Kurtuluş Savaşı Batı Cephesinde Yapılan Savaşlar

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-31-2012

Kurtuluş Savaşı Batı Cephesinde Yapılan Savaşlar
I

İNÖNÜ SAVAŞI
Batı cephesinde Yunanlıların genel amacı: Eskişehir yoluyla Ankara’ya ulaşmak ve TBMM’yi dağıtmaktır

I

İnönü Savaşını Türk Ordusu kazanmıştır

Sonuçları:
1-Türk ordusunun ilk zaferidir
2-Türk Milletinin düzenli orduya olan güveni artmıştır

3-Bu savaştan sonra Afganistan ile dostluk, Rusya ile Moskova Antlaşmaları imzalanmıştır

4-TBMM bu zaferden sonra İtilaf Devletleri tarafından Londra Konferansına davet edilmiştir

5-20 Ocak 1921 Anayasası ilan edilmiştir

6-İstiklal Marşı kabul edilmiştir

LONDRA KONFERANSI
Sebebi:
I

İnönü Savaşının Türkler tarafından kazanılması üzerine İtilaf Devletlerinin Sevr Antlaşmasının hükümlerini değiştirerek yeniden onaylatmak istemeleri

Bu konferansa İtilaf Devletleri hem İstanbul Hükümetini hem de Ankara Hükümetini çağırmışlar,böylece karışıklık çıkarmayı amaçlamışlardır

Sonuçları:
1-İtilaf Devletleri Ankara Hükümetini toplantıya çağırarak onun varlığını kabul etmiş oldular

2- Ankara Hükümeti,bu antlaşmadan bir sonuç alamayacağını bildiği halde toplantıya barıştan yana olduğunu ispatlamak için gitmiştir

IIİNÖNÜ SAVAŞI
Sebebi:
Ankara Hükümetini Londra Konferansı kararlarını kabul etmemesi üzerine İngiliz destekli Yunan ordusu yine saldırıya geçmiştir

Bu savaşı da Türk ordusu galibiyetle sonuçlandırmıştır

Sonuçları:
1-Halkın orduya ve TBMM’ye olan güveni arttı

2-İtilaf Devletlerinin Yunan ordusuna duydukları güven azaldı

3-İtalyanlar Anadolu’da işgal ettikleri yerleri boşaltıp gittiler

İnönü Savaşlarının Kurtuluş Savaşındaki başlıca rolü:düşmanı oyalamak ve zaman kazanmak olmuştur

ESKİŞEHİR ve KÜTAHYA SAVAŞLARI
Sebebi:
Yunanlıların I

ve II

İnönü Savaşlarındaki yenilginin intikamını almak istemeleri

Sonucu:
Türk ordusu bu savaşta yenilmiş ve geri çekilmek zorunda kalmıştır

Bu yenilgi üzerine;
• Ordu dinlenmek ve toparlanmak üzere Sakarya Nehrinin doğusuna çekildi

• M

Kemal önce üç ay için sonra da savaş sonuna kadar “Başkomutan”lık görevi ile görevlendirildi

(Bununla birlikte TBMM’nin yasama-yürütme-yargı gibi görevleri de M

Kemal’e verildi) Bu kadar çok yetkinin verilmesinin amacı; Kurtuluş Savaşının tek elden yönetilmesini sağlamaktır

• M

Kemal kendisine verilen yetkilere dayanarak “Tekalif-i Milliye Emirleri” adıyla bir yasa çıkarmıştır

Bu yasanın amacı; bedeli sonradan ödenmek üzere,ordunun ihtiyaçlarının halk tarafından karşılanmasını sağlamaktır

SAKARYA MEYDAN SAVAŞI ve SONUÇLARI:
Nedeni:
Yunanlıların Kütahya-Eskişehir Savaşlarında yara alan Türk ordusunun toparlanmasına fırsat vermeden saldırması

22 gün ve 22 gece süren bu savaş Türk ordusunun zaferi ile sonuçlanmıştır

Sonuçları:
1-II

Viyana yenilgisi ile başlayan Türk gerileyişi sona erdi

2-Türk ordusunun son savunma savaşıdır

Artık saldırı gücüne ulaşmıştır

3-TBMM tarafından M

Kemal’e “Gazi” ve “Mareşal” ünvanları verilmiştir

4-TBMM ile Kafkas Cumhuriyetleri arasında KARS Antlaşması imzalandı

5-Fransızlar ile ANKARA Antlaşması imzalandı

6-İtilaf Devletleri barış önerilerinde bulundu

ANKARA ANTLAŞMASI
Sakarya Savaşı sonrası Fransa Anadolu’da işgal ettiği yerlerden çekilmiş ve TBMM ile Ankara Antlaşmasını imzalamıştır

Önemi:
1-İlk defa bir İtilaf Devleti yeni Türk devletini tanımış oldu

2-Hatay hariç bugünkü güney sınırımız belirlenmiş oldu

KARS ANTLAŞMASI
Sakarya Zaferinden sonra Sovyet Rusya,kendi egemenliğinde bulunan komşularımız AZERBAYCAN, ERMENİSTAN ve GÜRCİSTAN ile yapılan bu antlaşmayı kabul etti

ÖNEMİ:
• Bugünkü Doğu sınırımız kesin şeklini almıştır

BÜYÜK TAARRUZ ve BAŞKOMUTANLIK MEYDAN MUHAREBESİ
Yunanlılar Sakarya Savaşı ile ağır bir yenilgiye uğramışlardı

Afyon bölgesine çekilmiş, güçlü bir savunma hattı oluşturmuşlardı

Bu durumu değerlendirmek ve düşmanın toparlanmasına engel olmak için Afyon yönünde saldırı kararı alındı

Saldırı yönünün Afyon olarak belirlenmesinde;
• Eskişehir ve çevresinin savaşlarda çok yıpranmış olmasının,
• Afyon yöresinin şimdiye kadar savaş alanı olarak kullanılmamasının
• Herhangi bir geri çekilme durumunda Afyon’un arkasında Konya Ovasının olmasının,
• Düşmanın saldırıyı Afyon yönünden beklememesinin
Büyük etkisi vardır

Büyük Taarruz 26 Ağustos 1922’de başlamış ve 30 Ağustos 1922’de zaferle sonuçlanmıştır

Ardından da işgale uğramış iller birer birer düşmandan temizlenmiştir

forumsinsi

net
*Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Savaşı, Kurtuluş Savaşının son savaşıdır

Mudanya Ateşkes Antlaşması
İngiltere, Fransa ve İtalya temsilcileri katılmış, ancak esas yenilen ve savaşan taraf olan Yunanistan temsilcisi toplantıya katılmamıştır

Önemi:
1-Türk Kurtuluş Savaşı sona erdi

2-Doğu Trakya ve İstanbul savaşılmadan kurtarıldı

3-Türk tarafına Lozan Konferansı için teklifte bulunuldu

4-İstanbul,Boğazlar ve çevresinin TBMM Hükümetine bırakılmasıyla Osmanlı Devleti hukuken sona erdi

5-İngiltere TBMM Hükümetinin varlığını kabul etmiş oldu

08-31-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Kurtuluş Savaşı Batı Cephesinde Yapılan Savaşlar Kurtuluş Savaşı Batı Cephesinde Yapılan Savaşlar IİNÖNÜ SAVAŞI Batı cephesinde Yunanlıların genel amacı: Eskişehir yoluyla Ankara’ya ulaşmak ve TBMM’yi dağıtmaktır Iİnönü Savaşını Türk Ordusu kazanmıştır Sonuçları: 1-Türk ordusunun ilk zaferidir 2-Türk Milletinin düzenli orduya olan güveni artmıştır 3-Bu savaştan sonra Afganistan ile dostluk, Rusya ile Moskova Antlaşmaları imzalanmıştır 4-TBMM bu zaferden sonra İtilaf Devletleri tarafından Londra Konferansına davet edilmiştir 5-20 Ocak 1921 Anayasası ilan edilmiştir 6-İstiklal Marşı kabul edilmiştir LONDRA KONFERANSI Sebebi: Iİnönü Savaşının Türkler tarafından kazanılması üzerine İtilaf Devletlerinin Sevr Antlaşmasının hükümlerini değiştirerek yeniden onaylatmak istemeleri Bu konferansa İtilaf Devletleri hem İstanbul Hükümetini hem de Ankara Hükümetini çağırmışlar,böylece karışıklık çıkarmayı amaçlamışlardır Sonuçları: 1-İtilaf Devletleri Ankara Hükümetini toplantıya çağırarak onun varlığını kabul etmiş oldular 2- Ankara Hükümeti,bu antlaşmadan bir sonuç alamayacağını bildiği halde toplantıya barıştan yana olduğunu ispatlamak için gitmiştir IIİNÖNÜ SAVAŞI Sebebi: Ankara Hükümetini Londra Konferansı kararlarını kabul etmemesi üzerine İngiliz destekli Yunan ordusu yine saldırıya geçmiştir Bu savaşı da Türk ordusu galibiyetle sonuçlandırmıştır Sonuçları: 1-Halkın orduya ve TBMM’ye olan güveni arttı 2-İtilaf Devletlerinin Yunan ordusuna duydukları güven azaldı 3-İtalyanlar Anadolu’da işgal ettikleri yerleri boşaltıp gittiler İnönü Savaşlarının Kurtuluş Savaşındaki başlıca rolü:düşmanı oyalamak ve zaman kazanmak olmuştur ESKİŞEHİR ve KÜTAHYA SAVAŞLARI Sebebi: Yunanlıların I ve IIİnönü Savaşlarındaki yenilginin intikamını almak istemeleri Sonucu: Türk ordusu bu savaşta yenilmiş ve geri çekilmek zorunda kalmıştır Bu yenilgi üzerine; • Ordu dinlenmek ve toparlanmak üzere Sakarya Nehrinin doğusuna çekildi • MKemal önce üç ay için sonra da savaş sonuna kadar “Başkomutan”lık görevi ile görevlendirildi (Bununla birlikte TBMM’nin yasama-yürütme-yargı gibi görevleri de MKemal’e verildi) Bu kadar çok yetkinin verilmesinin amacı; Kurtuluş Savaşının tek elden yönetilmesini sağlamaktır • MKemal kendisine verilen yetkilere dayanarak “Tekalif-i Milliye Emirleri” adıyla bir yasa çıkarmıştır Bu yasanın amacı; bedeli sonradan ödenmek üzere,ordunun ihtiyaçlarının halk tarafından karşılanmasını sağlamaktır SAKARYA MEYDAN SAVAŞI ve SONUÇLARI: Nedeni: Yunanlıların Kütahya-Eskişehir Savaşlarında yara alan Türk ordusunun toparlanmasına fırsat vermeden saldırması 22 gün ve 22 gece süren bu savaş Türk ordusunun zaferi ile sonuçlanmıştır Sonuçları: 1-IIViyana yenilgisi ile başlayan Türk gerileyişi sona erdi 2-Türk ordusunun son savunma savaşıdırArtık saldırı gücüne ulaşmıştır 3-TBMM tarafından MKemal’e “Gazi” ve “Mareşal” ünvanları verilmiştir 4-TBMM ile Kafkas Cumhuriyetleri arasında KARS Antlaşması imzalandı 5-Fransızlar ile ANKARA Antlaşması imzalandı 6-İtilaf Devletleri barış önerilerinde bulundu ANKARA ANTLAŞMASI Sakarya Savaşı sonrası Fransa Anadolu’da işgal ettiği yerlerden çekilmiş ve TBMM ile Ankara Antlaşmasını imzalamıştır Önemi: 1-İlk defa bir İtilaf Devleti yeni Türk devletini tanımış oldu 2-Hatay hariç bugünkü güney sınırımız belirlenmiş oldu KARS ANTLAŞMASI Sakarya Zaferinden sonra Sovyet Rusya,kendi egemenliğinde bulunan komşularımız AZERBAYCAN, ERMENİSTAN ve GÜRCİSTAN ile yapılan bu antlaşmayı kabul etti ÖNEMİ: • Bugünkü Doğu sınırımız kesin şeklini almıştır BÜYÜK TAARRUZ ve BAŞKOMUTANLIK MEYDAN MUHAREBESİ Yunanlılar Sakarya Savaşı ile ağır bir yenilgiye uğramışlardı Afyon bölgesine çekilmiş, güçlü bir savunma hattı oluşturmuşlardı Bu durumu değerlendirmek ve düşmanın toparlanmasına engel olmak için Afyon yönünde saldırı kararı alındı Saldırı yönünün Afyon olarak belirlenmesinde; • Eskişehir ve çevresinin savaşlarda çok yıpranmış olmasının, • Afyon yöresinin şimdiye kadar savaş alanı olarak kullanılmamasının • Herhangi bir geri çekilme durumunda Afyon’un arkasında Konya Ovasının olmasının, • Düşmanın saldırıyı Afyon yönünden beklememesinin Büyük etkisi vardır Büyük Taarruz 26 Ağustos 1922’de başlamış ve 30 Ağustos 1922’de zaferle sonuçlanmıştır Ardından da işgale uğramış iller birer birer düşmandan temizlenmiştirforumsinsinet Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Savaşı, Kurtuluş Savaşının son savaşıdır Mudanya Ateşkes Antlaşması* İngiltere, Fransa ve İtalya temsilcileri katılmış, ancak esas yenilen ve savaşan taraf olan Yunanistan temsilcisi toplantıya katılmamıştır Önemi: 1-Türk Kurtuluş Savaşı sona erdi 2-Doğu Trakya ve İstanbul savaşılmadan kurtarıldı 3-Türk tarafına Lozan Konferansı için teklifte bulunuldu 4-İstanbul,Boğazlar ve çevresinin TBMM Hükümetine bırakılmasıyla Osmanlı Devleti hukuken sona erdi 5-İngiltere TBMM Hükümetinin varlığını kabul etmiş oldu