Adelhard [ Bath'lı ]

ADELHARD [ Bath'lı ]:
BakımlıyızCom - ADELHARD [ Bath'lı ]

(1090-1160) İngiliz düşünür ve tanrıbilimci Chartres Okulu' na bağlıdır Öz-biçim sorununun çözümünde Aristoteles ile Platon' u bağdaştırmaya çalışmıştır Bath' da doğdu Bristol' da öldü İlköğrenimini doğduğu yerde gördükten sonra Fransa' ya gitti yükseköğrenimi bitirdi Sonra Laon' da Anselmus' un kurduğu okulda bir süre öğretmenlik yaptı İtalya İspanya Anadolu ve değişik Arap ülkelerini kapsayan uzun bir geziye çıktı Yedi yıl süren bu geziden sonra Araplar' dan edindiği bilgileri tanıtmak amacıyla İngiltere' ye döndü Araplar' dan öğrendiği Eukleides' in Stoikheiai("İlkeler") adlı çalışmasını Arap bilginlerinin matematik ve gökbilimle ilgili değişik yapıtlarını çevirdi Bu gezisi süresince edindiği bilgilere sürdürdüğü çalışmalara dayanan Quaestiones Naturales ("Doğa Sorunları") De Eodem et Diverso ("Özdeşlik ve Çeşitlilik Üstüne") adlı yapıtlarını yazdı Adelhard felsefeye Arap düşünürlerinin çalışmalarını incelemekle görüşlerini öğrenmekle girdi Aristoteles ve Platon' un o dönemde bilinen yazılarını yorumlayan Arap bilginleri akıl ilkelerine dayanan ve genellikle Aristoteles mantığından kaynaklanan bir yöntemi benimsemişlerdi Felsefe ve tanrıbilim sorunlarının yorumlanmasında uygulanan bu yöntemi benimseyen Adelhard gelenekçi İngiliz tanrıbilimciliğine karşı çıktı Tanrıbilim sorunlarının akılcı bir yöntemle çözümlenmesi gereğini ileri sürdü Felsefe ile tanrıbilim sorunlarının belli bir "neden" kavramı üzerinde yoğunlaştığı görüşünü savundu Ona göre bütün varlık türleri ve bilinen nesnelerin oluşumunda genel geçerlik taşıyan belli bir neden vardır Tanrı' nın yaratıcı gücü de bu ‘’neden" le bağlantılıdır Tanrısal gücün belli bir "neden" e dayanması bir eksıklik değildir Varlık kavramı altında toplanan bütün nesneleri yaratan Tanrı belli bir "neden" e dayanmadan edemez Tümel kavramlar tanrısal bir anlayış gücünde önceden vardır Yaratılış eylemi bu kavramlara göredir ve onlardan sonradır Bireysel anlayış gücü bu kavramların varlığını öncelliğini düşünerek kavrayabilir Algılama bu tanrısal kavramların sınırlarını aşamaz Bilginin kazanılmasında başlıca etken temel ilkeleri kavramaktır Bu temel ilkelerin kavranması da matematik kurallarına göre davranmakla olabilir Matematiğin uyguladığı tümdengelim yöntemi maddenin madde evreninin tanınmasını bilinmesini sağlar Bilginin sağlanmasında us ilkelerine dayanan matematik yönteminin uygulanması gereklidir Tanrı ilk devindirici güçtür Tanrı istenci dışında bir devinim söz konusu değildir Devinimden yola çıkarak ilk devindirici olan tanrısal gücü yani Tanrı' yı kavrama olanağı vardır İnsan akıl yürüten bir varlıktır ölümlüdür; ancak ruh ölümlü değildir Ölüm ruhla gövdenin ayrışması ruhun gövdeden uzaklaşmasıdır insanda maddeyle ilgisi olmayan özellikler vardır Hayvanda duyum olmadığı gibi insan varlığının özünü oluşturan ruh da yoktur Bu özellik hayvanın evren bütünü içinde bir "tür" olmasından kaynaklanır Salt duyularla algılanabilen nesnelerde "tür" ve "çeşit" ayrımı vardır Sözgelişi hayvan için "tür" insan için "çeşit" ve "birey" söz konusudur Adelhard "tür" ve "birey" konusunda Aristoteles'in ve ondan kaynaklanan Orta Çağ tanrıbilimcilerinin izinden gitmiştir Evrenin yapısı ve düzeni konusunda da Platon ile Aristoteles' in görüşlerini uzlaştırmaya çalışmış yeni bir görüş getirmemiştir Onun düşünce tarihindeki önemi daha çok Arap düşünürlerinin yapıtlarına dayanması onları çevirerek Avrupa aydınlarına tanıtmasındadır Adelhard Avrupa Orta Çağı' nda Yunan-Roma ilk Çağı ve özellikle felsefesini tanıma ve İlk Çağ düşünce ürünlerini yazıldıkları diller olan Yunanca ve Latince' den öğrenme çalışmalarına ve böylece yeni bir dönemin başlamasına yol açmıştır Daha sonraki dönemlerde Yunan-Latin ilk Çağı' nı kendi kaynaklanndan tanıma amacım güden çalışmalar nedeniyle bilimsel bakımdan bir Doğu-Batı yakınlaşması başlamıştır Bu arada yine Adelhard’ ın çevirileriyle Arap felsefesi Batı’ da ilgi uyandırmış yeni bir çalışma alanı açmıştır