Tımar Sistemi Ve Faydaları Nelerdir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Tımar Sistemi ve Faydaları Nelerdir?

Osmanlı Devleti’nin; devlet görevindeki hizmetlerine karşılık olmak üzere bir kısım asker ve memurlara

belirlenmiş bölgelerde

kendi adla*rına vergileri toplama yetkisiyle birlikte verdiği topraktır

İkta ve dirlik olarak da adlandırılır

Bu sistemde arazi

tımar verilen kimsenin mülkü de*ğildir

Tımar sahibi halkın devlete ödemesi gere*ken vergileri devletin izni ile toplardı

Kişiye verilen toprakların vergisi

ikta sahibi tarafından toplanırdı

Bu vergilere karşılık devlete asker beslemek

o bölgenin güvenliğini sağlamak zorundaydı

Osmanlı Devleti’nde tımar sahibi

belirlenen hizmetleri yaptığı sürece

devlete ait çeşitli vergileri kendi adına toplama hakkından faydalanabiliyordu

Bu hak

görülen vazifeye bağlı bir maaş olup

tımarın satılması

vakfedilmesi veya miras olarak varislerine bırakılması müm*kün değildi

Tımar Sisteminin Faydaları
1-

Devletin maaş yükü azalmıştır
2- Devlet

üretimi denetim altına alarak sü*rekliliğini sağlamıştır
3- İkta verilen bölgelerin güvenliği sağlanmıştır

Böylece devlet otoritesi korunmuştur

4- Göçebe yaşayan Türkmenler

yerleşik hayata geçmiştir

5- Vergiler düzenli bir şekilde toplanmıştır

6-Eyalet askerlerini bu sistem sayesinde yetiştirmiş

7- Ülkenin bayındır hâle gelmesini ve arazi*den daha iyi faydalanılmasını sağlamış
UYARI: Topraklar üç yıl üst üste boş bırakılırsa

bu kişinin elinden topraklar alınarak başkala*rına verilmiştir

Bu durum üretiminin sürek*liliğini sağlamıştır

ARAZİNİN GELİRİNE GÖRE TIMAR ÇEŞİTLERİ
MİRİ ARAZİLER: Osmanlı Devleti’nde mülkiyeti devlete ait olan topraklara miri arazi denirdi

Bu topraklar ekilip biçilmesi şartıyla kişilere bırakılırdı

Miri arazinin en önemli bölümü dirlik arazisiydi
Dirlik Arazileri: Mülkiyet hakkı devlete ait

geliri ise savaşta yararlılık gösterenlere ve devlet memurlarına maaş karşılığı verilen arazilerdir

Bu topraklar ekilip biçilmesi şartıyla kişilere bırakılırdı

Mirî arazinin en önemli bölümü dirlik arazisiydi

Dirlik arazisi gelirlerine göre Has

Zeamet ve Tımar ol*mak üzere üçe ayrılırdı

1-HAS: Geliri 100

000 akçeden fazla olan arazi*lerdir

Bu toprağın geliri padişahtan başka hanedana mensup kişilere

vezirlere

beylerbey*lerine

sancakbeylerine

defterdarlara vezir-i azam

ni*şancı

gibi yüksek rütbeli devlet adamlarına verilirdi

2-ZEAMET: Geliri 20

000 akçe ile 100

000 akçe arası olan arazilerdir

Bu toprağın gelirleri Kadı ve Subaşı gibi devlet görevlilerine verilirdi

3-TIMAR: Geliri 3000 akçe ile 20000akçe arası olan topraklardır Tımar sahipleri senelik gelirin bir kısmının ayrıl*masından sonra geriye kalan geliriyle asker beslemek zorundadır

Tımar Sisteminin Bozulması
Kanunî Sultan Süleyman devrinde en iyi dönemini yaşayan tımar sistemi

Kanuni’den sonra bozulmaya başladı

16

yüzyıl sonlarında

uzun sü*ren savaşların sebep olduğu ağır masrafların kar*şılanabilmesi için iltizam usulüyle peşin para karşı*lığı tımarların satılması bozulmayı hızlandırdı

(İltizam: Özel yönetimi olan eyaletlerin vergi gelirlerinin açık artırma yolu ile toplanmasına denir

Vergiyi toplayana mültezim denir

Bu yolla devletin nakit sıkıntısı giderilmeye çalışılmıştır

Savaşların ve Anadolu’da çıkan Celali is*yanlarının meydana getirdiği sorunlar tımarlı si*pahilerin fakirleşmesine sebep oldu

Tımarlı sipa*hi sayısında önemli ölçüde düşmeler meydana geldi

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Tımar Sistemi Ve Faydaları Nelerdir? Tımar Sistemi ve Faydaları Nelerdir? Osmanlı Devleti’nin; devlet görevindeki hizmetlerine karşılık olmak üzere bir kısım asker ve memurlara belirlenmiş bölgelerde kendi adlarına vergileri toplama yetkisiyle birlikte verdiği topraktır İkta ve dirlik olarak da adlandırılır Bu sistemde arazi tımar verilen kimsenin mülkü değildir Tımar sahibi halkın devlete ödemesi gereken vergileri devletin izni ile toplardı Kişiye verilen toprakların vergisi ikta sahibi tarafından toplanırdı Bu vergilere karşılık devlete asker beslemek o bölgenin güvenliğini sağlamak zorundaydı Osmanlı Devleti’nde tımar sahibi belirlenen hizmetleri yaptığı sürece devlete ait çeşitli vergileri kendi adına toplama hakkından faydalanabiliyordu Bu hak görülen vazifeye bağlı bir maaş olup tımarın satılması vakfedilmesi veya miras olarak varislerine bırakılması mümkün değildi Tımar Sisteminin Faydaları 1- Devletin maaş yükü azalmıştır 2- Devlet üretimi denetim altına alarak sürekliliğini sağlamıştır 3- İkta verilen bölgelerin güvenliği sağlanmıştır Böylece devlet otoritesi korunmuştur 4- Göçebe yaşayan Türkmenler yerleşik hayata geçmiştir 5- Vergiler düzenli bir şekilde toplanmıştır 6-Eyalet askerlerini bu sistem sayesinde yetiştirmiş 7- Ülkenin bayındır hâle gelmesini ve araziden daha iyi faydalanılmasını sağlamış UYARI: Topraklar üç yıl üst üste boş bırakılırsa bu kişinin elinden topraklar alınarak başkalarına verilmiştir Bu durum üretiminin sürekliliğini sağlamıştır ARAZİNİN GELİRİNE GÖRE TIMAR ÇEŞİTLERİ MİRİ ARAZİLER: Osmanlı Devleti’nde mülkiyeti devlete ait olan topraklara miri arazi denirdi Bu topraklar ekilip biçilmesi şartıyla kişilere bırakılırdı Miri arazinin en önemli bölümü dirlik arazisiydi Dirlik Arazileri: Mülkiyet hakkı devlete ait geliri ise savaşta yararlılık gösterenlere ve devlet memurlarına maaş karşılığı verilen arazilerdir Bu topraklar ekilip biçilmesi şartıyla kişilere bırakılırdı Mirî arazinin en önemli bölümü dirlik arazisiydi Dirlik arazisi gelirlerine göre Has Zeamet ve Tımar olmak üzere üçe ayrılırdı 1-HAS:* Geliri 100000 akçeden fazla olan arazilerdir Bu toprağın geliri padişahtan başka hanedana mensup kişilere vezirlere beylerbeylerine sancakbeylerine defterdarlara vezir-i azam nişancı gibi yüksek rütbeli devlet adamlarına verilirdi 2-ZEAMET: Geliri 20000 akçe ile 100000 akçe arası olan arazilerdir Bu toprağın gelirleri Kadı ve Subaşı gibi devlet görevlilerine verilirdi 3-TIMAR: Geliri 3000 akçe ile 20000akçe arası olan topraklardır* Tımar sahipleri senelik gelirin bir kısmının ayrılmasından sonra geriye kalan geliriyle asker beslemek zorundadır Tımar Sisteminin Bozulması Kanunî Sultan Süleyman devrinde en iyi dönemini yaşayan tımar sistemi Kanuni’den sonra bozulmaya başladı 16 yüzyıl sonlarında uzun süren savaşların sebep olduğu ağır masrafların karşılanabilmesi için iltizam usulüyle peşin para karşılığı tımarların satılması bozulmayı hızlandırdı(İltizam: Özel yönetimi olan eyaletlerin vergi gelirlerinin açık artırma yolu ile toplanmasına denir Vergiyi toplayana mültezim denir Bu yolla devletin nakit sıkıntısı giderilmeye çalışılmıştır Savaşların ve Anadolu’da çıkan Celali isyanlarının meydana getirdiği sorunlar tımarlı sipahilerin fakirleşmesine sebep oldu Tımarlı sipa*hi sayısında önemli ölçüde düşmeler meydana geldi