Asit Yağmurlarının Toprak Kimyasına Etkisi

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Asit Yağmurlarının Toprak Kimyasına Etkisi

Asit Yağmurları; Kükürt ve azot dioksitlerin atmosferdeki nemle birleşerek sülfirik ve nitrik asitli yağmur

kar ya da dolu oluşturması biçiminde kirliliğe verilen genel ad

Bu tür yağmurda tanecikler siste asılı olarak süspansiyon oluşturabilir ya da en kuru halde birikebilirler

Süspansiyon : Bir katının bir sıvı içerisinde ya da havada (sis içinde) çözünmeden dağılmasıyla oluşan heterojen karışımlardır

Ayran

kahve

tebeşir tozu+su

Asit yağmurlarının verdiği ileri sürülen zararın bir bölümünün aslında bazı doğal nedenlerden kaynaklandığı yapılan araştırmalar sonucunda anlaşılmışsa da

petrol ve kömür yanmasından oluşan kükürt dioksit ile otomobil motorlarından çıkan azot oksidin

asit yağmuru sorununu büyük ölçüde şiddetlendirdiği kesindir

Kirliliğe yol açan tanecikler

kaynaklarından binlerce kilometre uzağa rüzgarla taşınabilir

Sözgelimi A

B

D‘nin kuzey doğusundaki asit yağmurlarına

Kanada'dan yayılanlar da katılmış

Kanada'nın doğusundaki kükürt içeren yağış

A

B

D 'den kaynaklanmıştır

Bilim adamlarının tümü asit yağmurlarının denetlenmesi için bir an önce yasalar çıkarılmasını istemektedirler

Ne var

ki söz konusu yasaların yol açacağı harcamalar çok yüksektir

bu yüzden de sorunun çözülmesi sürekli ertelenmektedir

Ekonomik faaliyet

kıtlığa karşı yapılan bir savaştır

İnsan bu savaşta bir takım değerleri üretip tüketirken başka bir değer olan kaliteyi ÇEVRE ’yi de tüketmektedir

Hava

su

yeşil ve toprak gibi

Biri kirlendiği zaman beraberinde

zincirleme olarak

diğerleri ve bunlardan yararlanan insanlar da kirlenmekte ve yok olmaktadır

Görüldüğü gibi hava doğal ve yapay etmenlerce kirletilmektedir

Yapay etmenlerin temelinde insan bulunmaktadır

Fabrikadan

evlerden ve araçlardan çıkan dumanlar tarafından atmosfer durmadan kirlenmektedir

Bu kirlilik doğrudan olduğu gibi asit yağmurları yoluyla da bitkiye

insana

suya

toprağa ve taşa etki etmektedir

Termik santrallerde

ısıtmada ve endüstri kurumlarında kullanılan kömür atmosfere kül (kadmiyum

arçelik

kurşun) CO2 ve SO2 yaymaktadır

Dünyada olduğu gibi Türkiye’de kömür ve petrol tüketimi giderek artmaktadır

Artan taşıt sayısı da petrol tüketimini dolayısıyla atmosferdeki karbon monoksit gazını yükseltmektedir

Yanardağlar da havadaki SO2 ve CO2 gibi gazların miktarını arttırmaktadır

Bu gazlar havadaki su buharı ile birleşirler

H2O+SO2 ______ H2SO4 (sülfirikasit) ve

H2O+NO2 ______ HNO3 (nitrik asit) olarak yere düşerler

Hava kirliliği

ışınların yere ulaşmasını ve atmosfere yayılmasına da engelleyerek iklim üzerinde olumsuz etki yapmaktadır

Asit yağışları yapraklardaki klorofilin bozulmasına ve bitkinin sararıp kurumasına neden olmaktadır

Bilindiği gibi bitkiler

fotosentez sırasında CO2 tüketir

Asit yağmurları

bitkileri kurutarak

diğer yandan atmosferdeki CO2 (karbondioksit) tutarının artması için ortam hazırlamaktadır

Başka bir anlatımla

bir olumsuzluk bir başka olumsuzluğu üretmektedir

Bu asit yağışlarının etkilerini görebilmek için iki aşamadan oluşan deneylere girişilmiştir :

Birinci aşamada 16 saksıya kızıl çam

20 saksıya fasulye ve nohut ekildi

Kızıl çam ve fasulyeler 4 ’er saksıdan oluşmak üzere 5 ’er gruba ayrıldı

Her grup PH3

PH4

5

PH6

yağmur suyu ve çeşme suyu gibi asidik değeri farklı sularla sulandı

Çalışma 2 ay sürdü

Çalışmalara çeşitli sınıflardan 15 öğrenci katıldı

Çalışmalarımızda kullanılmak üzere

topladığımız yağmur suyunun asidik değeri ölçüldü: İlk yağış PH5

5

ikinci ve daha sonraki yağışlar PH6 olarak saptandı

Bu da bize hava kirliliği ve onun oluşturduğu asit yağmurlarının çevremizde bir realite olduğunu kanıtlamaktadır

YATAĞAN ZİRAAT MD

’DEN YÜKSELEN SES

Yatağanda da termik santralin yarattığı hava kirliliği ve oluşan asit yağmurları çevreye büyük zararlar vermektedir

ÖNLEMLER :

Hava kirliliği ve asit yağışlarının çevreye

özellikle bitkilere olan etkisinin kesin sonucu ve buna karşı isabetli önlemler alınmak isteniyorsa

çok sayıda bilimsel denemenin yapılması gerekir

Yakıtların (araç ve meskenlerde) kalitesi kontrol edilmeli

A ) Hava kirliliğine dayanıklı bitkiler (böğütlen

ıspanak

kızılcık

) ekilmeli
B) Kışın yaprak döken bitkiler ekilmeli
Kentlerin kurulma yerleri topografik açıdan iyi saptanmalı

Başka bir anlatımla Yerleşmeleri (kent

köy

) çanak şeklindeki alanlardan uzaklarda kurmalıyız

Bacalara filitre takılmalı
Araçların bakımı zamanında yapılmalı
Alternatif enerji kaynakları kullanılmalı
(Güneş

rüzğar

gelgit

akıntılar

biyokütle

end

ve evsel atıklar gibi

)
Tüketim toplumu olduğumuz sürece yeni üretimlere yeni kirlenmelere neden olmamız kaçınılmazdır

Onun için tüketim çılgınlığı yerine mevcutlardan haz almayı öğrenmeliyiz

Yakıtlardaki kükürt oranı azaltılmalı
Çevre insanlara öğretilmemeli; insanoğlu çevreyi içselleştirecek şekilde bizzat kendisi öğrenmeli
Kısaca; konunun sosyolojik

ekonomik ve politik boyutları aynı anda alınmalı ve hemen uygulamaya geçilmelidir

Bunların içinde en önemli olanı ise yaşam ve eğitimi el ele tutuşturan uygulamalar olacaktır

Bu önlemler alınmadığı zaman en temiz kalan yerlerimizden biri olan Gökova Körfezi ve çevresi de son kurbanlardan biri olmaktan kurtulamayacaktır

Kirli hava ve asitik yağışlara etkileri yerel değildir

Çünkü rüzgar kirli hava ve yağışları çok uzaklara taşıyabilmektedir

Asit yağışları

düştüğü yerde kalmayıp akarsular ve denizler yoluylada dünyaya yayılmaktadır

Onun için çözümler yerel değil

küresel olmalıdır

Ancak öncelikle yerel düşünmeyi ve yerel davranmayı öğrenerek bu felaketten kurtulabiliriz

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Asit Yağmurlarının Toprak Kimyasına Etkisi Asit Yağmurlarının Toprak Kimyasına Etkisi Asit Yağmurları; Kükürt ve azot dioksitlerin atmosferdeki nemle birleşerek sülfirik ve nitrik asitli yağmur kar ya da dolu oluşturması biçiminde kirliliğe verilen genel ad Bu tür yağmurda tanecikler siste asılı olarak süspansiyon oluşturabilir ya da en kuru halde birikebilirler Süspansiyon : Bir katının bir sıvı içerisinde ya da havada (sis içinde) çözünmeden dağılmasıyla oluşan heterojen karışımlardır Ayrankahvetebeşir tozu+su Asit yağmurlarının verdiği ileri sürülen zararın bir bölümünün aslında bazı doğal nedenlerden kaynaklandığı yapılan araştırmalar sonucunda anlaşılmışsa da petrol ve kömür yanmasından oluşan kükürt dioksit ile otomobil motorlarından çıkan azot oksidin asit yağmuru sorununu büyük ölçüde şiddetlendirdiği kesindir Kirliliğe yol açan tanecikler kaynaklarından binlerce kilometre uzağa rüzgarla taşınabilir Sözgelimi ABD‘nin kuzey doğusundaki asit yağmurlarına Kanada'dan yayılanlar da katılmış Kanada'nın doğusundaki kükürt içeren yağış ABD 'den kaynaklanmıştır Bilim adamlarının tümü asit yağmurlarının denetlenmesi için bir an önce yasalar çıkarılmasını istemektedirler Ne var ki söz konusu yasaların yol açacağı harcamalar çok yüksektir bu yüzden de sorunun çözülmesi sürekli ertelenmektedir Ekonomik faaliyet kıtlığa karşı yapılan bir savaştır İnsan bu savaşta bir takım değerleri üretip tüketirken başka bir değer olan kaliteyi ÇEVRE ’yi de tüketmektedir Hava su yeşil ve toprak gibi Biri kirlendiği zaman beraberinde zincirleme olarak diğerleri ve bunlardan yararlanan insanlar da kirlenmekte ve yok olmaktadır Görüldüğü gibi hava doğal ve yapay etmenlerce kirletilmektedir Yapay etmenlerin temelinde insan bulunmaktadır Fabrikadan evlerden ve araçlardan çıkan dumanlar tarafından atmosfer durmadan kirlenmektedir Bu kirlilik doğrudan olduğu gibi asit yağmurları yoluyla da bitkiye insana suya toprağa ve taşa etki etmektedir Termik santrallerde ısıtmada ve endüstri kurumlarında kullanılan kömür atmosfere kül (kadmiyum arçelik kurşun) CO2 ve SO2 yaymaktadır Dünyada olduğu gibi Türkiye’de kömür ve petrol tüketimi giderek artmaktadır Artan taşıt sayısı da petrol tüketimini dolayısıyla atmosferdeki karbon monoksit gazını yükseltmektedir Yanardağlar da havadaki SO2 ve CO2 gibi gazların miktarını arttırmaktadır Bu gazlar havadaki su buharı ile birleşirlerH2O+SO2 ______ H2SO4 (sülfirikasit) ve H2O+NO2 ______ HNO3 (nitrik asit) olarak yere düşerler Hava kirliliği ışınların yere ulaşmasını ve atmosfere yayılmasına da engelleyerek iklim üzerinde olumsuz etki yapmaktadırAsit yağışları yapraklardaki klorofilin bozulmasına ve bitkinin sararıp kurumasına neden olmaktadır Bilindiği gibi bitkiler fotosentez sırasında CO2 tüketir Asit yağmurları bitkileri kurutarak diğer yandan atmosferdeki CO2 (karbondioksit) tutarının artması için ortam hazırlamaktadır Başka bir anlatımla bir olumsuzluk bir başka olumsuzluğu üretmektedir Bu asit yağışlarının etkilerini görebilmek için iki aşamadan oluşan deneylere girişilmiştir : Birinci aşamada 16 saksıya kızıl çam 20 saksıya fasulye ve nohut ekildi Kızıl çam ve fasulyeler 4 ’er saksıdan oluşmak üzere 5 ’er gruba ayrıldı Her grup PH3 PH45 PH6 yağmur suyu ve çeşme suyu gibi asidik değeri farklı sularla sulandı Çalışma 2 ay sürdü Çalışmalara çeşitli sınıflardan 15 öğrenci katıldı Çalışmalarımızda kullanılmak üzere topladığımız yağmur suyunun asidik değeri ölçüldü: İlk yağış PH55 ikinci ve daha sonraki yağışlar PH6 olarak saptandı Bu da bize hava kirliliği ve onun oluşturduğu asit yağmurlarının çevremizde bir realite olduğunu kanıtlamaktadır YATAĞAN ZİRAAT MD’DEN YÜKSELEN SES Yatağanda da termik santralin yarattığı hava kirliliği ve oluşan asit yağmurları çevreye büyük zararlar vermektedir ÖNLEMLER : Hava kirliliği ve asit yağışlarının çevreye özellikle bitkilere olan etkisinin kesin sonucu ve buna karşı isabetli önlemler alınmak isteniyorsa çok sayıda bilimsel denemenin yapılması gerekir Yakıtların (araç ve meskenlerde) kalitesi kontrol edilmeli A ) Hava kirliliğine dayanıklı bitkiler (böğütlen ıspanak kızılcık) ekilmeli B) Kışın yaprak döken bitkiler ekilmeli Kentlerin kurulma yerleri topografik açıdan iyi saptanmalı Başka bir anlatımla Yerleşmeleri (kent köy) çanak şeklindeki alanlardan uzaklarda kurmalıyız Bacalara filitre takılmalı Araçların bakımı zamanında yapılmalı Alternatif enerji kaynakları kullanılmalı (Güneş rüzğar gelgit akıntılar biyokütle end ve evsel atıklar gibi) Tüketim toplumu olduğumuz sürece yeni üretimlere yeni kirlenmelere neden olmamız kaçınılmazdır Onun için tüketim çılgınlığı yerine mevcutlardan haz almayı öğrenmeliyiz Yakıtlardaki kükürt oranı azaltılmalı Çevre insanlara öğretilmemeli; insanoğlu çevreyi içselleştirecek şekilde bizzat kendisi öğrenmeli Kısaca; konunun sosyolojik ekonomik ve politik boyutları aynı anda alınmalı ve hemen uygulamaya geçilmelidir Bunların içinde en önemli olanı ise yaşam ve eğitimi el ele tutuşturan uygulamalar olacaktır Bu önlemler alınmadığı zaman en temiz kalan yerlerimizden biri olan Gökova Körfezi ve çevresi de son kurbanlardan biri olmaktan kurtulamayacaktır Kirli hava ve asitik yağışlara etkileri yerel değildir Çünkü rüzgar kirli hava ve yağışları çok uzaklara taşıyabilmektedir Asit yağışları düştüğü yerde kalmayıp akarsular ve denizler yoluylada dünyaya yayılmaktadır Onun için çözümler yerel değil küresel olmalıdır Ancak öncelikle yerel düşünmeyi ve yerel davranmayı öğrenerek bu felaketten kurtulabiliriz