Genetik Mühendisliği Ve Uygulama Alanları

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-27-2012

Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar

Ancak birçok gelişmiş ülkede ne yeyip içtiğini bilmek en temel hak olarak kabûl edilir

Bu bir tercih ve zevk meselesi olmaktan çok sağlık nedeniyledir

Tüketim maddelerinin etiketlenmesi ve üretim aşamasında kullanılan yöntemlerle, eklenen koruyucu maddelerin bu etikette bulunması gerekmektedir

Son yıllarda hızla gelişmekte olan gen mühendisliği beraberinde bazı sorunlar getirmiştir

Amerika'da mısır, patates, soya fasulyesi, çilek, bazı aminoasitler, pamuk, kolza bitkisi, domates, pirinç gibi genetik yollarla üretilen ürünlerin mutlaka bunu gösterecek şekilde etiketlenmesi, ürünün geçirdiği aşamaların belirtilmesi istenmesine rağmen bunun denetimi hükümet tarafından tam olarak sağlanamamaktadır

Kimi zaman genetik ürünler doğal yolla elde edilenlere eşdeğer kabûl edilerek bu konu tüketiciye bildirilmemektedir

Halbuki bu bilgi tüketici için hayatî öneme sahiptir

Çünkü bu ürünler allerjik reaksiyonlara yol açabilir; toksik etkileri olabilir; beklenen besin değerini veremeyebilir; önemli çevre değişikliklerine neden olabilir; ayrıca tüketiciler etik ve dinî tercihlerinden dolayı da yiyeceklerin bileşimini tam olarak bilmek isteyebilir

Bitkileri donmaya karşı koruyan dilbalığı geni, antibiyotik direnci sağlayan bakteriyel bir gen ve diğer genlerin faaliyete geçmesini sağlayan viral bir gen taşıyan çileğin doğal çilekle aynı olduğu söylenemez

Normal şartlarda bir çilek ancak diğer çileklerden genetik madde alabilir

Halbuki gen mühendisliği ile bilim adamları çileklere ağaçlardan, bakterilerden, domuzlardan ve hatta isterlerse insandan bile genetik madde aktarabilirler

Bu örnekte olduğu gibi, alan ve veren organizma farklı türlerden ise, ortaya çıkan organizma "transgenik" olarak adlandırılır

Dünyadaki birçok tüketici derneği ve kuruluş bu ürünlerin gen mühendisliği ile elde edildiğinin etikette belirtilmesi gerektiğini savunmaktadır

Gen mühendisliği ile elde edilen ürünlerin toksik etkileri olabileceği, ilk ürünlerden biri olan triptofan amino asitinde görülmüştür

Seksenli yıllarda Japon bilim adamları sık kullanılan bir katkı maddesi olan triptofanın bakteriler tarafından üretilmesini sağlamış ve ABD'ye satmışlardır

Birkaç ay içinde bu maddeyi yiyeceklerle alan binlerce insan nörolojik problemlere yol açan Eozinofili-Miyalji Sendromuna yakalanmıştır

37 kişi ölmüş, en az 1500 kişide kalıcı araz meydana gelmiştir

Doktorlar problemin gen mühendisliğinin ürünü olan triptofandan olduğunu anlayıncaya ve dolayısıyla ürün piyasadan çekilinceye kadar aylar geçmiştir

Yapılan araştırmalar hastalığa triptofanı üreten bakterinin yan ürünü olan toksik bir maddenin neden olduğunu göstermiştir

Dünyada erişkinlerin %2'sinin ve çocukların %8'inin yiyecek allerjisi olduğu söylenmektedir

Allerjik maddeler gen mühendisliği yolu ile yiyecekten yiyeceğe aktarılabilir

1996 yılı mart ayında Nebraska Üniversitesinde, Brezilya fıstıklarındaki allerjik bir maddenin soya fasulyesine aktarıldığı saptanmıştır

Soya fasulyesine aktarılan bu gen, protein içeriğinin artırılması amacıyla fıstıktan nakledilmiştir

Brezilya fıstığına allerjik olan kişilerde transgenik soya fasulyesine karşı da allerji oluştuğu anlaşılmıştır

Bunun erken dönemde anlaşılmasıyla ölümcül olabilen allerjik reaksiyonlara engel olunmuştur

Birçok biyoteknoloji firması gittikçe artan oranda bakterilerden faydalanarak katkı maddesi elde etmekte ve bu proteinlerin allerjik potansiyelleri henüz bilinmemektedir

Gen mühendisliğinde aracı olarak sıklıkla kullanılan bakteri-antibiyotik direnç geni, transgenik bitkilerden bakterilere geçerek hastalık yapan bakterilerin daha dirençli hale gelmesine de neden olmaktadır

Bu sebepten İngiliz Hükümeti 1988 Eylülünde bu şekilde antibiyotiklere direnç geni içeren bir mısır türünün ülkede üretimini yasaklamıştır

Bilim adamları yeni genlerin tabiattaki bitkilere çevreden aktarımıyla genetik materyalin saflığının bozulduğunu da iddia etmektedir

Bu şekilde uzun vadedeki etkileri şimdiden öngörülemeyecek bir nevi genetik çevre kirlenmesi gerçekleşmektedir

Gen mühendisliğinin gıda sektöründe bu denli yaygın bir role sahip olması, kişilerin dinî ve etnik yiyecek tercihleri konusunda da önemli etkisi olmaktadır

Müslüman ve Museviler domuz eti yememekte, birçok Budist et yememektedir

Örneğin bir domuz geninin kuzulara aktarılması söz konusu olsa, bu durum dünyadaki birçok insanı yakından etkileyebilecektir

Gen mühendisliği genlere yaratılış amaçlarının dışında yepyeni roller biçerek daha önce olamayan yeni türlerin ortaya çıkmasına sebeb olmaktadır

Uluslarası Tüketici Hakları Derneği gen mühendisliğinde daha fazla bilgiye sahip olununcaya kadar transgenik yiyecek ürünlerinin tüketilip tüketilmemesi konusunda insanlara tercih hakkı verilmesi gerektiğini vurgulamaktadır

Aslında insülin hormonunun kolay ve ucuz bir şekilde elde edilmesinin sağlanması gibi birçok faydalı gelişmeye imza atan gen mühendisliğinin, yiyeceklerimizin doğallığını bozan müdahalelerden kaçınması gerektiği görülmektedir

Dünyadaki herşeyi insanın emrine veren Rabbimiz, yine bizleri bizden iyi tanıdığından, nimetlerini de bize en uygun bir biçimde yaratmıştır

Yaratılışı bozan her müdahalenin olumsuz yönlerinin de olacağı aşikardır

Alıntı

08-27-2012	#10
Prof. Dr. Sinsi	Genetik Mühendisliği Ve Uygulama Alanları Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar Ancak birçok gelişmiş ülkede ne yeyip içtiğini bilmek en temel hak olarak kabûl edilir Bu bir tercih ve zevk meselesi olmaktan çok sağlık nedeniyledir Tüketim maddelerinin etiketlenmesi ve üretim aşamasında kullanılan yöntemlerle, eklenen koruyucu maddelerin bu etikette bulunması gerekmektedir Son yıllarda hızla gelişmekte olan gen mühendisliği beraberinde bazı sorunlar getirmiştir Amerika'da mısır, patates, soya fasulyesi, çilek, bazı aminoasitler, pamuk, kolza bitkisi, domates, pirinç gibi genetik yollarla üretilen ürünlerin mutlaka bunu gösterecek şekilde etiketlenmesi, ürünün geçirdiği aşamaların belirtilmesi istenmesine rağmen bunun denetimi hükümet tarafından tam olarak sağlanamamaktadır Kimi zaman genetik ürünler doğal yolla elde edilenlere eşdeğer kabûl edilerek bu konu tüketiciye bildirilmemektedir Halbuki bu bilgi tüketici için hayatî öneme sahiptir Çünkü bu ürünler allerjik reaksiyonlara yol açabilir; toksik etkileri olabilir; beklenen besin değerini veremeyebilir; önemli çevre değişikliklerine neden olabilir; ayrıca tüketiciler etik ve dinî tercihlerinden dolayı da yiyeceklerin bileşimini tam olarak bilmek isteyebilir Bitkileri donmaya karşı koruyan dilbalığı geni, antibiyotik direnci sağlayan bakteriyel bir gen ve diğer genlerin faaliyete geçmesini sağlayan viral bir gen taşıyan çileğin doğal çilekle aynı olduğu söylenemez Normal şartlarda bir çilek ancak diğer çileklerden genetik madde alabilir Halbuki gen mühendisliği ile bilim adamları çileklere ağaçlardan, bakterilerden, domuzlardan ve hatta isterlerse insandan bile genetik madde aktarabilirler Bu örnekte olduğu gibi, alan ve veren organizma farklı türlerden ise, ortaya çıkan organizma "transgenik" olarak adlandırılır Dünyadaki birçok tüketici derneği ve kuruluş bu ürünlerin gen mühendisliği ile elde edildiğinin etikette belirtilmesi gerektiğini savunmaktadır Gen mühendisliği ile elde edilen ürünlerin toksik etkileri olabileceği, ilk ürünlerden biri olan triptofan amino asitinde görülmüştür Seksenli yıllarda Japon bilim adamları sık kullanılan bir katkı maddesi olan triptofanın bakteriler tarafından üretilmesini sağlamış ve ABD'ye satmışlardır Birkaç ay içinde bu maddeyi yiyeceklerle alan binlerce insan nörolojik problemlere yol açan Eozinofili-Miyalji Sendromuna yakalanmıştır 37 kişi ölmüş, en az 1500 kişide kalıcı araz meydana gelmiştir Doktorlar problemin gen mühendisliğinin ürünü olan triptofandan olduğunu anlayıncaya ve dolayısıyla ürün piyasadan çekilinceye kadar aylar geçmiştir Yapılan araştırmalar hastalığa triptofanı üreten bakterinin yan ürünü olan toksik bir maddenin neden olduğunu göstermiştir Dünyada erişkinlerin %2'sinin ve çocukların %8'inin yiyecek allerjisi olduğu söylenmektedir Allerjik maddeler gen mühendisliği yolu ile yiyecekten yiyeceğe aktarılabilir 1996 yılı mart ayında Nebraska Üniversitesinde, Brezilya fıstıklarındaki allerjik bir maddenin soya fasulyesine aktarıldığı saptanmıştır Soya fasulyesine aktarılan bu gen, protein içeriğinin artırılması amacıyla fıstıktan nakledilmiştir Brezilya fıstığına allerjik olan kişilerde transgenik soya fasulyesine karşı da allerji oluştuğu anlaşılmıştır Bunun erken dönemde anlaşılmasıyla ölümcül olabilen allerjik reaksiyonlara engel olunmuştur Birçok biyoteknoloji firması gittikçe artan oranda bakterilerden faydalanarak katkı maddesi elde etmekte ve bu proteinlerin allerjik potansiyelleri henüz bilinmemektedir Gen mühendisliğinde aracı olarak sıklıkla kullanılan bakteri-antibiyotik direnç geni, transgenik bitkilerden bakterilere geçerek hastalık yapan bakterilerin daha dirençli hale gelmesine de neden olmaktadır Bu sebepten İngiliz Hükümeti 1988 Eylülünde bu şekilde antibiyotiklere direnç geni içeren bir mısır türünün ülkede üretimini yasaklamıştır Bilim adamları yeni genlerin tabiattaki bitkilere çevreden aktarımıyla genetik materyalin saflığının bozulduğunu da iddia etmektedir Bu şekilde uzun vadedeki etkileri şimdiden öngörülemeyecek bir nevi genetik çevre kirlenmesi gerçekleşmektedir Gen mühendisliğinin gıda sektöründe bu denli yaygın bir role sahip olması, kişilerin dinî ve etnik yiyecek tercihleri konusunda da önemli etkisi olmaktadır Müslüman ve Museviler domuz eti yememekte, birçok Budist et yememektedir Örneğin bir domuz geninin kuzulara aktarılması söz konusu olsa, bu durum dünyadaki birçok insanı yakından etkileyebilecektir Gen mühendisliği genlere yaratılış amaçlarının dışında yepyeni roller biçerek daha önce olamayan yeni türlerin ortaya çıkmasına sebeb olmaktadır Uluslarası Tüketici Hakları Derneği gen mühendisliğinde daha fazla bilgiye sahip olununcaya kadar transgenik yiyecek ürünlerinin tüketilip tüketilmemesi konusunda insanlara tercih hakkı verilmesi gerektiğini vurgulamaktadır Aslında insülin hormonunun kolay ve ucuz bir şekilde elde edilmesinin sağlanması gibi birçok faydalı gelişmeye imza atan gen mühendisliğinin, yiyeceklerimizin doğallığını bozan müdahalelerden kaçınması gerektiği görülmektedir Dünyadaki herşeyi insanın emrine veren Rabbimiz, yine bizleri bizden iyi tanıdığından, nimetlerini de bize en uygun bir biçimde yaratmıştır Yaratılışı bozan her müdahalenin olumsuz yönlerinin de olacağı aşikardır Alıntı