Dogu Anadolu Bolgesi Coğrafi Konumu...

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Doğu Anadolu Bölgesinin Coğrafi Konumu

Yurdumuzun doğusunda 164

000 km2 lik bir alanla Türkiye yüz ölçümünün % 21ini kaplamaktadır

Tüm coğrafidoğu-batı doğrultusunda ve üç sıra halinde uzanırlar

Dağlar arasında ise çöküntü ovalan yer alır

Bölgenin kuzeyinde

batıdan doğuya doğru Çimen

Kop

Allahuekber ve Yalnızçam Dağları uzanır

Orta sırada Munzur (Mercan) Dağları

Karasu-Aras Dağları ve Ağrı Dağı bulunur

Güneyde yer alan dağlar ise Güneydoğu Toroslar

Bitlis Dağları

Buzul (Cilo) Dağlarıdır

Bu dağlar üçüncü jeolojik zamanda Alp-Himalaya orojenik sisteminin uzantısı olarak kıvrılma sonucu oluşmuştur

Bölgede Van Gölünün kuzeyinde kuzeydoğu-güneybatı yönünde uzanan kırık hattı boyunca Nemrut

Süphan

Tendürek

Ağrı (5137m) volkanik dağları uzanır

Ağrı Dağı Türkiyenin en yüksek noktasını oluşturur

Bölgede kıvrım dağları arasında yer alan çöküntü ovaları da doğu - batı yönünde uzanır

Bu ovalardan Elbistan

Malatya

Elazığ

Bingöl

Muş

Van

Yüksekova ve Başkale güneyde

Erzincan

Tercan

Aşkale

Erzurum

Pasinler

Horasan

Kağızman

Iğdır ovaları kuzeyde bulunur

Bölgede platolar da geniş alan kaplar

Erzurum-Kars platosu Doğu Anadolunun en geniş plâtosudur

Bundan başka Fırat ve kolları tarafından parçalanmış plato görünümü kazanmış yüksek yaylalar oldukça fazladır

BÖLGEDEKİ YER ŞEKİLLERİNİN BAŞLICA ETKİLERİ ŞÖYLE SIRALANABİLİR Yükseltiden dolayı sıcaklık değerleri düşmüştür

Tarım ürünleri düşük sıcaklığın etkisiyle daha geç olgunlaşır

Tarım ürün çeşidi azdır

Bölgede yüzey şekillerine bağlı olarak Kuzey-güney doğrultusunda ulaşım zordur

Ulaşım Doğu-batı yönünde daha kolaydır

Türkiyede ulaşım ağının en seyrek ve en elverişsiz olduğu bölgedir

Ekilebilen alanlar azalmıştır

Sanayi de gelişmediğinden halk daha çok tarım kesiminde çalışmaktadır

Dolayısıyla Türkiyede tarımsal nüfus yoğunluğu en fazla olan bölgemizdir

Hidroelektrik potansiyeli en yüksek akarsular bu bölgemizdedir

Gerçek sıcaklık ile indirgenmiş sıcaklık arasında farkın en fazla olduğu bölgedir

Gerçek yüzölçüm ile izdüşüm yüzölçüm arasında da farkın en fazla olduğu bölgedir

Yerşekilleri ve iklimin olumsuz etkisinden dolayı tarımsal faaliyet gelişmemiştir

Bölgede birinci ekonomik faaliyet hayvancılıktır

İklim ve Bitki Örtüsü Kış mevsimi uzun ve soğuktur

Sıcaklık -40°Cye kadar düşer

Yaz mevsimi ise sıcak ve kısadır

Sıcaklık 20°C nin üzerine çıkar

Kış mevsiminde yağışlar genelde kar şeklindedir ve hiç erimeden uzun süre yerde kalır

Yıllık sıcaklık farkı 30°C den fazladır

Bölgenin güneyine ve batısına doğru gidildikçe sıcaklık ortalamaları artar (enlem ve yükseltinin azalmasıdır)

Karasallığın etkisiyle en fazla yağış yazın

en az yağış kışın düşer (Erzurum-Kars Bölümünde)Yıllık ortalama 500-600 mm yağış alır

Buharlaşma az olduğu için bu yağış yeterli olur

Bölge

İç Anadoludan daha yüksekte olduğundan daha fazla yağış alır

Kışlar karasallığın etkisiyle daha sert geçer

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Dogu Anadolu Bolgesi Coğrafi Konumu... Doğu Anadolu Bölgesinin Coğrafi Konumu Yurdumuzun doğusunda 164000 km2 lik bir alanla Türkiye yüz ölçümünün % 21ini kaplamaktadır Tüm coğrafidoğu-batı doğrultusunda ve üç sıra halinde uzanırlar Dağlar arasında ise çöküntü ovalan yer alır Bölgenin kuzeyinde batıdan doğuya doğru Çimen Kop Allahuekber ve Yalnızçam Dağları uzanır Orta sırada Munzur (Mercan) Dağları Karasu-Aras Dağları ve Ağrı Dağı bulunur Güneyde yer alan dağlar ise Güneydoğu Toroslar Bitlis Dağları Buzul (Cilo) Dağlarıdır Bu dağlar üçüncü jeolojik zamanda Alp-Himalaya orojenik sisteminin uzantısı olarak kıvrılma sonucu oluşmuştur Bölgede Van Gölünün kuzeyinde kuzeydoğu-güneybatı yönünde uzanan kırık hattı boyunca Nemrut Süphan Tendürek Ağrı (5137m) volkanik dağları uzanır Ağrı Dağı Türkiyenin en yüksek noktasını oluşturur Bölgede kıvrım dağları arasında yer alan çöküntü ovaları da doğu - batı yönünde uzanır Bu ovalardan Elbistan Malatya Elazığ Bingöl Muş Van Yüksekova ve Başkale güneyde Erzincan Tercan Aşkale Erzurum Pasinler Horasan Kağızman Iğdır ovaları kuzeyde bulunur Bölgede platolar da geniş alan kaplar Erzurum-Kars platosu Doğu Anadolunun en geniş plâtosudur Bundan başka Fırat ve kolları tarafından parçalanmış plato görünümü kazanmış yüksek yaylalar oldukça fazladır BÖLGEDEKİ YER ŞEKİLLERİNİN BAŞLICA ETKİLERİ ŞÖYLE SIRALANABİLİR Yükseltiden dolayı sıcaklık değerleri düşmüştürTarım ürünleri düşük sıcaklığın etkisiyle daha geç olgunlaşır Tarım ürün çeşidi azdır Bölgede yüzey şekillerine bağlı olarak Kuzey-güney doğrultusunda ulaşım zordur Ulaşım Doğu-batı yönünde daha kolaydır Türkiyede ulaşım ağının en seyrek ve en elverişsiz olduğu bölgedir Ekilebilen alanlar azalmıştır Sanayi de gelişmediğinden halk daha çok tarım kesiminde çalışmaktadır Dolayısıyla Türkiyede tarımsal nüfus yoğunluğu en fazla olan bölgemizdir Hidroelektrik potansiyeli en yüksek akarsular bu bölgemizdedir Gerçek sıcaklık ile indirgenmiş sıcaklık arasında farkın en fazla olduğu bölgedir Gerçek yüzölçüm ile izdüşüm yüzölçüm arasında da farkın en fazla olduğu bölgedir Yerşekilleri ve iklimin olumsuz etkisinden dolayı tarımsal faaliyet gelişmemiştir Bölgede birinci ekonomik faaliyet hayvancılıktır İklim ve Bitki Örtüsü Kış mevsimi uzun ve soğuktur Sıcaklık -40°Cye kadar düşer Yaz mevsimi ise sıcak ve kısadır Sıcaklık 20°C nin üzerine çıkar Kış mevsiminde yağışlar genelde kar şeklindedir ve hiç erimeden uzun süre yerde kalır Yıllık sıcaklık farkı 30°C den fazladır Bölgenin güneyine ve batısına doğru gidildikçe sıcaklık ortalamaları artar (enlem ve yükseltinin azalmasıdır) Karasallığın etkisiyle en fazla yağış yazın en az yağış kışın düşer (Erzurum-Kars Bölümünde)Yıllık ortalama 500-600 mm yağış alır Buharlaşma az olduğu için bu yağış yeterli olur Bölge İç Anadoludan daha yüksekte olduğundan daha fazla yağış alır Kışlar karasallığın etkisiyle daha sert geçer