Konu
:
Osmanli Doneminde Yayinlanan Kadin Dergileri...
Yalnız Mesajı Göster
Osmanli Doneminde Yayinlanan Kadin Dergileri...
08-25-2012
#
1
Prof. Dr. Sinsi
Osmanli Doneminde Yayinlanan Kadin Dergileri...
Türkiye'de halen kadınlar için bir düzineye yakın dergi yayın hayatını sürdürüyor
Peki kadın dergiciliğinin geçmişinin de hayli zengin olduğunu biliyor muydunuz? İşte Osmanlı devrinde kadınlar için yayınlanan dergi ve gazeteler 19
yüzyılın başları batıda
kadının sosyal hayat içindeki konum ve etkinliğinin öne çıkmaya başladığı yıllardır
Osmanlı Devleti'nde de başta siyasal ve sosyal hayatta olmak üzere eğitim
kültür
hukuk
ekonomi ve düşünce alanında meydana gelen değişimlerle büyük bir yapısal dönüşüm gerçekleşmiştir
Bu değişim ve dönüşümden toplumun her kesimi etkilenmiştir
Kızlar için okulların açılması
eğitim ve sosyal alanda kadınları daha faal hale getirmiştir
Bu dönemde kadınların başta toplumsal meseleler olmak üzere kendileri ile ilgili sorunlar
ve çözüm yolları bulma konusunda basın önemli rol oynamıştır
Basın dünyasında kadının kendini
kendi dilinden anlatmasını hedefleyen kadın dergileri ve gazeteleri bu dönemde Osmanlı basın hayatında yerlerini almaya başlamıştır
Osmanlı’da kadın basınına göz attığımız bu çalışmada 1869 ile 1920 yılları arasında yayınlanmış belli başlı kadın süreli yayınları ve bu yayınların özellikleri ile ilgili genel bir bilgilendirme amaçlanmıştır
Yayın tarihi açısından ilk kadın dergisi Terakki-i Muhadderat'dır
Haftalık olarak çıkan bu derginin ilk sayısı 15 Haziran 1285 [1869] tarihini taşır
48 sayı olarak Ali Raşit tarafından yayınlanmıştır
Jiikû/ezar sahibi kadın olan ve yazı kadrosu kadınlardan oluşan kadın dergisidir
1895'te ise yayın hayatına başlayan
başyazarı ve yazı kadrosu tamamen kadınlardan oluşan Hanımlara Mahsus Gazete 1895-1908 tarihleri arasında 13 yıl boyunca çıkan en uzun süreli kadın dergisidir
Bu yayınlar kadın sorunları
aile
toplum ve iş yaşamı
eğitim
sağlık
moda
giyim vb
farklı konularda yazılar yayımlamıştır
Yayın çıkış sırasına bakıldığında dergilerin biçim ve içerik açısından gelişimi çok net bir biçimde görülebilmektedir
İlk yayınlar genellikle yazı başlıkları ve yazar adları belirtilmeyen sayfalardan oluşurken 1900’lerden itibaren çıkmaya başlayan yayınlarda yazıların ve makale başlıklarının verilmeye başlandığı yazar adlarının yer aldığı görülmektedir
Resim
illüstrasyon ve çizimler gibi görsel malzemeler artan çoklukla yayınlarda yer almaya başlamış
Eylül 1324/1908 tarihli Mahasin dergisi ile birlikte renkli fotoğraflarda dergilerde yayınlanmaya başlanmıştır
İlk yayınlar daha çok kadınlara ev işlerinde
çocuk büyütmede yardımcı olacak bazı pratik bilgileri vermeyi
onları ahlaki konularda aydınlatmayı ve edebiyat
tarih
coğrafya gibi konularda genel bilgiler vermeyi amaçlıyordu
Daha sonra çıkan yayınlara bakıldığında kadın yazarlar tarafından yazılmış köşe yazılarının çeşitliliği ve bu köşelerde işlenen konuların sadece aydınlatıcı bir üslupla değil aynı zamanda tartışmacı
sorgulayıcı da olduğu görülmektedir
Kadın gazete ve dergileri tarihe özellikle kadın tarihine ışık tutmanın yanı sıra başta edebiyat olmak üzere
musiki
moda
yemek
karikatür
tıp tarihi
şehircilik tarihi gibi başlıklarda araştırma yapacak araştırmacılar için eşi bulunmaz bilgi kaynaklarıdır
AİLE: Aileye
yani kadınlara
çocuklara ev işlerine müteallik
mebahis-i mütenevviayı cami mecmuadır
17 Cemaziyelahir 1297 [27 Mayıs 1880] tarihinde yayın hayatına başlamış olup Mihran Efendi tarafından yayınlanmıştır
Muharriri: Ş
Sami’dir
ÂLEM-İ NİSVAN: İsmail Gasprinski'nin çıkardığı Tercüman Gazetesi'nin ilavesidir
İdare Müdiresi bir hanım yazar olan Şefika Y
Hanımefendidir
Müslümanlara mahsus edebi ve tedrisi haftalık mecmuadır
l906 yılında Bahçesaray [Kırım]’ da
haftalık olarak yayınlanmıştır
AYİNE:
Muhadderat ve etfale mahsustur ibaresi ile çıkmıştır
2 Teşrin-i Sani 1291 (Kasım 1875)’de Selanik’ de haftalık olarak yayın hayatına başlamıştır
Sahib-i îmtiyaz Vekili: Mahmut Hamdi’dir
BİLGİ YURDU IŞIĞI:
Hanımlar Bilgi Yurdu Müessesesi'ne merbut aylık risaledir
15 Nisan 1333 [15 Nisan 1917]’de aylık olarak yayınlanmaya başlamıştır
“Ders Kısmı" adlı ilavesi vardır
Ahmet Edip ve Macit Şevket Beyler müdür ve başmuharrirlik görevlerinde bulunmuşlardır
13
sayıdan sonra “Bilgi Yurdu Mecmuası” adını almıştır
DEMET:
Edebi
ilmi
siyasi
hanımlara mahsus haftalık musavver mecmuadır
17 Eylül 1324 [30 Eylül 1908]) İstanbul’da haftalık ve resimli olarak yayınlanmıştır
İmtiyaz sahibi Hakkı Bey
başmuharriri
Celal Sahir Bey ve musavviri
Server İzzet Bey’dir
ERKEKLER DÜNYASI-
Sahaifimiz kadınlığın kadr-ü kıymetini ilim ve fen ve edebin ulviyetini takdir eden münevver Osmanlı gençleri asarına küşadedir” ibaresi ile çıkmıştır
6 Kânun-i Sani 1329 [19 Ocak 1913]’de
- İstanbul Müdür-i mesulu Rıfat Bey’dir
GENÇ KADIN:
On beş günlük mecmuadır
24 Teşrin-i evvel 1334 [1918] yılında İstanbul’da yayınlanmıştır
İmtiyaz Sahibi: Seyyit Tabir
Müdiresi Hatice Refik’tir
GENÇ KADIN:
Şimdilik on beş günde bir çıkar ahlaki
içtimai
edebi mecmuadır
Kadınlık ve erkekliğin tealisine hadimdir
4 Kanun-i sani 1335 [4 Ocak 1919] - s
10 (8 Mayıs 1335 [8 Mayıs 1919]’ de İstanbul
’da yayınlanmıştır
İmtiyaz sahibi: Karahisarlı Muallim Fuat Şükrü
Mesul Müdürü
Süleyman Tevfık Beylerdir Müdiresi Fatma Fuat Hanımdır
HANIMLAR:
Kadınlara mahsus olup ayda bir kez neşr olunur mecmuadır
Muharrem 1300 [12 Kasım 1882]’ de İstanbul’da aylık olarak yayınlanmıştır
Muharriri: Cafer Bey’dir
HANIMLAR ÂLEMİ:
Perşembe günleri çıkar; edebi; içtimai
resimli hanım gazetesidir
- s
l (27 Mart 1330 [9 Nisan 1914]) - s
30 (24 Teşrin-i Evvel 1334 [24 Ekim 1918)
- İstanbul
Sahib-i imtiyaz: Mehmet Asaf; Müdür-i umur ve mesulü: Ahmet Cevdet
HANIMLARA MAHSUS GAZETE:
Gazetemizi neşretmekten asıl maksadımız menafi-i mülk-i devlete hizmet-i ciddiyeden ibarettir
19 Ağustos 1311 [1 Eylül 1895] yılında haftada iki kez [1-150
sayılar] ve haftalık [150- 612
sayılar] olarak İstanbul’ da yayınlanmıştır
HANIMLARA MAHSUS MALUMAT:
Edebiyat
ahlak
sanayi vesaireden bahis Hanımlara mahsus malumat
14 Safer 1313 [5 Ağustos 1895]’ de İstanbul’ da yayınlanmıştır
Müdür ve muharriri: Mehmet Tahir Bey’dir
İNSANİYET:
Bu risale-i mahsusa kadınlara müteallik olarak senede on iki nüsha çıkarılacaktır
1299 [1882]’de İstanbul’da aylık olarak yayınlanmıştır Muharriri: Mahmut Celalettin Bey’dir
KADIN :
Kadınların fikri ve içtimai terakkilerine çalışır risale
11 Ağustos 1327 [24 Ağustos 1911]’ de İstanbul’da yayınlanmıştır
On beş günlüktür
KADIN:
Şimdilik haftada bir neşrolunur
13Teşrin-i Evvel 1324 [26 Ekim 1908] Haftalık ve resimli olarak Selanik’te yayınlanmıştır
Sahib-i imtiyaz: İbrahim; Müdürü: Enis Avni Bey’dir
KADINLAR ÂLEMİ:
Perşembe günleri çıkar içtimai
edebi
hanım gazetesidir
22 Mayıs 1330 [4 Haziran 1914 de İstanbul’da yayınlanmıştır
Haftalık resimli bir yayındır
Kadınlar Âlemi
Osmanlı Kadınlar Âlemi
ve Hanımlar Âlemi adlarıyla yayınlanmıştır
Heyet-i Tahririye müdürü: M
Ekrem; Başyazarı
Feriha Kâmran Hanım’dır
Müdür-i mesul: (elif)
Eşref
3
sayıdan itibaren; Sahib-i imtiyaz: Naci Bey’dir
KADINLAR DÜNYASI:
Kadınlık hukuk ve menafiini müdafaa eder musavver gazetedir
Sehaifımiz cins ve mezhep tefrik etmeksizin Osmanlı hanımları asarına küşadedir
4 Nisan 1329 (17 Nisan 1913)ilk 100 sayısı günlük
son 194 sayısı Haftalık olarak yayınlanmıştır
Sahibe-i imtiyaz: Nuriye Ulviye Mevlan
Müdür-i Mesul: Emine Seher Ali Hanım’dır
KADINLIK:
Kadınlığın varlım ve memlekette bir mevkide müdafaa eder
Perşembe günleri neŞr olunur musavver gazetedir sahaifimiz bilumum Osmanlı hanımları asarına küşadedır
8Mart 1330 (21 Mart 1914]) (Kadınlık Duygusu) (3 Temmuz 1330) [16 Temmuz1914])
Sahib-i imtiyaz
: Hac
Cemal; Nigâr Cemal (Kadın Duygusu) Sermuharriri
Nigâr Hatum; Müdur-i mesul: Süleyman Tevfik’tir
Haftalık ve resimli olarak yayınlanmıştır
KADINLIK HAYATI:
Kadınlığın tealisine hadim
sahaifi kadın kalemlerine küşadedir
Edebi
fenni
içtimai cumartesi günü intişar eder kadın gazetesidir
(31 Ağustos 1329 [13 Eylül 1913 yılında İstanbul’da yayınlanmıştır
Müdür-i Mesul: Emine Seher Ali
MAHASİN:
Her rumi ayın yirmi beşinci günü neşrolunur hanımlara mahsus musavver gazetedir
Eylül 1324 [1908]’de İstanbul’ da yayınlanmıştır
Aylık ve resimli bir yayındır
Sahib-i imtiyaz ve müdür: Asaf Muammer
sermuharriri: Mehmet Rauf Bey’dir
MUSAVVER KADIN: Risale-i edebiye ve içtimaiye
Osmanlı hanımlarına mahsus haftalık siyasi
ilmi gazetedir
3 Nisan 1327 [16 Nisan 1911’ de İstanbul’da yayınlanmış olup Haftalık ve resimli bir yayındır
Sahib-i imtiyaz ve müdür: Nizamettin Hasip Bey’dir
MÜRÜVVET:
Haftada bir kere neşrolunur Mürüvvet Gazetesi'nin hanımlara mahsus nüshasıdır
- s
l (15 Şubat 1303 [28 Şubat 1887’ de İstanbul’ da yayınlanmıştır
Müdürü: Mehmet Ziyaettin; Heyet-i Tahririye n*****: Mehmet Celalettin’dir
PARÇA BOHÇASI:
Mecmua-i Aile
Her ayın birinci ve on beşinci günde bir Perşembe günlerileri çıkar
1305 [1889] yılında İstanbul’da yayınlanmıştır
Kurucuları
Hatice Semiha
Rebia Kâmile hanımlardır
SEYYALE:
Genç kızlarımızla hanımlarımıza mahsus ilmi
fenni
edebi
ahlaki
felsefi sınai
seyyahi musavver mecmuadır
22 Mayıs 1330 [4 Haziran 1914] İstanbul’da yayınlanmıştır
Sahib-i imtiyaz: Adile Necati
kurucuları İskender Fahrettin
Profesör H
Cevat; müdiresi Şekibe Ali ve sermuharriresi Salime Servet Seyfi Hanım’dır
SİYANET:
İçtimai
edebi
ilmi
iktisadi kadın ve aile gazetesidir
1330 / 1914’ de İstanbul’da haftalık yayınlanmıştır
Müdiresi Zaime Hayriye Hanımdır
TERAKKİ:
Muhadderat için gazetedir
Bu gazete haftada bir kere pazar günleri Çiçek Pazarında Cemiyet-i Ümiye-i Osmaniye Matbaasında tabolunmuştur
Malumat ve ilanat-ı nafie maalmemnuniye kabul kılınır
(15 Haziran 1285 [28 Haziran 1869] İstanbul’ da haftalık
Olarak yayınlanmıştır
Derginin ismi dış kapakta Terakki
iç sayfa başlıklarında Terakki-i Muhadderat olarak geçmektedir
Ali Raşit Bey tarafından yayınlanmıştır
TÜRK KADINI:
Kadınlar için çalışır
on beş günde bir çıkar
23 Mayıs 1334 [1918]’ de İstanbul’da yayınlanmıştır
Müessis ve müdürü: Muallim Ahmet Halit’dir
Kültür Dergisi'nin bayilerde satılmakta olan Osmanlı'da kadın Özel Sayısı'da bulunan "Osmanlı Basın Hayatında Kadın Süreli Yayınları 1869-1919" başlıklı makaleden alınmıştır
Konuyla ilgili detaylı bilgiyi dergide bulabilirsiniz
kaynak : kadinca
net
Selçuk Aydın'ın makalesi
Prof. Dr. Sinsi
Kullanıcının Profilini Göster
Prof. Dr. Sinsi Kullanıcısının Web Sitesi
Prof. Dr. Sinsi tarafından gönderilmiş daha fazla mesaj bul