08-31-2012
|
#1
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Mondros Ateşkes Antlaşması Hakkında Bilgi
Mondros Ateşkes Antlaşması Hakkında Bilgi
Mondros Mütarekesi; 30 Ekim 1918’de Osmanlı adına bahriye nazırı Rauf Orbay ile; İtilaf devletleri adına İngiliz amirali Caltrop arasında Limni Adasının Mondros Limanında Agamemnon Zırhlısında imzalanmıştır
Nedenleri:
- Wilson İlkeleri'ne güvenilmesi
- Bulgaristan'ın IDünya Savaşı'ndan çekilmesi
- Ahmet İzzet Paşa Kabinesi İtilaf Devletleri'nden ateşkes yapılmasını istemiştir
- Osmanlı’nın savaşacak gücünün kalmaması
- Güney cephelerinin çökmesi
- Savaş taraftarı olan İttihat ve Terakki Partisinin ülkeyi terk etmesi sonucunda başa barış isteyen Hürriyet ve İtilaf Fırkasının gelmesi
a) Osmanlı Devleti'nin Egemenliğini Kısıtlayan Hükümler:
- Boğazlar tüm devletlere açık olacak ve İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecek
- İtilaf Devletleri, kendi güvenliklerini tehdit edecek bir durumda herhangi bir stratejik noktayı işgal edebilecek (7madde)
- Vilâyât-ı Sitte'de (Altı il, Erzurum, Van, Harput, Diyarbakır, Bitlis, Sivas) bir karışıklık çıkarsa, İtilaf Devletleri buraları işgal edebilecek (24Madde)
- Bütün haberleşme-ulaşım araç ve gereçleri İtilaf Devletleri'nin kontrolüne verilecek
b) Askeri Hükümler:
- Güvenliği sağlayacak askerden fazlası terhis edilecek
- İtilaf Devletleri ve Ermeni esirleri serbest bırakılacak
- Türk askerleri İtilaf Devletleri'nin kontrolünde kalacak
- Hicaz, Yemen, Suriye, Irak ve Trablusgarp'taki Türk subay ve askerler en yakın İtilaf devletine teslim edilecek
c) Ekonomik Hükümler:
- Toros Tünelleri İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecek
- Tüm demiryolları ve donanma gücü İtilaf Devletleri'nin kontrolüne bırakılacak, gemiler limanlarda tutuklu kalacak
- Silah, cephane ve orduya ait tüm mallar İtilaf Devletleri'nin kontrolüne bırakılacak
- Yer altı ve yerüstü zenginlik kaynakları İtilaf Devletleri'nin kontrolüne bırakılacak
- Ülkenin ihtiyaç fazlası kömür, akaryakıt ve deniz gereçleri dışarıya satılmayacak
Mondros Antlaşması'nın Sonuçları:
- Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir
- İttihat ve Terakki Partisi, adını Teceddüt Partisi olarak değiştirmiş ve kendini feshetmiştir
- Ermeniler korumaya alınmış ve doğuda bir Ermeni Devleti kurma zemini hazırlanmıştır (24madde)
- Antlaşmanın 7 maddesi Osmanlı topraklarının işgalini kolaylaştırmıştır
- İlk olarak İngilizler Musul'u işgal etmiştir (3 Kasım 1918) Ardından Urfa, Antep ve Maraş'a girmişlerdir
- İtilaf Devletleri'nin donanmaları İstanbul önlerine gelmiştirforumsinsinet (13 kasım 1918)
- İşgallere karşı Türk milleti tarafından direniş cemiyetleri kurulmuştur
- Azınlıklar da işgalleri kolaylaştırmak için zararlı cemiyetleri kurmuştur
- MKemal Suriye-Filistin Cephesi'nde iken, yabancı işgaline açık bırakan maddelere tepki göstermiştir
- İstanbul Hükümeti, Yıldırım Orduları Grubu'nu ve VIIOrdu Karargâhı'nı kaldırmış, MKemal'i Harbiye Nezareti'ne almıştır
Not: İngiltere, Mondros'tan sonra işgal ettiği Urfa, Antep ve Maraş'ı Paris Barış Konferansı'nda, Fransa'ya bırakmıştır
Mondros Mütarekesinin Önemi:
1-Osmanlı Devleti İtilaf devletlerine teslim olmuştur
2-Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir
3-Gizli antlaşmaların uygulama safhası başlamıştır
4-Milli cemiyetler kurulmuştur
5-Mütarekeyi imzalayan Rauf Orbay gözden düşmüştür
|
|
|
|