Hamidoğulları (Hamitoğulları) Beyliği Hakkında

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Hamidoğulları (Hamitoğulları) Beyliği Hakkında

Isparta ve Eğridir havâlisinde kurulan Türk beyliği

Türkiye Selçuklu Devleti

13

asır sonlarında iyice zaafa uğrayıp

İlhanlıların nüfuzu altına girdikten sonra

batı hududundaki Türk aşiretleri de kendi başlarının çaresine bakarak

toplanmaya ve bir idare kurmaya başlamışlardı

Aynı tarihlerde Isparta

Eğridir ve havâlisinde bulunan Hamid aşireti de

başlarında bulunan İlyas bin Hamid Beyin oğlu Feleküddin Dündar Beyin reisliği altında

merkezleri Uluborlu ve sonra eski adı Prostana olan Eğridir olmak üzere Hamidoğulları Beyliğini kurdu

Beyliğin kuruluşu

on üçüncü asrın son çeyreği içindedir

Hamid Bey ile oğlu İlyas Bey

Selçukluların uç beylerinden ve Selçuk emirlerinden idiler

Feleküddin Dündar Bey

kurduğu beyliğe büyük babası Hamid Beyin ismini verdi

Faal bir emir olan Dündar Bey

beyliğinin hududunu güneye doğru genişleterek Gölhisar

Korkuteli ve Antalya’yı ele geçirdikten sonra

ülkesini Germiyan ve Denizli hudutlarına kadar büyüttü

Eğridir’i pek çok eserlerle imar eden Feleküddîn Dündar Bey

buraya kendi künyesine nispetle Felekâbâd adını verdi

1301 yılında Antalya’yı fethettikten sonra

buranın idaresini kardeşi Yûnus Beye havale etti (Bkz

Tekeoğulları Beyliği)

1314’te Anadolu’ya gelen İlhanlı Beylerbeyi Emir Çoban’a itaat edenler arasında

Dündar Bey de bulunuyordu

Hattâ

Dündar Bey

İlhanlılara sadakatini göstermek üzere

aynı sene “Sultan-ı âzam Gıyâsüddünyâ ve’d-Dîn Hudâbende Mehmed” klişeli

İlhan Olcayto adına gümüş sikke kestirdi

1316’da İlhan Olcayto’nun vefatı ve küçük yaştaki oğlu Ebû Saîd’in cülûsundan sonra ortaya çıkan karışıklıklar esnasında

bu durumu fırsat bilen Dündar Bey

istiklâlini ilan ederek sultan unvanını aldı ve hudut komşuları beyler (Aydın

Saruhan

Menteşe vs

) üzerinde hâkimiyet tesis etti

Anadolu beyliklerinin

İlhanlıların merkezindeki zaaftan istifade ile bağlılıklarını çözmeye başlamaları üzerine

Anadolu İlhanlı valisi Timurtaş

Konya’yı işgal etti

1324 senesinde Eşrefoğlu Süleyman Beyi öldürttü ve arkasından Hamid iline yürüyerek Antalya’ya kaçan Dündar Beyi de yakalayarak katlettirdi

Ancak

çok geçmeden

İlhanlı hükümdarına isyan eden Timurtaş’ın üzerine kuvvet gönderilmesi ve Mısır’da yakalanarak katledilmesi neticesinde

Dündar Beyin üç oğlundan büyük oğlu Hızır Bey

Hamideli idaresini eline aldı

Hızır Beyin ne kadar beylik yaptığı belli değildir

Yaklaşık olarak 1330’da vefat etmiştir

Seyyah İbn-i Battûta

1333 yılında Anadolu’yu gezerken

Hamidoğulları Beyliğine de uğramış

Gölhisar’da Dündar Beyin oğlu Mehmed ve Eğridir’de diğer oğlu Necmeddin İshak Beyin hükümdar bulunduklarını bildirmiştir

İshak Beyin hangi tarihte vefat ettiği belli değildir

İshak Beyden sonra kardeşi Mehmed Beyin oğlu Muzafferüddin Mustafa Bey

onun ölümü ile de

oğlu Hüsâmeddin İlyas Bey

Hamidoğulları Beyliğinin başına geçti

Hüsâmeddin İlyas Bey

komşusu olan Karamanoğlu Alâeddîn Bey ile yaptığı savaşı kaybederek Germiyanoğlu Süleyman Şaha sığındı

Ondan aldığı yardımlarla

kaybettiği yerlere yeniden sahip oldu

İlyas Beyin de vefat tarihi belli değildir

İlyas Beyden sonra yerine Kemâleddin Hüseyin Bey geçti

Bu zat da

Karamanoğulları’nın tecavüzlerinden bıkarak

Eşrefoğulları’ndan almış oldukları Beyşehri

Seydişehri

Akşehir

Yalvaç ve Şarkî Karaağaç’ı

1374’te

80 bin altın mukabilinde Osmanlı hükümdarı Sultan Birinci Murad Hana sattı

Yine

Kosova Savaşı’na giden Sultan Murad’a

oğlu Mustafa idaresinde

yardımcı kuvvet gönderdi

Okçulardan müteşekkil bu kuvvet

muharebe esnasında Osmanlı ordusunun ön safında bulunmuştur

Kemâleddin Hüseyin Bey

1391 yılında vefat etti

Hamidoğullarının bu şubesinin toprakları

Osmanlılar ile Karamanoğulları tarafından paylaşıldı

Hamidoğullarında devlet işlerinin görüldüğü bir dîvân mevcuttu

Bu dîvânın

Türkiye Selçuklularınınkine benzer şekilde olduğu anlaşılmaktadır

Hamidoğullarında beylik

eski Türk geleneğine uyularak evlatlar arasında pay edilmekteydi

Hamidoğullarından Hüsâmeddin İlyas Beyin

Felekâbâd’da kesilmiş Hüsâmî ibareli gümüş sikkesinden başka hiç birisinin sikkesi görülmemiştir

Hamidoğulları hükümdarları

bilhassa Eğridir ve Burdur’da pek çok imar faaliyetlerinde bulundular

Bunlardan Eğridir’de Hızır Bey Camii

Burdur’da Mustafa Bey Medresesi ve Şuhud kasabasında İbrahim bin Hızır’a ait olan mescid en önemlileridir

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Hamidoğulları (Hamitoğulları) Beyliği Hakkında Hamidoğulları (Hamitoğulları) Beyliği Hakkında Isparta ve Eğridir havâlisinde kurulan Türk beyliği Türkiye Selçuklu Devleti 13 asır sonlarında iyice zaafa uğrayıp İlhanlıların nüfuzu altına girdikten sonra batı hududundaki Türk aşiretleri de kendi başlarının çaresine bakarak toplanmaya ve bir idare kurmaya başlamışlardı Aynı tarihlerde Isparta Eğridir ve havâlisinde bulunan Hamid aşireti de başlarında bulunan İlyas bin Hamid Beyin oğlu Feleküddin Dündar Beyin reisliği altında merkezleri Uluborlu ve sonra eski adı Prostana olan Eğridir olmak üzere Hamidoğulları Beyliğini kurdu Beyliğin kuruluşu on üçüncü asrın son çeyreği içindedir Hamid Bey ile oğlu İlyas Bey Selçukluların uç beylerinden ve Selçuk emirlerinden idiler Feleküddin Dündar Bey kurduğu beyliğe büyük babası Hamid Beyin ismini verdi Faal bir emir olan Dündar Bey beyliğinin hududunu güneye doğru genişleterek Gölhisar Korkuteli ve Antalya’yı ele geçirdikten sonra ülkesini Germiyan ve Denizli hudutlarına kadar büyüttü Eğridir’i pek çok eserlerle imar eden Feleküddîn Dündar Bey buraya kendi künyesine nispetle Felekâbâd adını verdi 1301 yılında Antalya’yı fethettikten sonra buranın idaresini kardeşi Yûnus Beye havale etti (Bkz Tekeoğulları Beyliği) 1314’te Anadolu’ya gelen İlhanlı Beylerbeyi Emir Çoban’a itaat edenler arasında Dündar Bey de bulunuyordu Hattâ Dündar Bey İlhanlılara sadakatini göstermek üzere aynı sene “Sultan-ı âzam Gıyâsüddünyâ ve’d-Dîn Hudâbende Mehmed” klişeli İlhan Olcayto adına gümüş sikke kestirdi 1316’da İlhan Olcayto’nun vefatı ve küçük yaştaki oğlu Ebû Saîd’in cülûsundan sonra ortaya çıkan karışıklıklar esnasında bu durumu fırsat bilen Dündar Bey istiklâlini ilan ederek sultan unvanını aldı ve hudut komşuları beyler (Aydın Saruhan Menteşe vs) üzerinde hâkimiyet tesis etti Anadolu beyliklerinin İlhanlıların merkezindeki zaaftan istifade ile bağlılıklarını çözmeye başlamaları üzerine Anadolu İlhanlı valisi Timurtaş Konya’yı işgal etti 1324 senesinde Eşrefoğlu Süleyman Beyi öldürttü ve arkasından Hamid iline yürüyerek Antalya’ya kaçan Dündar Beyi de yakalayarak katlettirdi Ancak çok geçmeden İlhanlı hükümdarına isyan eden Timurtaş’ın üzerine kuvvet gönderilmesi ve Mısır’da yakalanarak katledilmesi neticesinde Dündar Beyin üç oğlundan büyük oğlu Hızır Bey Hamideli idaresini eline aldı Hızır Beyin ne kadar beylik yaptığı belli değildir Yaklaşık olarak 1330’da vefat etmiştir Seyyah İbn-i Battûta 1333 yılında Anadolu’yu gezerken Hamidoğulları Beyliğine de uğramış Gölhisar’da Dündar Beyin oğlu Mehmed ve Eğridir’de diğer oğlu Necmeddin İshak Beyin hükümdar bulunduklarını bildirmiştir İshak Beyin hangi tarihte vefat ettiği belli değildir İshak Beyden sonra kardeşi Mehmed Beyin oğlu Muzafferüddin Mustafa Bey onun ölümü ile de oğlu Hüsâmeddin İlyas Bey Hamidoğulları Beyliğinin başına geçti Hüsâmeddin İlyas Bey komşusu olan Karamanoğlu Alâeddîn Bey ile yaptığı savaşı kaybederek Germiyanoğlu Süleyman Şaha sığındı Ondan aldığı yardımlarla kaybettiği yerlere yeniden sahip oldu İlyas Beyin de vefat tarihi belli değildir İlyas Beyden sonra yerine Kemâleddin Hüseyin Bey geçti Bu zat da Karamanoğulları’nın tecavüzlerinden bıkarak Eşrefoğulları’ndan almış oldukları Beyşehri Seydişehri Akşehir Yalvaç ve Şarkî Karaağaç’ı 1374’te 80 bin altın mukabilinde Osmanlı hükümdarı Sultan Birinci Murad Hana sattı Yine Kosova Savaşı’na giden Sultan Murad’a oğlu Mustafa idaresinde yardımcı kuvvet gönderdi Okçulardan müteşekkil bu kuvvet muharebe esnasında Osmanlı ordusunun ön safında bulunmuştur Kemâleddin Hüseyin Bey 1391 yılında vefat etti Hamidoğullarının bu şubesinin toprakları Osmanlılar ile Karamanoğulları tarafından paylaşıldı Hamidoğullarında devlet işlerinin görüldüğü bir dîvân mevcuttu Bu dîvânın Türkiye Selçuklularınınkine benzer şekilde olduğu anlaşılmaktadır Hamidoğullarında beylik eski Türk geleneğine uyularak evlatlar arasında pay edilmekteydi Hamidoğullarından Hüsâmeddin İlyas Beyin Felekâbâd’da kesilmiş Hüsâmî ibareli gümüş sikkesinden başka hiç birisinin sikkesi görülmemiştir Hamidoğulları hükümdarları bilhassa Eğridir ve Burdur’da pek çok imar faaliyetlerinde bulundular Bunlardan Eğridir’de Hızır Bey Camii Burdur’da Mustafa Bey Medresesi ve Şuhud kasabasında İbrahim bin Hızır’a ait olan mescid en önemlileridir