Konu
:
En Önemli Coğrafi Keşifler Nelerdir?
Yalnız Mesajı Göster
En Önemli Coğrafi Keşifler Nelerdir?
09-02-2012
#
2
Prof. Dr. Sinsi
En Önemli Coğrafi Keşifler Nelerdir?
15
ve 16
yüzyıllarda Avrupalılar tarafından yeni ticaret yollarının Okyanusların ve kıtaların bulunmasına “Coğrafi Keşifler” denmiştir
Önceleri dini ve ilmi amaçlarla başlayan dünyaya yayılma hareketleri 15
yüzyılın ikinci yarısında açık bir şekilde ekonomik amaçlara yönelmiştir
Yeniçağ Avrupası'nda ticaretin gelişmesi paranın esası olan değerli madenlere ihtiyacı arttırmıştır
Avrupalılar değerli madenlere ulaşabilmek için Asya ve Avrupa'ya seferler düzenlemişlerdir
Coğrafi Keşiflerin Nedenleri
Avrupalıların pusulayı öğrenmeleri gemicilik ve coğrafya bilgilerinin artması
Avrupalıların doğu ülkelerinin zenginliklerine ulaşabilmek amacıyla yeni ticaret yolları aramaları
İstanbul'un fethinden sonra Türklerin doğu ticaret yollarına hakim olmaları ve Avrupalıların açık denizlere çıkma ihtiyacı hissetmeleri
*Avrupa'da değerli madenlerin az bulunmasından dolayı kralların (İspanyol-Portekiz) gemicileri desteklemesi
Avrupalıların Hıristiyanlık dinini yaymak istemeleri
Avrupalıların dünyayı tanımak istemeleri
Keşifler
İpek Yolu
Çin'den başlayarak Orta Asya üzerinden Hazar Denizi'nin güneyinden ve kuzeyinden geçerek Trabzon ve Kırım Limanlarına gelen malların buralardan Avrupa'ya ulaştığı yoldur
Baharat Yolu
Hindistan'dan başlayarak İran Körfezi ve Irak üzerinden Suriye Limanlarına veya Kızıldeniz yoluyla Süveyş ve Akabe'ye oradan da kara yoluyla İskenderiye'ye ulaşan yoldur
Uzak Doğu ile yapılan ticaret Venedik ve Mısırlıların elinde bulunuyordu
Bu devletler diğer devletlerin Baharat Yolu'ndan faydalanmasını engellemeye çalışmışlardır
İlk keşif seyahatleri Atlantik Okyanusu ve Afrika Sahillerinde 14
yüzyılın başlarında Fransız ve Cenevizli gemiciler tarafından yapılmıştır
Bu seyahatler sonucunda Kanarya ve Azor Adaları keşfedildi
Kristof Kolomb 1492'de Amerika Kıtası'na ulaştı
Portekizli gemici Bartelmi Diyaz'ın Ümit Burnu'nu bulmasından sonra Vasko dö Gama Ümit Burnu'nu dolaşarak Hint Okyanusu ve Hindistan'a ulaştı
Portekizli Macellan ve Del Kano dünyayı dolaşarak yuvarlaklığını kanıtlamışlardır
Keşiflerin Sonuçları
Keşifler dünya tarihinde önemli sosyal siyasal ekonomik ve dini değişikliklere neden olmuştur
Bu durum keşiflerin evrensel yönünü ortaya koymaktadır
Eski ticaret yolları değişti
Akdeniz doğu -batı ticaretindeki önemini kaybetti
Baharat ve İpek Yolları önemini kaybetti
Bu durum Atlas Okyanusu Limanlarının önem kazanmasına neden olmuştur
Avrupalılar yeni keşfedilen yerlerde sömürge imparatorlukları kurdular
Bu durum keşfedilen ülkelerden Avrupa'ya Altın ve Gümüş başta olmak üzere bol miktarda hamMadde götürülmesine neden olmuştur
Bu gelişmeler Avrupa'nın zenginleşmesini hayat standartlarının yükselmesini ve Rönesans hareketlerinin gerçekleştirilmesini sağlamıştır
Ticaretle uğraşan burjuva sınıfı zenginleşmiş ve Avrupa ürünleri yeni pazarlar bulmuştur
Böylece daha sonraki yıllarda gerçekleşecek olan Sanayi Devrimi'ne ortam hazırlanmıştır
Keşfedilen yerlere Avrupa'dan göçler olmuş bu durum Avrupa kültür ve medeniyetinin yayılmasını sağlamıştır
Hıristiyanlık yeni ülkelere yayılmıştır
Ancak bazi bilimsel gerçeklerin ortaya çıkması sonucunda Hıristiyanların dini inançları zayıflamış Kilise'ye güven sarsılmıştır
Dünyanın bazı yerleri Avrupalılar tarafından tanınmış yeni kültürler Canlılar ve ırklar ortaya çıkmıştır
Coğrafi Keşiflerin Türk Dünyası Üzerindeki Etkileri
Coğrafi Keşifler bütün insanlığı etkilemiştir
Bu yönüyle evrensel bir özelliğe sahiptir
Akdeniz Limanları Coğrafya Keşifler sonucunda önemini kaybetti
Ancak 1869'da Süveyş Kanalı'nın Fransızlar tarafından açılmasıyla bu limanlar yeniden önem kazanmıştır
Coğrafi Keşifler Müslüman ülkeler açısından büyük zararlara neden olmuştur
İslam ülkeleri yoksullaşmış Türkistan Hanlıkları giderek zayıflamış ve Ruslar karşısında gerilemiştir
Osmanlı İmparatorluğu İpek ve Baharat Yollarına hakim olmasına rağmen yolların değişmesinden dolayı umduklarına ulaşamamıştır
Osmanlı İmparatorluğu ticaret faaliyetlerini yeniden geliştirebilmek için Avrupalı devletlere kapitülasyonlar vermek zorunda kaldı
Ayrıca Osmanlı topraklarında kervan yolları boyunca faaliyet gösteren halk ve zanaatkârlar işsiz kaldı
Bu durum Osmanlı Devleti'nde ekonomik sıkıntılara ve Celali İsyanları'na zemin hazırlamıştır
Osmanlı Devleti Hint ticaret yolunun hakimiyeti için Portekizlilerle Akdeniz hakimiyeti için de İspanyollarla mücadele etti
Endonezya'da savunma ve koruma savaşları yapan Osmanlı Devleti Hıristiyan Avrupa karşısında “Doğu Kalkanı” haline gelmiş
Coğrafi Keşifler
Orta Çagın sonuna kadar Avrupalılaredünyanın pek az yerini tanıyorlardı
Coğrafya bilgisinin artması ve gemicilikteki gelişmeler sonucu açık denizlere çıkan Avrupalılaryeni kıtalar ve ülkeler keşfetmeye başladılar
İşte Avrupalıların 15
yüzyılın sonunda başlatıp 16
yüzyıl boyunca da devam ettirdikleri yeni yerler bulma girişimlerine Çografi Keşifler denir
Keşiflerin Nedenleri: Keşiflerin nedenleri arasındadoğu ülkeleriyle doğrudan ticare yapmak için yeni yolların aranması başta gelir
Orta Çağda Doğudan gelen ipekbaharataltınelmasinci gibi değerli mallarAvrupaya iki önemli yoldan ulaşıyordu
Bu yollardan birincisiÇinden başlayıp Karadeniz kıyılarına ulaşan İpek Yoluydu
Bu yol Türklerin elindeydi
İkinci yol olan Baharat Yolu ise Hindistandan başlıyorbir kolu Basra Körfezi ne ulaşıyordiğerkolu ise Mısır ve Suriye limanlarında sona eriyordu
Türk ve Müslüman tüccarların bu yolları izleyerek Hindistan ve Çinden getirdiği mallarVenedik ve Cenevizliler tarafından Avrupaya ulaştırıyorlardu
Bu ticaret sayesinde doğu ülkeleri oldukça zenginleşmişti
Ancak bu mallar birkaç el degiştirdiği için Avrupada çok pahalıya satılıyordu
Avrupalılardogu ülkelerinin içinde bulundugu zenginlik ve bolluk hakkında abartılı bilgiler edinmiştir
Özellikle Venedikli gezgin Marko Polo nun esarinde okudukları hikayeler Avrupalılarda dogu ülkelerine karşı büyük ilgi ve merak uyandırmıştır
Orta Çagda Avrupalıların dünya hakkındaki bilgileri çok azdı
Avrupalılar Haçlı seferleri sırasında Müslümanların cografya bilgisinden yararlandılar ve dünyanın yuvarlakoldugunu ögrendiler
Bunu sonucunda var olan haritaları geliştirip daha dogru haritalar yaptılar
Pusula kullanımının yaygınlaşması gemicilerin deniz ve okyanuslara güvenle açılmalarını sagladı
Gemicilik tekniginin ilerlemesi ile 15
yüzyıldan itibaren açık denizlere dayanıklı ve büyük gemiler yapıldı
Bu da keşiflerin başlamasında önemli bir etken oldu
KEŞİFLERİN SONUÇLARI Cografi keşiflerin dünya tarihinde çok önemi sosyal siyasi ve ekonomik sonuçları oldu
Bulunan yeni ticaret yolları nedeniyle Akdeniz limanları İpek ve Baharat yolları eski önemini kaybetti
Atlas Okyanusu kıyısındaki bazı limanlar hızla gelişti ve büyük birer ticaret merkezi haline geldi
Coğrafi keşifler sonuçu Amerikada bir çok eski uygarlığın olduğu öğrenildi
Keşfedilen yerlerden bol miktarda altın ve gümüş gibi değerli madenler ile çeşitli ham maddeler Avrupaya taşındı
Ticaretle uğraşan burjuva sınıfı zenginleşti ve güç kazandı
Burjuvalar soyluların topraklarını satın almaya başladılar
Böylece soylular eski güçlerini ve ayrıcalıklarını kaybettiler
Avrupalı devletler keşfettikleri yerleri egemenliklerine alarak sömürge imparatorluklarını kurdular
Keşif seferleri düzenlenen ülkelerin kaynaklarından yararlanan Avrupanın denizci ülkeleri kısa sürede zenginleşti
Zenginleşen ailelerin kültür ve sanat hareketlerini desteklemeleri rönesansın başlamasında etkili oldu
Yeni dünyaya özgü bazı ürünler (tütün patates Domates şeker kamışı vanilya kakao vb
) Avrupaya ve oradanda dünyanın diğer bölgelerine yayıldı
Keşfedilen ülkelerde Hristiyanlık dini yayıldı
Ancak Avrupada da kiliseye ve din adamlarına olan güven azaldı
Çünkü kilise ve din adamları dünyanın düz olduğu vb
birçok yanlış bilgiyi savunmuşlardı
Başta Amerikaya olmak üzere keşfedilen yerlere Avrupadan yoğun göçler oldu
Bu göçler sonuçunda Avrupa kültür ve uygarlığı daha geniş bir alana yayıldı
COĞRAFYANIN TARİHÇESİ VE GELİŞMESİ İLK COĞRAFYACILAR Coğrafya en eski bilim dallarından biri sayılır
İlk çoğrafyacılar eski Yunanistanda ortaya çıkmışlar o çağda çoğrafyaya doğa tarihi yada doğa felsefesi denilmiştir
Gerçektende Miletoslu Thales ve Heredotus gibi eski Yunan coğrafyacılarının çoğu aslında birer tarihçi ve felsefecidir
Coğrafyayla ilgili yapıtlarıda daha çok çevrelerineilişkin bilgileri içerir
Coğrafya sözcüğü yunanca yerin betimlenmesi anlamına gelen sözcüklerden türetilmiştir
Eski Yunanlılar o dönemde bilime batı dünyasına özelliklede Akdenizin doğu kesimine egemen olup ticaret yapmak yeni Ticaret merkezleri kurmak için denizlere açılmış denizlere açılan Yunanlı denizçiler Havanın açık olması önemli olduğundan hızlı ve güvenli yolculuklar yapa bilmek için rüzgarlarıda incelemişlerdir
Coğrafyanınbir bilim dalı haline gelmesine en önemli etkenlerden biri eski Yunanlıların gözlemlerini ve düşüncelerini yeni kuşaklara aktarmak için kağıda dökmüş olmalarıdır
Bu konuda Mısırdaki Nil ırmağını Taşkınlarını deltasındaki değişmelerini anlatan incelemeler önemlidir
İ
Ö
V
yy da Heredotos ilk çağlayanına kadar bir yolculuk yaptığı Nil ırmağını Kitabında anlatmış ve Nilin kaynağı konusundaki varsayımını ortaya koymuştur
Eski Yunanlılar genel olarak yer ile ilgili çalışmalarda yapmışlardır
Dünyanın yuvarlak olduğunu ilk anlayan kişilerden AristOteles (İ
Ö
IV
yy
) bu yargıya felsefi akıl yürütme ve Astronomi gözlemleri yoluyla ulaşmıştır
Dünyanın yuvarlaklığı düşüncesini İskenderiye kütüphane yöneticisi Eratosthenes de desteklemiş dünyanın ölcülmesi üstüne adlı yapıtında boylam yayını ölçerek elde ettiği dünyanın cevresinin uzunluğunu vermiştir
Rodoslu astronom Hipparkhos (İ
Ö
II
yy
) dünyadaki yerlerin konumunu belirlemek için günümüzde kullanılan enlem ve boylamların öncüsü olan cizgiler sistemi değiştirmiştir
Strabon (İ
Ö
63-İ
S21)Cografya adlı 17 ciltlik yapıtında Galya ve İngiltereden İrana Karadenizden Etopyaya kadar yolculuklarını anlatmıştır
Dolaştığı bölgeler ve bu bölgelerde yaşıyan insanlarda ilgili betimlemelerinde atlamalara yanlışlıklara raslanırsada betimlemelerini kalıcı olmayan yapay olarak çizlmiş siyasal sınırlar içinde değil dogal sınırlar (sıra daglar akarsular gibi) içinde ele aldığı için bölgesel coğrafyanın kurucusu sayılmaktadır
İskenderiyeli Ptolemaios (İ
S 100-170) eski coğrafyacıların en ünlüsüdür
Bölgeleri boyutlarına göre sıfıflandıran ayrıntılı alan incelemeleri yaparak fiziksel coğrafyayı sistemlemiştir
Eldeki bilgileri değerlendirerek çizdiği ve dünyanın o dönemde bilinen bölümünü içeren haritası gerçeğe çok yakındır
8 ciltlik Coğrafya Rehberi adlı yapında bilinen bütün yerlerin listesidir
Prof. Dr. Sinsi
Kullanıcının Profilini Göster
Prof. Dr. Sinsi Kullanıcısının Web Sitesi
Prof. Dr. Sinsi tarafından gönderilmiş daha fazla mesaj bul