Memduh Şevket Esendal’İn Hayatı, Eserleri Ve Edebi Kişiliği

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-01-2012

Memduh Şevket Esendal’ın Hayatı, Eserleri ve Edebi Kişiliği
29 Mart 1883`te Çorlu'da doğdu

Osmanlı`nin süregelen savaşlar içinde olması ailesinin maddî sıkıntıya düşmesine neden oldu

Bu nedenle, doğru düzgün öğrenim yapamamıştır

Çocukluğunda doktor olmak isteyen Esendal, babasının ölümünden ve Balkan Savaşı'nın çıkmasından sonra İstanbul'a gelmiş, savaş bitince yeniden Çorlu'ya dönmüştür

1906`da 20 yaşlarında iken o zamanlar gizli bir dernek olan İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne üye olmuştur

Esendal, İttihat ve Terakki tarafından İstanbul Teftiş Kurulu'na çağrılmış (1908), bu tarihten sonra parti müfettişi olarak Anadolu ve Rumeli'yi yakından görüp tanımak fırsatını bulmuştur

1920`de TBMM hükümetinin ilk orta elçisi olarak Azerbaycan'a gönderilmiş Kurtuluş Savaşı sonunda yurda dönmüştür

O dönem iktidarının hoş karşılamadığı `Meslek Gazetesi`ni çıkarmış (1925), İzmir Suikastı'nın iktidara muhaliflerini "tasfiye" olanağı vermesi üzerine 1926`da elçilik göreviyle yurtdışına gönderilmiştir

forumsinsi

net Esendal, elçi ve büyük elçi olarak 12 yıl kadar İran, Afganistan ve Sovyetler Birliği'nde kalmıştır

Kendi çabasıyla bu süre içinde Farsça, Fransızca ve Rusça öğrenmiştir

1938 yılında yurda dönünce önce Bilecik, sonra Elazığ milletvekilliği yapmış, daha sonra CHP Genel Sekreteri olmuştur (1941 - 1945)

Bu görevi sırasında partinin gençleşmesine, 35'ler Hareketi'nin gelişmesine destek olmuş, daha sonra kendi isteğiyle bu görevinden ayrılmıştır (1945)

Son yıllarını öykülerini yazmak, yapıtlarını derleyip kitaplaştırmakla geçirmiştir

Memduh Şevket Esendal 16 Mayıs 1952'de Ankara'da ölmüştür

Yazın Yaşamı
Daha çok politika alanında tanıdığı için ilk öykülerini M

S, M

S

E

, Mustafa Yalınkat, M

Oğulcak, İstemenoğlu gibi takma adlarla yazan Esendal, ilk yazılarını İrtika (1902) ve Musavver Fen ve Edep (1910) gibi gazete ve dergilerde yayımlamıştır

Esendal'ın tarihi bilinen ilk öyküsü 1912`de yazdığı "El Malının Tasası"dır

Esendal'ın yazarlığının en verimli döneminin Meslek gazetesini çıkardığı 1925 yılıdır

1925`te 35 öykü yayımlamıştır

Ancak 38 tefrikası yayımlanan ve yarım kalan Miras adlı romanı da aynı yıl yine Meslek gazetesinde çıkmıştır

Esendal, Ayaşlı ve Kiracıları'nın yayımladığı 1934 yılına kadar tek tük öyküler yazmakla yetinmiştir

Esendal'ın yazarlığının en verimli dönemi, siyasal yaşamdan ayrıldığı 1945 yılından sonra olmuş, yazar 1946 yılında on yedi öykü yazmıştır

1952 yılına kadar Ülkü, Sanat ve Edebiyat Gazetesi, Seçilmiş Hikayeler, Türk Dili gibi dergilerde görünmüş, özellikle Ulus gazetesinin Pazar eklerinde yayımlanan öyküleriyle ününü genişletmiştir

Yaşamının ancak dokuz yılında (1923 - 1926 ve 1946- 1952) yazında ciddî biçimde uğraşmış olmasına rağmen, değişik konuları, anlatımındaki yalınlık ve vuruculuk dolayısıyla yeni Türk öyküsünün en önemli adlarından biri olmayı başarmıştır

Memduh Şevket Esendal, 1942`de Ayaşlı ve Kiracıları adlı yapıtıyla C

H

P

roman yarışmasında ödül kazanmıştır

Üslubu
Esendal'ın edebiyatımıza getirdiği en önemli yenilik, ele aldığı konuları büyük bir sadelikle işlemesidir

Bu konular, yine sıradan insanların yaşamları etrafında gezinir

Öykücülüğe başladığı ilk yıllarda, dilde sadeleşmenin öncüsü olan Ömer Seyfettin'in izinden giden Esendal, ustalık dönemine eriştiğinde, hem Ömer Seyfettin'den, hem de kendi çağdaşlarından daha sade ve düzün bir dille yazmıştır

Uslübunda Çehov'un etkileri açıkça görülür

Hatta, bazı öyküleri, Çehov'dan yapılmış uyarlamalardır

Ancak bu etki, yazım tarzı, dildeki sadelik, kişilerin seçilişi ile sınırlı kalır

Esendal, Çehov'un karamsar bakışını tekrarlamaz

Kendi deyişiyle; insanlara yaşamak için ümid, kuvvet ve neşe veren yazılardan hoşlanır, insanları yoğunmuş mutfak paçavrasına çeviren ve yeise düşüren yazılardan hoşlanmaz

Eserleri
Öykü
Hikayeler (Birinci kitap 1946 - İkinci Kitap 1946

(Bu kitaplar Otlakçı ve Mendil Altında adlarıyla Dost yayımlarınca yeniden basıldı 1958)
Temiz Sevgiler (1965)
Ev Ona Yakıştı (1972)

Roman
Miras (1925 - Mustafa Memduh adıyla Meslek gazatesinde 38 tefrika)
Ayaşlı ve Kiracıları (1934)
Vassaf Bey (1938)

09-01-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Memduh Şevket Esendal’İn Hayatı, Eserleri Ve Edebi Kişiliği Memduh Şevket Esendal’ın Hayatı, Eserleri ve Edebi Kişiliği 29 Mart 1883`te Çorlu'da doğdu Osmanlı`nin süregelen savaşlar içinde olması ailesinin maddî sıkıntıya düşmesine neden oldu Bu nedenle, doğru düzgün öğrenim yapamamıştır Çocukluğunda doktor olmak isteyen Esendal, babasının ölümünden ve Balkan Savaşı'nın çıkmasından sonra İstanbul'a gelmiş, savaş bitince yeniden Çorlu'ya dönmüştür 1906`da 20 yaşlarında iken o zamanlar gizli bir dernek olan İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne üye olmuştur Esendal, İttihat ve Terakki tarafından İstanbul Teftiş Kurulu'na çağrılmış (1908), bu tarihten sonra parti müfettişi olarak Anadolu ve Rumeli'yi yakından görüp tanımak fırsatını bulmuştur 1920`de TBMM hükümetinin ilk orta elçisi olarak Azerbaycan'a gönderilmiş Kurtuluş Savaşı sonunda yurda dönmüştür O dönem iktidarının hoş karşılamadığı `Meslek Gazetesi`ni çıkarmış (1925), İzmir Suikastı'nın iktidara muhaliflerini "tasfiye" olanağı vermesi üzerine 1926`da elçilik göreviyle yurtdışına gönderilmiştirforumsinsinet Esendal, elçi ve büyük elçi olarak 12 yıl kadar İran, Afganistan ve Sovyetler Birliği'nde kalmıştır Kendi çabasıyla bu süre içinde Farsça, Fransızca ve Rusça öğrenmiştir 1938 yılında yurda dönünce önce Bilecik, sonra Elazığ milletvekilliği yapmış, daha sonra CHP Genel Sekreteri olmuştur (1941 - 1945) Bu görevi sırasında partinin gençleşmesine, 35'ler Hareketi'nin gelişmesine destek olmuş, daha sonra kendi isteğiyle bu görevinden ayrılmıştır (1945) Son yıllarını öykülerini yazmak, yapıtlarını derleyip kitaplaştırmakla geçirmiştir Memduh Şevket Esendal 16 Mayıs 1952'de Ankara'da ölmüştür Yazın Yaşamı Daha çok politika alanında tanıdığı için ilk öykülerini MS, MSE, Mustafa Yalınkat, M Oğulcak, İstemenoğlu gibi takma adlarla yazan Esendal, ilk yazılarını İrtika (1902) ve Musavver Fen ve Edep (1910) gibi gazete ve dergilerde yayımlamıştır Esendal'ın tarihi bilinen ilk öyküsü 1912`de yazdığı "El Malının Tasası"dır Esendal'ın yazarlığının en verimli döneminin Meslek gazetesini çıkardığı 1925 yılıdır 1925`te 35 öykü yayımlamıştır Ancak 38 tefrikası yayımlanan ve yarım kalan Miras adlı romanı da aynı yıl yine Meslek gazetesinde çıkmıştır Esendal, Ayaşlı ve Kiracıları'nın yayımladığı 1934 yılına kadar tek tük öyküler yazmakla yetinmiştir Esendal'ın yazarlığının en verimli dönemi, siyasal yaşamdan ayrıldığı 1945 yılından sonra olmuş, yazar 1946 yılında on yedi öykü yazmıştır1952 yılına kadar Ülkü, Sanat ve Edebiyat Gazetesi, Seçilmiş Hikayeler, Türk Dili gibi dergilerde görünmüş, özellikle Ulus gazetesinin Pazar eklerinde yayımlanan öyküleriyle ününü genişletmiştir Yaşamının ancak dokuz yılında (1923 - 1926 ve 1946- 1952) yazında ciddî biçimde uğraşmış olmasına rağmen, değişik konuları, anlatımındaki yalınlık ve vuruculuk dolayısıyla yeni Türk öyküsünün en önemli adlarından biri olmayı başarmıştır Memduh Şevket Esendal, 1942`de Ayaşlı ve Kiracıları adlı yapıtıyla CHP roman yarışmasında ödül kazanmıştır Üslubu Esendal'ın edebiyatımıza getirdiği en önemli yenilik, ele aldığı konuları büyük bir sadelikle işlemesidir Bu konular, yine sıradan insanların yaşamları etrafında gezinir Öykücülüğe başladığı ilk yıllarda, dilde sadeleşmenin öncüsü olan Ömer Seyfettin'in izinden giden Esendal, ustalık dönemine eriştiğinde, hem Ömer Seyfettin'den, hem de kendi çağdaşlarından daha sade ve düzün bir dille yazmıştır Uslübunda Çehov'un etkileri açıkça görülür Hatta, bazı öyküleri, Çehov'dan yapılmış uyarlamalardır Ancak bu etki, yazım tarzı, dildeki sadelik, kişilerin seçilişi ile sınırlı kalır Esendal, Çehov'un karamsar bakışını tekrarlamaz Kendi deyişiyle; insanlara yaşamak için ümid, kuvvet ve neşe veren yazılardan hoşlanır, insanları yoğunmuş mutfak paçavrasına çeviren ve yeise düşüren yazılardan hoşlanmaz Eserleri Öykü Hikayeler (Birinci kitap 1946 - İkinci Kitap 1946 (Bu kitaplar Otlakçı ve Mendil Altında adlarıyla Dost yayımlarınca yeniden basıldı 1958) Temiz Sevgiler (1965) Ev Ona Yakıştı (1972) Roman Miras (1925 - Mustafa Memduh adıyla Meslek gazatesinde 38 tefrika) Ayaşlı ve Kiracıları (1934) Vassaf Bey (1938)