Buhar Motoru (Buhar Makinesi) İcadı 1698

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-27-2012

Buhar Makineleri

Savery Makinesi

1698 yılında, İngiliz mühendis Thomas Savery (1650-1715), ilk ticari olarak satılan buhar makinesini yapmıştır

Bu makine maden ocağından suyu dışarı atmak amacıyla kullanılmıştır

Madencinin Arkadaşı olarak tanınmaktaydı

Çalışma prensibi ise, buhar kazanından gelen buhar odacığa dolar

Odacık buhar ile doluyken üzerine soğuk su döküldüğünde suya donüşen buhar vakum yaratır böylece odacıktaki su seviyesi yükselir

Vana yardımıyla odaya buhar dolduğunda iş yapılmış olur yani madenden su çekilmiş olur

Bu makinede vanalar insan gücüyle sırayla kapatılıp açılması gerekmektedir

Yüksek basınçla çalıştığından o günün teknolojisine göre bu tip bir buharı güvenli biçimde kullanacak düzeyde değildi

Ayrıca gerekli buharı oluşturmak için suyu ısıtmada çok fazla yakıt gerekliydi

Bu tip makinaların öncülü olan Savery’nin makinası verimi düşük olduğundan fazla kullanılmadı fakat kendinden sonra gelen makinalar için temel teşkil etti

[2]

Newcomen Makinesi

1712 ‘de İngiliz mühendis Thomas Newcomen (1663-1729) yeni bir tür buhar makinesi geliştirdi

Bu makinenin Savery Makinesinden en büyük avantajı pistonun bir zincir yardımıyla tahterevalli benzeri bir tür kaldıraca tutturulmuş olmasıydı

Bu kaldıracın diğer ucu ise bir tür tulumbaya bağlanmıştı

Piston silindirin en üst noktasında iken silindirin içine gönderilen soğuk su buharı yoğunlaştırıyordu

Böylece atmosferik basınç pistona aşağıya doğru kuvvet uyguladığı anda su madenden yükseliyordu

Buhar pistona dolunca bu çevrim tekrar ediyordu

Ayrıca daha az tehlikeliydi

Yine de makine istenilen verime ulaşamamış ve yakıt tüketimi azalmamıştı

Watt Makinesi

1764 yılında bozulan Newcomen makinalarından biri onarılması için İskoçyalı mühendis James Watt’a verildi [3] Makinayı onaran watt aynı zamanda randımanı düşük bu makineyi geliştirmek de istedi Arkadaşı İskoç kimyacı Joseph Black’tan gizli ısıyı [4] öğrenmiş olan Watt aynı odayı sürekli ısıtıp soğutmanın ne kadar israflı bir şey olduğunu anladı ve aklına iki oda yapmak fikri geldi Biri sürekli sıcak, diğeri de sürekli soğuk tutulacaktı Buhar işini yaparken sıcak odada bulunacaktı ve su haline getirilmesi gerektiğinde supaplar sistemiyle soğuk odaya alınacaktı Watt 1781 yılına gelindiğinde makinasını iyice geliştirmiş ve pistonun ileri geri hareketini ustalıkla bir tekerleğin dönme hareketine çeviren mekanik aletleride icat etmişti Watt'ın makine tarihi ve makine mühendisliğine katkıları çok büyük önem taşır

Kaynaklar: Bilim ve Buluşlar Tarihi , Isaac Asimov , İmge Kitapevi, sayfa 177
Temel Britanica, Ana Yayıncılık 92 baskısı, Cilt:4 sayfa :48

08-27-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Buhar Motoru (Buhar Makinesi) İcadı 1698 Buhar Makineleri Savery Makinesi 1698 yılında, İngiliz mühendis Thomas Savery (1650-1715), ilk ticari olarak satılan buhar makinesini yapmıştır Bu makine maden ocağından suyu dışarı atmak amacıyla kullanılmıştır Madencinin Arkadaşı olarak tanınmaktaydı Çalışma prensibi ise, buhar kazanından gelen buhar odacığa dolar Odacık buhar ile doluyken üzerine soğuk su döküldüğünde suya donüşen buhar vakum yaratır böylece odacıktaki su seviyesi yükselir Vana yardımıyla odaya buhar dolduğunda iş yapılmış olur yani madenden su çekilmiş olur Bu makinede vanalar insan gücüyle sırayla kapatılıp açılması gerekmektedir Yüksek basınçla çalıştığından o günün teknolojisine göre bu tip bir buharı güvenli biçimde kullanacak düzeyde değildi Ayrıca gerekli buharı oluşturmak için suyu ısıtmada çok fazla yakıt gerekliydi Bu tip makinaların öncülü olan Savery’nin makinası verimi düşük olduğundan fazla kullanılmadı fakat kendinden sonra gelen makinalar için temel teşkil etti [2] Newcomen Makinesi 1712 ‘de İngiliz mühendis Thomas Newcomen (1663-1729) yeni bir tür buhar makinesi geliştirdi Bu makinenin Savery Makinesinden en büyük avantajı pistonun bir zincir yardımıyla tahterevalli benzeri bir tür kaldıraca tutturulmuş olmasıydı Bu kaldıracın diğer ucu ise bir tür tulumbaya bağlanmıştı Piston silindirin en üst noktasında iken silindirin içine gönderilen soğuk su buharı yoğunlaştırıyordu Böylece atmosferik basınç pistona aşağıya doğru kuvvet uyguladığı anda su madenden yükseliyordu Buhar pistona dolunca bu çevrim tekrar ediyordu Ayrıca daha az tehlikeliydi Yine de makine istenilen verime ulaşamamış ve yakıt tüketimi azalmamıştı Watt Makinesi 1764 yılında bozulan Newcomen makinalarından biri onarılması için İskoçyalı mühendis James Watt’a verildi [3] Makinayı onaran watt aynı zamanda randımanı düşük bu makineyi geliştirmek de istedi Arkadaşı İskoç kimyacı Joseph Black’tan gizli ısıyı [4] öğrenmiş olan Watt aynı odayı sürekli ısıtıp soğutmanın ne kadar israflı bir şey olduğunu anladı ve aklına iki oda yapmak fikri geldi Biri sürekli sıcak, diğeri de sürekli soğuk tutulacaktı Buhar işini yaparken sıcak odada bulunacaktı ve su haline getirilmesi gerektiğinde supaplar sistemiyle soğuk odaya alınacaktı Watt 1781 yılına gelindiğinde makinasını iyice geliştirmiş ve pistonun ileri geri hareketini ustalıkla bir tekerleğin dönme hareketine çeviren mekanik aletleride icat etmişti Watt'ın makine tarihi ve makine mühendisliğine katkıları çok büyük önem taşır Kaynaklar: Bilim ve Buluşlar Tarihi , Isaac Asimov , İmge Kitapevi, sayfa 177 Temel Britanica, Ana Yayıncılık 92 baskısı, Cilt:4 sayfa :48