Matematik Ve İşlem Konusuyla Uğraşan Matematikçiler

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Matematik ve İşlem Konusuyla Uğraşan Matematikçiler

ALİ KUŞCU
Türk-İslam Dünyası astronomi ve matematik alimleri arasında

ortaya koyduğu eserleriyle haklı bir şöhrete sahip Ali Kuşçu

Osmanlı Türklerinde

astronominin önde gelen bilgini sayılır

“Batı ve Doğu Bilim dünyası onu 15

yüzyılda yetişen müstesna bir alim olarak tanır

” Öyle ki; müsteşrik W

Barlhold

Ali Kuşcu’yu “On Beşinci Yüzyıl Batlamyos’u” olarak adlandırmıştır

Babası

Uluğ Bey’in kuşcu başısı (doğancıbaşı) idi

Kuşçu soyadı babasından gelmektedir

Asıl adı Ali Bin Muhammet’tir

Doğum yeri Maveraünnehir bölgesi olduğu ileri sürülmüşse de

adı geçen bölgenin hangi şehrinde ve hangi yılda doğduğu kesinlikle bilinmektedir

Ancak doğum şehri Semerkant

doğum yılının ise 15

yüzyılın ilk dörtte biri içerisinde olduğu kabul edilmektedir

16 Aralık 1474 (h

7 Şaban 879) tarihinde İstanbul’da ölmüş olup

mezarı Eyüp Sultan Türbesi hareminde bulunmaktadır

Ölüm tarihi; torunu meşhur astronom Mirim Çelebi’nin (ölümü

Edirne 1525) Fransça yazdığı bir eserin incelenmesi sonucu anlaşılmıştır

Mezar yerinin 1819 yılına kadar belirli olduğu ve hüsnü muhafazasının yapıldığı; ancak 1819 yılından sonra

Ali Kuşcu’ya ait mezarın yerine

zamanının nüfuzlu bir devlet adamının mezar taşının konmuş olduğu anlaşılmaktadır

Uluğ Bey’in Horasan ve Maveraünnehir hükümdarlığı sırasında

Semerkant’ta ilk ve dini öğrenimini tamamlamıştır

Küçük yaşta iken astronomi ve matematiğe geniş ilgi duymuştur

Devrinin en büyük bilginlerinden; Uluğ Bey

Bursalı Kadızade Rumi

Gıyaseddün Cemşid ve Mu’in al-Din el-Kaşi’den astronomi ve matematik dersi almıştır

Önce

Uluğ Bey

tarafından 1421 yılında kurulan Semerkant Rasathanesi ilk müdürü

Gıyaseddün Cemşid’in

kısa süre sonra da Rasathanenin ikinci müdürü Kadızade Rumi’nin ölümü üzerine

Uluğ Bey Rasathane-ye müdür olarak Ali Kuşcu’yu görevlendirmiştir

Uluğ Bey Ziyc’inin tamamlanmasında büyük emeği geçmiştir

Nasirüddün Tusi’nin Tecrid-ül Kelam adlı eserine yazdığı şerh

bu konuda da gayret ve başarısının en güzel delilini teşkil etmektedir

Ebu Said Han’a ithaf edilen bu şerh

Ali Kuşcu’nun ilk şöhretinin duyulmasına neden olmuştur

Kaynakların değerlendirilmesi sonucu anlaşılmaktadır ki; Ali Kuşcu yalnız telih eseriyle değil

talim ve irşadıyle devrini aşan bir bilgin olarak tanınmaktadır

Öyle ki; telif eserlerinin dışında

torunu Mirim Çelebi

Hoca Sinan Paşa ve Molla Lütfi (Sarı Lütfi) gibi astronomların da yetişmesine sebep olmuştur

Bu bilginlerle beraber

Ali Kuşcu’yu eski astronominin en büyük bilginlerinden birisi olarak belirtebiliriz

Alan TURING
İngiliz matematikçi (1912 – 1954)

Alan Turing bilgisayar alanının büyük öncülerindendir

Günümüzde “Turing makinesi” ve “Turing testi” ile anılır

Matematiksel algoritmayı dijital bilgisayarlara uygulamıştır

Araştırmaları yapay zeka alanının doğal yaratılması ve makineler arasındaki ilişkisinde yoğunlaşmıştır

Zekası ve öngörüsü onun bilgi çağında ön sıralara adım atmasını sağlamıştır

Matematik kariyerine 1931′de Cambridge Üniversitesi’ndeki King Koleji’nde başlamıştır

Burada öğretim görevlisi oldu ve buradan Princeton Üniversitesi’ne tayin edildi

Bu zamanlar onun sonradan “Turing makinesi ” diye adlandırılan makineyi araştırdığı zamanlardı

Turing dijital bilgisayar kavramının gelişmesine öncülük etmiştir

Turing makinesini günümüzde ki çok amaçlı bilgisayarların aynısını tasavvur ederek yapmıştır

Bir ve
sıfırlardan oluşmuş seriyi teyp den okuyabilen bir makine tasarlamıştır

Bu birler ve sıfırlar problem parçalarını çözmeye ihtiyaç duyulan adımları tanımlar

Turing makinesi bütün bu adımları okur ve ardışık olarak yapar

O bütün problemler için bir algoritma geliştirilebileceğine inanırdı

II

dünya savaşı sırasında Turing bilgisini ve düşüncelerini Büyük Britanya’nın Haberleşme bölümünde kullandı

Almanların haberleşmede kullandıkları kodları deşifre etmek için matematiksel becerisini kullandı

Bu özellikle zor bir işti

çünkü Almanlar Enigma (anlaşılmaz) adında bir bilgisayar teybi geliştirmişlerdi

O zamanın kod çözücüleri

bunu çözecek bir yapının geliştirilmesini imkansız görüyorlardı

Bu haberleşme merkezinde çalıştığı müddetçe Turing ve asistanları COLOSSUS isimli makinayla uğraşmışlardı

COLOSSUS hızlı ve verimli bir şekilde Almanlar tarafından yapılan enigmanın kodunu çözdü

Sonuçta COLOSSUS gerçekten servomotorlar ve metalden oluşuyordu fakat

bu dijital bilgisayarlara geçişin ilk adımıydı

İkinci dünya savaşından sonra Turing NPL (National Physical Laboratory) çalışmak için gitti ve dijital bilgisayarlar üzerindeki çalışmalarına devam etti

Otomatik bilgisayar motorlarını geliştirmek için çalıştı

doğru dijital bilgisayarın yapılması konusundaki ilk teşebbüslerden biriydi

Bu durumda doğa ile bilgisayarlar arasındaki ilişkiyi incelemeye başladı ve “Akıllı makineler” adında sonradan 1969′da basılan yazıyı kaleme aldı

Bu yapay zeka kavramının yayılmaya başladığı ilk zamanlardan biriydi

Turing zeki makinelerin insan beyninin ayrıntılı tasarımı yapılarak oluşturulabileceğine inanırdı

1950′de “Turing testi” diye bilinen bir makale yayınladı

Test bir kimsenin klavye aracılığı ile bir insana ve bir zeki makineye soru sormasından oluşmaktadır

Ölümünde birçok iddia ortaya atılmıştı

ama ne tür olursa olsun O ölmüştü

Ve gerçekten Turing bilgisayar alanının en büyüklerinden biriydi

Günümüzde bilgisayar bilimcileri hala onun makalelerinden yararlanmaktadırlar…
Arthur CAYLEY
İngiliz matematikçi (1821 – 1895)

8 yaşına kadar Rusya’nın Saint Petrsburg şehrinde yaşadı ve ailesi ile birlikte Londra’ya döndü ve Kraliyet Koleji’ne ve Londra Üniversitesi’ne gitti

Üniversite kariyerine

Cambridge’deki Trinity Koleji’nde başladı

Hukuk üzerine de çalışan Cayley

matematiksel araştırmalara ve basılan 200′ün üzerindeki makalesine daha çok vakit ayırdı

Üniversitedeki statü değişikliğinden sonra

Cambridge Üniversitesi’nde soyut matematik üzerine profesör oldu

Çalışmalarına James Josef Sylvester ile devam etmiş ve birbirlerinin eksik yönlerini tamamladıkları için çok uyumlu bir ikili olmuşlardır

En ünlü çalışması cebirsel değişmezler üzerine yaptığı çalışmadır

Değişmezler kavramı modern fizik

özellikle rölativite teorisi için çok büyük önem taşır

Cayley’in diğer çalışması

yüksek boyutlu uzaylar üzerinedir

Öklit olmayan uzay geometrisinde

Klein’in buluşları için yollar hazırlamıştır

Profesörlüğü sırasında

bayanların yüksek eğitimde yer alıp

almaması konulu hararetle tartışılmakta idi

Cayley bu konuya sessiz kalmamış ve bayanların eğitimde kesinlikle yer alması gerektiğini savunmuş ve başarılı olmuştu

Cayley ölümüne kadar çalışmalarına devam etmiş ve geçirdiği uzun ve ağrılı hastalık sonucu ölmüştür

Sadece

Temel Eliptik Fonksiyonlar adında bir kitap yazmıştır

Kaynak: matlab

cjb

net
Augustin Louis CAUCHY
1816 yılından itibaren cebir ve mekanik dersleri vermeye başladı

1830 devriminden sonra bağlılık andını kabul etmediği için görevinden ayrıldı ve Torino’ya giderek kendisi için açılan matematik kürsüsünde çalışmaya başladı

1833′te Bordeaux Dükü’nün fen eğitimini yönetmek üzere Prag’a çağrıldı

1838′de Paris’e döndü

Paris Fen Fakültesi matematiksel gökbilim profesörlüğüne atandı ve 1852 yılına dek bu görevini devam ettirdi

Cauchy

arı ve uygulamalı matematiğin bütün bölümleriyle ilgilendi

Ama tarihe çözümleme üstüne yaptığı çalışmalarla geçti

1821′de yayımlanan Cours d’analyse adlı kitabında çözümlemenin ana ilkelerini gözden geçirdi ve bunları yapıcı bir biçimde eleştirdi; böylece elementer fonksiyonların ve serilerin incelenmesine kesinlik kazandırdı

Cauchy her şeyden önce

karmaşık bir değişkenin fonksiyonları kuramının yaratıcısıdır

Bu konuda çıkış noktası karmaşık bölgelerde integrallemeydi (1814 – 1830): eğrisel integrali tanımladı

bunun temel özelliklerini kanıtladı ve kalanlar hesabını ortaya attı

İkinci grup çalışmasında (1830 – 1846) fonksiyonların serilere açılımını ve karmaşık diferansiyelleme ya da analitiklik kavramlarını inceledi

Yaptığı cebir çalışmaları (yerine koyma hesabı

determinantlar ve matrisler kuramı

gruplar ve cebirsel genişlemeler kuramının oluşturulması) XIX

yy tarihsel hareketine

cebirsel yapıların bulunması ve incelenmesi biçiminde geçti

Cauchy mekanik alanında esneklik kuramının matematikle ilgili yönünü düzenledi

Gökbilim hesaplarını kolaylaş-tırdı ve hatalar kuramını geliştirdi

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Matematik Ve İşlem Konusuyla Uğraşan Matematikçiler Matematik ve İşlem Konusuyla Uğraşan Matematikçiler ALİ KUŞCU Türk-İslam Dünyası astronomi ve matematik alimleri arasında ortaya koyduğu eserleriyle haklı bir şöhrete sahip Ali Kuşçu Osmanlı Türklerinde astronominin önde gelen bilgini sayılır “Batı ve Doğu Bilim dünyası onu 15 yüzyılda yetişen müstesna bir alim olarak tanır” Öyle ki; müsteşrik W Barlhold Ali Kuşcu’yu “On Beşinci Yüzyıl Batlamyos’u” olarak adlandırmıştır Babası Uluğ Bey’in kuşcu başısı (doğancıbaşı) idi Kuşçu soyadı babasından gelmektedir Asıl adı Ali Bin Muhammet’tir Doğum yeri Maveraünnehir bölgesi olduğu ileri sürülmüşse de adı geçen bölgenin hangi şehrinde ve hangi yılda doğduğu kesinlikle bilinmektedir Ancak doğum şehri Semerkant doğum yılının ise 15 yüzyılın ilk dörtte biri içerisinde olduğu kabul edilmektedir 16 Aralık 1474 (h 7 Şaban 879) tarihinde İstanbul’da ölmüş olup mezarı Eyüp Sultan Türbesi hareminde bulunmaktadır Ölüm tarihi; torunu meşhur astronom Mirim Çelebi’nin (ölümü Edirne 1525) Fransça yazdığı bir eserin incelenmesi sonucu anlaşılmıştır Mezar yerinin 1819 yılına kadar belirli olduğu ve hüsnü muhafazasının yapıldığı; ancak 1819 yılından sonra Ali Kuşcu’ya ait mezarın yerine zamanının nüfuzlu bir devlet adamının mezar taşının konmuş olduğu anlaşılmaktadır Uluğ Bey’in Horasan ve Maveraünnehir hükümdarlığı sırasında Semerkant’ta ilk ve dini öğrenimini tamamlamıştır Küçük yaşta iken astronomi ve matematiğe geniş ilgi duymuştur Devrinin en büyük bilginlerinden; Uluğ Bey Bursalı Kadızade Rumi Gıyaseddün Cemşid ve Mu’in al-Din el-Kaşi’den astronomi ve matematik dersi almıştır ÖnceUluğ Bey tarafından 1421 yılında kurulan Semerkant Rasathanesi ilk müdürü Gıyaseddün Cemşid’in kısa süre sonra da Rasathanenin ikinci müdürü Kadızade Rumi’nin ölümü üzerine Uluğ Bey Rasathane-ye müdür olarak Ali Kuşcu’yu görevlendirmiştir Uluğ Bey Ziyc’inin tamamlanmasında büyük emeği geçmiştir Nasirüddün Tusi’nin Tecrid-ül Kelam adlı eserine yazdığı şerh bu konuda da gayret ve başarısının en güzel delilini teşkil etmektedir Ebu Said Han’a ithaf edilen bu şerh Ali Kuşcu’nun ilk şöhretinin duyulmasına neden olmuştur Kaynakların değerlendirilmesi sonucu anlaşılmaktadır ki; Ali Kuşcu yalnız telih eseriyle değil talim ve irşadıyle devrini aşan bir bilgin olarak tanınmaktadır Öyle ki; telif eserlerinin dışında torunu Mirim Çelebi Hoca Sinan Paşa ve Molla Lütfi (Sarı Lütfi) gibi astronomların da yetişmesine sebep olmuştur Bu bilginlerle beraber Ali Kuşcu’yu eski astronominin en büyük bilginlerinden birisi olarak belirtebiliriz Alan TURING İngiliz matematikçi (1912 – 1954) Alan Turing bilgisayar alanının büyük öncülerindendir Günümüzde “Turing makinesi” ve “Turing testi” ile anılır Matematiksel algoritmayı dijital bilgisayarlara uygulamıştır Araştırmaları yapay zeka alanının doğal yaratılması ve makineler arasındaki ilişkisinde yoğunlaşmıştır Zekası ve öngörüsü onun bilgi çağında ön sıralara adım atmasını sağlamıştır Matematik kariyerine 1931′de Cambridge Üniversitesi’ndeki King Koleji’nde başlamıştır Burada öğretim görevlisi oldu ve buradan Princeton Üniversitesi’ne tayin edildi Bu zamanlar onun sonradan “Turing makinesi ” diye adlandırılan makineyi araştırdığı zamanlardı Turing dijital bilgisayar kavramının gelişmesine öncülük etmiştir Turing makinesini günümüzde ki çok amaçlı bilgisayarların aynısını tasavvur ederek yapmıştır Bir ve sıfırlardan oluşmuş seriyi teyp den okuyabilen bir makine tasarlamıştır Bu birler ve sıfırlar problem parçalarını çözmeye ihtiyaç duyulan adımları tanımlar Turing makinesi bütün bu adımları okur ve ardışık olarak yapar O bütün problemler için bir algoritma geliştirilebileceğine inanırdı II dünya savaşı sırasında Turing bilgisini ve düşüncelerini Büyük Britanya’nın Haberleşme bölümünde kullandı Almanların haberleşmede kullandıkları kodları deşifre etmek için matematiksel becerisini kullandı Bu özellikle zor bir işti çünkü Almanlar Enigma (anlaşılmaz) adında bir bilgisayar teybi geliştirmişlerdi O zamanın kod çözücüleri bunu çözecek bir yapının geliştirilmesini imkansız görüyorlardı Bu haberleşme merkezinde çalıştığı müddetçe Turing ve asistanları COLOSSUS isimli makinayla uğraşmışlardı COLOSSUS hızlı ve verimli bir şekilde Almanlar tarafından yapılan enigmanın kodunu çözdü Sonuçta COLOSSUS gerçekten servomotorlar ve metalden oluşuyordu fakat bu dijital bilgisayarlara geçişin ilk adımıydı İkinci dünya savaşından sonra Turing NPL (National Physical Laboratory) çalışmak için gitti ve dijital bilgisayarlar üzerindeki çalışmalarına devam etti Otomatik bilgisayar motorlarını geliştirmek için çalıştı doğru dijital bilgisayarın yapılması konusundaki ilk teşebbüslerden biriydi Bu durumda doğa ile bilgisayarlar arasındaki ilişkiyi incelemeye başladı ve “Akıllı makineler” adında sonradan 1969′da basılan yazıyı kaleme aldı Bu yapay zeka kavramının yayılmaya başladığı ilk zamanlardan biriydi Turing zeki makinelerin insan beyninin ayrıntılı tasarımı yapılarak oluşturulabileceğine inanırdı 1950′de “Turing testi” diye bilinen bir makale yayınladı Test bir kimsenin klavye aracılığı ile bir insana ve bir zeki makineye soru sormasından oluşmaktadır Ölümünde birçok iddia ortaya atılmıştı ama ne tür olursa olsun O ölmüştü Ve gerçekten Turing bilgisayar alanının en büyüklerinden biriydi Günümüzde bilgisayar bilimcileri hala onun makalelerinden yararlanmaktadırlar… Arthur CAYLEY İngiliz matematikçi (1821 – 1895) 8 yaşına kadar Rusya’nın Saint Petrsburg şehrinde yaşadı ve ailesi ile birlikte Londra’ya döndü ve Kraliyet Koleji’ne ve Londra Üniversitesi’ne gitti Üniversite kariyerine Cambridge’deki Trinity Koleji’nde başladı Hukuk üzerine de çalışan Cayley matematiksel araştırmalara ve basılan 200′ün üzerindeki makalesine daha çok vakit ayırdı Üniversitedeki statü değişikliğinden sonra Cambridge Üniversitesi’nde soyut matematik üzerine profesör oldu Çalışmalarına James Josef Sylvester ile devam etmiş ve birbirlerinin eksik yönlerini tamamladıkları için çok uyumlu bir ikili olmuşlardır En ünlü çalışması cebirsel değişmezler üzerine yaptığı çalışmadır Değişmezler kavramı modern fizik özellikle rölativite teorisi için çok büyük önem taşır Cayley’in diğer çalışması yüksek boyutlu uzaylar üzerinedir Öklit olmayan uzay geometrisinde Klein’in buluşları için yollar hazırlamıştırProfesörlüğü sırasında bayanların yüksek eğitimde yer alıp almaması konulu hararetle tartışılmakta idi Cayley bu konuya sessiz kalmamış ve bayanların eğitimde kesinlikle yer alması gerektiğini savunmuş ve başarılı olmuştu Cayley ölümüne kadar çalışmalarına devam etmiş ve geçirdiği uzun ve ağrılı hastalık sonucu ölmüştür Sadece Temel Eliptik Fonksiyonlar adında bir kitap yazmıştır Kaynak: matlabcjbnet Augustin Louis CAUCHY 1816 yılından itibaren cebir ve mekanik dersleri vermeye başladı 1830 devriminden sonra bağlılık andını kabul etmediği için görevinden ayrıldı ve Torino’ya giderek kendisi için açılan matematik kürsüsünde çalışmaya başladı 1833′te Bordeaux Dükü’nün fen eğitimini yönetmek üzere Prag’a çağrıldı 1838′de Paris’e döndü Paris Fen Fakültesi matematiksel gökbilim profesörlüğüne atandı ve 1852 yılına dek bu görevini devam ettirdi Cauchy arı ve uygulamalı matematiğin bütün bölümleriyle ilgilendi Ama tarihe çözümleme üstüne yaptığı çalışmalarla geçti 1821′de yayımlanan Cours d’analyse adlı kitabında çözümlemenin ana ilkelerini gözden geçirdi ve bunları yapıcı bir biçimde eleştirdi; böylece elementer fonksiyonların ve serilerin incelenmesine kesinlik kazandırdı Cauchy her şeyden önce karmaşık bir değişkenin fonksiyonları kuramının yaratıcısıdır Bu konuda çıkış noktası karmaşık bölgelerde integrallemeydi (1814 – 1830): eğrisel integrali tanımladı bunun temel özelliklerini kanıtladı ve kalanlar hesabını ortaya attı İkinci grup çalışmasında (1830 – 1846) fonksiyonların serilere açılımını ve karmaşık diferansiyelleme ya da analitiklik kavramlarını inceledi Yaptığı cebir çalışmaları (yerine koyma hesabı determinantlar ve matrisler kuramı gruplar ve cebirsel genişlemeler kuramının oluşturulması) XIX yy tarihsel hareketine cebirsel yapıların bulunması ve incelenmesi biçiminde geçti Cauchy mekanik alanında esneklik kuramının matematikle ilgili yönünü düzenledi Gökbilim hesaplarını kolaylaş-tırdı ve hatalar kuramını geliştirdi