Virüsleri Tanıyor Musunu?

Grip virüsü

Grip, İnfluenza

İnfluenza viruslarının yol açtığı, akut üst solunum yolu enfeksiyonu semptomları ile başlayan bir hastalıktır Hastalığa grip adı da verilmekle birlikte, diğer virusların yaptığı üst solunum yolu enfeksiyonlarına da toplumda grip denilmektedir Bu durum hastalığın diğer üst solunum yolu enfeksiyonları ile karıştırılmasına neden olmaktadır

İnfluenza (grip) çok eski zamanlardan beri bilinen ve sık görülen bir hastalıktır İlk kez MÖ 412'de Hipokrat tarafından tanımlanmıştır ve influenzaya benzer ilk pandemi 1580'de yaşanmıştır O zamandan bu yana 31 ayrı olası influenza pandemisi bildirilmiştir Bunlardan üçü 20 yüzyılda olmuştur

Etken: Orthomyxoviridea ailesinden bir RNA virüsüdür İnfluenza virüsünün A, B ve C olarak üç anatipi ve çok sayıda alt tipi vardır İnfluenza A ve B insanlarda dolaşan türlerdir İnfluenza virüsünün antijenik yapısını hemaglutinin (H1,2,3) ve nöraminidaz (N1,2) adlı yüzey proteinleri belirler

Hemaglutininde küçük ve yavaş gelişen zincir değişlikleri (antijenik drift) epidemilere yol açabilir, ani ve büyük değişiklikler ise (antijenik shift) pandemilere neden olur

Tip A bütün yaş gruplarında orta ve şiddetli derecede hastalığa neden olurken, tip B hafif epidemilere yol açar ve daha çok çocukları etkiler Tip C insanlarda sık görülmez ve epidemi yapmaz

Bulaşma Yolu: Enfekte kişilerin virüs taşıyan solunum salgılarının damlacık yoluyla virüse duyarlı kişiye geçmesi ile olur

Kuluçka süresi: 1-3 gündür

Klinik Belirtiler: Akut solunum yolu hastalığı oluşturur Klinik olarak diğer akut solunum yolu enfeksiyonu yapan etkenlerden ayırt edilemez

Ani başlayan ateş, kuru öksürük, boğaz ağrısı, burun tıkanması ya da akması, baş ağrısı, gözlerde sulanma, kas ağrısı ve halsizlik bulguları olabilir Yaklaşık olarak 1-2 haftalık bir sürede tamamen iyileşme olur ancak yaşlılar, çocuklar ve diğer duyarlı gruplarda pnömoni gibi ağır komplikasyonlar ortaya çıkabilir

Akut romatizmal ateş nedeniyle sürekli aspirin kullanan çocuklarda, influenza B'nin Reye Sendromuna neden olabildiği görülmüştür

Myokardit ve ensefalopati diğer komplikasyonlardandır

İnfluenzaya bağlı ölüm hızı binde 05-10 arasındadır Ölümlerin çoğunluğu, pnömoni komplikasyonu nedeniyle 65 yaş üzeri kişiler arasında görülmektedir

Epidemiyolojisi: Birinci Dünya Savaşı'ndan önce influenza, önemli bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmiyordu; ancak bu, savaştan hemen sonraki İspanyol Grip’inden sonra değişti 1918-1920 yılları arasında olan İspanyol Grip’inde en azından 20 milyon kişinin öldüğü bildirilmektedir

1957 yılındaki Asya Grip’i ve 1968 yılındaki Hong Kong Grip’i salgınları yaklaşık 15 milyon insanın ölümüne, üretim kaybı ve tıbbi bakım olarak 32 milyar dolar kayba neden olmuştur

Influenza virusu antijenik yapısında küçük değişiklikler yaparak mevsimsel epidemilere neden olur Sonbahar kış aylarında yüksek ateşli solunum yolu enfeksiyonlarının aniden artışı influenza epidemisini düşündürmelidir Epidemi 2-3 haftada en yüksek düzeye ulaşır ve 5-6 hafta sürer Tüm ayaktan ve yataklı tedavi kurumlarına başvurular artar Tropikal ülkelerde yılın her dönemi hastalık görülebilirken diğer bölgelerde özellikle sonbahar ve kış aylarında salgınlar olur

Bu salgınların hayvan kaynaklı olduğunu gösteren veriler elde edilmiştir: 1918'deki salgından izole edilen virüsler domuzdan, 1957 ve 1968'dekiler kümes hayvanlarından zincirler içermektedir 1976'da domuzlardan geçen yeni bir influenza virüsü salgın yaparken, 1997-98'de Hong-Kong'da kümes hayvanlarından geçen bir influenza virüsü salgın oluşturmuştur

Korunma: Bağışıklama ya da ilaçla olabilir
1 Bağışıklama: İnfluenzaya karşı inaktive virüs aşısı geliştirilmiştir Aşı hastalığın ağır geçmesini ve komplikasyonlarını önler Aşı bir sezon önce dolaşan virüsler temel alınarak hazırlanır Aşının etkinliği virüsün antijenik yapısını hızlı değiştirmesi nedeniyle ancak %70-90 düzeyindedir

Aşı yapılması gereken grup: Aşı etkinliğinin görece düşük olması ve komplikasyonların özellikle belli gruplarda sık görülmesi nedeniyle influenza bağışıklamasında öncelikli gruplar tanımlanmıştır:
1 65 yaşın üzerindekiler,
2 Yaşlı bakım evinde kalanlar,
3 Astımlı çocuklar, kronik kardiopulmoner hastalığı olanlar,
4 Diabet, renal bozukluk ya da immun yetmezliği olanlar,
5 Uzun süreli aspirin tedavisi alanlar (Reye Sendromu olasılığı),
6 İnfluenza sezonunda gebeliğinin ikinci ya da üçüncü trimesterinde olacak kadınlar,
7 Grip virüsünü riskli gruplara taşıyabilecek kişiler: Sağlık çalışanları, yaşlı bakım evlerinde çalışanlar, ev ziyareti yapanlar, grip açısından riskli kişinin ev halkı,
8 HIV ile enfekte kişiler yer almaktadır
Bu öncelikli grupta olmayan ancak aşılanmak isteyenlere de aşı yapılabilir

İnfluenza aşılamasında dikkat edilecek noktalar:
1 Aşı olası influenza sezonundan önce eylül-kasım aylarında yapılmalıdır
2 Diğer aşılarla (pnömokok, MMR, Hemofilus influenza B ve OPV) birlikte yapılabilir, ancak farklı bölgelerden kas içine uygulanmalıdır
3 Aşı dokuz yaşından küçüklere bir ay ara ile iki doz yapılmalıdır
Emziren anneler aşı olabilir

Aşının yapılmaması gereken durumlar:
1 Altı aydan küçük bebeklere,
2 Yumurta alerjisi olanlara,
3 Yüksek ateşi olan erişkinlere aşı uygulanmamalıdır
Aşı uygulamasından sonraki 6-12 saatte ateş, halsizlik ve kas ağrısı gibi yan etkiler olabilir Yan etkiler 1-2 gün sürer, ender olarak aşırı duyarlılık reaksiyonları görülebilir

2 İlaçlı Koruma: Virüs replikasyonunu yavaşlatan Amantadin ve Rimantadin ilaçla korumada kullanılmaktadır İlaçla koruma epidemiden önce ya da sırasında, bağışıklama yapılmamış ve riskli gruplara yönelik olarak uygulanır ve hastalığı %70-90 olasılıkla önler Bulaştan sonraki 48 saat içinde uygulanmasının hastalığın bulgularının şiddetini azalttığı belirtilmektedir

İlaçla Koruma Uygulanacak kişiler:
1 Aşılanmamış ancak hastalığı çok ağır geçirebileceği düşünülenlere,
2 Riskli gruba bakım verenlere,
3 İmmün yetmezliği olanlara,
4 Aşıya alerjisi olanlara,
5 Salgın kuşkusu olduğunda toplu yaşanan yerlerde yaşayanlara uygulanır


Mini sözlük
Pandemi:Salgın bir hastalığın kıta düzeyinde çok geniş bir alana yayılmasına verilen isimdir

Epidemi:enfeksiyon hastalıklarının yol açtığı yerel salgınlar

Hemaglutinin:influenza virüsünün ve bir çok başka virüsün hücrelere yapışmasında rol alan yüzey molekülü

Nöraminidaz: Nöraminidaz da hemaglütinin gibi influenza virusunun önemli antijenik yapılarından biridir Solunum yollarında bulunan ve bir hemaglütinin inhibitörü olan müsin, nöraminidaz tarafından parçalanır Böylece nöraminidaz, hemaglütinine yardımcı fonksiyon görür Nöraminidazın bir diğer görevi de olgun virusun infekte ettiği hücreden çıkarak yeni hücreleri infekte etmesini sağlamaktır

Antijenik drift: Bir influenza subtipinde her yıl veya birkaç yılda bir oluşan minör antijenik değişikliği belirtir Antijenik drift, hemaglütinin veya nöraminidazı kodlayan RNA segmentinde küçük noktasal mutasyonlarla oluşur Sonuçta virusun protein yapılarında bir veya birkaç amino asidi ilgilendiren değişiklikler meydana gelir Antijenik drift, influenza virusunun epidemilerinden sorumludur

Antijenik shift: Antijenik drifte göre çok daha köklü bir değişikliktir Hemaglütinin, nöraminidaz veya her ikisini de kodlayan RNA segmentinde tamamen farklı bir genetik yapılanma meydana gelir Antijenik şift geçiren influenza virusunun orijinal virusla serolojik yakınlığı çok azdır veya yoktur Antijenik şift, influenza virusunun pandemilerinden sorumludur İnfluenza B virusu antijenik olarak influenza A'dan daha stabildir Bu nedenle influenza pandemileri daha çok influenza A virusu ile meydana gelir

akut:ani, çabuk, ilerleyen

pnömoni:akciğer iltihabı

Reye Sendromu: çocuklarda ve ergenlik dönemindekilerde görülebilen bir sağlık sorunu Çok iyi tanınan bir hastalık değil Ortalama olarak her yıl bir milyon çocukta bir oranında görülüyor Nedeni ve oluşum mekanizmaları tam bilinmediği için bazen benzer belirtiler gösteren diğer sağlık sorunları da Reye Sendromu olarak teşhis edilebiliyor Yapılan araştırmalarla bunların Reye olmadığı anlaşıldığında Reye Benzeri Sendrom olarak adlandırılıyor Hastalık öncelikle grip ve suçiçeği nadiren de başka virüs hastalıklarının seyri sırasında görülebiliyor Reye Sendromu, viral hastalık başladıktan 3-7 gün kadar sonra ani belirtilerle başlıyor En tipik belirtileri kusma, şuur bulanıklığı, hayal görme, huzursuzuk ve giderek koma tablosu görülebiliyor Reye Sendromu'nda beyin ve karaciğer yeterli görev yapamıyor Karaciğer şeker metabolizmasını düzenleyememenin yanı sıra, vücut için zararlı olabilecek kimyasal maddeleri işleyerek zararsız hale getirme görevini yapamıyor Buna bağlı olarak kanda amonyak gibi zararlı maddeler çok yükselirken, şeker oranı da ileri derecede düşüyor Ayrıca tıpta ensefalopati denilen türde beyin fonksiyonlarının bozulması tablosu da görülüyor Reye Sendromu neden oluyorİ Reye Sendromu'na yol açan etken bilinmiyor Yapılan bazı çalışmalar bu tür virüs hastalıklarının seyri sırasında kullanılan ilaçlarla aralarında ilişki kurarken, bazı çalışmalar çevre kirliliği sonucu alınan zararlı maddeleri sorumlu tutuyor Genetik yatkınlığı düşündüren bazı çalışma sonuçları da var Özellikle İngiltere kökenli çalışmalarda aspirin kullanımı ile Reye sıklığı arasında istatistik bir yakınlık olması nedeniyle, çocuklarda ve gençlerde aspirin kullanımının kısıtlanması gerektiği öne sürülürken, başka bazı araştırmacılar, aralarında grip ve suçiçeğinin önemli yer tuttuğu viral hastalıklar sırasında parasetamol ya da başka ilaç kullananlarda ve hatta hiç ilaç kullanmayanlarda da Reye görüldüğünü belirterek, böyle bir kısıtlamanın doğru olmayacağını, altında ülkeler arası ekonomik çıkar kaygılarının yatmasından endişe ettiklerini belirtiyorlar Görüldüğü gibi Reye, kesin nedeni bilinmeyen, oldukça ciddi ama çok şükür sık görülmeyen bir hastalık Bu nedenle çocuklarda ve ergenlik dönemindekilerde grip, suçiçeği ve benzeri virüs hastalığı görüldüğünde, evde kendi başına tedaviye kalkışmak yerine bir doktora başvurmakta yarar var

myokardit:kalp kası iltihabıdır

Ensefalopati: beyin dokusunda genelde dejeneratif değişikliklerin görüldüğü hastalıklara verilen isim

Epidemiyoloji, toplumdaki hastalık, kaza ve sağlıkla ilgili durumların dağılımını, görülme sıklıklarını ve bunları etkileyen belirteçleri inceleyen bir tıp bilimi dalıdır

Kronik kardiyopulmoner hastalıkları: Sürekli devam eden kalp ve akciğerle ilgili hastalıklar

Diabet:Şeker hastalığı

Renal bozukluk:Böbrekle ilgili bozukluk

HIV: AIDS'e yol açan virüstür