Koruyucu Ünsüzler Nelerdir?-Kruyucu Ünsüzlerin Görevleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Koruyucu Ünsüzler Nelerdir?-Kruyucu Ünsüzlerin Görevleri

Türkçe kurallara göre bir sözcükte iki ünlü yan yana gelmez

Araya kaynaştırma harfi girer

Türkçe’de dört tane kaynaştırma harfi vardır: ş

s

n

y

Bunların her birinin özel kullanım yerleri vardır

ş kaynaştırma harfi:

* Üleştirme sayı sıfatlarında kullanılır

Örnek: İki-ş-er

altı-ş-ar

yedi-ş-er

s kaynaştırma harfi:

* Üçüncü tekil şahıs iyelik ekinden önce kullanılır

Daha çok isim tamlamalarında tamlanan görevindeki sözcükte görülür

Örnek: Çocuğun oda-s-ı

Balığın koku-s-u
Not: Ancak “su” ve “ne” kelimeleri bu kurala uymaz

Örnek: Yemeğin su-y-u yok

Çocuğun ne-y-i kaybolmuş

örneklerinde olduğu gibi

n kaynaştırma harfi:

* Zamirlerden sonra ek geldiğinde kullanılır

Örnek: O-n-a haber verin

Bu-n-u biliyoruz

* İyelik eklerinden sonra hal eki gelirse kullanılır

Örnek: Çocuğun kitabı-n-ı almışlar

Fakirin evi-n-i yıkmışlar

* İlgi eklerinden önce kullanılır

Örnek: Soba-n-ın kapağı düşmüş

Sene-n-in sonu geldi

Kasaba-n-ın sıcağı çok bunaltıcı

y kaynaştırma harfi: Yukarıdaki kuralların dışında olan her yerde “y” kaynaştırma harfi kullanılır

Örnek: Oda-y-a girdim

Üşü-y-erek uyandım

Ağla-y-anı tanıyorum

Not:Kaynaştırma harfleri aslında iki ünlü arasında kullanılır

Ancak bazen iki ünlü arasına gelmediği halde de kullanıldığı olur

Özellikle “ile

idi

imiş

ise” gibi sözcükler ünlüyle biten bir sözcüğe eklendiğinde baştaki “i” ünlüsü düşer ve yerine “y” kaynaştırma harfi gelir

Örnek: silgi > silgiyle

soba > sobayla

hasta > hastaydı

kısa > kısaymış

bitti > bittiyse

Örneklerinde görüldüğü gibi “y” kaynaştırma harfi iki ünlü arasında değildir

Bu durum “n” kaynaştırma harfinde de görülebilir

Zamirlerden sonra hal eki geldiğinde gerekmese de bu harf bulunur

Örneğin; “Ondan bunu hiç beklemezdim

” cümlesinde altı çizili sözcükte “n” kaynaştırma harfi iki ünlü arasında değildir

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Koruyucu Ünsüzler Nelerdir?-Kruyucu Ünsüzlerin Görevleri Koruyucu Ünsüzler Nelerdir?-Kruyucu Ünsüzlerin Görevleri Türkçe kurallara göre bir sözcükte iki ünlü yan yana gelmez Araya kaynaştırma harfi girer Türkçe’de dört tane kaynaştırma harfi vardır: ş s n y Bunların her birinin özel kullanım yerleri vardır ş kaynaştırma harfi: * Üleştirme sayı sıfatlarında kullanılır Örnek: İki-ş-er altı-ş-ar yedi-ş-er s kaynaştırma harfi: * Üçüncü tekil şahıs iyelik ekinden önce kullanılır Daha çok isim tamlamalarında tamlanan görevindeki sözcükte görülür Örnek: Çocuğun oda-s-ı Balığın koku-s-u Not: Ancak “su” ve “ne” kelimeleri bu kurala uymaz Örnek: Yemeğin su-y-u yok Çocuğun ne-y-i kaybolmuş örneklerinde olduğu gibi n kaynaştırma harfi: * Zamirlerden sonra ek geldiğinde kullanılır Örnek: O-n-a haber verin Bu-n-u biliyoruz * İyelik eklerinden sonra hal eki gelirse kullanılır Örnek: Çocuğun kitabı-n-ı almışlar Fakirin evi-n-i yıkmışlar * İlgi eklerinden önce kullanılır Örnek: Soba-n-ın kapağı düşmüş Sene-n-in sonu geldi Kasaba-n-ın sıcağı çok bunaltıcı y kaynaştırma harfi: Yukarıdaki kuralların dışında olan her yerde “y” kaynaştırma harfi kullanılır Örnek: Oda-y-a girdim Üşü-y-erek uyandım Ağla-y-anı tanıyorum Not:Kaynaştırma harfleri aslında iki ünlü arasında kullanılır Ancak bazen iki ünlü arasına gelmediği halde de kullanıldığı olur Özellikle “ile idi imiş ise” gibi sözcükler ünlüyle biten bir sözcüğe eklendiğinde baştaki “i” ünlüsü düşer ve yerine “y” kaynaştırma harfi gelir Örnek: silgi > silgiyle soba > sobayla hasta > hastaydı kısa > kısaymış bitti > bittiyse Örneklerinde görüldüğü gibi “y” kaynaştırma harfi iki ünlü arasında değildir Bu durum “n” kaynaştırma harfinde de görülebilir Zamirlerden sonra hal eki geldiğinde gerekmese de bu harf bulunur Örneğin; “Ondan bunu hiç beklemezdim” cümlesinde altı çizili sözcükte “n” kaynaştırma harfi iki ünlü arasında değildir