Artukluların Özellikleri, Artuklu Beyliğinin Özellikleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-31-2012

Artukluların Özellikleri, Artuklu Beyliğinin Özellikleri (1102-1409)
-Devlet adını Oğuzların Döğer boyundan Eksükoğlu Artuk Bey’den alır

-Anadolu’nun fatihlerinden olan Artuk Bey, hizmetlerinden dolayı Suriye Meliki Tutuş tarafından Kudüs valiliğine getirilmişti

Ancak Kudüs’ün Fatımîlerin eline geçmesi üzerine (1098) Artuk’un oğulları Sökmen ve İl-Gazi burada tutunamadılar

Suriye’nin kuzeyi ve Güneydoğu Anadolu bölgesine geldiler

-Selçuklular tarafından kendilerine verilen bölgede, üç kol hâlinde, Artuklu devletini kurdular

Hasankeyf-Amid (Diyarbakır)

Artuklu Kolu (1101- 1231)
-Artuk Bey’in oğlu Sökmen tarafından Hasankeyf’te (Hısn-ı Keyfâ) kuruldu

-Nurettin Mehmet zamanında, Selahaddin Eyyubî‘nin de yardımıyla Diyarbakır (Amid) ele geçirildi (1183) ve burası Artukluların merkezi oldu

-Eyyubîler Hasankeyf ve Amid’i ele geçirerek bu kola son verdiler (1231)

-Sökmen ve oğulları Haçlılar’a karşı mücadeleleriyle ün kazandılar

Nitekim Sökmen, Türkmen liderlerinden Çökürmüş ile birlikte, Urfa Haçlı Kontu II

Boudain’i esir etmeyi başarmıştır

-Artuklular zamanında Diyarbakır ve çevresi Türk kültürünün en önemli merkezi hâline gelmişti

Mardin Artuklu Kolu (1108-1409)
-Artuklu şubeleri içerisinde en güçlü ve uzun ömürlü kolu oluşturur

-Artuk Bey’ in diğer oğlu İl-Gazi tarafından Mardin’de kurulmuştur(1108)

-İl-Gazi Halep halkının isteği üzerine Halep’e girmiş ve oğlu Temurtaş’ı burada bırakmıştır

-Oğlu Temur- taş, İl-Gazi gibi bölgedeki Haçlılarla mücadele etmiş; 1144’de Urfa’yı Haçlılardan alması İslâm dünyasında sevinçle karşılanmıştır

forumsinsi

net
-Güçlü devletler arasında kalan Mardin Artukluları, Eyyubîler ve Selçukluların hâkimiyetini tanımışlardı

-1243’ de ise İlhanlılar’a bağlandılar

Nihayet, Mardin’i alan Karakoyunlular bu devlete son verdiler (1409)

Harput Artuklu Kolu (1185-1234)
-Hasankeyf koluna hükümdar olamayan Ebûbekir, Harput’a gelerek, Harput Artuklu kolunu kurmuştur (1185)

-Alaaddin Keykubad’ın Harput’a girmesiyle bu kol sona ermiştir (1234)

08-31-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Artukluların Özellikleri, Artuklu Beyliğinin Özellikleri Artukluların Özellikleri, Artuklu Beyliğinin Özellikleri (1102-1409) -Devlet adını Oğuzların Döğer boyundan Eksükoğlu Artuk Bey’den alır -Anadolu’nun fatihlerinden olan Artuk Bey, hizmetlerinden dolayı Suriye Meliki Tutuş tarafından Kudüs valiliğine getirilmişti Ancak Kudüs’ün Fatımîlerin eline geçmesi üzerine (1098) Artuk’un oğulları Sökmen ve İl-Gazi burada tutunamadılar Suriye’nin kuzeyi ve Güneydoğu Anadolu bölgesine geldiler -Selçuklular tarafından kendilerine verilen bölgede, üç kol hâlinde, Artuklu devletini kurdular Hasankeyf-Amid (Diyarbakır) Artuklu Kolu (1101- 1231) -Artuk Bey’in oğlu Sökmen tarafından Hasankeyf’te (Hısn-ı Keyfâ) kuruldu -Nurettin Mehmet zamanında, Selahaddin Eyyubî‘nin de yardımıyla Diyarbakır (Amid) ele geçirildi (1183) ve burası Artukluların merkezi oldu -Eyyubîler Hasankeyf ve Amid’i ele geçirerek bu kola son verdiler (1231) -Sökmen ve oğulları Haçlılar’a karşı mücadeleleriyle ün kazandılar Nitekim Sökmen, Türkmen liderlerinden Çökürmüş ile birlikte, Urfa Haçlı Kontu IIBoudain’i esir etmeyi başarmıştır -Artuklular zamanında Diyarbakır ve çevresi Türk kültürünün en önemli merkezi hâline gelmişti Mardin Artuklu Kolu (1108-1409) -Artuklu şubeleri içerisinde en güçlü ve uzun ömürlü kolu oluşturur -Artuk Bey’ in diğer oğlu İl-Gazi tarafından Mardin’de kurulmuştur(1108) -İl-Gazi Halep halkının isteği üzerine Halep’e girmiş ve oğlu Temurtaş’ı burada bırakmıştır -Oğlu Temur- taş, İl-Gazi gibi bölgedeki Haçlılarla mücadele etmiş; 1144’de Urfa’yı Haçlılardan alması İslâm dünyasında sevinçle karşılanmıştırforumsinsinet -Güçlü devletler arasında kalan Mardin Artukluları, Eyyubîler ve Selçukluların hâkimiyetini tanımışlardı -1243’ de ise İlhanlılar’a bağlandılar Nihayet, Mardin’i alan Karakoyunlular bu devlete son verdiler (1409) Harput Artuklu Kolu (1185-1234) -Hasankeyf koluna hükümdar olamayan Ebûbekir, Harput’a gelerek, Harput Artuklu kolunu kurmuştur (1185) -Alaaddin Keykubad’ın Harput’a girmesiyle bu kol sona ermiştir (1234)