Madenlerin Sınıflandırılması Nasıldır?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Madenlerin Sınıflandırılması Nasıldır?

MADEN YATAKLARI NIN SINIFLANDIRILMASI
Maden yataklarının sınıflandırılması

benzer özellikteki cevherleşmeleri bir grup içinde toplamaktan ibarettir Çeşitli yazarlar farklı kriterlere göre değişik sınıflamalar yapmışlardır Bunlardan bazıları aşağıda verilmiştir
1) Cevherlerin kullanıldıkları yere göre: (Lilley’den

1936

değiştirerek)
a) Metaler: Fe cevheri

Cu cevheri

Pb cevheri
b) Yakıtlar: Kömür

Perol

Doğalgaz

c) Yapım mazemeleri: Kum

çakıl

taşlar

çimento malzemesi

d) Kimya maddeleri: Tuz

kükürt

barit

e) Gübre maddeleri: Fosfat

potas tuzları

glokonit

f) Seramik maddeleri: Kil

silis

feldispat

g) Refrakter maddeler: Aspest

grafit

manyezit

h)Aşındırıcı maddeler: Korendon

gröna

elmas

ı) İletken olmayan maddeler: Asbest

mika

j) Boya maddeleri: Okr

kil

Diatomit

barit;
k) Kıymetli ve yarı kıymetlitaşlar: Elmas

zümrüt

yakut

2) Element gruplarına göre: Burada sadece Smirnov’un (1976) metalik elementler için ayırdığı gruplar verilecektir
a) Demir grubu metaller: Fe

Ti

Cr

Mn
b) Açık renkli metaller: Al

Li

Be

Mg
c) Demirsiz metaller: Cu

Zn

Pb

Sb

Ni
d) Nadir metaler: W

Mo

Sn

Co

Hg

Bi

Zr

Cs

Nb

Ta
e) Asil metaller: Au

Ag

Pt

Os

Ir
f) Radyoaktif metaller: U

Th

Ra
g) Dağınık elementler: Sc

Ga

Ge

Rb

Cd

İn

Hf

Re

Te

Po

Ac
h) Nadir toprak elementleri: La

Ce

Pr

Nd

Pm

Sm

Eu

Gd

Tb

Dy

Ho

Er

Tu

Yb

Lu
3) Jeolojik Sınıflamalar: En çok kullanılan bu sınıflamalar jeolojik olaylara ve jenetik faktörlere göre yapılmıştır Kullanacağımız sınıflama (ROUTHIER

1985

değiştirerek) bu çeşittir

DIŞ KÖKENLİ YATAKLAR
1) Yüzeysel ayrışma olaylarına bağlı yataklar
1 a) Kalıntı yatakları
1 b) Oksidasyon sementasyon zonu yatakları
2) Kırıntı yatakları
3) Tortullaşmaya bağlı yataklar

İÇ KÖKENLİ YATAKLAR
1) Plütonizmaya bağlı yataklar
1 a) Granitlere bağlı yataklar
1 a a) Pegmatitik yataklar
1 a b) Pnömatolitik yataklar
1 a c) Pirometasomatik yataklar
1 a d) Hidrotermal yataklar
1 b) Nefelinli siyenitve karbonatitlere bağlı yataklar
1 c) Gabro ve peridoditlere bağlı yataklar
2) Volkanizmaya bağlı yataklar
3) Metamorfizmaya bağlı yataklar

Routher (1958) maden yataklarının ‘Tip’lere ayrılmasını önermektedir Burada ‘tip’ deyimi

doğa birimlerindeki en dar kapsamlı grup olan ‘cins’ deyimine tekabül etmektedir
Böylece incelenebilecek bütün özellikler dikkate alınacak ve maden yatağının bir çeşit fişi çıkarılacaktır Bütün özellikleri birbirlerinin aynı olan iki maden yatağı aynı tipte sayılacaktır

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Madenlerin Sınıflandırılması Nasıldır? Madenlerin Sınıflandırılması Nasıldır? MADEN YATAKLARI NIN SINIFLANDIRILMASI Maden yataklarının sınıflandırılması benzer özellikteki cevherleşmeleri bir grup içinde toplamaktan ibarettir Çeşitli yazarlar farklı kriterlere göre değişik sınıflamalar yapmışlardır Bunlardan bazıları aşağıda verilmiştir 1) Cevherlerin kullanıldıkları yere göre: (Lilley’den 1936 değiştirerek) a) Metaler: Fe cevheri Cu cevheri Pb cevheri b) Yakıtlar: Kömür Perol Doğalgaz c) Yapım mazemeleri: Kum çakıl taşlar çimento malzemesi d) Kimya maddeleri: Tuz kükürt barit e) Gübre maddeleri: Fosfat potas tuzları glokonit f) Seramik maddeleri: Kil silis feldispat g) Refrakter maddeler: Aspest grafit manyezit h)Aşındırıcı maddeler: Korendon gröna elmas ı) İletken olmayan maddeler: Asbest mika j) Boya maddeleri: Okr kil Diatomit barit; k) Kıymetli ve yarı kıymetlitaşlar: Elmas zümrüt yakut 2) Element gruplarına göre: Burada sadece Smirnov’un (1976) metalik elementler için ayırdığı gruplar verilecektir a) Demir grubu metaller: Fe Ti Cr Mn b) Açık renkli metaller: Al Li Be Mg c) Demirsiz metaller: Cu Zn Pb Sb Ni d) Nadir metaler: W Mo Sn Co Hg Bi Zr Cs Nb Ta e) Asil metaller: Au Ag Pt Os Ir f) Radyoaktif metaller: U Th Ra g) Dağınık elementler: Sc Ga Ge Rb Cd İn Hf Re Te Po Ac h) Nadir toprak elementleri: La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tu Yb Lu 3) Jeolojik Sınıflamalar: En çok kullanılan bu sınıflamalar jeolojik olaylara ve jenetik faktörlere göre yapılmıştır Kullanacağımız sınıflama (ROUTHIER 1985değiştirerek) bu çeşittir DIŞ KÖKENLİ YATAKLAR 1) Yüzeysel ayrışma olaylarına bağlı yataklar 1 a) Kalıntı yatakları 1 b) Oksidasyon sementasyon zonu yatakları 2) Kırıntı yatakları 3) Tortullaşmaya bağlı yataklar İÇ KÖKENLİ YATAKLAR 1) Plütonizmaya bağlı yataklar 1 a) Granitlere bağlı yataklar 1 a a) Pegmatitik yataklar 1 a b) Pnömatolitik yataklar 1 a c) Pirometasomatik yataklar 1 a d) Hidrotermal yataklar 1 b) Nefelinli siyenitve karbonatitlere bağlı yataklar 1 c) Gabro ve peridoditlere bağlı yataklar 2) Volkanizmaya bağlı yataklar 3) Metamorfizmaya bağlı yataklar Routher (1958) maden yataklarının ‘Tip’lere ayrılmasını önermektedir Burada ‘tip’ deyimi doğa birimlerindeki en dar kapsamlı grup olan ‘cins’ deyimine tekabül etmektedir Böylece incelenebilecek bütün özellikler dikkate alınacak ve maden yatağının bir çeşit fişi çıkarılacaktır Bütün özellikleri birbirlerinin aynı olan iki maden yatağı aynı tipte sayılacaktır