Osmanlı Devleti Kurucusu Osman Bey

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Osmanlı Devleti'nin kurucusu olan Osman Bey

Ertuğrul Gazi ile Hayme Hatun'un oğullarıdır

1299 ile 1326 yılları arasında hüküm sürmüştür

1258'de doğmuş

1326'da vefat etmiştir

Oğuzların Kayı Boyu'ndan

Türkiye Selçukluları'nın Uç Beyi Ertuğrul Gazi'nin oğlu Osman Bey

Söğüt'te doğdu

Küçük yaştan itibaren İslam ilimlerini öğrenen Osman Gazi

ayrıca mükemmel bir askeri talim ve terbiye gördü

1277'de Anadolu'nun İslamlaştırılıp

Türkleşmesi faaliyetlerine katılan gönül sultanlarından ve ahilerden biri olan Şeyh Edebali'nin kızı ile evlendi

Babası Ertuğrul Gazi'nin 1281'de vefatı üzerine bey seçilip idareyi ele aldı

Osman Bey

Kayıların başına geçince Söğüt'ü kendisine merkez yaparak Akçakoca

Gazi Abdurrahman

Aykut Alp ve Konur Alp gibi beylerle Bizans'a karşı fetihlere girişti

1285'te Kulaca Hisarı fethedildi

1288'de İnegöl ve Karacahisar kuvvetlerini Ekizce'de bozguna uğrattı

Bu savaşta Osman Gazi'nin kardeşi Saru Batu şehit oldu

Osmanlıların daha sonra Karacahisar

Taraklı ve Göynük'ü elde etmesi üzerine

bölge kuvvetleri ittifak ederek Osman Gazi'yi bir düğün münasebetiyle öldürmek istediler

Dostu

Harmankaya hakimi Köse Mihal'in (ki daha sonra İslamiyet'i kabul ederek Mihal Gazi adını almıştır

) haber vermesi ile vaziyeti öğrenen Osman Gazi

süratle harekete geçerek Bilecik ve Yarhisar'ı zaptetti

Gelini ele geçirerek Nilüfer adını verip

oğlu Orhan Gazi ile nikahladı

1299'da Türkiye Selçuklu Sultanlığı'ndaki iktidar boşluğundan faydalanan Osman Gazi

istiklalini ilan etti

1301'de Yenişehir'i alarak İznik ve Bursa'nın fethinin yolunu açtı

Bursa

Kite ve Atranos kuvvetlerini Koyunhisar Mevkii'nde bozguna uğrattı

Bu zaferden sonra Kestel

Kite ve Ulubat Kaleleri

Osmanlıların eline geçti

1308'de İznik'in en mühim ileri karakolu olan Karahisar ele geçirildi

Böylece İznik-İzmit karayolu Türklerin hakimiyetine girmiş oldu

Osman Bey artık başta Bursa olmak üzere İznik ve İzmit'in fethini ilk hedef olarak görüyordu

1314 yılında başlayan Bursa Kuşatması

on seneden fazla sürdü

1324'de hastalanan Osman Bey

kumandayı oğlu Orhan'a devretti

Osman Gazi salih bir Müslüman olup

İslam Ahlakı'nın iyi ve güzel vasıflarına sahipti

Az sayıdaki aşiret kuvvetleriyle

Bizans Ordusu'nu ve kuvvetlerini üst üste mağlup edip zaferler kazanarak dünyanın en uzun ömürlü hanedanını ve en büyük devletlerinden birini kurdu

Bir taraftan fetihlere devam ederken

diğer taraftan devlet teşkilatının müesseselerini mükemmel bir şekilde kurmaya ve sistemleştirmeye çalıştı

Ömrü

Rum kafirleri ile savaşmakla ve İslamiyet'i yaymakla geçti

Vefat edeceği zaman

oğlu Orhan Bey'e gönderdiği vasiyetnamesi

İslamiyet'e olan sevgi ve saygısını ve Türk Milleti'nin rahat ve huzurunu düşündüğünü ve insan haklarına da gönülden bağlılığını açıkça bildirmektedir

Osman Bey'in Oğluna Vasiyeti

"Oğul! Din işlerini her şeyden evvel ele alıp

yürütmek gayret ve esasını daima göz önünde bulundur ve bu esası sakın gevşekliğe uğratma

Çünkü bir farzın yerine getirilmesini sağlamak

din ve devletin kuvvetlenmesine sebep olur

Din gayretine sahip olmayan

sefahate düşkün olan

tecrübe edilmemiş kimselere devlet işlerini verme! Zira

yaratanından korkmayan bir kimse

yarattıklarından da çekinmez

Zulümden ve hangisi olursa olsun bid'atten

yani İslamiyet'e aykırı şeylerden son derece uzak dur! Seni zulüm ve bid'ate teşvik edip sürükleyenleri

devletinden uzaklaştır ki

bunlar seni yıkılışa sürüklemesinler

Allahü Teala'nın rızası için

devlet hizmetinde ömrünü tüketen devlet adamlarını daima gözet

Böyle kıymetli kimselerin vefatından sonra

aile efradını koru

ihtiyacı olanların da ihtiyacını karşıla

tebeandan hiç kimsenin malına mülküne dokunma

Hak sahiplerine hakkını ver

layık olanlara ihsan ve ikramlarda bulun ve ailelerini de gözet

Özellikle

devletin ruhu mesabesinde olan ve en büyük dayanağı bulunan asker taifesini güzelce idare edip rahatlarını temin eyle

Devletin bedeninde kuvvet mesabesinde olan hakiki alimleri ve fazilet sahiplerini

edip ve yazarlarını

sanat erbabını gözetip koru

Onlara hürmet

ihsan ve ikramda bulun

Bir ülkede

olgun bir alimin

bir arifin

bir velinin bulunduğunu duyarsan

uygun ve layık bir usul ve ifade ile onu memlekete getirt

Onlara her türlü imkanı tanıyarak ülkene yerleştir ki

hükümetin süresince alim ve arifler

bilginler memleketinde çoğalsın

Din ve devlet işleri nizama oturup ilerlesin

Sakın

orduya ve zenginliğe mağrur olma

Hakiki alim ve ariflere

bilginlere hürmet edip

sarayında onlara yer ver

Benim halimden ibret al ki

zayıf

güçsüz bir karınca misali

hiç layık olmadığım halde buraya geldim ve Allahü Teala'nın nice ihsanlarına ve inayetlerine kavuştum

Sen de benim uyduğum ve uyguladığım nizamı uygula

Muhammed aleyhisselamın dinini

bu yüce dinin mensuplarını ve itaat eden diğer tebeanı himaye eyle! Allahü Teala'nın hakkını ve kullarının hakkını gözet

Dinimizin tayin ettiği beytülmaldeki gelirin ile kanaat eyle! Devletin zaruri ihtiyaçları dışında sarfiyatta bulunmaktan son derece sakın! Senden sonra geleceklere de aynı nasihatlerde bulun ve iyice tembih eyle

Daima adalet ve insaf üzerine bulun

Zulme meydan verme

Herhangi bir işe başlayacağın zaman Allahü Teala'nın yardımına sığın! Tebeanı

düşmanların ve zalimlerin saldırılarından koru

Haksız olarak hiç kimseye muamelede bulunma

Daima halkını hoşnut edecek şeyleri arayıp

yapılmasını sağla

Onların gönüllerini kazanmayı

bunun devamını ve artmasını büyük nimet bil! Tebeanın sana olan güveninin sarsılmamasına son derece dikkat eyle!"

Osman Bey'in Rüyası

Bizans'ın hakimiyetindeki Batı Anadolu

sihat diyarı olduğundan

bölgede gaza niyetiyle pek çok kumandan

mücahit derviş ve herbiri gönül sultanı şeyh ve alim bulunuyordu

Osman Gazi

Anadolu'nun İslamlaştırılıp

Türkleşmesi faaliyetine katılan bu gönül sultanlarından ve ahilerden biri olan Karamanlı Şeyh Edebali'nin sohbetlerini hiç kaçırmamaya gayret ederdi

1277 senesinde

Edebali Hazretlerinin dergahında misafir olduğu bir gün ilginç bir rüya gördü

Rüyasında

hocası Edebali'nin koynundan bir ayın çıkıp

kendi koynuna girdiğini

arkasından da kendi göbeğinden bir çınar ağacının bitip

alemi tuttuğunu

gölgesinde nice dağların bulunup

nehirlerin aktığını

birçok insanların kaynaştığını

kimisinin bahçe ve tarla sulayıp

kimisinin çeşmeler akıttığını gördü

Gördüğü rüyayı ertesi gün hocasına anlattı

Şeyh Edebali O'na; "Müjde ey Osman! Hak Teala

sana ve senin evladına saltanat verdi

Bütün dünya

evladının himayesinde olacak

kızım Mal Hatun da sana eş olacak

" deyip rüyasını tabir etti

On dokuz yaşında iken Şeyh Edebali'nin kızı Mal Hatun ile evlendi

Bu izivaçtan Orhan Gazi doğdu

Orhan Gazi'nin doğduğu sırada

Ertuğrul Gazi de vefat etti (1281)

Bazı kaynaklarda Edebali'nin kızının adı Bala Hatun olarak geçmekte ve Mal Hatun'un Ömer Bey'in kızı olduğu yazılmaktadır

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Osmanlı Devleti Kurucusu Osman Bey Osmanlı Devleti'nin kurucusu olan Osman Bey Ertuğrul Gazi ile Hayme Hatun'un oğullarıdır 1299 ile 1326 yılları arasında hüküm sürmüştür 1258'de doğmuş 1326'da vefat etmiştir Oğuzların Kayı Boyu'ndan Türkiye Selçukluları'nın Uç Beyi Ertuğrul Gazi'nin oğlu Osman Bey Söğüt'te doğdu Küçük yaştan itibaren İslam ilimlerini öğrenen Osman Gazi ayrıca mükemmel bir askeri talim ve terbiye gördü 1277'de Anadolu'nun İslamlaştırılıp Türkleşmesi faaliyetlerine katılan gönül sultanlarından ve ahilerden biri olan Şeyh Edebali'nin kızı ile evlendi Babası Ertuğrul Gazi'nin 1281'de vefatı üzerine bey seçilip idareyi ele aldı Osman Bey Kayıların başına geçince Söğüt'ü kendisine merkez yaparak Akçakoca Gazi Abdurrahman Aykut Alp ve Konur Alp gibi beylerle Bizans'a karşı fetihlere girişti 1285'te Kulaca Hisarı fethedildi 1288'de İnegöl ve Karacahisar kuvvetlerini Ekizce'de bozguna uğrattı Bu savaşta Osman Gazi'nin kardeşi Saru Batu şehit oldu Osmanlıların daha sonra Karacahisar Taraklı ve Göynük'ü elde etmesi üzerine bölge kuvvetleri ittifak ederek Osman Gazi'yi bir düğün münasebetiyle öldürmek istediler Dostu Harmankaya hakimi Köse Mihal'in (ki daha sonra İslamiyet'i kabul ederek Mihal Gazi adını almıştır) haber vermesi ile vaziyeti öğrenen Osman Gazi süratle harekete geçerek Bilecik ve Yarhisar'ı zaptetti Gelini ele geçirerek Nilüfer adını verip oğlu Orhan Gazi ile nikahladı 1299'da Türkiye Selçuklu Sultanlığı'ndaki iktidar boşluğundan faydalanan Osman Gazi istiklalini ilan etti 1301'de Yenişehir'i alarak İznik ve Bursa'nın fethinin yolunu açtı Bursa Kite ve Atranos kuvvetlerini Koyunhisar Mevkii'nde bozguna uğrattı Bu zaferden sonra Kestel Kite ve Ulubat Kaleleri Osmanlıların eline geçti 1308'de İznik'in en mühim ileri karakolu olan Karahisar ele geçirildi Böylece İznik-İzmit karayolu Türklerin hakimiyetine girmiş oldu Osman Bey artık başta Bursa olmak üzere İznik ve İzmit'in fethini ilk hedef olarak görüyordu 1314 yılında başlayan Bursa Kuşatması on seneden fazla sürdü 1324'de hastalanan Osman Bey kumandayı oğlu Orhan'a devretti Osman Gazi salih bir Müslüman olup İslam Ahlakı'nın iyi ve güzel vasıflarına sahipti Az sayıdaki aşiret kuvvetleriyle Bizans Ordusu'nu ve kuvvetlerini üst üste mağlup edip zaferler kazanarak dünyanın en uzun ömürlü hanedanını ve en büyük devletlerinden birini kurdu Bir taraftan fetihlere devam ederken diğer taraftan devlet teşkilatının müesseselerini mükemmel bir şekilde kurmaya ve sistemleştirmeye çalıştı Ömrü Rum kafirleri ile savaşmakla ve İslamiyet'i yaymakla geçti Vefat edeceği zaman oğlu Orhan Bey'e gönderdiği vasiyetnamesi İslamiyet'e olan sevgi ve saygısını ve Türk Milleti'nin rahat ve huzurunu düşündüğünü ve insan haklarına da gönülden bağlılığını açıkça bildirmektedir Osman Bey'in Oğluna Vasiyeti "Oğul! Din işlerini her şeyden evvel ele alıp yürütmek gayret ve esasını daima göz önünde bulundur ve bu esası sakın gevşekliğe uğratma Çünkü bir farzın yerine getirilmesini sağlamak din ve devletin kuvvetlenmesine sebep olur Din gayretine sahip olmayan sefahate düşkün olan tecrübe edilmemiş kimselere devlet işlerini verme! Zira yaratanından korkmayan bir kimse yarattıklarından da çekinmez Zulümden ve hangisi olursa olsun bid'atten yani İslamiyet'e aykırı şeylerden son derece uzak dur! Seni zulüm ve bid'ate teşvik edip sürükleyenleri devletinden uzaklaştır ki bunlar seni yıkılışa sürüklemesinler Allahü Teala'nın rızası için devlet hizmetinde ömrünü tüketen devlet adamlarını daima gözet Böyle kıymetli kimselerin vefatından sonra aile efradını koru ihtiyacı olanların da ihtiyacını karşıla tebeandan hiç kimsenin malına mülküne dokunma Hak sahiplerine hakkını ver layık olanlara ihsan ve ikramlarda bulun ve ailelerini de gözet Özellikle devletin ruhu mesabesinde olan ve en büyük dayanağı bulunan asker taifesini güzelce idare edip rahatlarını temin eyle Devletin bedeninde kuvvet mesabesinde olan hakiki alimleri ve fazilet sahiplerini edip ve yazarlarını sanat erbabını gözetip koru Onlara hürmet ihsan ve ikramda bulun Bir ülkede olgun bir alimin bir arifin bir velinin bulunduğunu duyarsan uygun ve layık bir usul ve ifade ile onu memlekete getirt Onlara her türlü imkanı tanıyarak ülkene yerleştir ki hükümetin süresince alim ve arifler bilginler memleketinde çoğalsın Din ve devlet işleri nizama oturup ilerlesin Sakın orduya ve zenginliğe mağrur olma Hakiki alim ve ariflere bilginlere hürmet edip sarayında onlara yer ver Benim halimden ibret al ki zayıf güçsüz bir karınca misali hiç layık olmadığım halde buraya geldim ve Allahü Teala'nın nice ihsanlarına ve inayetlerine kavuştum Sen de benim uyduğum ve uyguladığım nizamı uygula Muhammed aleyhisselamın dinini bu yüce dinin mensuplarını ve itaat eden diğer tebeanı himaye eyle! Allahü Teala'nın hakkını ve kullarının hakkını gözet Dinimizin tayin ettiği beytülmaldeki gelirin ile kanaat eyle! Devletin zaruri ihtiyaçları dışında sarfiyatta bulunmaktan son derece sakın! Senden sonra geleceklere de aynı nasihatlerde bulun ve iyice tembih eyle Daima adalet ve insaf üzerine bulun Zulme meydan verme Herhangi bir işe başlayacağın zaman Allahü Teala'nın yardımına sığın! Tebeanı düşmanların ve zalimlerin saldırılarından koru Haksız olarak hiç kimseye muamelede bulunma Daima halkını hoşnut edecek şeyleri arayıp yapılmasını sağla Onların gönüllerini kazanmayı bunun devamını ve artmasını büyük nimet bil! Tebeanın sana olan güveninin sarsılmamasına son derece dikkat eyle!" Osman Bey'in Rüyası Bizans'ın hakimiyetindeki Batı Anadolu sihat diyarı olduğundan bölgede gaza niyetiyle pek çok kumandan mücahit derviş ve herbiri gönül sultanı şeyh ve alim bulunuyordu Osman Gazi Anadolu'nun İslamlaştırılıp Türkleşmesi faaliyetine katılan bu gönül sultanlarından ve ahilerden biri olan Karamanlı Şeyh Edebali'nin sohbetlerini hiç kaçırmamaya gayret ederdi 1277 senesinde Edebali Hazretlerinin dergahında misafir olduğu bir gün ilginç bir rüya gördü Rüyasında hocası Edebali'nin koynundan bir ayın çıkıp kendi koynuna girdiğini arkasından da kendi göbeğinden bir çınar ağacının bitip alemi tuttuğunu gölgesinde nice dağların bulunup nehirlerin aktığını birçok insanların kaynaştığını kimisinin bahçe ve tarla sulayıp kimisinin çeşmeler akıttığını gördü Gördüğü rüyayı ertesi gün hocasına anlattı Şeyh Edebali O'na; "Müjde ey Osman! Hak Teala sana ve senin evladına saltanat verdi Bütün dünya evladının himayesinde olacak kızım Mal Hatun da sana eş olacak" deyip rüyasını tabir etti On dokuz yaşında iken Şeyh Edebali'nin kızı Mal Hatun ile evlendi Bu izivaçtan Orhan Gazi doğdu Orhan Gazi'nin doğduğu sırada Ertuğrul Gazi de vefat etti (1281) Bazı kaynaklarda Edebali'nin kızının adı Bala Hatun olarak geçmekte ve Mal Hatun'un Ömer Bey'in kızı olduğu yazılmaktadır