duyduğunda banyo yapıyordu

Past Continuous Türkçe'ye "yüklem + -Iyordu / -mEktEydI" ile aktarılır

35 "Infinitive" yapılarda past

"Infinitive" (to + yüklem) İngilizce'de "to have + V3" ile past hali alır

- He is believed to have a big fortune PRESENT

İnanışa göre büyük bir serveti var

- He is believed to have lived in misery PAST

İnanışa göre sefalet içinde yaşadı / yaşamış

36 "Gerund" yapılarda past

"Gerund" (yüklem + - ing) yapısı "having + V3" kullanılarak past yapılabilir

- Having completed the task, the students had a break

(= After they had completed )

Görevi tamamladıktan sonra öğrenciler ara verdiler

Bu yapı perfect nitelik de taşıyabilir

- Having completed the task, the students will have a break

(= After they have completed )

4 Future: Gelecek zaman

41 will

a) Bir plan ya da kesinleşmiş amaç olmadığı durumlarda kullanılır

- Don't worry You'll succeed

Endişelenme Başaracaksın

Bu kullanım (A) Türkçe'ye "yüklem + - EcEk" ile aktarılır

b) Sonucun kesin / doğal olduğu bilinen durumlarda, kimi zaman da bir inatlaşma söz konusu ise kullanılır

- When it is wet, this paint will give a terrible smell

Islakken bu boya berbat bir koku salar / salacaktır

- Don't insist She will say no

Israr etme Hayır der / diyecektir

Bu kullanım (B) Türkçe'ye "yüklem + - I/Er" ya da "yüklem + - EcEkDIr" ile aktarılır

42 be (am/is/are) going to

a) Bir plan ya da kesinleşmiş amaç olduğu zaman kullanılır

- Don't worry I'll help you

Endişelenme Sana yardım edeceğim

b) Bir eylemin gerçekleşeceğine ait kesin iz, belirti varsa kullanılır

- She looks very pale I think she's going to faint

Çok solgun görünüyor Sanırım bayılacak

Bu kullanımlar (A-B) Türkçe'ye "yüklem + - EcEk" ile aktarılır

c) "was / were going to" yapısı yapılması amaçlanan ama gerçekleşmesine olanak ya da gerek kalmayan eylemler için [1] - ya da bunun tam tersi olarak gerçekleşmesine gerek yokken gerçekleşen [2] - olaylar için kullanılır

- I was going to call him He called me [1]

Onu arayacaktım O beni aradı

- They weren't going to visit the ancient church but they did so while they took shelter there during the rain [2]

Antik kiliseyi gezmeyeceklerdi ama yağmurdan korunmak için oraya sığındıklarında geziverdiler

Bu kullanım (C) Türkçe'ye yüklem + - EcEktI" ile aktarılır

43 be (am/is/are/ ) to

a) "will (definitely)" anlamında kullanılır

- The Queen is to visit New Zealand

Kraliçe Yeni Zelanda'yı ziyaret edecek

Bu kullanım (A) Türkçe'ye "yüklem + - EcEk" ile aktarılır

b) "should" anlamında kullanılır

- You are to do your homework

Ev ödevini yapman gerek

Bu kullanım (B) Türkçe'ye "should" gibi aktarılır

44 Future Continuous Tense

Gelecekte sürüyor olacak eylem için kullanılır

- This time tomorrow, I'll be sleeping

Yarın bu saatler uyuyor olacağım

Future Continuous Türkçe'ye "yüklem + - Iyor / - mEktE olacak" ile aktarılır

45 Future Perfect Tense

Gelecekte bir zamanda tamamlanmış olacak eylem için - genelde zaman belirten by kelimesi ile birlikte - kullanılır

- This time tomorrow, I'll have gone to bed

Yarın bu saatler yatmış olacağım

Future Perfect Türkçe'ye "yüklem + - mış olacak" ile aktarılır