Anamın Kitabı - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-26-2012

KİTABIN KONUSU:Çocukluk yıllarında çok acı çekmiş bir çocuğun bu anılarının onu nasıl etkilediğini ve sonuçlarını anlatır

KİTABIN ÖZETİ :

Yakup Kadri Karaosmanoğlu?nun belki bütün romanlarımın anahtarlarını verdiğim kitabım dediği ?Anamın Kitabı?onun en önemli eserlerinden biridir

Eserde yazar çocukluk anılarından bahsetmekte bunu yaparken de şuuraltı tekniğinden yararlanmaktadır

İnsanın alınyazısının çocuklukta yazıldığını ve hangi yaşa girerse girsin şuuraltında daima çocukluk kaldığını savunur

Yakup Kadri Aydın ve Manisa?da hüküm sürmüş Karaosmanoğulları sülalesine mensuptur

Yazar altı yaşına kadar babasının Mısır?daki İbrahim Paşa Konağına yerleşmiş ve İkbal Hanımla evlenene kadar burada yaşamıştır

İkbal Hanımla evlendikten sonra Kahire?ye yerleşmiştir

Daha sonra İbrahim Paşanın ölmesi nedeniyle Manisa?ya yerleşmiştir

Eser hayatının doğrudan doğruya bu bölümleriyle ilgilidir

Yazar babasını çevresinde çok saygın bir kişiliğe sahip olmasına rağmen sevmez

Babasının konuşma tarzı hareketleri konuşması ve bilhassa annesine karşı olan davranışları yazara çok ilkel gelir

Nitekim babası eve geldiğinde önüne konulan terlikleri giydikten sonra annesini peşinden sürükler kendisi ile ilgilenilmekte biraz gecikilse evi velveleye vererek huzursuzluk çıkartır

Yazarda geçmişe daima bir özlem vardır

Lalasıyla Nil boyunca Ehramlara doğru ya da şehrin kalabalık caddelerine doğru yapılan gezintiler hele babasıyla şehrin hayvanat bahçesi karakterindeki ?Özbekiye Bahçesine? yaptığı araba gezintileri onun için tadına varılmaz saatlerdir

Mısır?daki bu ihtişam dolu çocukluk günlerini altı yaşında geldiği Manisa?daki sıkıntılı günler takip eder

Burada okula giderken uyku sersemi kalkışını eline ?Amme Cüzzü? tutuşturularak sokak kapısından dışarı bırakılıverişini kendisine kahvaltı olarak bir dilim kuru ekmekle bir topak tulum peyniri sunuluşunu hiç unutmaz

Hele okula giderken yolun bozukluğu onun için işkence dolu saatlerdir

Okul hayatı ise ona göre pek verimsizdir

Okulun doksanlık kapıcısı onu teneffüslerde rahat bırakmaz

Sınıf hocası Mustafa Efendinin daima çatık ve kızgın suratı okulun müdürü Hüseyin Efendinin şimşir sopası da onu rahatsız etmektedir

Ama yazarı mektepten asıl yıldıran okulun pisliği ve mundarlığıdır

Bu nedenle biraz utangaçlığından bilhassada bu ağır koku yüzünden annesinin kendisine hazırladığı yemeği bile yemez arkadaşlarına bırakır

Mısır dönüşü Karaosmanoğulları sülalesi kendilerine itibar göstermediğinden sıkıntılı günler yaşarlar

Kendilerine babasının arkadaşı Hulusi Bey kucak açar

Onun konağında önce misafir olarak birkaç gün kaldıktan sonra konağın yanındaki küçük evi kiralalar

Bu evde yazarın ilk dikkatini çeken şey evin arka kısmından kendisine çok yakın görünen Manisa Dağıdır

Dağa baktıkça dağdaki boz renkli kaya diz çökmüş bir deve gibi buradaki inde aslan gibi görünür kendisine

O dağdaki tabiat şekillerini iniş yokuş yar oyuk tepe masallardaki peri padişahının sarayındaki denizlere kulelere benzer varlıklarmış gibi düşünür

Sürekli olarak bu dağa gitmek ister

Bir gün komşusunun oğlu Cemal ile oraya giderler

Fakat beklediğini bulamaz hayal kırıklığına uğramıştır

Çocukluğunda en derin en ihtiraslı sevgisini tercih ettiği insan Afet Ninesidir

Ninesi Kadri Beyin küçüğü Nazif Beyi kaybettiğinden bu yana tek sevgisini torunu Yakup Kadiri?ye yöneltmiştir

Ninesi onlarda kaldığı süreçte Yakup Kadri ondan ayrı yatmaz

Hatta ninesi hastalandığında bile ondan ayrılamaz

Hele ninesi kendi evine dönmeye kalsın; evde kıyametleri kopartır günlerce ağlar yemekten içmekten kesilir evdekilere hayatı zehir eder

Babasının hastalığı da eserde geniş yer alır

Babası hayatının son devresinde kendisini dünyadan iyice çekerek ahirete verir

Seccadesinin başına oturarak saatlerce tespih çeker on dakikada kılınacak namazları yarım saatte bitirir

Yakup Kadiri?ye Kuran-ı Kerim öğretmeye çalışır

Ama Yakup Kadri bunu hiç beceremez

Yazarı bu derslerden evde bozulan antika saatler kurtarır

Babası günlerce saatleri yapmaya çalışır ama muvaffak olamaz

Babası ölümüne doğru ?Ramazanı Şerif? geliyor diye evin içinde çocukça bir sevinçle dolaşır

Ramazanı mutlaka İstanbul?da geçirmek niyetindedir

Fakat gidecekleri günün arifesinde babası ansızın hastalanarak yatağa düşer

Hastalığı çok ağırdır çok geçmeden ölür

Yakup Kadiri?yi ölümden ziyade kardeşiyle birlikte komşusunun evinde geçirdikleri ayrılık geceleri etkiler

Babasının cesedi önüne götürüldüğünde diğerleri gibi ağlamak istediği halde ağlayamaz

Çayırbaşı İlkokulunun yazarın huyunun değişmesinde büyük rolü vardır

Okuldaki çocuklar öyle yabanidir ki onu okula evin kalfası götürmektedir

Kalfası teneffüslerde bile yanından ayrılmamaktadır

Ancak bu vaziyet yazara ağır gelmektedir

Buradaki çocuklar daima birbirleriyle kavga etmekte çete savaşları yapmakta ve birbirlerine ağır küfürler savurmaktadırlar

Yine bir gün böyle bir kavga esnasında kalfanın (kendisinden 5 ?6 yaş büyük) kavgayı ayırmaması nedeniyle kızarak kalfasına ağza alınmayacak küfürler savurup yumruklamaya başlar

Bu nedenle kalfası onu bir daha okula götürmeye cesaret edemez

Ancak yazar kendisinden daha büyük birini dövmenin verdiği gururla kendisine olan güveni yerine gelir

Bu olaydan haberinin olmadığını sandığı annesi ona küser

Bunu bilmeyen Yakup Kadri annesinin ilgisini çekmek ve annesinin sevgisini tekrar kazanmak için çeşitli muziplikler yapar kendisini yaralar

En küçük bir olayda bile üzerine titreyen annesi bu olaylarda yanına bile gitmez

Sonunda yazar durumu anlayarak bir daha ağzına öyle sözler almayacağına söz vererek annesinden özür diler ve elini öper

İşler yoluna girer

KİTABIN ANA FİKRİ:Aile bireyleri çocukların gelişme döneminde onlara karşı daha sağdulu davranmalıaile içindeki tutum ve davranışların onları nasıl etkilediğini fark etmelidir

KİŞİLERİN VE OLAYLARIN İNCELENMESİ:

Yazar : Çocukluğunda bir acı çekmiştir

Bundan dolayı sessiz sakin fazla konuşmayan bir yapıya sahiptir

Duygusaldır

Arkadaşlarıyla fazla konuşmaz

Yazarın babası:Çevresi tarafından sevilir

Fakat evde aile bireylerine karşı ilkel davranır

Kılık ve kıyafetine özen gösterir

Eskiye bağlı bir insandır

İkbal Hanım:Yazarın annesidir

Güzel bir kadındır

Fazla konuşmaz

Çevresinde sevilir

Sessiz sakindir

Olaylara mantığıyla yaklaşır

İnsanları ayırt etmeden sever

Afet nine : Yazarın en sevdiği aile üyasidir

Tatlı ve şirin bir hanımdır

Yaşlıdır

Eşini kaybettikten sonra tüm sevgisini torununa verir

Neşeli bir hanımdır

KİTAP HAKKINDA ŞAHSİ GÖRÜŞLER: Kitap yaşanabilecek bir olayı dile için okuması insana hem zevk veriyor hem de insanın çocuk yetiştirirken karşılaşabileceğimiz olayları anlattığından akıcıdır

Dili günümüze göre ağırdır

Olay bağlantıları çok zor yapılır

Okumaya değer bir kitap olduğunu düşünüyorum

YAZAR HAKKINDA KISA BİLGİ:

21

Yüzyıl edebiyatının büyük romancısı 27 Mart 1889?da kahire?de doğdu

Kurtuluş savaşı yıllarında Anadolu?ya geçti

Emekliye ayrılınca verimli bir yazı hayatında başladı

yazarlığını sürdürürken 13 Aralık 1974?te Ankara?da öldü

Yazar eserlerinde Türk toplumunun Tanzimattan Atatürk Türkiye?si dönemi ne kadar olan yaşantısını anlatan hikayemakale ve romanlar yazmıştır

ESERLERİ:

HİKAYE: Bir serencam Rahmet Milli Savaş Hikayeleri

ROMAN: Yaban Kiralık konak Nur Baba Hüküm Gecesi Ankara Bir Sürgün Hep O Şarkı

ANI : Zoraki Diplomat Anamın Kitabı Vatan Yolunda

MONOGRAFİ: Atatürk Ahmet Haşim

08-26-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Anamın Kitabı - Yakup Kadri Karaosmanoğlu KİTABIN KONUSU:Çocukluk yıllarında çok acı çekmiş bir çocuğun bu anılarının onu nasıl etkilediğini ve sonuçlarını anlatır KİTABIN ÖZETİ : Yakup Kadri Karaosmanoğlu?nun belki bütün romanlarımın anahtarlarını verdiğim kitabım dediği ?Anamın Kitabı?onun en önemli eserlerinden biridir Eserde yazar çocukluk anılarından bahsetmekte bunu yaparken de şuuraltı tekniğinden yararlanmaktadır İnsanın alınyazısının çocuklukta yazıldığını ve hangi yaşa girerse girsin şuuraltında daima çocukluk kaldığını savunur Yakup Kadri Aydın ve Manisa?da hüküm sürmüş Karaosmanoğulları sülalesine mensuptur Yazar altı yaşına kadar babasının Mısır?daki İbrahim Paşa Konağına yerleşmiş ve İkbal Hanımla evlenene kadar burada yaşamıştır İkbal Hanımla evlendikten sonra Kahire?ye yerleşmiştir Daha sonra İbrahim Paşanın ölmesi nedeniyle Manisa?ya yerleşmiştir Eser hayatının doğrudan doğruya bu bölümleriyle ilgilidir Yazar babasını çevresinde çok saygın bir kişiliğe sahip olmasına rağmen sevmez Babasının konuşma tarzı hareketleri konuşması ve bilhassa annesine karşı olan davranışları yazara çok ilkel gelir Nitekim babası eve geldiğinde önüne konulan terlikleri giydikten sonra annesini peşinden sürükler kendisi ile ilgilenilmekte biraz gecikilse evi velveleye vererek huzursuzluk çıkartır Yazarda geçmişe daima bir özlem vardır Lalasıyla Nil boyunca Ehramlara doğru ya da şehrin kalabalık caddelerine doğru yapılan gezintiler hele babasıyla şehrin hayvanat bahçesi karakterindeki ?Özbekiye Bahçesine? yaptığı araba gezintileri onun için tadına varılmaz saatlerdir Mısır?daki bu ihtişam dolu çocukluk günlerini altı yaşında geldiği Manisa?daki sıkıntılı günler takip eder Burada okula giderken uyku sersemi kalkışını eline ?Amme Cüzzü? tutuşturularak sokak kapısından dışarı bırakılıverişini kendisine kahvaltı olarak bir dilim kuru ekmekle bir topak tulum peyniri sunuluşunu hiç unutmaz Hele okula giderken yolun bozukluğu onun için işkence dolu saatlerdir Okul hayatı ise ona göre pek verimsizdir Okulun doksanlık kapıcısı onu teneffüslerde rahat bırakmaz Sınıf hocası Mustafa Efendinin daima çatık ve kızgın suratı okulun müdürü Hüseyin Efendinin şimşir sopası da onu rahatsız etmektedir Ama yazarı mektepten asıl yıldıran okulun pisliği ve mundarlığıdır Bu nedenle biraz utangaçlığından bilhassada bu ağır koku yüzünden annesinin kendisine hazırladığı yemeği bile yemez arkadaşlarına bırakır Mısır dönüşü Karaosmanoğulları sülalesi kendilerine itibar göstermediğinden sıkıntılı günler yaşarlar Kendilerine babasının arkadaşı Hulusi Bey kucak açar Onun konağında önce misafir olarak birkaç gün kaldıktan sonra konağın yanındaki küçük evi kiralalar Bu evde yazarın ilk dikkatini çeken şey evin arka kısmından kendisine çok yakın görünen Manisa Dağıdır Dağa baktıkça dağdaki boz renkli kaya diz çökmüş bir deve gibi buradaki inde aslan gibi görünür kendisine O dağdaki tabiat şekillerini iniş yokuş yar oyuk tepe masallardaki peri padişahının sarayındaki denizlere kulelere benzer varlıklarmış gibi düşünür Sürekli olarak bu dağa gitmek ister Bir gün komşusunun oğlu Cemal ile oraya giderler Fakat beklediğini bulamaz hayal kırıklığına uğramıştır Çocukluğunda en derin en ihtiraslı sevgisini tercih ettiği insan Afet Ninesidir Ninesi Kadri Beyin küçüğü Nazif Beyi kaybettiğinden bu yana tek sevgisini torunu Yakup Kadiri?ye yöneltmiştir Ninesi onlarda kaldığı süreçte Yakup Kadri ondan ayrı yatmaz Hatta ninesi hastalandığında bile ondan ayrılamaz Hele ninesi kendi evine dönmeye kalsın; evde kıyametleri kopartır günlerce ağlar yemekten içmekten kesilir evdekilere hayatı zehir eder Babasının hastalığı da eserde geniş yer alır Babası hayatının son devresinde kendisini dünyadan iyice çekerek ahirete verir Seccadesinin başına oturarak saatlerce tespih çeker on dakikada kılınacak namazları yarım saatte bitirir Yakup Kadiri?ye Kuran-ı Kerim öğretmeye çalışır Ama Yakup Kadri bunu hiç beceremez Yazarı bu derslerden evde bozulan antika saatler kurtarır Babası günlerce saatleri yapmaya çalışır ama muvaffak olamaz Babası ölümüne doğru ?Ramazanı Şerif? geliyor diye evin içinde çocukça bir sevinçle dolaşır Ramazanı mutlaka İstanbul?da geçirmek niyetindedir Fakat gidecekleri günün arifesinde babası ansızın hastalanarak yatağa düşer Hastalığı çok ağırdır çok geçmeden ölür Yakup Kadiri?yi ölümden ziyade kardeşiyle birlikte komşusunun evinde geçirdikleri ayrılık geceleri etkiler Babasının cesedi önüne götürüldüğünde diğerleri gibi ağlamak istediği halde ağlayamaz Çayırbaşı İlkokulunun yazarın huyunun değişmesinde büyük rolü vardır Okuldaki çocuklar öyle yabanidir ki onu okula evin kalfası götürmektedir Kalfası teneffüslerde bile yanından ayrılmamaktadır Ancak bu vaziyet yazara ağır gelmektedir Buradaki çocuklar daima birbirleriyle kavga etmekte çete savaşları yapmakta ve birbirlerine ağır küfürler savurmaktadırlar Yine bir gün böyle bir kavga esnasında kalfanın (kendisinden 5 ?6 yaş büyük) kavgayı ayırmaması nedeniyle kızarak kalfasına ağza alınmayacak küfürler savurup yumruklamaya başlar Bu nedenle kalfası onu bir daha okula götürmeye cesaret edemez Ancak yazar kendisinden daha büyük birini dövmenin verdiği gururla kendisine olan güveni yerine gelir Bu olaydan haberinin olmadığını sandığı annesi ona küser Bunu bilmeyen Yakup Kadri annesinin ilgisini çekmek ve annesinin sevgisini tekrar kazanmak için çeşitli muziplikler yapar kendisini yaralar En küçük bir olayda bile üzerine titreyen annesi bu olaylarda yanına bile gitmez Sonunda yazar durumu anlayarak bir daha ağzına öyle sözler almayacağına söz vererek annesinden özür diler ve elini öper İşler yoluna girer KİTABIN ANA FİKRİ:Aile bireyleri çocukların gelişme döneminde onlara karşı daha sağdulu davranmalıaile içindeki tutum ve davranışların onları nasıl etkilediğini fark etmelidir KİŞİLERİN VE OLAYLARIN İNCELENMESİ: Yazar : Çocukluğunda bir acı çekmiştir Bundan dolayı sessiz sakin fazla konuşmayan bir yapıya sahiptir Duygusaldır Arkadaşlarıyla fazla konuşmaz Yazarın babası:Çevresi tarafından sevilirFakat evde aile bireylerine karşı ilkel davranır Kılık ve kıyafetine özen gösterir Eskiye bağlı bir insandır İkbal Hanım:Yazarın annesidir Güzel bir kadındır Fazla konuşmaz Çevresinde sevilir Sessiz sakindir Olaylara mantığıyla yaklaşır İnsanları ayırt etmeden sever Afet nine : Yazarın en sevdiği aile üyasidir Tatlı ve şirin bir hanımdır Yaşlıdır Eşini kaybettikten sonra tüm sevgisini torununa verir Neşeli bir hanımdır KİTAP HAKKINDA ŞAHSİ GÖRÜŞLER: Kitap yaşanabilecek bir olayı dile için okuması insana hem zevk veriyor hem de insanın çocuk yetiştirirken karşılaşabileceğimiz olayları anlattığından akıcıdır Dili günümüze göre ağırdır Olay bağlantıları çok zor yapılır Okumaya değer bir kitap olduğunu düşünüyorum YAZAR HAKKINDA KISA BİLGİ: 21 Yüzyıl edebiyatının büyük romancısı 27 Mart 1889?da kahire?de doğdu Kurtuluş savaşı yıllarında Anadolu?ya geçti Emekliye ayrılınca verimli bir yazı hayatında başladıyazarlığını sürdürürken 13 Aralık 1974?te Ankara?da öldü Yazar eserlerinde Türk toplumunun Tanzimattan Atatürk Türkiye?si dönemi ne kadar olan yaşantısını anlatan hikayemakale ve romanlar yazmıştır ESERLERİ: HİKAYE: Bir serencam Rahmet Milli Savaş Hikayeleri ROMAN: Yaban Kiralık konak Nur Baba Hüküm Gecesi Ankara Bir Sürgün Hep O Şarkı ANI : Zoraki Diplomat Anamın Kitabı Vatan Yolunda MONOGRAFİ: Atatürk Ahmet Haşim