Enerji Kaynakları Ve Çeşitleri Nelerdir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Enerji kaynakları ve çeşitleri nelerdir?

Ülkelerin ilerleyip

gelişmişlik seviyelerini arttırabilmeleri için çeşitli enerji kaynaklarına ihtiyaçları vardır

Çünkü hammaddelerin işlenebilmesi

fabrikaların çalışabilmesi

ulaşım

aydınlatma ve ısınmanın gerçekleştirilebilmesi

enerji kaynaklarının kullanımına bağlıdır

Ülkelerin gelişme düzeyleri belirlenmesinde üretilen ve tüketilen enerji miktarları da dikkate alınır

Gelişmiş ülkelerde üretilen ve tüketilen enerji miktarı geri kalmış ülkelere göre daha fazladır

ENERJİ KAYNAKLARININ ÇEŞİTLERİ
Enerji kaynakları oluşumlarına göre iki gruba ayrılır

a) Yenilenmeyen enerji kaynakları : Yeraltındaki maden rezervi ne karsa kullanılacak olan miktar o kadardır

Yeraltındaki enerji kaynağı bittiğinde o yer kapatılır yeni bir kaynak aranmaya başlanır

Örnek ; Kömür

petrol

doğalgaz

b) Yenilenen enerji kaynaklar: Doğada sürekli var olan enerji kaynaklarıdır

Jeotermal enerji

hidroelektrik enerji

güneş ve rüzgar enerjisi

Taşkömürü: Taşkömürü bitkilerin jeolojik dönemler boyunca dönüşüme uğraması sonucu oluşmuş

yüksek ısı gücü olan bir enerji kaynağıdır

Kalori değeri yüksektir

Bu enerji kaynağı elektrik santrallerinde

sanayide ve køk kömürü yapımında kullanılır

1

jeolojik zamanda oluşan taşkömürü Karadeniz Ereğlisi’nden başlar ve doğuya doğru Zonguldak

Amasra

Söğütözü’ne kadar devam eder

Yapılan üretim ihtiyacımızı karşılayamadığı için yurt dışından taşkömürü satın alınmaktadır

Demir – çelik ve Kimya sanayisinde kullanılır

Linyit: Linyit kömürleşme sürecinin ilk ürünlerindendir

II

jeolojik zamanda oluşan linyit oluşum yaşı bakımından taşkömüründen daha gençtir

Bu nedenle kalorisi taşkömüründen daha düşüktür

Linyit yatakları yüzeye daha yakın olduğu için kolayca işlenebilmektedir

Türkiye III

jeolojik zamanda oluşan bir ülke olduğu için hemen her bölgede linyit yatakları bulunmaktadır

Güneydoğu Anadolu Bölgesi dışında bütün bölgelerimizin çıkarılır

En kaliteli linyitler Ege Bölgesinde

en fazla rezerv ise Afşin – Elbistan’da yer alır

Genellikle çıkarıldığı alanlardaki sanayi tesislerinde ve evlerde tüketilir

Önemli linyit yatakları

Beypazarı (Ankara)

Çan (Çanakkale)

Orta (Çankırı)

Seyitömer

Tunçbilek (Kütahya)

Soma (Manisa)

Elbistan (Kahramanmaraş)

Yatağan (Muğla) Aşkale (Erzurum)

Şırnak

Kangal (Sivas)
Linyit yatakları Afşin

Elbistan (K

Maraş)

Tavşanlı

Seyitömer (Kütahya)

Soma (Manisa)

Yatağan (Muğla)

Saray (Tekirdağ)

Aşkale (Erzurum)

Aydın

Amasya ve Yozgat çevresinde bulunmaktadır

Linyitten elektrik enerjisi elde eden termik santrallerimiz

Soma

Tunçbilek

Seyitömer

Afşin – Elbistan

Yatağan ve Orhaneli termik santralleridir

Petrol: Çağımızın önemli enerji kaynaklarından biridir

Ham olarak çıkarılan petrol rafinerilerde işlendikten sonra benzin

motorin ve gazyağı haline gelmektedir

Türkiye petrol açısından zengin bir ülke değildir

Belli başlı petrol yatakları Güneydoğu Anadolu Bölgesindedir

Yatakların en yoğun olduğu yerler Batman

Siirt ve Diyarbakır’dır

Ülkemizdeki petrol yatakları derinlerde yer aldığı için işletilmesi zordur

Ülkemizdeki petrol üretimi tüketiminin 1/7’sini karşılayabilmektedir

Petrol işleme tesislerimiz :- İzmir’de Aliağa Rafinerisi
- İzmit’te İpraş Rafinerisi
- Mersin’de Ataş Rafinerisi
- Batman’da Batman Rafinerisi
- Kırıkkale’de Orta Anadolu Rafinerisi
Petrol yataklarımızın % 98′i G

Doğu Anadolu Bölgesi’nde bulunur

Petrol

Raman

Garzan

Kurtalan

Adıyaman ve Mardin çevresinde çıkarılmaktadır

Ülkemizde çıkarılan ve ithal edilen petrol

Orta Anadolu (Kırıkkale)

Aliağa (İzmir)

Ataş (Mersin)

İpraş (İzmit) ve Batman rafinerilerinde işlenmektedir

D0ğal gaz: Ülkemiz

doğal gaz yatakları bakımından zengin değildir

Şu anda sadece Trakya’da Hamitabat ve Güneydoğu Anadolu’da Mardin – Çamurlu sahasında üretim (bilgi yelpazesi) yapılmaktadır

Hamitabat’tan çıkarılan doğal gazdan aynı yerde elektrik enerjisi üretilir

Doğalgaz ihtiyacımızın önemli bir kısmı

Rusya Federasyonu ve Cezayir’den ithal edilmektedir

Su Gücü (Hidroelektrik enerjisi): Barajlardaki suyun

elektrik üreten santralleri çalıştırması ile oluşan enerjiye hidroelektrik enerjisi denir

Türkiye’de elektrik ihtiyacının % 40 lık kısmı hidroelektrik santrallerden elde edilmektedir

Keban

Karakaya

Atatürk

Hirfanlı

Seyhan

Kemer ve Demirköprü gibi birçok baraj elektrik ihtiyacımızı karşılamaktadır

Dışarıya akıntısı olan bazı göllerimiz

tabii baraj özelliğindedir

Bunlardan elektrik üretilir

Başlıcaları

Hazar

Çıldır

Tortum ve Kovada gölleridir

Rüzgâr Gücü: Ülkemizde eskiden yel değirmenlerinde ve yelkenli gemilerde kullanılmıştır

Fakat elektrik ve petrol enerjisinin devreye girmesiyle kullanım alanı çok azalmıştır

Jeotermal Enerji: Jeotermal enerji

yer altındaki sıcak sulardan ya da su buharından elde edilir

Türkiye yakın bir jeolojik devirde oluştuğundan ve genç kıvrım dağları kuşağında bulunduğundan dolayı

fay hatları ve fay kaynakları oldukça yaygındır

Özellikle Ege Bölgesi’ndeki Germencik (Aydın)

Balçova (İzmir)

Sandıklı (Afyon) ve Sarayköy (Denizli) civarında sıcak su kaynakları bulunmaktadır

Şu anda sadece Sarayköy (Denizli) de elektrik enerjisi üreten jeotermal santral bulunmaktadır

Radyoaktif Mineraller: Radyoaktif mineraller

nükleer enerji üretiminde kullanılır

Uranyum ve toryum gibi radyoaktif maddelerin parçalanmasıyla enerji elde edilir

Ülkemizde Aydın

Uşak

Manisa

Çanakkale ve Yozgat yörelerinde uranyum

Eskişehir çevresinde toryum yatakları tespit edilmiştir

Fakat

şu anda

ülkemizde radyoaktif maddelerden nükleer enerji üretimi yapılmamaktadır

Güneş Enerjisi: Türkiye ve özellikle güney bölgelerimiz

Güneş enerjisinden iyi yararlanabilecek bir konuma sahiptir

Bu enerjiden

en çok su ısıtmada faydalanılır

Ayrıca

sera ısıtmasında

su pompası çalıştırılmasında

bazı elektronik aletlerin çalıştırılmasında

vs

Güneş enerjisi kullanılmaktadır

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Enerji Kaynakları Ve Çeşitleri Nelerdir? Enerji kaynakları ve çeşitleri nelerdir? Ülkelerin ilerleyip gelişmişlik seviyelerini arttırabilmeleri için çeşitli enerji kaynaklarına ihtiyaçları vardır Çünkü hammaddelerin işlenebilmesi fabrikaların çalışabilmesi ulaşım aydınlatma ve ısınmanın gerçekleştirilebilmesi enerji kaynaklarının kullanımına bağlıdır Ülkelerin gelişme düzeyleri belirlenmesinde üretilen ve tüketilen enerji miktarları da dikkate alınır Gelişmiş ülkelerde üretilen ve tüketilen enerji miktarı geri kalmış ülkelere göre daha fazladır ENERJİ KAYNAKLARININ ÇEŞİTLERİ Enerji kaynakları oluşumlarına göre iki gruba ayrılır a) Yenilenmeyen enerji kaynakları : Yeraltındaki maden rezervi ne karsa kullanılacak olan miktar o kadardır Yeraltındaki enerji kaynağı bittiğinde o yer kapatılır yeni bir kaynak aranmaya başlanır Örnek ; Kömür petrol doğalgaz b) Yenilenen enerji kaynaklar: Doğada sürekli var olan enerji kaynaklarıdır Jeotermal enerji hidroelektrik enerji güneş ve rüzgar enerjisi Taşkömürü: Taşkömürü bitkilerin jeolojik dönemler boyunca dönüşüme uğraması sonucu oluşmuş yüksek ısı gücü olan bir enerji kaynağıdır Kalori değeri yüksektir Bu enerji kaynağı elektrik santrallerinde sanayide ve køk kömürü yapımında kullanılır 1jeolojik zamanda oluşan taşkömürü Karadeniz Ereğlisi’nden başlar ve doğuya doğru Zonguldak Amasra Söğütözü’ne kadar devam eder Yapılan üretim ihtiyacımızı karşılayamadığı için yurt dışından taşkömürü satın alınmaktadır Demir – çelik ve Kimya sanayisinde kullanılır Linyit: Linyit kömürleşme sürecinin ilk ürünlerindendir II jeolojik zamanda oluşan linyit oluşum yaşı bakımından taşkömüründen daha gençtir Bu nedenle kalorisi taşkömüründen daha düşüktür Linyit yatakları yüzeye daha yakın olduğu için kolayca işlenebilmektedirTürkiye III jeolojik zamanda oluşan bir ülke olduğu için hemen her bölgede linyit yatakları bulunmaktadır Güneydoğu Anadolu Bölgesi dışında bütün bölgelerimizin çıkarılır En kaliteli linyitler Ege Bölgesinde en fazla rezerv ise Afşin – Elbistan’da yer alır Genellikle çıkarıldığı alanlardaki sanayi tesislerinde ve evlerde tüketilir Önemli linyit yatakları Beypazarı (Ankara) Çan (Çanakkale) Orta (Çankırı) Seyitömer Tunçbilek (Kütahya) Soma (Manisa) Elbistan (Kahramanmaraş) Yatağan (Muğla) Aşkale (Erzurum) Şırnak Kangal (Sivas) Linyit yatakları Afşin Elbistan (K Maraş) Tavşanlı Seyitömer (Kütahya) Soma (Manisa) Yatağan (Muğla) Saray (Tekirdağ) Aşkale (Erzurum) Aydın Amasya ve Yozgat çevresinde bulunmaktadır Linyitten elektrik enerjisi elde eden termik santrallerimiz Soma Tunçbilek Seyitömer Afşin – Elbistan Yatağan ve Orhaneli termik santralleridir Petrol: Çağımızın önemli enerji kaynaklarından biridirHam olarak çıkarılan petrol rafinerilerde işlendikten sonra benzinmotorin ve gazyağı haline gelmektedirTürkiye petrol açısından zengin bir ülke değildir Belli başlı petrol yatakları Güneydoğu Anadolu Bölgesindedir Yatakların en yoğun olduğu yerler Batman Siirt ve Diyarbakır’dır Ülkemizdeki petrol yatakları derinlerde yer aldığı için işletilmesi zordur Ülkemizdeki petrol üretimi tüketiminin 1/7’sini karşılayabilmektedir Petrol işleme tesislerimiz :- İzmir’de Aliağa Rafinerisi - İzmit’te İpraş Rafinerisi - Mersin’de Ataş Rafinerisi - Batman’da Batman Rafinerisi - Kırıkkale’de Orta Anadolu Rafinerisi Petrol yataklarımızın % 98′i G Doğu Anadolu Bölgesi’nde bulunur Petrol Raman Garzan Kurtalan Adıyaman ve Mardin çevresinde çıkarılmaktadır Ülkemizde çıkarılan ve ithal edilen petrol Orta Anadolu (Kırıkkale) Aliağa (İzmir) Ataş (Mersin) İpraş (İzmit) ve Batman rafinerilerinde işlenmektedir D0ğal gaz: Ülkemiz doğal gaz yatakları bakımından zengin değildir Şu anda sadece Trakya’da Hamitabat ve Güneydoğu Anadolu’da Mardin – Çamurlu sahasında üretim (bilgi yelpazesi) yapılmaktadır Hamitabat’tan çıkarılan doğal gazdan aynı yerde elektrik enerjisi üretilir Doğalgaz ihtiyacımızın önemli bir kısmı Rusya Federasyonu ve Cezayir’den ithal edilmektedir Su Gücü (Hidroelektrik enerjisi): Barajlardaki suyun elektrik üreten santralleri çalıştırması ile oluşan enerjiye hidroelektrik enerjisi denir Türkiye’de elektrik ihtiyacının % 40 lık kısmı hidroelektrik santrallerden elde edilmektedir Keban Karakaya Atatürk Hirfanlı Seyhan Kemer ve Demirköprü gibi birçok baraj elektrik ihtiyacımızı karşılamaktadır Dışarıya akıntısı olan bazı göllerimiz tabii baraj özelliğindedir Bunlardan elektrik üretilir Başlıcaları Hazar Çıldır Tortum ve Kovada gölleridir Rüzgâr Gücü: Ülkemizde eskiden yel değirmenlerinde ve yelkenli gemilerde kullanılmıştır Fakat elektrik ve petrol enerjisinin devreye girmesiyle kullanım alanı çok azalmıştır Jeotermal Enerji: Jeotermal enerji yer altındaki sıcak sulardan ya da su buharından elde edilir Türkiye yakın bir jeolojik devirde oluştuğundan ve genç kıvrım dağları kuşağında bulunduğundan dolayı fay hatları ve fay kaynakları oldukça yaygındır Özellikle Ege Bölgesi’ndeki Germencik (Aydın) Balçova (İzmir) Sandıklı (Afyon) ve Sarayköy (Denizli) civarında sıcak su kaynakları bulunmaktadır Şu anda sadece Sarayköy (Denizli) de elektrik enerjisi üreten jeotermal santral bulunmaktadır Radyoaktif Mineraller: Radyoaktif mineraller nükleer enerji üretiminde kullanılır Uranyum ve toryum gibi radyoaktif maddelerin parçalanmasıyla enerji elde edilir Ülkemizde Aydın Uşak Manisa Çanakkale ve Yozgat yörelerinde uranyum Eskişehir çevresinde toryum yatakları tespit edilmiştir Fakat şu anda ülkemizde radyoaktif maddelerden nükleer enerji üretimi yapılmamaktadır Güneş Enerjisi: Türkiye ve özellikle güney bölgelerimiz Güneş enerjisinden iyi yararlanabilecek bir konuma sahiptir Bu enerjiden en çok su ısıtmada faydalanılır Ayrıca sera ısıtmasında su pompası çalıştırılmasında bazı elektronik aletlerin çalıştırılmasında vs Güneş enerjisi kullanılmaktadır