Trablusgarp Savaşı (Osmanlı-İtalya Savaşı)

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

2

Meşrutiyet'in ilanından sonra

Osmanlı Devleti ile yabancı devletler arasındaki ilişkilerde meydana gelen gelişmeler içerisinde savaşla sonuçlanan ilk büyük olay

Osmanlı-İtalya Savaşı oldu

Bu savaş

her şeyden önce İtalya'nın sömürgecilik politikasının ve Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu bunalımların bir sonucuydu

İtalya

19

yüzyılın ikinci yarısında

Almanya gibi siyasal birliğini kurarak güçlü bir devlet durumuna gelmişti

Dünya üzerindeki zengin sömürgeler

güçlü emperyalist devletlerce paylaşıldığından

İtalya ancak zayıf devletlerin elindeki toprak parçalarını alarak hedefine ulaşabilirdi

Ülkesine çok yakın olan Trablusgarp

Osmanlı Devleti'nin Afrika'da kalan son toprağı idi

Trablusgarp yoluyla

Afrika'nın ortalarına kadar inebileceğini hesaplayan İtalya

Rusya ile yaptığı Racconigi Antlaşması'yla (1909)

onun da desteğini sağlamıştı

İtalya

Rusya'dan başka diğer devletlerin de desteğini sağlamıştı

İtalya; Trablusgarp ve Bingazi'nin uygarlık bakımından geri bırakıldığı

burada yaşayan İtalyanlara kötü davranıldığını bahane ederek

28 Eylül 1911'de bu bölgeyi işgale başladı

İtalyanlar Trablusgarp

Tobruk

Derne ve Bingazi'ye asker çıkardılar

İngiltere

Kuzey Afrika'daki bu önemli işgal hareketine kayıtsız kalmış

hatta destek bile olmuştur

Çünkü Akdeniz'de Fransa'ya karşı İtalya'yı bir denge unsuru olarak kullanmak istiyordu

İngiltere

Fransa'nın yerleşmiş olduğu Cezayir ve Tunus arasında

bir tampon bölgenin kurulmasından yanaydı

Osmanlı Devleti

işgal karşısında

büyük devletlerden arabuluculuk yapmalarını ve savaşı durdurmalarını istemişti

Devletler

savaş karşısında tarafsız kalacaklarını ilan edince Osmanlı Devleti

İtalya ile karşı karşıya kaldı

Osmanlı Devleti'nin işgal karşısında Trablusgarp'ta çok az askeri vardı

Makedonya

Arnavutluk ve diğer yerlerde meydana gelen isyanlar dolayısıyla Osmanlı Hükümeti

savaş için hazırlıkları tamamlayamamıştı

İngiltere'nin de Mısır'da tarafsızlığı ilan etmesi ile karadan bağlantı da kesilmiş oldu

Osmanlı'da deniz gücü de yetersiz olunca

denizden yardım ümidi de sona erdi

Bütün bu olumsuzluklara rağmen

İstanbul'da bulunan bazı kurmay subaylar

zor şartlar altında Trablusgarp'a ulaştılar

Mustafa Kemal ve Enver Paşa gibi komutanlar

halkı İtalyanlar'a karşı örgütleyerek iyi bir savunma cephesi oluşturmuşlardı

İtalya bu savunma karşısında güç duruma düşmüştü

Osmanlı Hükümeti'nin İtalya'ya uyguladığı ekonomik ambargo da İtalya'da önemli etkiler meydana getirdi

İtalya

kesin bir başarı sağlayamayınca

Akdeniz'e yönelerek

17 Mayıs 1912'de Oniki Ada'yı işgal etmişti

Osmanlı Devleti'nin bu tarihlerdeki durumu da iyi değildi

İsyanlar artmış

hükümet bunalımı meydana gelmiş

parti çekişmeleri başlamıştı

Osmanlı'nın dış politikadaki yalnızlığı sürüyordu

Bu durumdan yararlanan Balkan Devletleri

Osmanlı Devleti'ne karşı savaş hazırlığına girişmişlerdi

Balkanlardaki bu durum

Osmanlı Devleti'ni İtalya ile barış yapmaya zorlamıştı

Uşi Antlaşması (18 Ekim 1912)

Osmanlı Devleti

Trablusgarp ve Bingazi'yi boşaltacak

İtalya

Oniki Ada'yı Osmanlı Devleti'ne geri verecek

ancak Balkan Savaşı bitinceye kadar Yunan işgaline karşı İtalya'nın elinde geçici olarak bulunacak

Trablusgarp'ta Naip adıyla bir temsilci

Padişah adına bulunacak

İtalya

kapitülasyonların kaldırılmasında

Osmanlı Devleti'ne yardım edecek

Uşi Antlaşması'yla

Osmanlı-İtalya Savaşı sona ermiş oldu

Kuzey Afrika'daki son toprak parçamız da kaybedilmiştir

Kuzey Afrika'daki kayıp

sırası şöyledir: Cezayir (1930 Fransa)

Tunus (1881 Fransa)

Mısır (1882 İngiltere)

Ege Adaları'nın bir kısmına

dolayısıyla Ege Denizi'ne ve Anadolu Kıyılarına büyük bir devlet

geçici olarak da olsa yerleşmiştir

Oniki Ada

elimizden fiilen çıkmış

İtalyanlar

Ege Denizi'ne yerleşmişlerdir

Kuzey Afrika'da

İtalyan sömürgeciliği başlamış

Doğu Akdeniz'de güçler dengesi bozulmuş

böylece İtalya

etkisi olan bir devlet haline gelmiştir

Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu durum ortaya çıkmış

topraklarını koruyamayacağı bir kez daha anlaşılmış

Balkan Savaşı'nın başlamasına cesaret vermiştir

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Trablusgarp Savaşı (Osmanlı-İtalya Savaşı) 2 Meşrutiyet'in ilanından sonra Osmanlı Devleti ile yabancı devletler arasındaki ilişkilerde meydana gelen gelişmeler içerisinde savaşla sonuçlanan ilk büyük olay Osmanlı-İtalya Savaşı oldu Bu savaş her şeyden önce İtalya'nın sömürgecilik politikasının ve Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu bunalımların bir sonucuydu İtalya 19 yüzyılın ikinci yarısında Almanya gibi siyasal birliğini kurarak güçlü bir devlet durumuna gelmişti Dünya üzerindeki zengin sömürgeler güçlü emperyalist devletlerce paylaşıldığından İtalya ancak zayıf devletlerin elindeki toprak parçalarını alarak hedefine ulaşabilirdi Ülkesine çok yakın olan Trablusgarp Osmanlı Devleti'nin Afrika'da kalan son toprağı idi Trablusgarp yoluyla Afrika'nın ortalarına kadar inebileceğini hesaplayan İtalya Rusya ile yaptığı Racconigi Antlaşması'yla (1909) onun da desteğini sağlamıştı İtalya Rusya'dan başka diğer devletlerin de desteğini sağlamıştı İtalya; Trablusgarp ve Bingazi'nin uygarlık bakımından geri bırakıldığı burada yaşayan İtalyanlara kötü davranıldığını bahane ederek 28 Eylül 1911'de bu bölgeyi işgale başladı İtalyanlar Trablusgarp Tobruk Derne ve Bingazi'ye asker çıkardılar İngiltere Kuzey Afrika'daki bu önemli işgal hareketine kayıtsız kalmış hatta destek bile olmuştur Çünkü Akdeniz'de Fransa'ya karşı İtalya'yı bir denge unsuru olarak kullanmak istiyordu İngiltere Fransa'nın yerleşmiş olduğu Cezayir ve Tunus arasında bir tampon bölgenin kurulmasından yanaydı Osmanlı Devleti işgal karşısında büyük devletlerden arabuluculuk yapmalarını ve savaşı durdurmalarını istemişti Devletler savaş karşısında tarafsız kalacaklarını ilan edince Osmanlı Devleti İtalya ile karşı karşıya kaldı Osmanlı Devleti'nin işgal karşısında Trablusgarp'ta çok az askeri vardı Makedonya Arnavutluk ve diğer yerlerde meydana gelen isyanlar dolayısıyla Osmanlı Hükümeti savaş için hazırlıkları tamamlayamamıştı İngiltere'nin de Mısır'da tarafsızlığı ilan etmesi ile karadan bağlantı da kesilmiş oldu Osmanlı'da deniz gücü de yetersiz olunca denizden yardım ümidi de sona erdi Bütün bu olumsuzluklara rağmen İstanbul'da bulunan bazı kurmay subaylar zor şartlar altında Trablusgarp'a ulaştılar Mustafa Kemal ve Enver Paşa gibi komutanlar halkı İtalyanlar'a karşı örgütleyerek iyi bir savunma cephesi oluşturmuşlardı İtalya bu savunma karşısında güç duruma düşmüştü Osmanlı Hükümeti'nin İtalya'ya uyguladığı ekonomik ambargo da İtalya'da önemli etkiler meydana getirdi İtalya kesin bir başarı sağlayamayınca Akdeniz'e yönelerek 17 Mayıs 1912'de Oniki Ada'yı işgal etmişti Osmanlı Devleti'nin bu tarihlerdeki durumu da iyi değildi İsyanlar artmış hükümet bunalımı meydana gelmiş parti çekişmeleri başlamıştı Osmanlı'nın dış politikadaki yalnızlığı sürüyordu Bu durumdan yararlanan Balkan Devletleri Osmanlı Devleti'ne karşı savaş hazırlığına girişmişlerdi Balkanlardaki bu durum Osmanlı Devleti'ni İtalya ile barış yapmaya zorlamıştı Uşi Antlaşması (18 Ekim 1912) Osmanlı Devleti Trablusgarp ve Bingazi'yi boşaltacak İtalya Oniki Ada'yı Osmanlı Devleti'ne geri verecek ancak Balkan Savaşı bitinceye kadar Yunan işgaline karşı İtalya'nın elinde geçici olarak bulunacak Trablusgarp'ta Naip adıyla bir temsilci Padişah adına bulunacak İtalya kapitülasyonların kaldırılmasında Osmanlı Devleti'ne yardım edecek Uşi Antlaşması'yla Osmanlı-İtalya Savaşı sona ermiş oldu Kuzey Afrika'daki son toprak parçamız da kaybedilmiştir Kuzey Afrika'daki kayıp sırası şöyledir: Cezayir (1930 Fransa) Tunus (1881 Fransa) Mısır (1882 İngiltere) Ege Adaları'nın bir kısmına dolayısıyla Ege Denizi'ne ve Anadolu Kıyılarına büyük bir devlet geçici olarak da olsa yerleşmiştir Oniki Ada elimizden fiilen çıkmış İtalyanlar Ege Denizi'ne yerleşmişlerdir Kuzey Afrika'da İtalyan sömürgeciliği başlamış Doğu Akdeniz'de güçler dengesi bozulmuş böylece İtalya etkisi olan bir devlet haline gelmiştir Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu durum ortaya çıkmış topraklarını koruyamayacağı bir kez daha anlaşılmış Balkan Savaşı'nın başlamasına cesaret vermiştir