Ülkeler Tarihi: Bulgaristan

Bugünkü Bulgaristan topraklarına MÖ 30´larda Traklar denilen bir kavim bir süre sonra da Romalılar hakim olmuştur Altıncı yüzyılda İslavlar her tarafı yakıp yıkarak hakimiyeti ele geçirmişlerdir MS 680 yıllarında Karadeniz´in kuzeyinden Bulgar Türklerinin gelmesi ile Bulgar tarihi başlamıştır

On-Oğuz grubundan olduğu bilinen bu Türklerin aynı zamanda Yukarı Tuna kıyıları ile birlikte Volga ve Kama vadilerini de idaresi altına alarak Büyük Bulgaristan adıyla 14 yüzyıla kadar varlığını devam ettirmiştir Bu arada 11 yüzyıla kadar devam eden Birinci Bulgar Krallığı yıkılarak Peçenek Guz ve Kumanlar (Kıpçak)vasıtasıyla İkinci Bulgar Krallığı kurulmuş 1241 senesinde Moğol istilasına uğramıştı

Miladi 1331-1371 yıllarında Kral İvan Aleksandr zamanında Sırpların Balkanlarda üstünlük kurmasıyla zayıflamış Osmanlı Hükümdarı Birinci Murad Han zamanında (1326-1389) Bulgaristan toprakları zaptedilmiştir İvan Aleksandr´dan sonra Vidin ve Dobruca beylikleri ile Tırnova Krallığı Osmanlılara karşı çıkması üzerine 1393´te Tırnova 1396´da Niğbolu Zaferlerinden sonra Vidin ve 1400´de Dobruca zaptolunarak Bulgar Krallığı tamamen ortadan kaldırılmıştır

On altıncı yüzyılda Bulgaristan üzerinde Sırplar ve Macarlar üstünlük kurmak istemişlerse de güneyden gelen Osmanlı Devleti Bulgaristan´a hakim olarak düzenli bir idare getirdi Bulgaristan´ı 500 yıl Osmanlılar idare etti Bu dönemde idare Sofya´da oturan Rumeli Beylerbeyi tarafından sağlanıyordu Osmanlı İmparatorluk merkezine yakın olması ve sefer yolu üzerinde bulunması sebepiyle ticareti oldukça gelişme gösterdi Bulgar tüccarlara geniş imtiyazlar tanındı

Osmanlılar diğer tebaalarında olduğu gibi Bulgarlara da dini yönden baskı siyaseti gütmediler Bulgarlar genellikle reaya adını taşıyan vergiye tabi çiftçi sınıfları halinde kaldılar Âdil idare ve imtiyazlı tüccar sınıfının bulunması ve benzeri müsbet Osmanlı siyasetine rağmen 17 yüzyıl ortalarında Bulgaristan´da haydut denilen çeteler türeyerek isyan etmeye başladılar ve her fırsatta düşman ordularıyla Osmanlılara karşı birleşmekten geri kalmadılar

Devam eden bu isyanlar karşısında Osmanlı hükumeti "Çorbacı Nizamnamesi" gibi bazı kanuni tedbirler alarak Bulgaristan´da asayişi korumaya çalıştı Tuna vilayetinin başına bu maksatlarla getirilen ve geniş yetkilere sahip bulunan Midhat Paşa Bulgaristan´a birçok hizmetler götürdü Hatta Midhat Paşa Hıristiyanlara yaranmak için ayyıldızlı Türk bayrağına bir de haç ilave etti Bulgar ihtilal merkez komitesinin 20 Nisan 1875´te Koprivştitsa ve Panagyuviste´de başlattıkları büyük isyan da bastırıldı

1876 yılı Aralık ayında İstanbul´da toplanan büyük devletler Bulgaristan´da iki muhtar bölge teşkilini teklif ettiler Rusya bunu kabul etmedi Midhat Paşa ısrarla Rusya´ya savaş açmamız için direndi Neticede Rusya´ya savaş açıldı (20 Nisan 1877) Bulgarlar Rus ordusuna katıldıkları gibi Türklere karşı tedhiş hareketlerine de giriştiler

Osmanlı-Rus savaşınin sonunda Ayastefanos Antlaşması imzalandı (3 Mart 1878) Muhtar bir Bulgaristan idaresi kurulması kabul edilmişse de diğer büyük devletlerin baskısı ile Balkanlar ile Tuna arasında küçük bir Bulgar Prensliğinin kurulması şeklinde değiştirildi Diğer bölgeler Romanya ve Sırbistan devletlerine bırakıldı Bir süre sonra Rusya´nın mevcut Bulgar Prensliğinin idari ve içişlerine doğrudan karışması Osmanlı hükumeti ile Avusturya ve İngiltere hükumetleri Prensliği Rusya´nın tahakkümüne bırakmak istememelerinden bu hususta büyük devletlerin nüfuz mücadeleleri başladı

Bir süre sonra Bulgaristan Prensliğinde Prens Aleksandr idareyi ele alarak Bulgaristan birliğinin sağlanmasını temin etti ve tamamen Rusya´ya yaklaştı Daha sonraki gelen idarecilerde iç ve dış ilişkilerin düzene sokulması gibi gelişmelerden sonra 1904´te Türkiye aleyhine Sırbistan´la bir antlaşma imzaladı 1908 İkinci Meşrutiyetin ilanından sonra 3 Ekim 1908´de tam bağımsızlığını ilan etti

8 Eylül 1944 ihtilalinden sonra Bulgaristan Komünist rejimi kabul ederek Varşova Paktına girdi Rusya´da olan batıya açılma hareketleri Bulgaristan´da büyük hızla yayıldı Bir süre sonra 35 senedir başta bulunan Cumhurbaşkanı Jivkov 10 Kasım 1989´da istifa etmek mecburiyetinde kaldı

29 Aralık 1989´da ülkede bulunan Türklere yeniden kendi adlarını kullanma ve serbestçe ibadet etme hürriyeti tanındı 10-17 Haziran 1990´da iki kademeli ve 1932´den bu yana ilk defa yapılan çok partili seçimde 1943-1990 arasında Bulgaristan´ı idare eden Komünist Partisi (yeni ismi Bulgaristan Sosyalist Partisi) iktidar oldu


Alıntı