Zaman Ekleri Ve Dilek Kipleri Nelerdir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-01-2012

Zaman Ekleri ve Dilek Kipleri Nelerdir?
Haber Kipleri: İş, oluş ve hareketleri bir zamana bağlayarak bildiren kipler haber kipleridir

- Di’ li (belirli , görülen) geçiş zaman: Bu kip, eylem tabanlarına -di eki getirilerek yapılır

İşin, oluşun, sözden önce greçekleştiğini ve kesin olduğunu bildirir

Kitabını al-dı-m
Tatile git-tik

- Miş’ li ( belirsiz) geçmiş zaman: Bu kip eylem tabanlarına -miş eki getirilerek yapılır

Eylemin geçmişte olduğunu bildirir

Ancak, eylemi anlatan kişi eylemi görmemiş; duymuş ya da sonradan farketmiştir

Olanın kesinliğinden emin değildir

Koltukta uyu-muş-sun
Aydın, balık tut-muş

- Şimdiki zaman: Eylem tabanlarına -(i)yor eki getirilerek yapılır

İşle anlatış birliktedir

Dersine çalışı-yor
Beni görmü-yor

- Gelecek zaman: Eylem tabanlarına -ecek (-acak) eki getirilerek yapılır

Eylemin, sözden sonra yapılacağını anlatır

Bir ay sonra Antalya’ ya gideceğiz

- Geniş zaman: Eylem tabanlarına -(i)r eki getirilerek oluşturulur

Eylemin her zaman yapılabileceğini anlatır

Her gece kitap okur

Babam beni bekler

Dilek Kipleri
-İstek bildiren kiplerdir

-Bir zaman kavramı taşımazlar

4 çeşidir vardır:

1- İstek kipi: Eylem tabanına -e (-a) getirilerek yapılır

İşin, hareketin olması isteğini belirtir

2- Dilek Şart kipi: Eylem tabanına -se (-sa) eki getirilerek yapılır

Hem dilek hem de şart bildirir

3- Gereklilik kipi: Eylem tabanına – meli (-malı) eki getirilerek yapılır

Eylemin mutlaka olması, yapılması gerektiğini anlatır

4- Emir (buyrum) kipi: Kip eki yoktur

Emir anlamıyla eylemleri bildirir

Zamanekleri
1)Zaman ekleri (Bildirme Kipleri): Fiillerde hareketin yapıldığı zamanı bildirir

Örnek: gel-miş (Duyulan geçmiş zaman)
oku-du (görülen geçmiş zaman)
gid-i-yor (Şimdi geçmiş zaman )
yat-acak (Gelecek geçmiş zaman)
Şimdi gelir (Geniş geçmiş zaman)

09-01-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Zaman Ekleri Ve Dilek Kipleri Nelerdir? Zaman Ekleri ve Dilek Kipleri Nelerdir? Haber Kipleri: İş, oluş ve hareketleri bir zamana bağlayarak bildiren kipler haber kipleridir - Di’ li (belirli , görülen) geçiş zaman: Bu kip, eylem tabanlarına -di eki getirilerek yapılır İşin, oluşun, sözden önce greçekleştiğini ve kesin olduğunu bildirir Kitabını al-dı-m Tatile git-tik - Miş’ li ( belirsiz) geçmiş zaman: Bu kip eylem tabanlarına -miş eki getirilerek yapılır Eylemin geçmişte olduğunu bildirir Ancak, eylemi anlatan kişi eylemi görmemiş; duymuş ya da sonradan farketmiştir Olanın kesinliğinden emin değildir Koltukta uyu-muş-sun Aydın, balık tut-muş - Şimdiki zaman: Eylem tabanlarına -(i)yor eki getirilerek yapılır İşle anlatış birliktedir Dersine çalışı-yor Beni görmü-yor - Gelecek zaman: Eylem tabanlarına -ecek (-acak) eki getirilerek yapılır Eylemin, sözden sonra yapılacağını anlatır Bir ay sonra Antalya’ ya gideceğiz - Geniş zaman: Eylem tabanlarına -(i)r eki getirilerek oluşturulur Eylemin her zaman yapılabileceğini anlatır Her gece kitap okur Babam beni bekler Dilek Kipleri -İstek bildiren kiplerdir -Bir zaman kavramı taşımazlar 4 çeşidir vardır: 1- İstek kipi: Eylem tabanına -e (-a) getirilerek yapılır İşin, hareketin olması isteğini belirtir 2- Dilek Şart kipi: Eylem tabanına -se (-sa) eki getirilerek yapılır Hem dilek hem de şart bildirir 3- Gereklilik kipi: Eylem tabanına – meli (-malı) eki getirilerek yapılır Eylemin mutlaka olması, yapılması gerektiğini anlatır 4- Emir (buyrum) kipi: Kip eki yoktur Emir anlamıyla eylemleri bildirir Zamanekleri 1)Zaman ekleri (Bildirme Kipleri): Fiillerde hareketin yapıldığı zamanı bildirir Örnek: gel-miş (Duyulan geçmiş zaman) oku-du (görülen geçmiş zaman) gid-i-yor (Şimdi geçmiş zaman ) yat-acak (Gelecek geçmiş zaman) Şimdi gelir (Geniş geçmiş zaman)