Türkiye’Deki Dağlar Ve Ekonomiye Etkileri Nelerdir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Türkiye’deki Dağlar ve Ekonomiye Etkileri Nelerdir?

Türkiye’de dağlar çok geniş bir alan kaplar

Dağ; çevresine göre 500m

Ve daha yüksek kabarıklıklardır

Bazıları tek bulunurken bazıları da sıradağlar şeklindedir

Oluşumlarına göre dağlar ikiye ayrılır

1-Orojenik Hareketlerle Oluşan Dağlar:
Orojenez dağ oluşumu demektir

Yan basınçla sıkışan yerkabuğu plakaları kıvrılarak yada kırılarak engebe kazanır ve sıradağlar oluşur

Ülkemizde orojenez iki şekilde görülür

A) Kıvrılma ile
B) Kırılma ile
a) Kıvrım Dağları: Orojenez sonucu esnek tabakalar kıvrılarak yükselir ve sıradağlar oluşturur

Ülkemizdeki dağlar Alp-Himalaya orojenezi sonucu oluşmuştur

Kuzey Anadolu ve Toros Dağları bu şekilde oluşmuştur

B Kıvrılma sonucu yüksekte kalan kubbemsi kısımlara Antiklinal

alçakta kalan çanaksı yapıya ise Senklinal denir

Bu oluşumda da bazen kırılmalar dolayısıyla senklinaller boyunca fay hatları oluşabilir

Ülkemizi K

Anadolu b) Kırık Dağları: Orojenez sonucu sert tabakalar kıvrılmaz kırılır

Böylece yükselen kısımlar (Horst) sıradağları oluştururken

Alçalan kısımlar Çöküntü ovalarını (Graben) oluştururlar

Horst ve Grabenler arasında ise kırıklar (Fay Hatları) bulunur

Bu yüzden buralar hem deprem alanlarıdır hem de kaplıca kaynaklarının sık görüldüğü yerlerdir

Ege bölgesinde kıyıya dik uzanan dağlar bu şekilde oluşmuşlardır

2- Volkanizma ile Oluşan Dağlar:
Yerin derinliklerindeki mağmanın yerkabuğunun zayıf ve çatlak kısımlarından yer üstüne çıkmasıyla oluşan genelde tek dağlardan ibaret olan dağlardır

Not: Volkanik sahalar mineralce zengindir

O yüzden tarım arazileri de çok verimlidir

Ayrıca maden bakımından da zengin alanlardır

Türkiyedeki volkanik dağlar;
Marmara Bölgesi : Uludağ
G

Doğu Anadolu Bölgesi : Karacadağ
Karadeniz Bölgesi : Köroğlu Dağları
Akdeniz Bölgesi : Hassa Bölgesi (Hatay)Ege Bölgesi : Kula Tepeleri (En genç)
Doğu Anadolu Bölgesi : Ağrı

Tendürek

Nemrut

Süphan Dağları
İç Anadolu Bölgesi : Erciyes

Melendiz

Hasandağ

Karadağ

Karacadağ

TÜRKİYEDEKİ DAĞLARIN DAĞILIŞI
Kuzey Anadolu Dağları: Alp-Himalaya sisteminin kuzey kanadını oluşturur

Kocaeli Yarımadasından Gürcistan’a kadar uzanır

Bu uzanış boyunca dağlar Batı Karadeniz’de yükselir Orta Karadeniz’de 1000m

lere alçalır D

Karadeniz’de ise tekrar yükselerek 3000 m

nin üstüne çıkar

K

Anadolu Dağları kıyıya paralel uzanırlar

Bu yüzden bol yağış alan kıyı kesimde fındık

çay gibi mono kültür ürünler yetiştirilir

Ayrıca ormanlarında sık olmasını sağlar

Güney Anadolu Dağları: Alp sisteminin güney koludur

Toros Dağları da denir

Girit ve Rodos Adalarından başlar İran’a kadar uzanır

Bu dağlar özellikle Taşeli Yarımadası karstik arazilerden oluşmuştur

Bir sürü karstik şekle rastlanır

Batı Anadolu Dağları: Kırıklı yapıda olduklarından horstlar şeklinde oluşmuşlardır

Aralarında ise Grabenler yani çöküntü ovaları uzanır

Denize dik uzandıkları için;
• İç kısımlara ulaşımı zorlaştırmazlar

• Kıyıların çok girintili çıkıntılı olmasını sağlamıştır

• İklimin iç kısımlara kadar girebilmesini sağlamış

Bu da tarımı olumlu etkilemiştir

Dağların Ekonomiye Etkileri
Olumlu Etkileri
• Kıyı kesimleri iç bölgelerden ayırarak kıyıların yağışlı iç kısımları karasal olmasını sağlamış Bu durum mevsim çeşitliliğine neden olmuştur

Bu durumda tarımsal ürün çeşitliliğine imkan sağlar

• K

A

D

’da gür ormanlar oluşmuştur

• Dağlar akarsuların su deposudur

• Yaban hayatının yaşama alanlarıdır

• Yer altı kaynaklarının temel depo alanlarıdır

• Avcılık

Dağ Sporları ve Kış Turizmine imkan sağlarlar

• Yaylacılık faaliyetleri ile hayvancılığı destekler

Olumsuz Etkileri
• Ulaşımı zorlaştırır

Yol yapım maliyetlerini arttırır

• Heyelanların fazla olduğu yerlerde can ve mal kayıplarına neden olurlar

• Tarım ve Yerleşme alanlarının sınırlanmasına neden olur

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Türkiye’Deki Dağlar Ve Ekonomiye Etkileri Nelerdir? Türkiye’deki Dağlar ve Ekonomiye Etkileri Nelerdir? Türkiye’de dağlar çok geniş bir alan kaplar Dağ; çevresine göre 500m Ve daha yüksek kabarıklıklardır Bazıları tek bulunurken bazıları da sıradağlar şeklindedirOluşumlarına göre dağlar ikiye ayrılır1-Orojenik Hareketlerle Oluşan Dağlar: Orojenez dağ oluşumu demektir Yan basınçla sıkışan yerkabuğu plakaları kıvrılarak yada kırılarak engebe kazanır ve sıradağlar oluşur Ülkemizde orojenez iki şekilde görülür A) Kıvrılma ile B) Kırılma ile a) Kıvrım Dağları: Orojenez sonucu esnek tabakalar kıvrılarak yükselir ve sıradağlar oluşturur Ülkemizdeki dağlar Alp-Himalaya orojenezi sonucu oluşmuştur Kuzey Anadolu ve Toros Dağları bu şekilde oluşmuştur B Kıvrılma sonucu yüksekte kalan kubbemsi kısımlara Antiklinal alçakta kalan çanaksı yapıya ise Senklinal denir Bu oluşumda da bazen kırılmalar dolayısıyla senklinaller boyunca fay hatları oluşabilir Ülkemizi KAnadolu b) Kırık Dağları: Orojenez sonucu sert tabakalar kıvrılmaz kırılır Böylece yükselen kısımlar (Horst) sıradağları oluştururken Alçalan kısımlar Çöküntü ovalarını (Graben) oluştururlar Horst ve Grabenler arasında ise kırıklar (Fay Hatları) bulunur Bu yüzden buralar hem deprem alanlarıdır hem de kaplıca kaynaklarının sık görüldüğü yerlerdir Ege bölgesinde kıyıya dik uzanan dağlar bu şekilde oluşmuşlardır 2- Volkanizma ile Oluşan Dağlar: Yerin derinliklerindeki mağmanın yerkabuğunun zayıf ve çatlak kısımlarından yer üstüne çıkmasıyla oluşan genelde tek dağlardan ibaret olan dağlardır Not: Volkanik sahalar mineralce zengindir O yüzden tarım arazileri de çok verimlidir Ayrıca maden bakımından da zengin alanlardır Türkiyedeki volkanik dağlar; Marmara Bölgesi : Uludağ GDoğu Anadolu Bölgesi : Karacadağ Karadeniz Bölgesi : Köroğlu Dağları Akdeniz Bölgesi : Hassa Bölgesi (Hatay)Ege Bölgesi : Kula Tepeleri (En genç) Doğu Anadolu Bölgesi : Ağrı Tendürek Nemrut Süphan Dağları İç Anadolu Bölgesi : Erciyes Melendiz Hasandağ Karadağ Karacadağ TÜRKİYEDEKİ DAĞLARIN DAĞILIŞI Kuzey Anadolu Dağları: Alp-Himalaya sisteminin kuzey kanadını oluşturur Kocaeli Yarımadasından Gürcistan’a kadar uzanır Bu uzanış boyunca dağlar Batı Karadeniz’de yükselir Orta Karadeniz’de 1000m lere alçalır DKaradeniz’de ise tekrar yükselerek 3000 m nin üstüne çıkar KAnadolu Dağları kıyıya paralel uzanırlar Bu yüzden bol yağış alan kıyı kesimde fındık çay gibi mono kültür ürünler yetiştirilir Ayrıca ormanlarında sık olmasını sağlar Güney Anadolu Dağları: Alp sisteminin güney koludur Toros Dağları da denir Girit ve Rodos Adalarından başlar İran’a kadar uzanır Bu dağlar özellikle Taşeli Yarımadası karstik arazilerden oluşmuştur Bir sürü karstik şekle rastlanır Batı Anadolu Dağları: Kırıklı yapıda olduklarından horstlar şeklinde oluşmuşlardır Aralarında ise Grabenler yani çöküntü ovaları uzanır Denize dik uzandıkları için; • İç kısımlara ulaşımı zorlaştırmazlar • Kıyıların çok girintili çıkıntılı olmasını sağlamıştır • İklimin iç kısımlara kadar girebilmesini sağlamış Bu da tarımı olumlu etkilemiştir Dağların Ekonomiye Etkileri Olumlu Etkileri • Kıyı kesimleri iç bölgelerden ayırarak kıyıların yağışlı iç kısımları karasal olmasını sağlamış Bu durum mevsim çeşitliliğine neden olmuştur Bu durumda tarımsal ürün çeşitliliğine imkan sağlar • KAD’da gür ormanlar oluşmuştur • Dağlar akarsuların su deposudur • Yaban hayatının yaşama alanlarıdır • Yer altı kaynaklarının temel depo alanlarıdır • AvcılıkDağ Sporları ve Kış Turizmine imkan sağlarlar • Yaylacılık faaliyetleri ile hayvancılığı destekler Olumsuz Etkileri • Ulaşımı zorlaştırır Yol yapım maliyetlerini arttırır • Heyelanların fazla olduğu yerlerde can ve mal kayıplarına neden olurlar • Tarım ve Yerleşme alanlarının sınırlanmasına neden olur