Dünyanın Yıllık Hareketi Nasıldır?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Dünyanın Yıllık Hareketi Nasıldır?

Dünya ekseni çevresinde hareket ederken aynı zamanda saat ibresinin tersi yönde

Güneş’in çevresinde de döner

Bu hareketini elips bir yörüngede 365 gün 6 saatte tamamlar

Buna 1 Güneş yılı denir

Dünya’nın yıllık hareketi sırasında

Güneş’in çevresinde çizdiği yörünge düzlemine ekliptik denir

Yörünge şeklinin elips olması nedeniyle Dünya yıllık hareket sırasında Günöte – Günberi konumuna gelir

Günöte (Aphel)
Dünya’nın

Güneş’ten en çok uzaklaştığı

yörüngede en yavaş döndüğü gündür

Dünya Günöte konumuna 4 Temmuz’da gelir

Günberi (Perihel)
Dünya’nın

Güneş’e en çok yaklaşıp

yörüngede en hızlı döndüğü gündür

Dünya Günberi konumuna 3 Ocak’ta gelir

Yörünge Şeklinin Sonuçları
Dünya Güneş’in etrafında elips bir yörüngede döner

Yörünge şeklinin elips olması nedeniyle;
Dünya’nın yörüngedeki dönüş hızı

Güneş’e yaklaştıkça artar

Güneş’ten uzaklaştıkça azalır

Dolayısıyla sonbahar ekinosuna 2 gün gecikme ile 23 Eylül’de ulaşılır

Her iki yarımkürede mevsim süreleri değişir

Mevsim Süreleri : Yörünge şekli tam daire biçiminde olsaydı

Dünya’nın yörüngedeki dönüş hızı değişmez

her iki yarım kürede mevsim süreleri eşit olurdu

Dünya’nın eksen eğikliği nedeniyle Kuzey Yarım Küre’de ve Güney Yarım Küre’de aynı anda birbirine göre zıt mevsim yaşanır

Birinin yaz süresi diğerinin kış süresi olur

Dünya’nın yörüngedeki dönüş hızının Güneş’e yaklaştıkça artması

uzaklaştıkça azalması nedeniyle Kuzey Yarım Küre’de İlkbahar ve yaz süresi Güney yarım Küre’de sonbahar ve kış süresi daha uzundur

Eksen Eğikliği
Dünya’nın yıllık hareketi sırasında oluşan yörünge düzlemi (ekliptik) ile Dünya’nın Ekvator düzlemi üst üste çakışmaz

Aralarında 23°27′ lık bir açı bulunur

Yörünge düzlemi ile eksen arasında ise 66°33′ lık bir açı oluşur

Buna Dünya’nın Eksen Eğikliği denir

Ekliptik:Dünya’nın yörüngesinden geçtiği varsayılan düzleme Ekliptik veya Yörünge Düzlemi denir

UYARI : Dünya ekseniyle

yörünge düzlemi arasında 66°33′lık

Ekvator ile yörünge düzlemi arasında 23°27′ lık açı bulunmaktadır

Bu açı daha küçük ya da daha büyük olsaydı

dönence ve kutup dairelerinin enlem dereceleri değişirdi

Eksen Eğikliğinin Sonuçları
Dünya’nın Güneşe karşı konumu yıl içinde değişir

Dünya’nın Güneşe Karşı Konumları
21 Mart – 23 Eylül Durumları (Ekinokslar)
a) 21 Mart ve 23 Eylül’de Ekvator üzerindeki noktalar yerel saat 12

00′de Güneş ışınlarını dik açı ile alır

b) b) Ekvator’da yatay düzleme dik duran cisimlerin yerel saat 12

00′ de gölgesi oluşmaz

c) Aydınlanma çemberi

Kutup Noktalarından geçer

d) Dünya’nın her yerinde gündüz ve gece süresi birbirine eşittir

e) Aynı meridyen üzerinde yer alan tüm noktalarda Güneş

yerel saatle aynı anda doğar ve aynı anda batar

f) 21 Mart’tan sonra Kuzey Y

’de

23 Eylül’den sonra da Güney Y

’ de gündüzler gecelere göre daha uzun olmaya başlar

21 Haziran Durumu (Solstisi)
a) Güneş ışınları dik açı ile yerel saat 12

00′de Yengeç Dönencesi’ne gelir

b) Yengeç Dönencesi’nde yatay düzleme dik duran cisimlerin yerel saat 12

00′de gölgesi
oluşmaz

c) Aydınlanma çemberi Kutup Dairelerine teğet geçer

d) Bir noktadan kuzeye doğru gidildiğinde gece süresi uzamaya başlar

e) Kuzey Yarım Küre’de yılın en uzun gündüzü

Güney Yarım Küre’de ise yılın en uzun gecesi
yaşanır

Bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre’de gündüzler

Güney Yarım Küre’de ise geceler
kısalmaya başlar

21 Aralık Durumu (Solstisi)
a) Güneş ışınları dik açı ile yerel saat 12

00′de Oğlak dönencesi’ne gelir

b) Oğlak dönencesi’nde yatay düzleme dik duran cisimlerin yerel saat 12

00′de gölgesi oluşmaz

c) Aydınlanma çemberi Kutup Daireleri’ne teğet geçer

d) Bir noktadan kuzeye doğru gidildikçe gündüz süresi uzamaya başlar

e) Kuzey Yarım Küre’de yılın en uzun gecesi

Güney Yarım Küre’de ise yılın en uzun gündüzü
yaşanır

Bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre’de geceler

Güney Yarım Küre’de gündüzler
kısalmaya başlar

UYARI : 21 Haziran’da Yengeç Dönencesi

21 Aralık’ta Oğlak dönencesi

21 Mart ve 23 Eylül’de Ekvator üzerindeki noktalarda

cisimlerin saat 12

00′da oluşan gölgesi tam dibe düşer

Ekinokslarda

450 enlemlerinde oluşan gölge boyu cismin boyuna eşittir

UYARI : 21 Haziran’da

- Güney Kutup Dairesi ile Güney Kutbu arasındaki enlemlerde gece süresi 24 saatten fazladır

- Türkiye’de saat 12

00′de cisimlerin yıl içindeki en kısa gölgeleri oluşur

UYARI : 21 Aralık’ta;
- Kuzey Kutup Dairesi ile Kuzey Kutbu arasındaki enlemlerde gece süresi 24 saatten fazladır

- Türkiye’de yerel saat 12

00′de cisimlerin yıl içindeki en uzun gölgeleri oluşur

v Dünya’nın eksen eğikliğine bağlı olarak Dönenceler ve Kutup Daireleri’nin yerleri belirlenir

Dönenceler
23°27′ Kuzeye paralelleridir

Güneş ışınlarının düz zeminlere dik açı ile geldiği en son yerlerdir

Kutup Daireleri
66°33′ Kuzey ve Güney paralelleridir

Aydınlanma çemberinin yıl içinde yer değiştirdiği

21 Haziran ve 21 Aralık tarihlerinde teğet geçtiği paralellerdir

v Dünya’nın eksen eğikliğine bağlı olarak matematik iklim kuşakları oluşur

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Dünyanın Yıllık Hareketi Nasıldır? Dünyanın Yıllık Hareketi Nasıldır? Dünya ekseni çevresinde hareket ederken aynı zamanda saat ibresinin tersi yönde Güneş’in çevresinde de döner Bu hareketini elips bir yörüngede 365 gün 6 saatte tamamlar Buna 1 Güneş yılı denir Dünya’nın yıllık hareketi sırasında Güneş’in çevresinde çizdiği yörünge düzlemine ekliptik denir Yörünge şeklinin elips olması nedeniyle Dünya yıllık hareket sırasında Günöte – Günberi konumuna gelir Günöte (Aphel) Dünya’nın Güneş’ten en çok uzaklaştığı yörüngede en yavaş döndüğü gündür Dünya Günöte konumuna 4 Temmuz’da gelir Günberi (Perihel) Dünya’nın Güneş’e en çok yaklaşıp yörüngede en hızlı döndüğü gündür Dünya Günberi konumuna 3 Ocak’ta gelir Yörünge Şeklinin Sonuçları Dünya Güneş’in etrafında elips bir yörüngede döner Yörünge şeklinin elips olması nedeniyle; Dünya’nın yörüngedeki dönüş hızı Güneş’e yaklaştıkça artar Güneş’ten uzaklaştıkça azalır Dolayısıyla sonbahar ekinosuna 2 gün gecikme ile 23 Eylül’de ulaşılır Her iki yarımkürede mevsim süreleri değişir Mevsim Süreleri : Yörünge şekli tam daire biçiminde olsaydı Dünya’nın yörüngedeki dönüş hızı değişmez her iki yarım kürede mevsim süreleri eşit olurdu Dünya’nın eksen eğikliği nedeniyle Kuzey Yarım Küre’de ve Güney Yarım Küre’de aynı anda birbirine göre zıt mevsim yaşanır Birinin yaz süresi diğerinin kış süresi olur Dünya’nın yörüngedeki dönüş hızının Güneş’e yaklaştıkça artması uzaklaştıkça azalması nedeniyle Kuzey Yarım Küre’de İlkbahar ve yaz süresi Güney yarım Küre’de sonbahar ve kış süresi daha uzundur Eksen Eğikliği Dünya’nın yıllık hareketi sırasında oluşan yörünge düzlemi (ekliptik) ile Dünya’nın Ekvator düzlemi üst üste çakışmaz Aralarında 23°27′ lık bir açı bulunur Yörünge düzlemi ile eksen arasında ise 66°33′ lık bir açı oluşur Buna Dünya’nın Eksen Eğikliği denir Ekliptik:Dünya’nın yörüngesinden geçtiği varsayılan düzleme Ekliptik veya Yörünge Düzlemi denir UYARI : Dünya ekseniyle yörünge düzlemi arasında 66°33′lık Ekvator ile yörünge düzlemi arasında 23°27′ lık açı bulunmaktadır Bu açı daha küçük ya da daha büyük olsaydı dönence ve kutup dairelerinin enlem dereceleri değişirdi Eksen Eğikliğinin Sonuçları Dünya’nın Güneşe karşı konumu yıl içinde değişir Dünya’nın Güneşe Karşı Konumları 21 Mart – 23 Eylül Durumları (Ekinokslar) a) 21 Mart ve 23 Eylül’de Ekvator üzerindeki noktalar yerel saat 1200′de Güneş ışınlarını dik açı ile alır b) b) Ekvator’da yatay düzleme dik duran cisimlerin yerel saat 1200′ de gölgesi oluşmaz c) Aydınlanma çemberi Kutup Noktalarından geçer d) Dünya’nın her yerinde gündüz ve gece süresi birbirine eşittir e) Aynı meridyen üzerinde yer alan tüm noktalarda Güneş yerel saatle aynı anda doğar ve aynı anda batar f) 21 Mart’tan sonra Kuzey Y’de 23 Eylül’den sonra da Güney Y’ de gündüzler gecelere göre daha uzun olmaya başlar 21 Haziran Durumu (Solstisi) a) Güneş ışınları dik açı ile yerel saat 1200′de Yengeç Dönencesi’ne gelir b) Yengeç Dönencesi’nde yatay düzleme dik duran cisimlerin yerel saat 1200′de gölgesi oluşmaz c) Aydınlanma çemberi Kutup Dairelerine teğet geçer d) Bir noktadan kuzeye doğru gidildiğinde gece süresi uzamaya başlar e) Kuzey Yarım Küre’de yılın en uzun gündüzü Güney Yarım Küre’de ise yılın en uzun gecesi yaşanır Bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre’de gündüzler Güney Yarım Küre’de ise geceler kısalmaya başlar 21 Aralık Durumu (Solstisi) a) Güneş ışınları dik açı ile yerel saat 1200′de Oğlak dönencesi’ne gelir b) Oğlak dönencesi’nde yatay düzleme dik duran cisimlerin yerel saat 1200′de gölgesi oluşmaz c) Aydınlanma çemberi Kutup Daireleri’ne teğet geçer d) Bir noktadan kuzeye doğru gidildikçe gündüz süresi uzamaya başlar e) Kuzey Yarım Küre’de yılın en uzun gecesi Güney Yarım Küre’de ise yılın en uzun gündüzü yaşanır Bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre’de geceler Güney Yarım Küre’de gündüzler kısalmaya başlar UYARI : 21 Haziran’da Yengeç Dönencesi 21 Aralık’ta Oğlak dönencesi 21 Mart ve 23 Eylül’de Ekvator üzerindeki noktalarda cisimlerin saat 1200′da oluşan gölgesi tam dibe düşer Ekinokslarda 450 enlemlerinde oluşan gölge boyu cismin boyuna eşittir UYARI : 21 Haziran’da - Güney Kutup Dairesi ile Güney Kutbu arasındaki enlemlerde gece süresi 24 saatten fazladır - Türkiye’de saat 1200′de cisimlerin yıl içindeki en kısa gölgeleri oluşur UYARI : 21 Aralık’ta; - Kuzey Kutup Dairesi ile Kuzey Kutbu arasındaki enlemlerde gece süresi 24 saatten fazladır - Türkiye’de yerel saat 1200′de cisimlerin yıl içindeki en uzun gölgeleri oluşur v Dünya’nın eksen eğikliğine bağlı olarak Dönenceler ve Kutup Daireleri’nin yerleri belirlenir Dönenceler 23°27′ Kuzeye paralelleridir Güneş ışınlarının düz zeminlere dik açı ile geldiği en son yerlerdir Kutup Daireleri 66°33′ Kuzey ve Güney paralelleridir Aydınlanma çemberinin yıl içinde yer değiştirdiği 21 Haziran ve 21 Aralık tarihlerinde teğet geçtiği paralellerdir v Dünya’nın eksen eğikliğine bağlı olarak matematik iklim kuşakları oluşur