Ankara - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-26-2012

1-)Kitabın Konusu :

Yakup Kadri KARAOSMANOĞLU?nun Ankara romanı ütopik bir romandır

Bu romanda yazarın özlediği özlemini çektiği geleceğin Ankara?sı dolayısı ile Türkiye?sidir

2-)Kitabın Özeti :

Cumhuriyet inkılabı ile birlikte Anadolu?nun yeniden dirilişi yeniden yapılanması gerekmektedir

Bu yeni yapı üzerine acil bir şekilde bina inşaa edilmelidir

Bunu yapacak olanlar ise dönemin idealist vatansever insanları olacaktır

Ankara romanında ise bunu gerçekleştirecek idealist insanların verdiği mücadele anlatılmaktadır

Bu idealist insanlar inkılap hareketini özümsemiş milli şuura sahip karakterlerdir

Bu insanlar hayat serüveni içerisinde karmaşık yollardan geçerek romanın son bölümünde bir araya gelirler

Kendi hayatlarını geleceğin çağdaş modern öz benliği ile çelişmeyen maddi ve manevi varlığını kaybetmeyen değerleri ile övünen yeni Türk toplumu yaratma mücadelesi içinde geçer

Ankara romanı üç bölümden oluşmaktadır

;

Birinci bölüm : Sakarya savaşı öncesi ( 1922?ye kadar )

İkinci bölüm : Cumhuriyetin ilanını izleyen yıllar ( 1926?ya kadar )

Üçüncü bölüm : Cumhuriyet sonrasının 14 ve 20

Yılları (1937-1943?e kadar )

Bu üç bölümdeki olaylar yazarın her bölümde ayrı bir kişilik olarak karşımıza çıkardığı Selma Hanım?ın çevresinde geçer

Selma Hanım?ın arayışı Ankara?nın arayışıdır

Yazgısı Ankara?nın yazgısıdır

Yaşamı da Ankara?nın yaşamıdır

Selma Hanım?ın ilişki kurduğu erkekler ise birer simgedirler

Birinci bölüm: Kurtuluş Zaferi ile sonuçlanan savaş yıllarındaki Ankara?yı kısa hatlarla açıklamaktadır

Romanın kahramanı olan Selma Hanım hayatını bu üç bölümde üç ayrı erkekle geçiriyor

Milli mücadele yıllarında bir banka şefinin karısıdır

Kocası Nazif?le Ankara?nın yabancısıdır

İstanbul'lu hanım için Ankara?da hayat tek düze ve sıkıcıdır yoksulluklarla doludur

Boş zamanlarında Hatice Hanım ve Halime Hanım ile sohbet eder

Bu sohbetlerinde gündelik Ankara hayatını tüm çıplaklığı ile gözler önüne serer

Daha sonraları Nazif Bey?in vekil arkadaşı Murat Beyle tanışırlar

Bu sırada binbaşı Hakkı Beyle de tanışırlar

Bu dönemlerde Hakkı Bey?in milli mücadele ruhu ve azmi kendisini fazlasıyla etkiler

Bütün ümitlerin zafer?e bağlandığı başka hiçbir şeyin ehemmiyetli olmadığı bu devirde herkesin mütevazı bir hayatı vardır

Yalnız kocası Nazif Bey?in milli davaya bir erkekten beklediği heyecan ve alaka ile bağlanmadığını gören Selma Hanım yavaş yavaş kocası Nazif Bey?den kopmaya başlar

Erkân-ı Harp Binbaşı?sının fikir ve hareketlerine yakınlık duyar

Birinci bölüm Selma Hanım?ın binbaşının cazibesine kendisini kaptırdığı bir zamanda sonuçlanır

İkinci bölümde Selma Hanım Nazif Bey?den boşanmıştır

Bu bölüm zaferden sonraki Ankara?dır

Selma Hanım eski binbaşı emekli Miralay Hakkı Bey?in karısıdır

Ancak koşullar değişmiş değişen koşullar Cumhuriyet öncesinin kişilerini de değiştirmiştir

Hakkı Bey ordudan Murat Bey vekillikten ayrılmışlardır

Vurguncu harp zengini şirket meclisi idarelerinde dolaşan ecnebi gruplarla komisyon işleri yapmaya çalışan Hakkı Bey?in yeni yüzüyle karşılaşırız

Hakkı Bey milli idealleri bir tarafa bırakmış maddi refah içerisinde sadece kendi hesabına çalışan birisine dönüşmüştür

Bu zümreye göre artık halkçılık diye bir dava kalmamıştır

Bu bölümde halk ile bu zümre arasında nasıl doldurulmaz bir uçurum açıldığını inkılabı böyle anlayanları hep kendi lehlerine çekenlerin eleştirisi yer alır

Selma Hanım yeni kocasından da uzaklaşır

Bu sırada muharrir olan Neşet Sabit genç kadını görmek için onların bazı alemlerine iştirak eder

Selma Hanım bu hayatın acılarını onunla paylaşır

Binbaşı Hakkı Bey?den boşanır

Bundan sonraki hayatında toplumsal hizmetlerin en değerlisi olan öğretmenlik görevine atılır

Son bölüm yazarın hayalindeki Ankara?dır

Yazarın bu hayali Cumhuriyet?in Onuncu Yıl Dönümü Bayramıyla başlar

Gazi Mustafa Kemal?in Türk milletine hitabesi bir devir başlangıcının bir yeni sabahın ilk işareti gibi olmuştur

Ankara?nın çehresi değişmiştir

Bundan sonra egoist bir zümrenin zevkine ve menfaatine karşı şiddetli matbuat hücumu başlamıştır

Halk evleri Toplumsal Mükellefiyet Teşkilatı yeni hayatın odakları olmuştur

Selma Hanım Neşet Sabit?le evlenmiş bu iki insan yeni hayatın imar ve inşasında elele vererek büyük bir aşkla çalışıyor yeni değerleri halk yığınlarına götürürler

Harf İnkılabı Tarih Cemiyeti Yüksek İktisat Enstitüsü Halk Evleri gibi daha bir çok alanda büyük atılımlar büyük yenilikler gerçekleşir

Selma Hanım ve Neşet Sabit fırsat buldukça Anadolu?nun muhtelif yerlerine seyahat eder bu seyahatlerinde gördükleri yerlerin yeni çehresiyle karşılaşırlar

Anadolu toprağı suyu kırı bayırı dağı taşıyla eşsiz güzelliğiyle cennetten bir parça gibi tasavvur ederler bundan doyumsuz bir haz alırlar

Hele Pınarbaşı?nda düzenledikleri eğlencelerde halk ezgileri ve türküleri çalınır söylenir sabaha kadar hoşça vakit geçirirler

Roman yazarın bu tasavvuruyla son bulur

3-)Kitabın Ana Fikri :

Yeni kurulan bir devletin buhranlı dönemlerinde insanların kendi menfaatlerinden çok devletini ve milletini düşünmesi gerekir

Bu zor dönemin atlatılmasında her ferdin yürek yüreğe el ele çalışması; engelleri ne kadar güç olsa da beraberce aşması gerekmektedir

4-)Kitaptaki Olayların ve Şahısların Değerlendirmesi :

Selma Hanım : İyi bir öğrenim görmüş haksızlıklara boyun eğmeyen vatansever vatan sevgisi uğrunda oradan oraya koşan; hep bir şeylet arayan aradığını bulamayan; azimli ve hoş görülü halden anlar olgun bir kişidir

Nazif Bey : İyi bir öğrenim görmüş banka şefidir

Sessiz sedasız vatanından çok canını seven kişidir

Binbaşı Hakkı Bey : Milli mücadele yıllarında atılgan ve yiğit bir askerdir

Milli mücadele bitince tavır ve hareketlerinde değişmeler olur

Milli mücadele vurguncusudur sömürücüdür vurdumduymaz biridir

Neşet Sabit Bey : İyi bir öğrenim görmüş genç bir yazardır

Milli mücadelenin yanında yer almış gönülden desteklemiş inkılabın yanında canla başla çalışan; sorumluluğunu bilir azimli hoşgörülü halden anlayan bir kişidir

Murat Bey : Kendisi Anadolu?nun bağrında yetişmiş milli mücadelenin yanında yer almış tutucu kendi çıkarını herşeyin üstünde tutan bir insandır

Milli mücadele vurguncusudur

Milli mücadele sonunda zengin olmuş harvurup harman savuran bir kişidir

Ailesi ile Avrupa?ya kaçmıştır

Ömer Efendi ve Ailesi : Kültür düzeyleri düşük insanlardır

Kendilerinin ayıp saydıkları şeyleri başkaları yaparsa ayıp sayarlar

Kendileri yaparsa olağan karşılarlar

Tutucudurlar

İş hayatında başarılıdırlar

Yıldız Hanım : Tiyatro sanatçısıdır

Şeyh Emin : Dini bir kişidir tutucudur

5- )Kitap Hakkında Şahsi Görüşler :

Anlatımı güzel ve yalın bir kitap

Cumhuriyetin kuruluş yıllarında ki karmaşada insanların tutum ve davranışlarının kendilerini nasıl yansıttıkları hakkında örnekler sunuyor

Türkiye?nin geleceği hakkında o yıllarda ki endişeleri ve yapılanmayı aktarıyor

Okunulması faydalı olacağını düşünüyorum

6-)Kitabın Yazarı Hakkında Bilgi :

27 Mart 1889'da Kahire'de doğdu

İlköğrenimine ailesiyle birlikte gittiği Manisa'da başladı

1903'te İzmir İdadisi'ne girdi

Babasının ölümünden sonra annesiyle yine Mısır'a döndü öğrenimini İskenderiye'deki bir Fransız okulunda tamamladı

1908'de başladığı İstanbul Hukuk Mektebi'ni bitirmedi

1909'da arkadaşı Şehabettin Süleyman aracılığıyla Fecr-i Âti topluluğuna katıldı

1916'da tedavi olmak için gittiği İsviçre'de üç yıl kadar kaldı

Mütareke yıllarında İkdam gazetesindeki yazılarıyla Kurtuluş Savaşı'nı destekledi

1921'de Ankara'ya çağrıldı ve bazı görevler verildi

1923'te Mardin 1931'de Manisa milletvekili oldu

Bir yandan da gazeteciliğini ve roman yazarlığını sürdürdü

Kadro Dergisi 1932'de Vedat Nedim Tör Şevket Süreyya Aydemir Burhan Asaf Belge ve İsmail Hüsrev Tökin ile birlikte Kadro dergisinin kurucuları arasında yer aldı

Savunduğu bazı görüşler aşırı bulunduğu için Kadro dergisinin 1934'te yayımına son vermek zorunda kalmasından sonra Tiran elçiliğine atandı

Daha sonra 1935'te Prag 1939'da La Haye 1942'de Bern 1949'da Tahran ve 1951'de yine Bern elçiliklerine getirildi

27 Mayıs 1960'tan sonra Kurucu Meclis üyeliğine seçildi

Siyasal hayatının son görevi 1961-1965 arasındaki Manisa milletvekilliği oldu

13 Aralık 1974'te Ankara'da öldü

ESERLERİ Roman: Kiralık Konak Nur Baba Hüküm Gecesi Sodom ve Gomore Yaban Ankara Bir Sürgün Panaroma 2 cilt Hep O Şarkı

Hikaye Bir Serencam Rahmet Milli Savaş Hikâyeleri

Anı: Zoraki Diplomat Anamın Kitabı Vatan Yolunda Politikada 45 Yıl

Gençlik ve Edebiyat Hatıraları

08-26-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Ankara - Yakup Kadri Karaosmanoğlu 1-)Kitabın Konusu : Yakup Kadri KARAOSMANOĞLU?nun Ankara romanı ütopik bir romandır Bu romanda yazarın özlediği özlemini çektiği geleceğin Ankara?sı dolayısı ile Türkiye?sidir 2-)Kitabın Özeti : Cumhuriyet inkılabı ile birlikte Anadolu?nun yeniden dirilişi yeniden yapılanması gerekmektedir Bu yeni yapı üzerine acil bir şekilde bina inşaa edilmelidir Bunu yapacak olanlar ise dönemin idealist vatansever insanları olacaktır Ankara romanında ise bunu gerçekleştirecek idealist insanların verdiği mücadele anlatılmaktadır Bu idealist insanlar inkılap hareketini özümsemiş milli şuura sahip karakterlerdir Bu insanlar hayat serüveni içerisinde karmaşık yollardan geçerek romanın son bölümünde bir araya gelirler Kendi hayatlarını geleceğin çağdaş modern öz benliği ile çelişmeyen maddi ve manevi varlığını kaybetmeyen değerleri ile övünen yeni Türk toplumu yaratma mücadelesi içinde geçer Ankara romanı üç bölümden oluşmaktadır; Birinci bölüm : Sakarya savaşı öncesi ( 1922?ye kadar ) İkinci bölüm : Cumhuriyetin ilanını izleyen yıllar ( 1926?ya kadar ) Üçüncü bölüm : Cumhuriyet sonrasının 14 ve 20 Yılları (1937-1943?e kadar ) Bu üç bölümdeki olaylar yazarın her bölümde ayrı bir kişilik olarak karşımıza çıkardığı Selma Hanım?ın çevresinde geçer Selma Hanım?ın arayışı Ankara?nın arayışıdır Yazgısı Ankara?nın yazgısıdır Yaşamı da Ankara?nın yaşamıdır Selma Hanım?ın ilişki kurduğu erkekler ise birer simgedirler Birinci bölüm: Kurtuluş Zaferi ile sonuçlanan savaş yıllarındaki Ankara?yı kısa hatlarla açıklamaktadır Romanın kahramanı olan Selma Hanım hayatını bu üç bölümde üç ayrı erkekle geçiriyor Milli mücadele yıllarında bir banka şefinin karısıdır Kocası Nazif?le Ankara?nın yabancısıdır İstanbul'lu hanım için Ankara?da hayat tek düze ve sıkıcıdır yoksulluklarla doludur Boş zamanlarında Hatice Hanım ve Halime Hanım ile sohbet eder Bu sohbetlerinde gündelik Ankara hayatını tüm çıplaklığı ile gözler önüne serer Daha sonraları Nazif Bey?in vekil arkadaşı Murat Beyle tanışırlar Bu sırada binbaşı Hakkı Beyle de tanışırlar Bu dönemlerde Hakkı Bey?in milli mücadele ruhu ve azmi kendisini fazlasıyla etkiler Bütün ümitlerin zafer?e bağlandığı başka hiçbir şeyin ehemmiyetli olmadığı bu devirde herkesin mütevazı bir hayatı vardır Yalnız kocası Nazif Bey?in milli davaya bir erkekten beklediği heyecan ve alaka ile bağlanmadığını gören Selma Hanım yavaş yavaş kocası Nazif Bey?den kopmaya başlar Erkân-ı Harp Binbaşı?sının fikir ve hareketlerine yakınlık duyar Birinci bölüm Selma Hanım?ın binbaşının cazibesine kendisini kaptırdığı bir zamanda sonuçlanır İkinci bölümde Selma Hanım Nazif Bey?den boşanmıştır Bu bölüm zaferden sonraki Ankara?dır Selma Hanım eski binbaşı emekli Miralay Hakkı Bey?in karısıdır Ancak koşullar değişmiş değişen koşullar Cumhuriyet öncesinin kişilerini de değiştirmiştir Hakkı Bey ordudan Murat Bey vekillikten ayrılmışlardır Vurguncu harp zengini şirket meclisi idarelerinde dolaşan ecnebi gruplarla komisyon işleri yapmaya çalışan Hakkı Bey?in yeni yüzüyle karşılaşırız Hakkı Bey milli idealleri bir tarafa bırakmış maddi refah içerisinde sadece kendi hesabına çalışan birisine dönüşmüştür Bu zümreye göre artık halkçılık diye bir dava kalmamıştır Bu bölümde halk ile bu zümre arasında nasıl doldurulmaz bir uçurum açıldığını inkılabı böyle anlayanları hep kendi lehlerine çekenlerin eleştirisi yer alır Selma Hanım yeni kocasından da uzaklaşır Bu sırada muharrir olan Neşet Sabit genç kadını görmek için onların bazı alemlerine iştirak eder Selma Hanım bu hayatın acılarını onunla paylaşır Binbaşı Hakkı Bey?den boşanır Bundan sonraki hayatında toplumsal hizmetlerin en değerlisi olan öğretmenlik görevine atılır Son bölüm yazarın hayalindeki Ankara?dır Yazarın bu hayali Cumhuriyet?in Onuncu Yıl Dönümü Bayramıyla başlar Gazi Mustafa Kemal?in Türk milletine hitabesi bir devir başlangıcının bir yeni sabahın ilk işareti gibi olmuştur Ankara?nın çehresi değişmiştir Bundan sonra egoist bir zümrenin zevkine ve menfaatine karşı şiddetli matbuat hücumu başlamıştır Halk evleri Toplumsal Mükellefiyet Teşkilatı yeni hayatın odakları olmuştur Selma Hanım Neşet Sabit?le evlenmiş bu iki insan yeni hayatın imar ve inşasında elele vererek büyük bir aşkla çalışıyor yeni değerleri halk yığınlarına götürürler Harf İnkılabı Tarih Cemiyeti Yüksek İktisat Enstitüsü Halk Evleri gibi daha bir çok alanda büyük atılımlar büyük yenilikler gerçekleşir Selma Hanım ve Neşet Sabit fırsat buldukça Anadolu?nun muhtelif yerlerine seyahat eder bu seyahatlerinde gördükleri yerlerin yeni çehresiyle karşılaşırlar Anadolu toprağı suyu kırı bayırı dağı taşıyla eşsiz güzelliğiyle cennetten bir parça gibi tasavvur ederler bundan doyumsuz bir haz alırlar Hele Pınarbaşı?nda düzenledikleri eğlencelerde halk ezgileri ve türküleri çalınır söylenir sabaha kadar hoşça vakit geçirirler Roman yazarın bu tasavvuruyla son bulur 3-)Kitabın Ana Fikri : Yeni kurulan bir devletin buhranlı dönemlerinde insanların kendi menfaatlerinden çok devletini ve milletini düşünmesi gerekirBu zor dönemin atlatılmasında her ferdin yürek yüreğe el ele çalışması; engelleri ne kadar güç olsa da beraberce aşması gerekmektedir 4-)Kitaptaki Olayların ve Şahısların Değerlendirmesi : Selma Hanım : İyi bir öğrenim görmüş haksızlıklara boyun eğmeyen vatansever vatan sevgisi uğrunda oradan oraya koşan; hep bir şeylet arayan aradığını bulamayan; azimli ve hoş görülü halden anlar olgun bir kişidir Nazif Bey : İyi bir öğrenim görmüş banka şefidir Sessiz sedasız vatanından çok canını seven kişidir Binbaşı Hakkı Bey : Milli mücadele yıllarında atılgan ve yiğit bir askerdir Milli mücadele bitince tavır ve hareketlerinde değişmeler olur Milli mücadele vurguncusudur sömürücüdür vurdumduymaz biridir Neşet Sabit Bey : İyi bir öğrenim görmüş genç bir yazardır Milli mücadelenin yanında yer almış gönülden desteklemiş inkılabın yanında canla başla çalışan; sorumluluğunu bilir azimli hoşgörülü halden anlayan bir kişidir Murat Bey : Kendisi Anadolu?nun bağrında yetişmiş milli mücadelenin yanında yer almış tutucu kendi çıkarını herşeyin üstünde tutan bir insandır Milli mücadele vurguncusudur Milli mücadele sonunda zengin olmuş harvurup harman savuran bir kişidir Ailesi ile Avrupa?ya kaçmıştır Ömer Efendi ve Ailesi : Kültür düzeyleri düşük insanlardırKendilerinin ayıp saydıkları şeyleri başkaları yaparsa ayıp sayarlar Kendileri yaparsa olağan karşılarlar Tutucudurlar İş hayatında başarılıdırlar Yıldız Hanım : Tiyatro sanatçısıdır Şeyh Emin : Dini bir kişidir tutucudur 5- )Kitap Hakkında Şahsi Görüşler : Anlatımı güzel ve yalın bir kitap Cumhuriyetin kuruluş yıllarında ki karmaşada insanların tutum ve davranışlarının kendilerini nasıl yansıttıkları hakkında örnekler sunuyor Türkiye?nin geleceği hakkında o yıllarda ki endişeleri ve yapılanmayı aktarıyorOkunulması faydalı olacağını düşünüyorum 6-)Kitabın Yazarı Hakkında Bilgi : 27 Mart 1889'da Kahire'de doğdu İlköğrenimine ailesiyle birlikte gittiği Manisa'da başladı 1903'te İzmir İdadisi'ne girdi Babasının ölümünden sonra annesiyle yine Mısır'a döndü öğrenimini İskenderiye'deki bir Fransız okulunda tamamladı 1908'de başladığı İstanbul Hukuk Mektebi'ni bitirmedi 1909'da arkadaşı Şehabettin Süleyman aracılığıyla Fecr-i Âti topluluğuna katıldı 1916'da tedavi olmak için gittiği İsviçre'de üç yıl kadar kaldı Mütareke yıllarında İkdam gazetesindeki yazılarıyla Kurtuluş Savaşı'nı destekledi 1921'de Ankara'ya çağrıldı ve bazı görevler verildi 1923'te Mardin 1931'de Manisa milletvekili oldu Bir yandan da gazeteciliğini ve roman yazarlığını sürdürdü Kadro Dergisi 1932'de Vedat Nedim Tör Şevket Süreyya Aydemir Burhan Asaf Belge ve İsmail Hüsrev Tökin ile birlikte Kadro dergisinin kurucuları arasında yer aldı Savunduğu bazı görüşler aşırı bulunduğu için Kadro dergisinin 1934'te yayımına son vermek zorunda kalmasından sonra Tiran elçiliğine atandı Daha sonra 1935'te Prag 1939'da La Haye 1942'de Bern 1949'da Tahran ve 1951'de yine Bern elçiliklerine getirildi 27 Mayıs 1960'tan sonra Kurucu Meclis üyeliğine seçildi Siyasal hayatının son görevi 1961-1965 arasındaki Manisa milletvekilliği oldu 13 Aralık 1974'te Ankara'da öldü ESERLERİ Roman: Kiralık Konak Nur Baba Hüküm Gecesi Sodom ve Gomore Yaban Ankara Bir Sürgün Panaroma 2 cilt Hep O Şarkı Hikaye Bir Serencam Rahmet Milli Savaş Hikâyeleri Anı: Zoraki Diplomat Anamın Kitabı Vatan Yolunda Politikada 45 Yıl Gençlik ve Edebiyat Hatıraları