Dünyanın Şekline Bağlı Sonuçlar Nelerdir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Dünyanın Şekline Bağlı Sonuçlar Nelerdir?

• Dünya’nın geoid şekli nedeniyle

yerçekimi Ekvator’dan kutuplara doğru artar

Dünya

geoid değil de küre şeklinde olsaydı

yerçekimi Dünya’nın her yerinde aynı olurdu

• Dünya’nın geoid şekli nedeniyle Ekvator diğer paralellerden ve meridyenlerden daha uzundur

Dünya küre şeklinde olsaydı

Ekvator çevresi (kutupları çevreleyen iki meridyenin uzunluğu) birbirine eşit olurdu

• Ekvator çevresi =40

077 km
• Kutuplar çevresi=40

009 km
• Dünya’nın küreselliği nedeniyle

ekseni çevresindeki dönüş hızı Ekvator’dan kutuplara doğru azalır

Ekvator üzerindeki noktalar saatte 1666

6 km yol katederken

Kutup Noktaları’nda alınan yol sıfır km olduğu için

eksen çevresindeki dönüş hızı 0 km/saat’tir

• Dünya’nın küreselliği nedeniyle Kutup Noktaları’nda birleşen meridyen yaylarının uzunluğu birbirine eşittir

Bir kutuptan diğerine uzanan bir meridyen yayının uzunluğu yaklaşık 20

005 km’dir

• Dünya’nın küreselliği nedeniyle meridyenler arası uzaklık

Ekvator’dan kutuplara doğru azalır ve meridyenler Kutup Noktaları’nda birleşirler

• Birbirini izleyen iki meridyen arası uzaklık Ekvator üzerinde 111

322 m iken (pratikte bu uzunluk 111 km kabul edilmiştir)

45

paraleller üzerinde 78

850 m

90

paralellerde (Kutup Noktaları) 0 m’dir

• Dünya’nın küreselliği nedeniyle

paralellerin uzunluğu Ekvator’dan kutuplara doğru küçülür

Ekvator en uzun paraleldir

Kutuplarda ise paraleller nokta halini alır

• Dünya’nın küreselliği nedeniyle aydınlık ve karanlık yarıküreler oluşur

Böylece yeryüzünün bir yarısı gündüzken

diğer yarısında gece yaşanır

• Dünya’nın küreselliği nedeniyle 21 Mart ve 23 Eylül’de Ekvator’dan kutuplara doğru Güneş ışınlarının yere değme açısı daralır

Bu tarihlerde Ekvator Güneş ışınlarını dik açı ile alır

Bu nedenle yatay düzleme dik duran cisimlerin gölgesi oluşmaz

Kutuplara doğru güneş ışınlarının yere değme açısı daraldığı için cisimlerin gölge boyu uzar

• Dünya’nın küreselliği nedeniyle güneş ışınlarını yıl boyunca dik ve dike yakın açı ile alan Ekvator’un güneşten aldığı ısı enerjisi daha fazladır

Kutuplara doğru ışınların gelme açısının daralması nedeniyle alınan ısı enerjisi azalır

• Dünya’nın küreselliği nedeniyle yerden yükseldikçe görülebilen alan genişler

• Dünya’nın küreselliği nedeniyle termik basınç kuşakları oluşur

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Dünyanın Şekline Bağlı Sonuçlar Nelerdir? Dünyanın Şekline Bağlı Sonuçlar Nelerdir? • Dünya’nın geoid şekli nedeniyle yerçekimi Ekvator’dan kutuplara doğru artar Dünya geoid değil de küre şeklinde olsaydı yerçekimi Dünya’nın her yerinde aynı olurdu • Dünya’nın geoid şekli nedeniyle Ekvator diğer paralellerden ve meridyenlerden daha uzundur Dünya küre şeklinde olsaydı Ekvator çevresi (kutupları çevreleyen iki meridyenin uzunluğu) birbirine eşit olurdu • Ekvator çevresi =40077 km • Kutuplar çevresi=40009 km • Dünya’nın küreselliği nedeniyle ekseni çevresindeki dönüş hızı Ekvator’dan kutuplara doğru azalır Ekvator üzerindeki noktalar saatte 16666 km yol katederken Kutup Noktaları’nda alınan yol sıfır km olduğu için eksen çevresindeki dönüş hızı 0 km/saat’tir • Dünya’nın küreselliği nedeniyle Kutup Noktaları’nda birleşen meridyen yaylarının uzunluğu birbirine eşittir Bir kutuptan diğerine uzanan bir meridyen yayının uzunluğu yaklaşık 20005 km’dir • Dünya’nın küreselliği nedeniyle meridyenler arası uzaklık Ekvator’dan kutuplara doğru azalır ve meridyenler Kutup Noktaları’nda birleşirler • Birbirini izleyen iki meridyen arası uzaklık Ekvator üzerinde 111322 m iken (pratikte bu uzunluk 111 km kabul edilmiştir) 45 paraleller üzerinde 78850 m 90 paralellerde (Kutup Noktaları) 0 m’dir • Dünya’nın küreselliği nedeniyle paralellerin uzunluğu Ekvator’dan kutuplara doğru küçülür Ekvator en uzun paraleldir Kutuplarda ise paraleller nokta halini alır • Dünya’nın küreselliği nedeniyle aydınlık ve karanlık yarıküreler oluşur Böylece yeryüzünün bir yarısı gündüzken diğer yarısında gece yaşanır • Dünya’nın küreselliği nedeniyle 21 Mart ve 23 Eylül’de Ekvator’dan kutuplara doğru Güneş ışınlarının yere değme açısı daralır Bu tarihlerde Ekvator Güneş ışınlarını dik açı ile alır Bu nedenle yatay düzleme dik duran cisimlerin gölgesi oluşmaz Kutuplara doğru güneş ışınlarının yere değme açısı daraldığı için cisimlerin gölge boyu uzar • Dünya’nın küreselliği nedeniyle güneş ışınlarını yıl boyunca dik ve dike yakın açı ile alan Ekvator’un güneşten aldığı ısı enerjisi daha fazladır Kutuplara doğru ışınların gelme açısının daralması nedeniyle alınan ısı enerjisi azalır • Dünya’nın küreselliği nedeniyle yerden yükseldikçe görülebilen alan genişler • Dünya’nın küreselliği nedeniyle termik basınç kuşakları oluşur